Þjóðviljinn - 20.12.1975, Blaðsíða 4

4 SlDA — ÞJÖÐVILJINN Laugardagur 20. desember 1975.
DJÓÐVHHNN
MÁLGAGN SÓSlALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
’tJtgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri; Rinar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsblaði:
Árni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Sfmi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
RÍKISSTJÓRNIN ÞEKKIR SÍNA
Það er ekki nóg, að rikisstjórnin sviki
eigin hátiðlega yfirlýsingu um að 12%
vörugjaldið falli niður nú um áramótin,
heldur skal 20% söluskattur ásamt heild-
sölu og smásöluálagningu leggjast ofan á
þær 2.200 miljónir, sem rikisstjórnin
hyggst taka með vörugjaldinu á næsta ári.
Á alþingi i fyrradag felldi allt stjórnar-
liðið i neðri deild tillögu um að verslunar-
álagning skyldi ekki leggjast ofan á vöru-
gjaldið — og það að viðhöfðu nafnakalli
(einn Framsóknarmaður sat hjá!).
Um leið og rikisstjórnin leggur nýja og
nýja skatta á almenning, m.a. með stór-
hækkuðu vöruverði, — þá finnst þing-
mönnum Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins alveg sjálfsagt, að láta
ekki þar við sitja — heldur rétta þeir
svona i leiðinni eigendum verslunarfyrir-
tækja hundruð miljóna króna i aukinn
gróða, með þvi að gefa þeim kost á að
taka verslunarálagningu af vörugjalds-
skattinum.
Þvilik leikni i sinu stéttarlega hlutverki!
Þvilikt botnlaust tillitsleysi gagnvart
.mjög alvarlegum aðvörunum verkalýðs-
samtakanna um óhjákvæmilega harðvit-
uga kjarabaráttu, ef rikisstjórnin neiti að
snúa við af sinni pólitisku braut! — k.
ÞJOÐYILJINN OG ÞU
Um þessar mundir leitar Þjóðviljinn
enn einu sinni til velunnara sinna um f jár-
hagslegan stuðning, svo tryggð verði
áframhaldandi útkoma blaðsins.
Eftir þrjá daga, það er á Þorláksmessu,
verður dregið i Happdrætti Þjóðviljans, og
viljum við með þessum linum eindregið
hvetja alla stuðningsmenn blaðsins til að
leggja fram liðsinni sitt og gera skil fyrir
heimsendum miðum nú fyrir jólin.
Á næsta ári eru 40 ár liðin siðan Þjóð-
viljinn hóf göngu sina, en það var þann 31.
október 1936, réttum 50 árum siðar en
Skúli Thoroddsen hóf útgáfu blaðs sins
með sama nafni, en það var ekkja Skúla,
Theódóra Thoroddsen, sem árið 1936 gaf
hinu nýja blaði það stolta nafn, Þjóðviljinn
— þá þegar nafn mikilla minninga og
stórrar sögu
Siðan eru brátt liðin 40 ár.
Samkvæmt borgaralegum lögmálum
viðskiptalifsins hefur útkoma Þjóðviljans
frá þvi fyrsta mátt kallast kraftaverk.
Hefðu þau lögmál verið látin gilda hefði
Þjóðviljinn ekki komið út i eitt ár, hvað þá
fjörutiu.
Aðeins mikil og óbrigðul fórnfýsi þess
fjölda, sem þekkt hefur gildi blaðsins sem
baráttutækis i sókn og vörn fyrir málstað
islenskrar verkalýðshreyfingar, fyrir
sósialisma og þjóðfrelsi, — hefur fyrr og
siðar gert það kleift að halda blaðinu úti i
blóra við „lögmál efnahagslifsins”.
Það hefur alltaf verið til nóg af fólki,
sem átt hefur erfitt með að hugsa sér is-
lenskt þjóðfélag siðustu 40 ár án Þjóð-
viljans og það hefur sýnt hug sinn i verki.
Það eru þessar rætur út á meðal alþýðu
landsins, sem tryggt hafa Þjóðviljanum
lif; visni þær hættir blaðið að vera til, enda
hefur það þá fyrirgert tilverurétti sinum.
