Þjóðviljinn - 10.10.1976, Blaðsíða 7

Sunnudagur 10. október 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
fræbingar tala um islendinga, þá
eiga þeir vib S.I.S., Eimskip,
Flugleibir og þessháttar
islendinga.
Efnahagssérfræöingar og ráöa-
menn þessarar rikisstjórnar hafa
annan skilning á velmegun og
góöæri en alþýöa landsins. Þaö
sést best á þvi aö gagnrýni þeirra
á vinstri stjórnina beinist fyrst og
fremst aö þvi aö hún hafi misst
tökin á efnahagsmálunum. Hún
missti, aö þeirra viti tökinþegar
hún ákvað i málefnasamningi
sinum aö almúgi landsins skyldi
fá 20% kauphækkun aö raungildi,
lengt orlof og styttri vinnuviku.
Nú loks telja þeir aö tekiö sé aö
rofa til.
Gamla viöreisnarstjórnar ,,vel-
megunin” er komin aftur.
Árás á
samningsréttinn
Rlkisstjórnin ætlar ekki aö láta
sér nægja aö vinna stundarsigur á
verkalýöshreyfingunni.
Henni er ekki nóg aö skeröa
lifskjör almennings meö stööug-
um veröhækkunum. Löggjafa-
valdinu og dómsvaldinu ei'einnig
hiklaust beitt gegn verkafólki.
Bráöabirgöalögin um
sjómannasamningana eru ein-
hver ósvifnasfa árás, sem gerö
hefur veriö á frjálsan samnings-
rétt verkalýðsfélaga.
Hvergi var vinnustöövun.
Engin verömæti lágu undir
skemmdum.
Engin þjóöfélagsleg nauösyn
réttlæti bráöabirgöalögin.
Þaö eitt haföi skeð aö sjómenn
felldu i atkvæöagreiöslu
sam ni ngsuppkas t, sem
samninganefnd þeirra haföi fall-
ist áog útgeröamenn voru ánægö-
ir meö.
Hinn frjálsi samningsréttur
náöi aöeins til þess aö sjómenn
samþykktu samningsuppkastiö.
írr þvi þeir felldu þaö þá áttu þeir
ekki skiliö aö halda samningsrétti
að mati sjávarútvegsráöherra,
þá var kominn timi til aö hafa vit
fyrir þeim. Og siðan var vilji út-
geröarmanna geröur aö lögum.
Svipaö geröist einnig þegar
kjaranefnd sem starfar sem dóm-
stóll, ákvaö opinberum starfs-
mönnum laun. Þá var gengið svo
langt i þjónkun viö kjara-
bælingarstefnu rikisstjórnarinn-
ar aö við liggur uppreisn i þjóö-
félaginu eftir úrskurö nefndar-
innar.
Heilir starfshópar segja upp
störfum af óánægju meö kjör sin
og öllum er aö veröa ljóst aö meö
einum eða öörum hætti verður úr-
skuröi nefndarinnar hrundiö.
Enn skal höggva
En þótt rikisstjórnin hafi þann-
ig ráðist bæöi að kjörum og
samningsrétti launþega þá hefur
þó stærsta höggiö ekki veriö látiö
riða enn, heldur vofir þaö yfir.
Boöað hefur veriö frumvarp aö
breyttri vinnulöggjöf.
Ekkert sýnir betur hvaða hags-
muni rikisstjórnin ber helst fyrir
brjósti en þetta frumvarp.
Þótt það heföi veriö samið af
vinnuveitendasambandinu einu
þá heföi þaö i öllum aöalatriöum
oröiö eins.
Frumvarpið miöar fyrst og
fremst að þvi aö þrengja kost
verkalýðshreyfingarinnar og tak-
marka möguleika hennar til
verkfallsaðgeröa.
t örfáum og næsta
litilvægum atriöum eru réttindi
verkafólks betur tryggö eftir
þessu frumvarpi, en samkvæmt
núgildandi lögum.
Þar er helst um aö ræöa aö
reglurum trúnaöarmenn á vinnu-
stööum eru færöar i þaö horf, sem
tiðkað hefur veriö um alllangt
skeið ágreiningslaust af öllum aö-
ilum.
Gallar nógir
Þegar hins vegar kemur aö þvi
aö telja galla frumvarpsins út frá
sjónarmiöi verkalýöshreyfingar-
innar þá veröur úrvaliö meira.
Lögfesta á aö unniö skuli eftir
gamla samningnum þar til nýr
hefur veriö geröur. Ef vinnulög-
gjöfinni væri ætlaö aö tryggja
sem bestan vinnufriö, þá heföi
þetta ákvæöi verið haft þver-
öfugt.
