Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1995, Side 2

2
MIÐVIKUDAGUR 8. MARS 1995
Fréttir
Dagsbrún ein var til-
búin að f ara í verkf all
- aðrir forystumenn þögðu og hörfðu í gaupnir sér, segir Guðmundur J. Guðmundsson
Við skýrðum frá því að við værum tilbúnir i verkfall. Menn þögðu. Enginn sagðist ætla að fylgja okkur, seg-
ir Guðmundur J. Guðmundsson, formaður Dagsbrúnar.
Þú sagðir við upphaf kjarasamn-
ingalotunnar að þið Flóabandalags-
menn gætuð ekki sætt ykkur við
kröfur verslunarmanna og iðnað-
armanna og ættuð því ekki samleið
með þeim. Samt skrifuðuð þið und-
ir sama kjarasamning og þeir.
Hvers vegna?
„Það er von þú spyijir. Ég sagði
þetta vegna þess að ég veit að þjóð-
artekjur hafa vaxið um 30 milljarða
á síðustu 4 árum. Hins vegar hefur
kaupmáttur verkafólks dvínað á
þessum sama tíma. Það eru þús-
undir manna sem eru að berjast
um á hæl og hnakka við að halda
eignum sínum og geta það ekki.
Þetta er ungt og kjarkmikið fólk
en atvinnuleysi og dvínandi kaup-
máttur leikur það svona illa. Eg
taldi knýjandi að breyta þessu
sjúklega ástandi. Og til þess þurfti
þá kauphækkun sem við fórum
fram á. Ég treysti ekki á Alþýðu-
sambandið. Það var margreynt að
forystumenn innan þess stóðu ekki
saman. Þess vegna var Flóabanda-
lagið myndað. Þessí félög hafa gíf-
urleg tök ef þau beita sér. En því
miður þegar leið á samningalotuna
þá hélt Flóabandalagið ekki.
Bíddu við. Ertu með þessu að segja
að tilraunin með Flóabandalagið
hafi brugðist?
Já, því miður. Þegar að því var
komið að taka ákvörðun um verk-
fall lýsti Sigurður Tr., formaður
Hlifar, því yfir að hann væri á
móti þessum samningum en hann
gæti ekki lofað því að hann fengi
sína menn í verkfall. Keflvíkingar
voru ekki tilbúnir að fara í verk-
fall þegar til átti að taka. Þá stóðum
við Dagsbrúnarmenn uppi einir.
Og þá kemur upp stöðumat, eins
og 1 skák. Er skákin töpuö eða er
hægt að tefla upp á jafntefli eða er
sigurleið til í stöðunni. Við mátum
stöðuna svo eftir að við vorum
orðnir einir að þaö væri erfitt að
sigla í verkfall með 5 þúsund
manna félag og ekki nema 200 millj-
ónir í verkfallssjóði...“
En þú sagðir í samtab við DV eftir
Dagsbrúnarfundinn þegar þið feng-
uð verkfallsheimild að þú þekktir
þína menn. Þú vissir að þeim væri
dauðans alvara að fylgja kröfum
sinum eftir með öllum þeim ráðum
sem til væru. Hvað breyttist?
Treystir þú þeim ekki?
„Jú, ég treysti Dagsbrúnarmönn-
um. En ég treysti á að það yrði
Flóabandalagshópurinn allur sem
stæði að verkfalli en ekki Dagsbrún
ein. Ef við hefðum farið einir í
verkfall þá lá fyrir að verslunar-
menn semdu, iðnaðarmenn líka og
öll verkalýðsfélögin í kringum okk-
ur. Keflavík og Hafnarfjörður
hefðu bæði verið opin fyrir aUri
afgreiðslu. Mitt stöðumat var að
það væri ekki rétt að fara einir í
verkfall. Það kom svo í ljós á Dags-
brúnarfundinum um samningana
að þetta var ekki endilega rétt mat
hjá mér. Það munaði ekki nema 38
atkvæðum að samningarmr væru
samþykktir."
