Þjóðviljinn - 20.12.1975, Side 14

|14 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 20. desember 1975.
if frri _/íK\ 1íí:r mw t
s ii jTíiTj ftft ft

Þingsjá
þingsjá

/*\ JSR\

Svava Jakobsdóttir um verkmenntun:
Eitt þaö brýnasta í
menntamálum
Þegar Vilhjálmur Hjálmarsson
menntamálaráðherra talaði i út-
varpsumræðum i haust sagði
hann þjóðinni að margt væri sýsl-
að i ráðuneyti sinu. Ég efa sann-
arlega ekki, að þar er unnið að
mörgum merkilegum málefnum ,
en hins vegar er sjálfur ráðherr-
ann mönnum kunnari fyrir annað
en stórræði i menntamálum. Það
er að ég hygg fljötgert að telja
upp þau mál, sem hann er orðinn
kunnur fyrir siðan hann varð
menntamálaráðherra.
1 fyrsta lagi er Vilhjálmur
minnisstæður mönnum fyrir það,
að koma réttkjörnu útvarpsráöi
frá til þess að koma að nýju út-
varpsráði, sem hafði réttan
pólitiskan lit.
I öðru lagi er ráðherrann minn-
isstæður mönnum fyrir það að
leggja blessún sina yfir að út-
varpinu var lokað fyrir verka-
lýðshreyfingunni og henni þannig
meinað að koma skoðunum sinum
á framfæri i landhelgismálinu.
Loks má siðast upp telja stór-
felldan niðurskurð á öllum svið-
um menningar, mennta og lista.
t sumar var ákveðið að fækka
kennslustundum i grunnskóla og
átti sá niðurskurður að gefa 52
milj. kr. Menntamálaráðherra lét
það hins vegar gott heita að f jár-
málaráðuneytið ákvæði þennan
niðurskurð og hvar hann skyldi
koma niður. Það þýðir i reynd, að
fjármálaráðuneytið er farið að
skipa námsskrá i skólum.
Ég fæ ekki séð annað þegar ég
lit yfir feril Vilhjálms Hjálmars-
sonar menntamálaráðherra, en
menntamálastefna hans sé sam-
bland af geðleysi og gerræði og
það er slæmur kokteill.
Fæti brugðið fyrir
Iðnskólann i Rvk.
Nú eru senn 10 ár siðan lögum
um iðnfræðslu var breytt i þvi
skyni að efla verknámsfræðslu i
skólum. Sú stofnun, sem lengst
allra hefur baristfyrir bættri iðn-
menntun i landinuer Iðnskólinn i
Reykjavik. Forystumenn skólans
hafa á undanförnum árum verið
að breyta skipulagi skólans á-
fanga eftir áfanga til þess að skól-
inn geti orðið raunverulegur
verknámsskóli, þ.e.a.s. fært
verknámið inn i skólann. Um
þessa stefnu i verknámskennslu
eru allir sa mmála, en til þess þarf
vitaskuld búnað og tæki og það
þarf engan að undra þótt slikt
kosti nokkurt fé. Hér er raunveru
lega um að ræða nýsköpun i
skólamálum. Hér er verið að
byggja upp frá grunni. Aö þessu
stefnir Iðnskólinn i Reykjavik, en
ég fullyrði, að þetta verk muni
stöðvast ef skólinn færekki meira
fjármagn en honum er ætlað á
fjárlögum fyrir næsta ár. Honum
er ætluð 9,5 milj. til fjárfestingar i
tækjum og byggingum, en áætlun
skólans sjálfs er 50 m ilj. Það sýn-
ir hug núverandi rikisstjórnar til
iðnmenntunar i landinu, að til
stofnkostnaðar allra iðnskóla i
landinu skuli vera áætlaðar að-
eins 32 milj. kr. enda þótt fyrir
liggi að Iðnskólinn i Reykjavik
þurfi einn 50milj. Þetta segir sina
sögu. Af þessum 50 milj. telur
Iönskólinn að 23 milj. ættu að
renna til tækjakaupa, 15 milj. til
að ljúka öðrum afanga bygg-
ingarinnar og 12 milj. til byrj-
unarframkvæmda á lóð skólans
við Bergþórugötu, en sú bygging
er samþykkt og áætlun er gerð.