Það er viða minna um fjármuni á is-
lenskum alþýðuheimilum nú en verið hef-
ur hin siðari ár, en það er ekki minna en
var á fátæktarárunum fyrir strið, þegar
Þjóðviljinn hóf göngu sina á ný.
Og þvi ákafar sem sú rikisstjórn
peningavaldsins, er nú fer með völd á Is-
landi, gengur fram i að niða niður lifskjör
verkafólks og allrar alþýðu, þeim mun
brýnni verður þörfin fyrir baráttumál-
gagn alþýðu, fyrir Þjóðvilja, sem standi
undir nafni.'
Þess vegna snúum við okkur enn sem
fyrr til fjöldans og leitum stuðnings. Sá
stuðningur sker úr um lif eða dauða þessa
blaðs.
Það er stundum fullyrt, að dagblöð þau,
sem hér eru gefin út njóti styrks frá rik-
inu, og ættu þvi ekki að þurfa að kvarta.
Slikt er fjarri öllum sanni. íslenska rikið
kaupir nokkur eintök af dagblöðunum, og
er þeim dreift til nokkurra rikisstofnana,
fyrst og fremst til sjúkrahúsanna. Sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpinu nú er ekki
einu sinni gert ráð fyrir greiðslum, sem
duga til að borga þessi blöð, og áhorfsmál
er, hvort greiðslurnar dugi fyrir fengnum
blöðum i ár, 1975. Hins vegar láta blöðin
hinu opinbera, rikinu og rikisstofnunum, i
té margvislega ókeypis þjónustu, og má
sem dæmi nefna ókeypis auglýsingu dag-
skrár útvarps og sjónvarps, sem kosta
myndi tug miljóna króna á hvert blað yfir
árið, ef fullt gjald kæmi fyrir.
í viðskiptum Þjóðviljans og rikisins er
það rikið, sem er þiggjandinn, en ekki
blaðið.
Þess vegna eru það lesendur blaðsins, —
og þeir einir, sem við treystum á.
—k
'KUPPT...
„Hef aldrei fengiö svo
skrautbúið fylgdarlið
á kamarinn”
i blaðinu Vegamótum sem AI-
þýðubandalagsmenn I Hafnar-
firði gefa út birtist viðtal við
Sumarliða Hjálmarsson, sem
varð illilega fyrir barðinu á
kosningasvindli ihaldsins á
Hnifsdal . 1927. Viðtalið við
Sumarliða fer hér á eftir I heild:
„Hann heitir Sumarliði
Hjálmarsson og hefur verið sjó-
maður alla sina tið. Við hittum
hann eitt kalt kvöld um daginn
og hann bauð okkur inn. Þeir
voru að rifast i útvarpinu, þing-
mennirnir, um samninginn við
þjóðverja og Sumarliði sagði að
ihaldið sviki alltaf.
„Það hefur alltaf svikið. Mér
er það enn i fersku minni
hvernig það sveik i Hnifsdal
1927 þegar ég kaus i fyrsta sinn.
Ég var óttalegur bjálfi þá i
pólitik, vissi ekkert i minn haus.
Hafði verið á spitala um vetur-
inn, en var kominn um vorið út i
Hnifsdal og boröaði hjá Jónasi
Þorvaldssyni þar. Það var önd-
vegismaður, ihaldsmaður
reyndarog kaupmaður, en hann
og flokksbræður hans úr Sjálf-
stæðisflokknum tróöu mér inn á
kjörskrá, þeir vildu endilega að
ég kysi, þótt ég væri ekki nema
tuttugu og fjögurra og hálfs árs,
en á þessum tima fengu menn
ekki kosningarétt fyrr en
tuttugu og fimm ára. Mér var
alveg sama þótt ég kysi. thalds-
frambjóðandinn var Jón Auð-
unn Jónsson, en Finnur Jónsson
var i framboði fyrir Alþýðu-
flokkinn. Sjáifsagt hefði ég kos-
ið Jón Auðunn hefði ég kosið
annars staðar, ég veit það
reyndar ekki.
Þessi Jón Auðunn var lengi
þingmaður Isfirðinga.
Þarna i Hnifsdal var kosið hjá
hreppsstjóranum, sem þá var
Hálfdán Hálfdánarson. Og það
var kosið á svipaðan máta og nú
er gert þegar kosiö er utankjör-
staða. Maður var látinn skrifa
náfn frambjóðandans á miða
sem limdur var aftur og fylla
siðan út fylgiskjal.