Samt mæltir þú af miklum sann-
færingarkrafti með því að samning-
arnir yrðu samþykktir?
Já, það er rétt. En ég skal játa að
ég átti alveg eins von á því að þeir
yrðu felldir. Ég sá menn sem alltaf
styðja stjóm félagsins ganga út
þegar atkvæöagreiðslan hófst. Þeir
gátu ekki samþykkt samningana.“
Þú og margir aðrir verkalýðsleið-
togar hafið oft verið með stórar
yfirlýsingar um að nú verði barist
til þrautar fyrir bættum kjörum.
Samt sem áður hefur Alþýðusam-
bandið eða félög innan þess ekki
farið í verkfall vegna kjarabaráttu
síðan 1978. Hver er skýringin?
„Þær eru sjálfsagt fleiri en ein.
Ég veit að menn voru orðnir óskap-
lega hvekktir á því að ríkisstjórnir
á hveijum tíma stóðu aUtaf með
atvinnurekendum og tóku allan
ávinning samninganna af. Stund-
um með einu pennastriki. Þetta dró
kjark úr mönnum. Þá spurðu menn
tú hvers að fóma fyrir ávinning
sem er samstundis tekinn af. Og
nú spyija menn líka hvort þeir
haldi því sem þeir hugsanlega
næðu með átökum. Síðan 1989 að
Jón Sigurðsson, þáverandi við-
skiptaráðherra, breytti lánskjara-
vísitölunni á þann veg að hversu
lítiö sem laun hækkuðu, hækkuðu
allar skuldir manna. Ég fuUyrði því
að sú breyting sem nú var knúin
fram á lánskjaravísitölunni sé
Yfirheyrsla
merkUegasta atriði þessara kjara-
samninga.
Þetta svarar þó ekki því að verka-
lýðsleiðtogar, þar á meðal þú, hafa
verið uppi með stóryrði fyrir samn-
inga vitandi þetta sem þú nefndir
hér að framan?
„Það er rétt og ein aðalástæðan
er sú að samstaða verkalýðshreyf-
ingarinnar hefur að mestu brugðist
þegar á reyndi. Verkalýðshreyfing-
in í heUd er orðin miklu veikari en
áður var. Menn innan hennar
sinna henni miklu minna en fyrr á
ámm og ég held að margir hafi
misst trú á hana. Verkalýðshreyf-
ingunni hefur ekki tekist að við-
halda sigmm fyrri ára. Einnig
mega menn ekki gleyma þessu
þrúgandi atvinnuleysi nú síðari
árin. Ég veit að þaö hefur dregið
gífurlegan þrótt úr verkalýðsfélög-
unum. Á mínum ferU í forystusveit
verkalýðshreyfingarinnar, sem fer
nú senn að ljúka, hafa síðustu tvö
ár veriö með þeim ömurlegustu
sem ég hef lifað. Að horfa upp á 500
tU 600 Dagsbrúnarmenn atvinnu-
lausa, margra hveija mánuð eftir
mánuð er hræðUegt. Ég ólst upp
við þetta á kreppuárunum. Maður
spyr því á þetta að verða hlutskipti
ungra manna undir aldamótin?"
Þú ert með öðrum orðum að segja
að samstöðuleysi og atvinnuleysi
sé ástæðan fyrir því að verkalýðsfé-
lög fara ekki lengur í átök til að
bæta kjör sín?
Meðal annars. Sem dæmi get ég
nefnt að þegar kom að því að skrifa
undir kjarasamningana á dögun-
um og alhr í Verkamannasam-
bandinu voru óánægðir þá var
spurt: Eigum við að fara í verkfall
og berjast áfram? Þá horfðu aUir í
gaupnir sér. Ég get svarið að þetta
er rétt, ég horfði á þetta. Nokkrir
sögðust ekki treysta sér í átök, aör-
ir þögðu bara. Dagsbrún ein var
tUbúin. En eins og ég sagði áðan
ekki einsömul..."
