Þjóðviljinn - 24.12.1960, Page 38

38) JÓLABLAB ÞJÓBVILJANS

-»
Almennar tryggingar h.f.
Pósthússtrœti 9 — Sími 1-77-00.
— UMBOÐSMENN UM ALLT LAND —•
TANDUR
er tilvalið til gólíþvotta og hreingerninga og fer veL með málningu,
lakk og aðra viðkvæma hluti.
T A N D U R gerir tandur hreini.
Brýnið fyrir börnunum að fara varlega
með eldinn,
OFT VELDUR LÍTILL NEISTI
STÓRU BÁLI.
almennar
TANDUR þvotlalögur
er mildur og ilmandi og fer vel með hendurnar.
IA N D U R
léttir og flýtir uppþvottiaum og skilar leir og borðbúnaði fitulausum.
TANDUR
þvær nælon og önnur gerviefni — ull og öll viðkvæm efni
sérstaklega vel.
Loffslag, mýrar
og Völuspó
Framhald af 37. síðu.
— f íslenzkum fomsögum er sjaldan
getið náttúruviðburða, eins og þú veizt,
Þdr 'er einungis gtetið ■ um háttúru-
hamfarir, ef hægt er að nota þafr í
þágu .sögunnar, frásagnarinnar;' það
er ekki gert atburðarms vegna, héldr
ui* persónanna, sem sagt er frá. tfrá-
sögn af náttúrufyrirbrigðunum er vaf-
ið inn í frásögnina með þjóðsagnablæ.
Við eigum frásagnir um eldgos og
hraun í Kristnisögu, og' jafnvel í Land-
námu, Harðarsögu og víðar, og auð-
vitað í Völuspá.
— Þú ferð í kringum spurninguna.
Er góð lýsing á eldgosi í Völuspá, og
hvers konar gos er það, sem höfund-
ur hefur séð?
— Þáð virðist mjög góð lýsing ð
sprengigosi, en hvernig fer þá með
.aldursákvörðun kvæðisins? Viltu ségja
mér það?
— Verður ekkert sprengigos hér S
landi frá landnámsöld til 1104? !
— Við þekkjum það ekki. Við vit-
um ekki, við hvaða gos er átt.
— Sortnar ekki sól í hraungosi?
Leikur ekki hár hiti við himin sjálf-
an?
— Það verður varla myrkur um
miðian dag. Það er vafasamt, að það
verði í hraungosum, en víslega hefur
sól sortnað árið 1104. — Annað vitum
við ekki.
— En í Móðuharðindum. Þá ‘ var
þreifandi myrkur um hádegi.
— Það er eitthvað orðum aukið.
Öskufallið var lítið, en askan virðist
hafa verið eitruð og auk þess- hefur
sumarið 1783 líklega verið hægviðra-
samt, svo að mistrið hefur haldizt
lengi í loftinu.
— Ætlar þú ,að halda þvi fram, að
Völuspá sé ort eftir 1104?
— Nei, ég veit það ekki, en það
er líklegast, að höfundur lýsi sprengi-
gosi. Þarna er lýst hamförum, og þær
verða 1104.
>— En íslendingar voru vel kristnir
um 1100.
— Hvort er meiri heiðindómur að
yrkja Vöiuspá um 1100 eða skrifa
Snorra-Eddu á 13. öld?
— Það er miklu meiri heiðindóm-
ur í Völuspá.
— Ef til vill, en kristinn íslending-
ur þarf alls ekki að hai'a ort hana,
ef þú heldur, að þeir hafi allir verið
svo strangir í trúnni. Það getur vel
verið, að höfundurinn sé norskur far-
maður, heiðinn, ef þú vilt. — Það eru
mjög mikil likindi til þess að goslýs-
ir.gin í Völuspá eigi við gos, sem hefst
með sprengingu, en hvorki gosið á
Hellisheiði, Kristnitökugosið, né gos-
ið úr Eldborg, sem lýst er í Land-
námu, hefst á sprengingu. Það er allt
og sumt. Annars hafa til jafnaðar
orðið um 15 gos á öld, frá því að
land byggðist. Það er margt eftir ó-*
rannsakað. — Ég er því ekki harður
á kenningunni.
Á IIELLISHEIÐI
— Við skulum heldur ræða liht
jarðfræði. Þú minntist á Kristnitöku-
hraunið. Diplómritgerð þín fjallaði um
Hellisheiðina. Hvað getur þú sagt mér
um hana?
— Þar er af svo miklu að taka, að
það er bezt við sleppum því.
— Hvað haí'a runnið þar mörg
hraun eftir landnám?
— Á sögulegum tíma hafa runnið á
þessu .svæði hraun frá fjórum eld-
stöðvum; Kristnitökuhraun úr gos-
sprur.gu á vestanverðri Hellisheiði:
Þurrárhraun, Orustuhólshraun og Eld-
borgarhraun; Bruninn eða Svína-
hraunsbruninn, sem Þrengslavegurinn
liggur yfir, en það eru tvö hraun,
komin frá Eldborgum vestan Lamba-
fells, og hraunskiki, kominn úr gígaröð
norðan Fjallsins eina austan Bláfjalla.
Goshrinurnar hafa sennilega verið