Gildistími nýs samnings myndi
þá vera frá þeim degi, sem sá
gamli rann út. Þá myndu skapast
möguleikar fyrir verkalýöshreyf-
inguna aö fresta verkfallsaðgerö-
um án þess aö skaöa félagsmenn
sina.
En frumvarpinu er ekki ætlaö
aö tryggja vinnufriö, þvi er fyrst
og fremst ætlaö aö tryggja hags-
muni fyrirtækjanna.
Frestur til verkfallsboðunar er
lengdur úr 7 sólarhringum I 10 og
sáttasemjara er siöan heimilaö
að framlengja frestinn um 5
sólarhringa til viðbótar. Þannig
er boöunartimi vinnustöövunar i
raun tvöfaldaöur, og muniö: á
meðan er greitt eftir þeim samn-
ingi, sem sagt var upp.
Þá er frestur til aö gera sam-
úöarvinnustöövun einnig lög-
bundinn og má ekki hefja sam-
úöarvinnustöövun fyrr en frum-
vinnustöðvun hefur staöið i 17
sólarhringa.
Völd félagsmálaráöherra eru
verulega aukin 1 þessu frum-
varpi.
Félagsmálaráöherra fær
heimild til aö fresta i allt aö 60
daga „einangraöri vinnustööv-
un” sem i heild tekur til 100
félagsbundinna launþega eöa
færri, ef ætla má aö hún stöövi
mikilvægar atvinnugreinar.
Hvergi er skilgreint hvaö sé
„mikilvæg” atvinnugrein.
Ráöherra ætlar að tryggja sér
vald til aö ákveöa slikt þegar á
reynir.
Vald sáttasemjara er einnig
stóraukiö meö frumvarpinu. Hon-
um er heimilaö aö ákveöa meö
hvaöa hætti atkvæði um sátta til-
lögu skuli talin. Hann skal ráöa
hvort atkvæöi eru talin i hverju
félagieða félagsheild fyrirsig eöa
hvort taliö er hjá mörgum félög-
um i einu jafnvel á heilum lands-
svæðum.
Léleg þátttaka i atkvæöa-
greiöslu skal talin atvinnu-
rekendum til tekna. Aöeins ef
meira en helmingur atkvæðis-
bærra manna greiðir atkvæði
ræður meirihlutinn á hvern veg-
inn sem hann fellur.
Þetta nýja lýöræðisform getur
komið fram i furöulegustu mynd-
um.
Ef viö hugsum okkur 4000
manna félag (t.d. Dagsbrún)
birtist hiö nýja lýöræöi svona: Ef
1200 félagsmenn taka þátt i
atkvæöagreiöslu um miölunartil-
lögu og 839 greiöa atkvæöi á móti
henni en 361 meö, þá skoðast til-
lagan samþykkt. Og ef 999 greiöa
atkvæði og allir sem einn greiöa
atkvæöi á móti tillögunni þá
skoöast hún samþykkt.
Þótt ekki einn einasti félags-
maöur greiöi atkvæöi með henni.
Af þessumdæmum má sjá, aö
þaö eru ekki hagsmunir verka-
lýöshreyfingarinnar, sem verið
er aö tryggja meö þessu frum-
varpi.
Lykillinn aö
bættum kjörum
og bjartari framtíð
öll samskipti þessarar rikis-
stjórnar við launþega landsins og
samtök þeirra eru á eina bókina
lærö.
Meö seigdrepandi verðhækkun-
um eru kjörin skert langt umfram
þaö, sem efnahagsástand þjóöar-
innar gefur nokkurt tilefni til.
Vegna hinna lágu kauptaxta
eru tiökaðar umfangsmeiri og
hærri yfirborganir en nokkru
sinni fyrr og meö þvi vegiö aö
hag sm unalegri samstööu
launþega.
Bráöabirgöalögum er beitt til
aö lögfesta þá samninga sem at-
v i n n u r e k e n d u r vilja,
þótt launþegar hafi i lögmætri at-
kvæðagreiöslu fellt samningana.
Akvöröun um kjör opinberra
starfsmanna er meö þeim hætti
að heilu starfsgreinarnar hafa
sagt upp störfum i mótmæla-
skyni.
Undirbúiö hefur verið frum-
varp aö nýrri vinnulöggjöf þar,
sem alvarlega er vegiö aö rétt-
indum verkalýöshreyfingarinnar.
Ég efa ekki aö á þingi A.S.t.
veröi geröar margar og merkar
ályktanir. Ég efa ekki aö stefna
hreyfingarinnar bæöi I næstu
framtiö svo og langtimastefnu-
skrá veröi tekin til gagngerörar
umræöu.
