Þjóðviljinn - 29.06.1974, Blaðsíða 12

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 29. júni 1974.
Margrét Guðnadóttir prófessor:
„Gróft tilrœði
við eðlilega
skoðanamvndun”
Margrét Guönadóttir
Þjóðviljinn leitaði til
Margrétar Guðnadóttur
prófessors og spurði hana
álitsá þeim umfangsmiklu
meiðyrðastef num sem
„starfsfélagar" hennar
við Háskóla íslands hafa
nú hrundið af stað. Svar
Margrétar fer hér á eftir:
Mér finnst allt atferli for-
sprakka þeirrar undirskriftasöfn-
unar um óbreytt ástand i hersetu-
málum, sem fram fór sl. vetur,
vera gróft tilræði við eðlilega
skoðanamyndun i lýðfrjálsu
landi, — ekki bara stefnurnar,
sem þeir kumpánar stofna nú til,
heldur einnig allt atferli þeirra
við framkvæmd undirskriftasöfn-
unarinnar i vetur. Menn, sem
taka að sér forustuhlutverk i stór-
pólitisku máli, verða að hafa
kjark i sér til að skiptast opinber-
lega i ræðu og riti á skoðunum við
þá, sem eru á öndverðum meiði.
Engu sliku hefur verið til að
dreifa með þessa huldumenn.
Bæði fjölmiðlar og alls konar fé-
lagasamtök buðu þeim 14-menn-
ingum og herstöðvaandstæðing-
um til opinberra umræðna um
herstöðvamálið meðan undir-
skriftasöfnunin stóð sem hæst.
Alltaf voru svör þeirra kumpána
hin sömu; við ræðum ekki málin,
við söfnum bara undirskriftum;
þ.e.a.s. hjá okkur fer fram opin
atkvæðagreiðsla um herstöðva-
málið, framkvæmd af þessum og
hinum misjafnlega heiðarlegum
einstaklingum, sem við höfum
fengið undirskriftalista, sem
hægt er að nota við hin óliklegustu
skilyrði, en opinber umræða skal
engin vera, þvi að við erum ekki
til viðtals. í staðinn var svo visað
á Varðberg. Sá félagsskapur virt-
ist heldur þunnskipaður áhuga-
mönnum um hersetu, þvi að oft-
ast hafði hann engan að senda til
að tala máli hernámsins nema
Magnús Þórðarson, launaðan er-
indreka þess hernaðarbandalags,
sem haft er að yfirskini herset-
unnar. Hefði verið ólikt vænlegra
til eðlilegra skoðanaskipta að
talsmaður hersetunnar hefði ekki
átt hluta af tekjum sinum undir
veru okkar i NATO. Ég harma
það mjög, að starfsmenn Háskóla
Islands skuli telja svona vinnu-
brögð að áhugamálum sinum
virðingu sinni samboðin, og skuli
álita að eitthvað sé á svona hæp-
inni gagnasöfnun byggjandi.
Siðan kemur gagnaúrvinnslan.
Enginn veit, hver skrifaði hvað.
Ótal nöfn, bæði fölsuð og ófölsuð
geta verið á listunum, án þess að
frosprakkar undirskriftasöfn-
unarinnar geti með nokkru móti
vitað, hvort viðkomandi skrifaði
nafn sitt sjálfur, eða einhver ann-
ar i hans eða hennar stað. Og
hvaðan komu heimildir til tölvu-
úrvinnslu umræddra gagna, ef
hver og einn gaf ekki sitt leyfi til
slikrar úrvinnslu áður en undir-
skrift fór fram? Ekki var einu
sinni um það getið á listunum eða
i þeim fjölmörgu auglýsingum
um undirskriftasöfnunina, að slik
gagnaúrvinnsla kynni að fara
fram. Hvar eru svo tölvugögnin
nú, mitt I hita kosningabarátt-
unnar, þegar jafnframt hernáms-
málinu er tekist á um, hvort
Island á að halda efnalegu sjálf-
stæði byggðu á innlendri stjórnat-
vinnutækja eða verða láglauna-
svæði i vasa erlendra auðhringa
með lögsögu erlendra dómstóla
jafnvel i sjálfu landhelgismálinu,
sem enn er óútkljáð. Landsbúum
ætti að vera enn i fersku minni
forusta Sjálfstæðisflokksins i at-
vinnumálum undir 12 ára við-
reisn. Þvi er ekki vist, að allir
þeir, sem skemmta sér við Kana-
sjónvarp á siðkvöldum og vilja
ekki missa þá skemmtan, séu
endilega jafnframt að lýsa yfir
þvi, að þeir vilji verða hjól i
kosningamasklnu ihalds og at-
vinnuleysis.