Ég legg þó sérstaka áherslu á
nauðsyn þess, að skólinn fái nauð-
synleg framlög til tækjakaupa.
Bifvélavirkjun og
grafiskar iðngreinar
Hér er t.d. um að ræða tækja-
kaup til bifvélavirkjadeildar og
grafisku iðngreinanna. Húsnæði
er til fyrir bifvélavirkjadeild, en i
það húsnæði vantar tækin og ef
þau fást ekki er hætta á, að áætl-
un um það nám stöðvist og skól-
inn geti ekki veitt þeim nemend-
um, sem nú eru byrjaðir námið á-
framhaldandi verknámskennslu.
Hætt er þvi við að uppbyggingar
þeirrar deildar muni stöðvast.
Tækjakaup til grafisku iðngrein-
anna eru nauðsynleg vegna þeirr-
ar tæknibyltingar, sem átt hefur
sér stað i prentlistinni, þar sem er
offsetprentunin, og það segir sig
sjálft, að skólinn verður að geta
boöið nemendum sinum þá
kennslu, sem er i samræmi við
nútimaaðferðir. Þá er tillaga i
fjárlagafrumvarpinu til rekstrar-
gjalda Iðnskólans i Reykjavik al-
gjörlega óraunhæf. Þar er gert
ráð fyrir 645 þús. kr. en áætlað er,
að viðhald fasteigna, eingöngu sá
liöur, verði tæpar 4 milj. Þetta
stenst þvi engan veginn og alveg
augljóst, að skólinn kemst i þau
vandræði sem verður að leysa ef
ekki nú þá siðar.
Bókasafn Iðnskólans
Forystumenn skólans telja, að
skólinn þurfi 9 milj. 333 þús. til
rekstrargjalda og er sérstök þörf
á eflingu bókasafns skólans. Það
er eini þátturinn i þeirri breyt-
ingu á kennsluháttum, sem unnið
erað,en alger endurskipulagning
skólabókasafnsins hófst I byrjun
skólaársins 1974—1975 með það
fyrir augum að miða bóka- og
gagnaval algerlega við þær iðn-
greinar, sem kenndar eru við
skólann. Hér er þvi um að ræða
sérfræðibókasafn, sem nauðsyn-
legt er til kennslunnar og örðugt
að ganga að slikum bókum i öðr-
um söfnum. Ég tel mig hafa gert
mjög hógværa tillögu með hliö-
sjón af raunverulegri fjárþörf
skólans. Ef tillögur minar verða
samþykktar væri hægt að koma i
veg fyrir að uppbygging iðnskól-
ans stöðvaðist eða svo gott sem.
Ég legg til, að Iðnskólanum i
Reykjavik verði veittar 30 milj.
kr. til stofnkostnaðar og 4 milj. til
annarra rekstrargjalda en launa-
greiðslna.
30 miljónir til 2. áfanga
Öskjuhliðarskóla
Asamt Helga Seljan flyt ég til-
lögu um hækkun til öskjuhliðar-
skóla sem er skóli fyrir þroska-
hömluð börn.
Rikið tók við þessum skóla af
Reykjavikurborg og skólinn, sem
áöur var ætlaður vangefnum
nemendum úr Reykjavik ein-
vöröungu verður nú skóli fyrir
allt landið. I skólanum nú eru
flest börnin úr Reykjavik, en lik-
lega um 25 börn utan af landi.