Ef Dagsbrúnarmenn hefðu sagt á
þeirri stundu, við förum í verkfall.
Hefðu ekki einhverjir tekið undir?
„Við sögðum það. Við skýrðum
frá því aö við værum tilbúnir í
verkfall. Menn þögðu. Enginn
sagðist ætla að fylgja okkur. Sig-
urður T. sagðist andvígur samn-
ingunum en efast um að hann fengi
sína menn í verkfall. í Keflavík
hefur ekki verið farið í verkfaU í
áratugi. Enda þótt stöðumat mitt
segði mér að við gætum þetta ekki
einir verð ég að játa að mig langaði
óskaplega í þessa ghmu.“
Er þá sú staða komin upp að Vinnu-
veitendasambandið geti sagt sem
svo, þeir eru bara að gjamma, það
er ekkert að marka þetta, þeir gera
ekki neitt?
„Það er sjálfsagt eitthvað tU í
því. Þó þori ég fullyrða að enn eru
menn hræddir við Dagsbrún. Jafn-
vel þótt hún sé ein. Ég veit að ríkis-
stjórnin neitaði á dögunum að
semja við ASÍ nema að ljóst væri
að Dagsbrún yrði með í samning-
unum. Fyrr yrði ekki gengið frá
neinu. Ég fuUyrði að þeir samning-
ar sem skrifað var undir á dögun-
um, þótt þeir séu alls ekki nógu
góðir, hefðu ekki náðst án sam-
þykkis Dagsbrúnar. Við lærðum
það á þessari samningagerð að
Dagsbrún verður að hefja undir-
búning að því að geta farið ein í
verkfall ef því er að skipta. Og þann
undirbúning munum við hefja inn-
an skamms."
Þú sagðir í viðtali við DV á dögun
um að Dagsbrún þyrfti að eiga einn
milljarð í verkfallssjóði en ætti ekki
nema rúmar 200 milljónir. Hefur
verið slegið slöku við að safna í
verkfallssjóð. Ætli þið að breyta
þessu?
„Það eru ákveðnar reglur í þessu.
Nú fara 15 prósent af tekjum félags-
ins í verkfaUssjóð. Ég held að það
sé erfitt að hækka þetta hlutfall.
Það verður þó eflaust skqðað hvort
þess sé einhver kostur. Ég á von á
því að það verði erfitt því félagið
veitir sínu fólki mjög mikla þjón-
ustu og rekstur þess er á núUinu."
Þú sagðist ekki treysta Alþýðusam-
bandinu. Er uppi klofningur innan
verkalýðshreyfingarinnar?
„Já, hann er til staðar. Dagsbrún
á ekki upp á pallborðið hjá núver-
andi forystu ASÍ og getur ekki
treyst á hana. Klofningurinn er
vegna þess að verslunarmannafé-
lögin og iðnaðarmanriafélögin ráða
ferðinni. FJóabandalagsfélögin
þrjú eru ekki hátt skrifuð hjá ASÍ-
forystunni. Ef um er að ræða
áhrifamiklar nefndir eða verkefni
hjá ASÍ er aldrei kosinn maður í
þær frá þessum félögum. Á síðasta
ASÍ-þingi var ég sem formaður fé-
lagsins ekki spurður aö því hvaða
mann eða menn ég vildi hafa í
stjórn Alþýðusambandsins. Þeir
gengu svo langt að við endurskoð-
un Húsnæðisstjórnar var Leifur
Guðjónsson, stjómarmaður í Dags-
brún og til vara í stjórn ASÍ, ekki
hafður með.“
Er enn jafn kalt á milli ykkar Bene-
dikts Daviðssonar og eftir að þú
komst með orðið uppmælingaaðall
á sinni tíð?
„Ég vil svara þessu þannig að við
séum ekki fjandmenn við Benedikt
en það væri synd að kalla okkur
vini.“