Eftir allt brölt þessara vorra
hugsjónamanna um hersetu
standa svo landsbúar eftir með þá
alvarlegu staðreynd, að kippt
hefur verið gersamlega grund-
vellinum undan þvi, að á næstu
áratugum geti farið fram heiðar-
leg og óháð þjóðaratkvæða-
greiðsla um þetta viðkvæma
deilumál. Hernámssinnar hafa
nefnilega þegar merkt og skráð
drjúgan hluta kjósenda með þeim
hætti, að auðvelt ætti að vera að
hafa samband við þá hvern og
einn persónulega, eins og gert var
i vetur leið, og hvetja þá til á-
framhaldandi stuðnings við her-
setuna með sama hætti og þá,
enn á ný án þess að eðlileg um-
ræða um hin óliku viðhorf fari
fram. Tel ég þarna mjög miður
farið.
Stefnur þær og réttarhöld sem
forsprakkar undirskriftasöfn-
ÁTTU ÞÖGNINA
EINA DYGGÐA?
Opið bréf til Jónatans Þórmundssonar frá
örnólfur Arnason
Kæri Jónatan.
Mikil skapraun var mér að sjá
mynd þina og nafn (hvorttveggja
þögult að vfsu) I þeim rúmlega
postulahópi sem komst upp með
það að svlkjast eldhúsdyramegin
inni islensku þjóðina og forfæra
hana á svipaðan hátt og maður
(náttúrulega þó ekki ég né þú)
leggur drukkna konu. Og svo ert
þú, ágæti vinur, þar að auki far-
inn að stefna þeim fyrir rétt sem
sáu til ykkar félaga — og sögðu til
ykkar. Hvað gengur eiginlega að
þér, drengur? Þú ert prófessor i
lögfræði. En hefur réttlætiskennd
þin einhversstaðar dottið ofan i
flórinn undir þeim félagsskap
sem þú ert kominn i?
Við erum værukær og hrösul.
Það þarf ég vist ekki að segja þér.
011 sölumennska byggir á þöglum
veikleikum sem meirihluti okkar
hefur. Venjulega hefur fólk eitt-
hvert smásamviskubit af veik-
leikum sinum, þó það njóti þess
stundum þögult að láta undan
þeim. En heyrðu, vinur, það
stæra sig fáir af þeim nema I
gamni.
Örnólfi Árnasyni
Hver ykkar var það sem fann
uppá þvi að skira aumingjaskap
fólks dyggð? Sjálfur Machiavelli
hefði ekki gert betur I ykkar spor-
um. En þú ætlaðir ekki að taka
hann þér til fyrirmyndar, var
það? Kjörórð ykkar eru þögnin og
meirihlutinn. „Þeim mun þögulli
sem maður er, þvi réttara hefur
maður fyrir sér”. Þetta er vinsælt
sjónarmið. Það fer i taugarnar á
mörgum hvað aðrir eru tjáning-
arliprir. Og þegar þeir sömu eru
lika I sifellu að minna mann á það
að maður hafi svikið hugsjón sina
og land fyrir peninga og/eða látið
vélast til bandalags við verstu
andstæðinga mannúðarstefnu i
heiminum, þá er eðlilegt að menn
þrái þögnina. Og meira að segja
samherjarnir sem hafa munninn
fyrir neðan nefið fara i taugarnar
á manni, þvi að þeir komast alltaf
áfram I flokknum og láta þá þöglu
vinna skitverkin. Og svo eruð þið
ævinlega hýrudregnir. Kannski
sviöur mönnum það sárast, þegar
allt kemur til alls.