Það var róið i mér að kjósa,
og endilega Jón Auðunn vegna
þess að ég fékk að éta hjá
Jónasi.
Á kjördag fór ég svo og skrif-
aði Finnur Jónsson á miðann.
Þegar ég kom niður á bryggj-
una þar sem við vorum að
vinna, sagði verkstjórinn að ég
hefði átt að taka atkvæðið og
fara með það sjálfur, en ekki fá
Hálfdáni hreppstjóra þaö. Það
lék nefnilega grunur á að þeir
myndu falsa kosninguna. Við
snerum þá tveir aftur og báðum
um að fá atkvæðin okkar, við
ætluðum að fara með þau sjálf-
ir. Við fengum atkvæðin. Vegna
þessa gruns um svik, ákvað ég
að opna atkvæðið mitt. Þar stóð
þá Jón Auðunn. Fleiri rifu upp
sin atkvæði og alls staðar stóð
Jón Auðunn. Þá höfðu þeir það
þannig höfðingjarnir, að þeir
höfðu tilbúna atkvæöaseðla með
nafni ihaldsframbjóðandans og
skiptu um, þegar við réttum
þeim okkar seðla.
Sýslumaðurinn, Oddur Gisla-
son, kom siðan og lét okkur
sverja okkar framburð. Ihaldið
var ákaflega aumingjalegt yfir
þessu. Reykjavikurihaldið sendi
siðan vestur einhvern Steindór
Guðmundsson, og var hann sett-
ur rannsóknardómari i málinu.
Ég var á linubát frá Hnifsdal
og þeir komu i fjöruna nokkrir
borðalagðir einu sinni þegar við
komum að. Ég þurfti að ganga
örna minna þarna i fjörunni, en
það var ekki leyft nema lög-
reglumaður fylgdi mér. Ég hef
aldrei fengið svo skrautbúið
fylgdarlið á kamarinn, hvorki
fyrr né siðar.
Aðilar málsins voru siðan
yfirheyrðir, ég, fleiri kjósendur,
hreppsstjórinn og fulltrúi hjá
honum. Rithandir okkar voru
bornar saman. Þeir héldu þvi
fram að sannanir væru ekki
nægar i málinu og ihaldið fyrir
vestan talaði um það hástöfum
að viö hefðum logið þessu upp.
Svo rithandarsýnishorn okkar
voru send út til Scotland Yard.
Úrskurður þeirra kom strax,
fölsunin var augljós og eftir
málaþóf voru þeir sakfelldir,
Hálfdán hreppsstjóri og fulltrú-
inn á skrifstofunni.
Jón Auðunn Jónsson sat á
þingi allan timann sem mála-
reksturinn stóð, eða þrjú ár.
Eftir þrjú ár var kominn úr-
skurður frá Hæstarétti, þeir
fengu báðir fangelsisdóm.
íhaldið var gott við sina, það
er venjan aö hlifa þessum fyrir-
mönnum. fhaldið kemur
kurteislega fram við sina menn.
Ég er viss um að kosningasvindl
hefur verið viðhaft áður þarna
fyrir vestan og sjálfsagt viðar. 1
þessu máli voru sannanir t.d.
nægar, en þar sem ihaldið hefur
völdin, er þeim jafnan misbeitt.
Dómarnir i þessu máli voru
ótrúlega vægir”
Sumarliði fæddist 1902 á
Glúmstöðum i Sléttuhreppi.
Átta ára að aldri flutti hann i
Hnifsdal þar sem hann ólst upp
hjá fósturforeldrum sinum og
Sumarliði Hjálmarsson
var heimilisfastur hjá þeim
lengi, einnig á tsafirði, en þaðan
fór hann 26 ára, siðan til
Reykjavikur og loks til Hafnar-
fjarðar 1947, og hér hefur hann
siðan búið.
„Ég var alltaf til sjós, alltaf á
minni bátum, ýmist á netum
eða linu og lengi mótoristi”,
sagði Sumarliði að lokum.
Hann veiktist þegar hann var
sjötugur og hefur siðan tekið lif-
inu rólegar en áður.
„Ég læt tryggingarbæturnar
duga”, sagði hann og brosir
hálfvegis afsakandi. —”
SKORIÐ