Þjóðviljinn - 24.12.1977, Side 21

Þjóðviljinn - 24.12.1977, Side 21
Laugardagur 24. desember 1977 ÞJOÐVILJINN — SIÐA 21 vinnumaöur aö Þórisdal i Lóni. Þann vetur deyr bróöir hans, Daniel Bóndi á Rauðabergi á Mýrum. Pálmi fer fótgangandi til jarbafararinnar og veröur HornafjarBarfljót i iskrapi og frosti og kelur á hægri fæti meB þeim afleiBingum, aB fótinn varB aB taka af fyrir ofan öklaliB. Fyrsti héraöslæknir Austur- Skaftfellinga, Þorgrimur Þóröar- son sat þá i Borgum I Hornafiröi. Hann vann þaö afeksverk aö taka fótinn af Pálma og er um þaö greinargóö lýsing i æviminning- um Þorleifs I Hólum sem aöstoö- aöi Þorgrim viö svæfinguna. Seg- ir Þorleifur aö læknirinn hafi flegiö hold frá beini upp fyrir öklaliB, siBan sagaB beiniB sundur meB þar til geröri sög og saumaö svo holdiö saman framan viö beiniö. Þessi aögerö er fram- kvæmd i Borgum þann 3. mars 1891. Þegar sáriB svo var gróiö, geröi Guömundur Sigurösson söölasmiöur á Hornafirði leöur- hólk á fótiegginn og gekk Pálmi á þeim gervifæti uppfrá þvi. Einhvern tima á fyrstu árum eftir aö Pálmi öölaöist gerfifótinn var I Arnanesi vinnumaöur, Kristján Guömundsson afabróöir minn, sérkennilegur maöur fyrir fljótfærni og hindurvitnatrú. Eitt- hvert sinn var Kristján sendur á sauöahús I Árnaneslandi. Snjór var nýfailinn og sást vel til brauta. Brátt kemur Kristján heim aftur án þess áö hafa lokiö ætlunarverki sinu, en haföi snúiö viö á miöri leiö. Haföi hann séö á leiö sinni mjög sérkennilega för I snjónum. Var annað fariö eftir heilan mannsfót en hitt farið likt- ist litlum skjólubotni. Taldi Kristján vist aö þarna heföi veriö á feröinni vatnanykur eöa sjó- skrimsli og haröneitaöi sauöa- gæslunni. En brátt vitnaöist aö þetta var braut Pálma Bene- diktssonar á nýgeröum gervifæti. Þreifst á þorskalýsi og nýmjólk Mjög þótti Pálmi óstööugur I vistum. Fór hann vistferlum viðs- vegar um Austurland og haföi Kristin, son sinn þar á framfæri sinu. Kunnu samtiðarmenn hans af Austurlandi ýmislegt aö segja af þessum sérkennilega Austur- Skaftfellingi, sem m.a. vakti á sér athygli fyrir glöggskyggni viö aö velja brot á straumvötnum. A þessum hrakningsárum veiktist Kristinn Pálmason af heiftarlegri kirtlaveiki og var læknisráöa leitaö hjá Seyöis- fjaröarlækni. Þau læknisráö komu aö engu gagni og tók þá Pálmi til eigin læknisráöa og lagöi tjörubakstur viö sárin. Varö drengurinn mjög þjakaöur af þessum sjúkdómi, svo aö til ör- kumla horföi. Tók Pálmi sig þá upp af Austurlandi meö sjúkan son og leitaöi heim til átthaganna i Austur-Skaftafeilssýslu. Um þessar mundir var héraöskunnur smáskammtalæknir i Austur- Skaftafellssýslu Eyjólfur Runólfsson bóndi á Reynivöllum. Var hans ráöa leitaö og tókst aö lækna sjúkleika drengsins aö fuilu. Ekki er nú meö vissu vitaö hvaöa mixtúrur Eyjólfur á Reynivöllum notaöi I þetta skipti, en þaö var mál gamals fólks úr Staöasveit aö þorskalýsi og nýmjólk heföu reynst þar áhrifa- mestu meöulin. Eftir lækniaö- geröina dvaldist Kristinn ein- hvern tima i Suöursveit m.a. á heimili Onnu Benediktsdóttur og Þóröar Steinssonar, foreldra Halabræöra, Þórbergs, Steinþórs og Benedikts. Brátt geröist hann mannvænlegur maöur og stolt fá- tæks fööur, sem unni honum hugarástum. r I vesturheimi og hesthúskofa Um þessar mundir var silfri hafsins, Austfjaröarsildinni ausiö þar hvarvetna á land og norskir athafnamenn settust aö á Aust- fjaröahöfnum og kenndu islend- ingum hagkvæmar veiöiaöferöir og verkun aflans, sem á land kom. Þessi auðsuppspretta seiddi til sin vinnuafl viðsvegar aö og þá m.a. úr Austur-Skaftafellssýslu. Þangaö leitaöi Kristinn eftir at- vinnu þegar