Helst hefði ég kosið að gleyma
þvi að þú lést hafa þig til þess að
gerast einn af postulum skoðana-
vændis og annars pólitlsks læpu-
skapar og jafnvel að gleyma þvi
að þú hafir átt þátt I þeim a.m.k.
siðferöilega glæp að gera mögu-
legt að dreifa meðal þeirra, sem
áhuga hafa á, niðurstöðu fyrsta
stjórnmálalega njósnamanntals
sem ég hef spurnir af á Islandi.
Já, ég hefði reynt að afsaka þig i
huga mér — að þú hafir verið las-
inn, eða haldinn dáleiðslu. En,
Jónatan minn, þegar þú ert einnig
orðinn einn af upphafsmönnum
pólitiskra ofsókna á Islandi, þá
get ég ekki litið undan.
Þú ert i vondum félagsskap,
Jónatan. Forðaðu þér úr honum á
meðan þú getur kannski bjargað
einhverju af þér.
Með bestu óskum.
örnólfur Arnason.
Þegar haldreipið
verður
að hengingaról
Ásamt taumlausum blekk-
ingum um efnahagslegt hrun
og öngþveiti virðist ihaldið
telja undirstkriftasmölun
„Varins lands” eitt aðal-hald-
reipi sitt i komandi kosn-
ingum. En ef aðferðirnar við
undirskriftasmölunina eru
athugaðar mætti ætla að þetta
haldreipi gæti eins vel orðið
ihaldinu hengingaról.
Greinargóð kona, sem
vinnur á fjölmennum vinnu-
stað hér i borginni, hringdi til
min og bað mig að koam þvi á
framfæri hvernig undirskrift-
anna var aflað á hennar
vinnustað. A umræddum
vinnustað vinna nokkrar full-
orðan konur, á þeim aldri
sem erfitt er að skipta um
vinnu. Á milli þessara kvenna
gekk verkstjórinn með undir-
skriftarskjalið, útmálaði fyrir
þeim þá yfirþyrmandi hættu
sem okkur stafaði af Rússum
og lét á sér skilja að þeir, sem
ekki skrifuðu undir,myndu
ekki verða til langframa á
þessum vinnustað. I samtali
við sögukonu mina á eftir,
viðurkenndu þær að þær hefðu
ekki þorað annað en skrifa
undir, af ótta við að verða
flæmdar af vinnustaðnum.
Nokkrar yngri konur, sem
undir skrifuðu, sögðust gera
það vegna þess að þær vildu
ekki missa Kanasjónvarpið.
Óliklegt verður að teljast, að
það fólk, sem með hótunum,
ýmist beinum eða dulbúnum,
var þvingað til að setja nafn
sitt undir ósómann, verðlauni
ihaldið fyrir með þvi að gefa
þvi atkvæði sitt á kjördegi.
Björn Bjarnason
unarinnar hafa nú byrjað eru mér
þvi ekkert undrunarefni, heldur
finnst mér hér um að ræða rökrétt
framhald af framkvæmd undir-
skriftasöfnunarinnar, og finnst að
hér birtist enn ein spegilmyndin
af pólitisku siðgæði þeirra
kumpána, er fyrir henni stóðu.
Ein er þó sú stefnan sem ég vil
fordæma alveg sérstaklega. A ég
þá við stefnu háskólaráðsmanna
og háskólaprófessora, með fjár-
kröfum og kröfum um tukthúsvist
á hendur fyrrverandi og núver-
andi ritstjóra Stúdentablaðsins; á
hendur fyrrverandi ritstjóra m.a.
vegna bréfs, er hann ritaði Há-
skólaráði að gefnu tilefni.