Mest er þó áriöandi aö bæöi
þingfulltrúar á þingum verka-
lýössamtakanna svo og allur al-
menningur skilji þaö aöbrýnasta
hagsmunamál vinnandi fólks á
tslandi i dag er ab losna vib þessa
rikisstjórn.
Þaö er lykillinn aö bættum
kjörum og bjartari framtiö.
Alþjóöagjaldeyrissjóöurinn sit
ur þessa fögru siösumarsdaga
á haustfundi sinum i Manilla á
Fillippseyjum. Þar er nú timi
spámanna og spekinga, sem
ræöa fátækt þjóöa þriöja heims-
ins, og hvernig megi snúa ör-
birgö i auölegö. Þar er nú ekki
spáö I kaffibolla, — þaö er nú
ööru nær, — og héöan af noröur-
slóöum einvalaliö klárustu fjár-
málasnillinga komiö austur á
enda veraldar til aö kippa öllu I
lag. Þeim veröur ekki skota-
skuld úr þvl þar fremur en hér
enda undir forystu f jármálaráö-
herra. Þaö var völlur á islensku
sveitinni á miövikudaginn i
Manilla, Seölabankastjóranum,
Þjóöhagsstjóranum Ráöu-
neytisstjóranum og Ráöherran-
Gjaldeyrismessa
á hausti
um, þegar hinn siöastnefndi gaf
Alþjóöabankastjórninni dug-
lega inn fyrir aö hafa brugðist
skyldu sinni viö þróunarrikin.
Mun McNamara og kó hafa sett
dreyrrauöa er þingheimur geröi
góðan róm aö málflutningi is-
lenska kvartettsins, — og hefur
honum vonandi tekist aö kveöa
niður isömu atrennu leiöinlegan
oröróm og getsakir i fjölmiðlum
okkar um aö viö tslendingar
höfum þegib snöggtum stærri
ölmusugjafir útlendinga en sem
nemur framlagi okkar til aö-
stoöar hinum örsnauöu.
Skárra væri þaö nú lika, — viö
sem höfum á undanförnum ár-
um notiö leiðsagnar Manilla-
fulltrúanna til æ meiri hagsæld-
ar og fegurra mannlifs.
Allir góðviljaðir menn vona nú
einlæglega aö Alþjóöabanka-
stjórunum og sendiboðum okkar
hinna riku takist aö gera það
bjarga sveltandi þúsundum
miljóna með ölmusugjöfum.
Það er varla von að slikum heið-
ursmanni detti i hug aö benda
félögum sinum og vinum i for-
ystusveit auöugustu þjóðar
heims á að láta af ránsskap i
skjóli leigumorðingja og fas-
istaskrils i Suður-Ameriku. t
gósenlöndum þar mun nú átak-
anlegust örbirgö á byggðu bóli.
Ekki er pokkur minnsta
ástæöa til aö óttast aö efnahags-
og örbirgðakvartettinn okkar i
Manilla fari að jagast i svoleiöis
nokkru — fjármálaráðherrann
hefur áreiðanlega vit á að láta
ofánigjöfina á miðvikudaginn
nægja. Það væri lika fráleitt aö
styggja vini okkar og verndara i
striösfélaginu i alvöru, við meg-
um hvorki gleyma vestrænum
mannasiðum né mörgum
góöum bitanum, sem til okkar
fellur af ránsfeng kapitalist-
JÓN MÚLI
ÁRNASON
SKRIFAR
góðverk sem til þarf aö bjarga
sveltandi þriöjungi mannkyns i
eitt skipti fyrir öll undan
hungurvofunni. Og það þótt viöa
sé skarð fyrir skildi i Manilla, —
ýmsir af virtustu fjármála-
snillingum á siðari hluta 20. ald-
ar ekki lengur á meöal vor og
búnir aö kveðja þennan gjald-
eyrisdal aö fullu, — aðrir eiga
ekki heimangengt i svip, —
þeirra á meöal glæstustu full-
trúar einkaframtaksins. Senni-
lega þykir Tanaka vistin dauf i
dýflissunni 1 Japan, — þar sem
hann nú situr fyrir óheppni,
klaufaskap og offors öriaganna.
Þaö var nú munur þegar hann
gaf tóninn an 'i kok'ktéilpartíum
Alþjóöagjaldeyrissjóösins, aö
ekki sé minnst á böllin og
djammiö fram eftir öllum nótt-
um. Framkvæmdastjóri Sam-
einuöu þjóöanna gaf greinar-
góða lýsingu á þvi i setningar-
ræöu sinni á dögunum.