Þarna hefur verið gert ráö fyrir
200 nemenda skóla, en þar eru i
vetur 115 nemendur. Þessir 85
nemendur sem eftir eru er reikn-
að með að komi utan af landi þar
sem ekki er möguleiki á, að veita
þeim þá aðhlynningu sem þeir
þurfa og þá kennslu sem er svo
nauðsynlegt að þeir fái. Engir
möguleikar eru á að taka þau inn
i skólana fyrr en annar áfangi
hefur verið reistur, en vitað er um
fjölda barna f öllum landsfjórð-
ungum, sem þurfa á þessari hjálp
aö halda, en komast ekki inn. Til
að reisa þennan 2. áfanga eru ætl-
aðar f fjárlagafrumvarpinu 4
milj. 750 þús. en ljóst er að það
kemur að litlu gagni og hætta er á
stöövun i ár, ef framlag hækkar
ekki. Við gerumþvi tillögu um, að
framlag þetta hækki upp i 20 milj.
kr.
Ljúka þarf smiði húss
i Arnarholti
Ég legg til að framlagið til Arn-
arholts hækki um 17 milj. kr. eða
úr 20 milj. upp i 37 milj. Svo sem
kunnugt er, er Arnarholt rekið
sem útibú frá Geðdeild Borgar-
spitalans og aðallega ætlað lang-
tlmasjúklingum. Þar eru húsa-
kynni mjög léleg, enda alls ekki
ætluð sjúklingum i upphafi heldur
reist sem útihús þegar áður var
bú I Arnarholti. Ekki þarf mörg-
um orðum um að fara hve brýnt
er að lokið verði við þá byggingu,
sem nú er að risa. Ætlunin er að
smiði hússins verði lokið á miðju
næsta ári. Ef svo á að verða er
ljóst, að ekki má skera niður hlut
rikisins til byggingarinnar. Borg-
arstjóri Reykjavikur gerir svo-
þingsjá
Svava Jakobsdóttir
fellda grein fyrir þessu máli i
bréfi til þingmanna Reykjavikur.
„Samningur milli rikis og borg-
ar um byggingu annars áfanga
við sjúkrahúsið i Arnarholti gerði
ráö fyrir kostnaðarhluta rikis-
sjóðs samtals kr. 66 milj., og
skyldu kr. 12 milj. koma til
greiðslu á árinu 1976, þó með
fyrirvara um, að samningsaðilar
mundu stuðla að þvi, að framlög
rlkissjóðs frá og með árinu 1975
hækkuðu i samræmi viö raun-
verulega hækkun kostnaöar við
bygginguna. Kostnaðaráætlun
var miðuð við byggingarvisitölu
689 stig, en visitalan er 1986 stig.
Þykir einnig sýnt, að kostnaðará-
ætlunin mun hækka verulega
þannig, að hlutur rikissjóðs,
þ.e.a.s. 85% frá 1. jan. 1974, en
60% af áður áföllnum kostnaði
verður væntanlega um kr. 127,5
milj. miðað við núverandi verð-
lag. Til þess að eftirstöðvar af
framlagi rikissjóðs verði að fullu
greiddar á árinu 1978 eins og
samningurinn gerir ráð fyrir
þyrfti þvi árleg fjárveiting 1976 til
1978 að ákveðastum kr. 37 milj.”
Ég hef i samræmi við þetta, eins
og ég áður sagði, gert tillögu um,
að framlagið til Arnarholts hækk-
unum 17milj.úr20uppi37.
Skapa þarf jafnlauna-
ráði starfsaðstöðu
1 fjórða lagi legg ég til, að
framlag til Jafnlaunaráðs verði
hækkað úr 590 þús. i 1400 þús.