Við, starfsmenn skólans, hljót-
um að taka afstöð.u til þessa máls
opinberlega, ef við eigum ekki að
eiga á hættu að vera talin meðsek
um þetta athæfi. Min skoðun er
sú, að eigi Háskólinn ekki að
kafna undir nafni sem miðstöð
visindaiðkana og frjálsrar hugs-
unar, verði bæði kennarar og
nemendur að njóta óskoraðs
frelsis til að segja hug sinn allan
um hvaða málefni sem er, án þess
að eiga von á refsiaðgerðum inn-
an úr stofnuninni eða réttarof-
sóknum utan hennar. Þennan rétt
á háskólaráð að reyna að tryggja
okkur öllum, nemendum jafnt
sem kennurum, hann er ekki bara
fyrir fáa útvalda. Ég lit á það sem
beina móðgun við háskólaráð, ef
einstakir ráðsmenn reyna að nota
það vald sem ráðinu er fengið til
að klekkja á pólitiskum andstæð-
ingum sinum i hópi stúdenta eða
kennara. Vona ég að þetta verði i
fyrsta og siðasta skiptið, sem há-
skólakennarar hér og háskóla-
ráðsmenn gera skólanum þá van-
sæmd að stefna stúdentum og
krefjast fébóta og fangelsana
vegna bréfa til háskólaráðs.
Hugsið ykkur fordæmið sem þetta
atferli skapar um sambúð kenn-
ara og nemenda i menntakerfinu
öllu.
Við herstöðvaandstæðinga,
hvar i flokki sem þeir standa,
vildi ég svo að lokum mega segja
nokkur orð:
Við erum æði mörg sem álitum
inngöngu Islands i Atlantshafs-
bandalagið, með táragasflóði,
kylfuhöggum og þeim réttarof-
sóknum gegn alþýðu sem á eftir
fóru, einn svartasta smánarblett-
inn á stjórnmálasögu siðari tima.
Við erum ennþá fleiri, sem teljum
að stjórnarskráin hafi verið gróf-
lega brotin, þegar klikufundir
,,lýðræðisflokkanna”,sem svo
nefna sig, kölluðu yfir okkur nú-
verandi hersetu árið 1951 án þess
að haft væri fyrir þvi að kalla
saman Alþingi til að veita svo ör-
lagariku máli þá lögformlegu af-
greiðslu sem stjórnskipan okkar
býður. Við, sem þannig hugsum,
hljótum þvi að lita á allan stuðn-
ing við óbreytt ástand hersetu
mála sem aðild að stjórnarskrár-
broti.
Þeir 12 hernámspostular, sem
beittu sinum einstæðu aðferðum
við frjálsa skoðanamyndun i vet-
ur og nú vilja upp reisa æru sina
með fangelsunum og fésektum
geta þvi endalaust haldið áfram
að stefna nýju og nýju fólki úr
okkar röðum. Félagar okkar sem
þegar er búið að stefna eiga fram
undan löng og ströng réttarhöld,
sem þeir lagakrókasérfræðingar,
er að málaferlunum standa, hafa
væntanlega ekki anað út i, nema
eiga töluverða von um vinning.
Engir þessara félaga okkar eru
fésterkir menn og fæstir þeirra
eiga vist annað en börnin og
skuldirnar. Við skulum þvi öll
leggjast á eitt, góðir herstöðva-
andstæðingar, og veita þeim her-
námspostulum þá uppreisn æru
sem hæfir. Næst, þegar eitthvert
okkar eignast 50 króna pening,
sem ekki þarf nauðsynlega að
nota strax, er ráð að setja hann til
hliðar ofan i skúffu, þann næsta
og þarnæsta uns komnir eru 30
peningar I skúffuna. Þegar svo
stundin kemur, og dómar byrja
að falla yfir þeim mönnum, sem
kjósa að lifa einir og óháðir i landi
sinu og frábiðja sér hlutdeild i
hryðjuverkum og hernaðarbrölti
auðvaldsins og arðráni þess á
varnarlausri alþýðu heimsins,
skulum við hvert um sig reiða
fram sjóði þessa og steypa þeim á
nasir postúlanna, svo að hann
Júdas fái að minnsta kosti sinn
hlut greiddan i þeirri mynt sem
hæfir.
Reykjavik 25.júni 1974.
Margrét Guðnadóttir, prófessor.