aldur og þroski leyföi. En athafnalíf Austfjaröa dugöi ekki þessum unga manni aö fullu, og brátt er hann stiginn um borö i útflytjendaskip á leiö til ævintýralandsins Kanada þar sem Islendingum var tjáö aö ungra manna biöi gull og grænir skógar. Fáar sagnir fara af dvöl Kristins Pálmasonar fyrir vestan haf. Þó bárust frá honum ein- hverjar fréttir heim I átthagana i Suöursveit. Eitt þessara bréfa var til Þóröar Steinssonar á Hala og innan i þvi 10 dollara peningur, sem Þóröur var beöinn aö af- henda Pálma Benediktssyni. Mun sú peningasending hafa glatt gamlan og vinafáan einstæöing, sem ekki haföi áöur haft Kana- diskan gjaldmiöil á milli handa. Ekki er til þess vitaö aö hann hafi nokkru sinni leitaö sveitar- styrks fyrir sjálfan sig, en fremur munu elliár hans hafa veriö lifs- þægindasnauö. Siöustu æviárin bjó hann einsamall i hesthúskofa á Kálfafelli og haföi þar til sam- vistar meö sér aleigu sina, jarp- skjótta hryssu, sem hann batt mikla tryggö viö. Löngum haföi lifiö veriö honum andstreymt og nú knúöi sorgin aö dyrum. Suöursveitungur fellur í Kanada Arin 1914-1918 háöu heimsveld- in heiftúöugan hildarleik sem var heimsstyrjöldin fyrri. Kanada, sem var samveldis land Breta dróst brátt inn I hernaöarátökin og kanadiskir þegnar voru kvaddir til herþjónustu I þágu fósturjarðarinnar undir gunnfána fööurlandsástar. A meöal þeirra, sem kvaddir voru til herskyldu á vigvöllum styrjaldarinnar var Suðursveitungurinn Kristinn Pálmason sem féll þar aö velli i einni stórskotahriöinni. Lát hans var tilkynnt fööurnum Pálma Benediktssyni meö svartrömm- uöu sendibréfi frá Kanadisku her- stjórninní. Löngum haföi lifiö far- iö höröum höndum um Pálma Benediktsson, en þetta var svart- asta sorgarskýiö, sem skyggt haföi á hamingju hans. Og nú tók hann að fara einförum og lifa ut- an alfaravegar, er honum var til- kynnt sú harmsaga aö sonurinn heföi falliö á vigvelli I framandi landi. Dauðinn í Heiðnabergsbadstofu Siöustu kaupstaöarferö sina fór Pálmi til Hafnar I Hornafiröi i Dymbilviku veturinn 1917. Mun hann þá hafa farið þeirra erinda aö sækja sér einhvern Páskaglaöning og trúlega hefur hann þá greitt úttekt sina meö kanadiskum dollurum. Er hann var á vesturleiö á laugardag fyrir Páska var hinn landskunni Páskabylur i aösigi. Um Austurland og Skaftafells- sýslur brast óveöriö á um miö- nætti og stóö yfir i nærri tvo sólar- hringa. Varö þá bátatjón, gripa- tjón og manntjón viösvegar um land, m.a. varö maður úti i veör- inu á Hornafjaröarfljótum. Pálmi Benediktsson haföi ætlaö aö ná heim til sin þetta kvöld, en brast gönguþrek og baðst gisting- ar I Heiönabergi á Mýrum. Kenndi hann brátt taksóttar, sem ágeröist á Páskadag og ekki unnt aö vitja læknis, vegna veöurofs- ans. En brátt fór dauöinn mildum höndum um þennan hugþjakaöa feröalang sem lá liöiö lik i Heiönabergsbaöstofu þegar veör- inu slotaöi. Munadarleysingjans missælu kjör Enginn héraösbrestur varö i Austur-Skaftafellssýslu viö and- lát, Pálma en aö nokkru fór þó likt og Eyrbyggjasaga segir aö fariö hafi þegar Þórólfur Bægi- fótur fannst dauöur i öndvegi slnu foröum og fáir þoröu framan aö honum aö ganga, vegna ógnar sem af sjónu hans stafaöi. Gest- gjafanum Eyjólfi frá Núpsstaö stóö slikur ótti af gesti sinum látnum aö hann lét senda hraö- boöa út I Suöursveit til aö tilkynna andlát Pálma og óskaöi eftir þvi aö likiö yröi hiö bráöasta á brott flutt úr sinum húsum. Suöursveitungar brugöu skjótt viö aö sækja líkamsleifar Pálma og var til þeirrar farar fenginn Bjarni Runólfsson, bóndi á Kálfafelli, orölagöur sjóvikingur og karlmenni. Var likiö brátt flutt á kviktrjám vestur