Jafnlaunaráð var sett á stofn
1973, en hefur i rauninni ekki enn
fengið þá starfsaðstöðu, sem það
þarf á að halda til að geta full-
nægt þvi hlutverki, sem þvi er
ætlað að gegna að lögum. Málin,
sem Jafnlaunaráði berast eru
mjög timafrek og það var raunar
vitað þegar lögin voru sett, að
ráðið þyrfti að hafa fastan starfs-
mann. Mér er kunnugt um, að
ráðið hefur farið þess á leit við fé-
lagsmálaráðuneytið að það fái
Framhald á næstu siðu
Ragnar og Lúövík fluttu tillögu:
3 skip veröi tekin á leigu
til gæslustarfa
Ragnar Arnalds mælti m.a.
fyrir tillögu, sem hann flutti á-
samt Lúðvík Jósepssyni um að
350 miljónum króna yrði ráðstaf-
að til reksturs þriggja skipa, sem
Landhelgisgæslan tæki á leigu til
gæslustarfa.
Þetta var stærsta breytingartil-
lagan, sem flutt var við fjárlaga-
afgreiðsluna, en felld eins og aðr-
ar. I ræðu sinni sagði Ragnar
m.a., að við umræðurnar um
samningana við vestur-þjóðverja
hafi hver stjórnarþingmaðurinn
staðið upp á fætur öðrum og lýst
þvi yfir, aö við bókstaflega yröum
að semja við þjóðverja, svo aö
við gætum einbeitt okkur að bret-
um.
Nú reyndi á það, við afgreiðslu
þessarar tillögu, hvort menn I
raun vildu, að landhelgin verði
varin af ýtrasta mætti gagnvart
bretum, eða ekki. Hér væri fyrst
og fremst um að ræða spurningu
um vilja.
Ragnar minnti á, að það hafi
verið almennt viðurkennt, að ár-
angur landhelgisgæslunnar gagn-
vart vestur-þjóðverjum hafi verið
góður. Togarar þeirra reyndu
yfirleitt að flýja strax og varðskip
nálgaðist, og afli þýsku togar-
anna fór mjög minnkandi vegna
aðgerða varðskipanna. Þannig
féll aflinn úr 93.000 tonnum árið
1973 i 68.000 tonn árið 1974, og i ár
hafa þýskir útgerðaraðilar áætl-
að, að aflinn yrði jafnvel ekki
nema um 40.000 tonn.
Að flestra dómi getum við hins
vegar ekki sinnt gæslunni eins vel
og æskilegt væri, vegna þess að
skipin eru of fá — en þá er bara að
fjölga þeim, sagði Ragnar, —
taka skip á leigu um sinn. Verð-
mætin, sem hér eru i húfi, eru svo
margfalt meiri, en svarar til
kostnaði af rekstri nokkurra
skipa i viðbót til gæslustarfa, að
hér getur ekki verið um neitt á-
horfsmál að ræða.
Búast má við harðnandi viður-
eign við breta á næstunni, og það
gerir þörfina enn brýnni að fjölga
skipunum i gæslunni, ef við ætlum
á annað borð, að verja landhelg-
ina. Með beitingu gæslunnar til
hins ýtrasta og fjölgun skipa er
Ragnar Arnalds
hægt að gera hinum erlendu
veiðiþjófum ákaflega erfitt fyrir,
og draga stórlega úr veiði þeirra,
þótt máske verði ekki um 100%
árangur að ræða.
Verði okkur enn neitað um að
bókun 6 um tollamálin komi til
framkvæmda hjá Efnahags-
bandalaginu, svo sem allar horf-
ur eru á, þá hefur islenska rikis-
stjórnin lýst yfir, að samkomu-
lagið við vestur-þjóðverja falli úr
gildi strax I aprillok á næsta ári.
Með það i huga er ljóst, að þörfin
á eflingu landhelgisgæslunnar á
næsta ári er þeim mun meiri.
Afstaðan til þessarar tillögu
okkar Lúðviks ræðst af þvi, hvort
menn i raun vilja að landhelgin
verði varin til hins ýtrasta eða
ekki.
Þá mælti Ragnar Arnalds einn-
ig fyrir nokkrum breytingartil-
lögum, sem hann flutti um skóla-
mál og heilbrigðismál i Noröur-
landskjördæmi vestra, svo og um
grænfóðurverksmiðju i Skaga-
firði og lagmetisiðjuna i „Sigló-
sild”.