Sem betur fer er forstjóri Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins,
McNamara, óvenju ærukær af
stjórnmálamanni aö vera —
eins og vitrustu fréttaskýrendur
okkar oröa þaö — allt aö þvi
valinkunnur sómamaöur, enda
fyrrum hermálaráöherra
Bandarikjanna. Hann geröi allt
sem i hans valdi stóö, til aö
bjarga lýðræði og frelsi I Viet-
nam á sinum tima, og lagöi ekki
árar i bát þótt þaö mistækist, —
en gengur nú tviefldur aö þvi aö
anna. Hætt er viö aö jafnvel
spásagnarandi Seölabanka-
stjórans kæmist i bobba i næstu
hagvaxtarmessu um batnandi
horfur i efnahagsmálum okkar,
ef misvitrir menn yröu meö
orðum sinum og athöfnum til aö
stifla þetta ljómandi geöslega
aðstreymi frá snauöustu fá-
tæklingum veraldar. Hann
þyrfti þá kannski aö hefja aftur
gamla sönginn um hertu mittis-
ólina meöan viö værum aö rétta
úr kútnum, — og ef allt um þryti
kynni rikisstjórnin að neyðast
tilaö sýna almúganum á Islandi
rækilega fram á að hann heföi
lifað um efni fram. Enginn efast
um siðferöisþrek og ábyrgðar-
tilfinningu þingmeirihlutans,
ekki þyrfti aö hvetja hann lengi
til aö samþykkja hverskonar
lög og reglur sem miöuðu að þvi
að stöðva sukk og óhóf alþýbu
manna, — ef þaö mætti verða til
þess aö tryggja áframhaldandi
menningarlif fjármálaspekúl-
anta og verðbólgubraskara og
annars sæmilegs fólks.
Annars hafa flestir alvarlega
hugsandi menn mestar áhyggj-
ur af fyllirii unglinga i höfuö-
borginni þessa fögru haustdaga.
Andlegir og veraldlegir leiötog-
ar standa ráöþrota. Afengis-
verslanir Rikisins standa gal-
opnar frá morgni til kvölds alla
daga, og varla von aö sllkum
ágætismönnum detti i hug aö
benda rikisstjórninni á aö loka
vinbúöunum, — þótt ekki væri
nema á föstudögum, þegar
drykkjubörn og unglingar fá út-
borgaö. Þetta hefur gefist vel,
þegar þjóöarógæfan keyrir úr
hófi- og ábyrgðarlaus verka-
lýösforysta otar launamönnum
út i verkföll, sem engir hagnast
á nema öfgamenn kommúnista
og rússadindlar. Þannig
er átakalaust komiö i veg fyrir
aðsiðlausalþýöakeyrialltá kaf
i súrrandi fyllirii. Gera veröur
ráð fyrir aö allt sæmilegt fólk
geti haldib áfram fylliríum sin-
um i heimahúsum um helgar,
þótt rikiö loki og verði ölbrestur
i vinkjöllurum má alltaf
skreppa á veitingahús. Hvernig
væri nú að nota tækifærið
meöan fjármálaráöherrann er
austur i Manilla aö bjarga af-
ganginum af heiminum?
Rétt er þó aö muna, að
drykkjuskapur takmarkast
hvorki við unglinga á strætum
og gatnamótum, friösæld
heimilanna né samkvæmislif á
skemmtistöðum. Rikisstjórnir
veröa lika aö bera þetta böl.
Einu sinni sem oftar var rikis-
stjórn a Islandi á miklum al-
vörutimum fyrir þjóöfélagið og
fór svo að streitan viö stjórn
landsins rúllaði einum ráöherr
anna. Hann var fullur i þrjár
vikur, og siðan tók viö rolukast i
tvær. Að þvi loknu ævilangt
bindindi eins og gengur og ger-
ist og ráðherrann gekk á rikis-
stjórnarfund. Forsætisráðherr
ann var þungur á brún meö á-
hyggjur af þjóðarhag á öxlun
um. Hann gaut augunum illilega
á delinkventinn og sagði: Þér
hafið veriö fjarverandi i fimm
vikur — yöar hefur verið
saknaö. — Hinn galvaski
bindindismaöur svaraði aö
bragöi: — En skritið — þér
voruð fjarverand i sex vikur á
Alþjóðafundi i fyrra — og þaö
saknaði yðar enginn. —
Auðvitað saknar rikisstjórnin,
Seðlabankinn, Þjóöhagsstofn-
unin Ráöuneytiö og þjóöin öll
fjórmenninganna i Manilla,
þó mun bætast brátt um sinn sá
skaðinn og missirinn, — og það
verður mikil fagnaðarstund
þegar snillingarnir koma heim
aftur meö ný efnahagsráð undir
rifi hverju og byrja haustmess-
urnar samkvæmt ritúalinu.
JMA