aö Kálfafelli og jarösett aö Kálfafellsstaö meö yfirsöng séra Péturs Jónssonar. Ekki er nú kunnugt um, hvar is- lendingurinn Kristinn Pálmason hefur hlotiö hinsta hvilurúm, en trúlega er þaö einhverns staöar á meöal grafa óþekktu hermann- anna sem lif sitt létu á vigvöllum heimsstyrjaldanna. En vel mætti saga hans minna okkur á munaöarleysingjans missælu kjör á þeirri öld, sem Islendingar áttu naumast nokkurt þjóöfélag. Skipstjóri Mánafoss gerir athugasemd Fyrirsögn greinarinnar finnst mér gróf og óviðeigandi. Reykjavik 22. desember 1977. Magnús Þorsteinsson skipstjóri. J ólatónleikar í Garðakirkju Þjóöviljanum hefur borist eftir- farandi athugasemd frá skip- stjóra á m.s. Mánafossi vegna greinar sem birtist i blaöinu á fimmtudag undir fyrirsögninni „Skipsþerna rekin fyrir aö vera ólétt”.: Ég undirritaöur skipstjóri á m.s. Mánafossi taldi ekki for- svaranlegt, á þessum árstima, þegar allra veöra er von, aö hafa umrædda þernu um borö þannig á sig komna. Skipstjóri ber ábyrgð á öryggi skips og skipshafnar og tók ég þessa ákvöröun eingöngu meö til- liti til hennar öryggis. Meö þvi aö hafa hana áfram um borö tel ég mig vera aö taka óþarfa áhættu á þvi aö eitthvaö þaö gæti komiö fyrir, sem gæti stofnaö heilsu hennar i hættu og erfitt gæti reynst aö fá læknishjálp I tæka tiö. Mánudaginn 26. desember efna Manuela Wiesler, flautuleikari og Helga Ingólfsdóttir, semballeik- ari til tónleika i Garöakirkju, Aiftanesi. A efnisskrá þeirra eru sónötur eftir J.S.Bach og G. Fr.Handel, ennfremur Fantasia fyrir einleiksflautu eftir G.Ph.Telemann. 1 Garöakirkju á Álftanesi þykir hljómburöur sérlega góöur. Til leiöbeiningar ókunnugum skal' tekiö fram aö frá Álftanesvegi er tekinn afleggjari er merktur er Garöholt og liggur aö kirkjunni. Tónleikarnir hefjast kl. 17 og er aögangur ókeypis. um leyfi tO veiða i þorskanet Samkvæmt ákvæðum reglugerðar frá 29. nóvember 1977, er á timabilinu 1. janúar til 31. mai 1978, bannað að stunda veiðar með þorskfisknetum án sérstaks leyfis sjá varútvegsráðuney tisins. Ráðuneytið vekur athygli á þvi, að þeir sem ekki sækja um slik leyfi fyrir 31. des- ember n.k., geta ekki vænst þess að fá leyfi á næsta ári. Jafnframt er vakin athygli á þvi, að ekki fá leyfi til netaveiða skip stærri en 350 brúttó rúmlestir eða loðnuveiðiskip, nema þau hafi áður stund- að veiðar i þorskfisknet. Samkvæmt framansögðu skulu allir þeir, sem vilja stunda netaveiðar frá 1. janúar til 31. mai á næsta ári, senda umsóknir þar að lútandi til sjávarútvegsráðuneytisins fyrir 31. desember 1977. 1 umsóknir skal greina nafn, einkennisstafi og stærð skips og nafn og heimilisfang móttakanda leyfis. Sjávarútvegsráðuneytið, 22. desember 1977 TILKYNNING Með tilvisun til gildistöku reglugerðar um rafverktakaleyfi þann 1. júli 1977, tilkynn- ist hér með, að frá og með 15. des. 1977 hafa þeir einir leyfi til að annast raflagna- vinnu á orkuveitusvæði rafveitu Hvann- eyrar, er hafa rafverktakafyrirtæki skráð á Vesturlandi og að öðru leyti uppfylla skilyrði um rafverktakaleyfi á áðurnefndu svæði. Rafveita Hvanneyrar c/o Bændaskólinn á Hvanneyri Fimleikasamband íslands Dómara- og þjálfaranámskeið Fyrsta dómara- og þjálfaranámskeið i nú- timafimleikum verður haldið i íþróttahúsi Kennaraháskólans 28. desember og hefst kl. 13:00. Upplýsingar i simum 43323 og 15361 Fimleikasamband íslands. F j ölskylduf élagið ÝR heldur jólatrésskemmtun fyrir börn félagsmanna og gesti þeirra þriðjudaginn 27. desember klukkan 15 i Lindarbæ. Aðgöngumiðar seldir við innganginn. Stjórnin Auglýsiö í Þjódviljanum

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.