Þjóðviljinn - 08.10.1978, Blaðsíða 14

14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 8. október 1978
BLÓTAÐ í FJÖRU
Einhvern tímann í ár-
daga gekk ein f jölskylda út
úr því hagkerfi sem kennt
hefur verið við aldingarð-
inn Eden. Oljósar munn-
mælasagnir herma að sú
ákvörðun hafi ekki gengið
alveg átakalaust fyrir sig.
Þeim sem eftir voru hefur
við fyrstu sýn f undist sem
eitthvað spennandi væri að
gerast hjá hinum burt-
f luttu, og af þvi að ekki var
búið að finna upp neins
konar Berlínarmúra, urðu
lyktir þær, að allir fóru og
aldingarðurinn týndist og
hefur aldrei fundist aftur
þrátt fyrir nokkra við-
leitni.
Þróunin fór hægt af stað, en
mi&aði þó örugglega að þvi, sem
verða vildi. Kornhlöður voru
reistar og fjármagnsflutningar
hófust og menn tóku að eignast
fleiri skyrtur en eina. Byrjað var-
að gera út lestir úlfalda og
telgja borö i burðarmikil skip og
handiðnir blómguðust og
kapitalisminn tók á sig æ fastara
form, þótt hugtakið yrði ekki til
fyrr en löngu siðar. Menn urðu æ
duglegri að finna upp allskonar
bráðnauðsynlega hluti og með til-
komu hjólsins var afkoma
kapitalismans tryggð um langa
framtið, þótt grundvöllurinn væri
fundinn fyrir löngu og gæti falist i
þremur orðum: eftirsókn, ávinn-
ingur, hégómi. Þvi aö allir hlutir
eiga sér andhverfu og andhverfa
riks manns er fátækur maður. Og
riki maöurinn fékk sér þjóna og
það urðu að vera trúir þjónar, þvi
að þeirra verk var ekki að geyma
talentur húsbónda sins vendilega
og gæta þess að ekkert glataðist,
heldur áttu þeir að framfylgja
nýju lögmáli, sem hann hafði
fundið upp, lögmáli vaxtagröö-
ans. Og peningarnir fóru aö hlaða
utaná sig. Hinir riku uröu rikari
Reynistaður.
t fjörunni viö Skildinganes.
1 iis
og voldugri, en hinir fátæku fleiri.
En vegna þess að enginn, jafnvel
þótt hann sé rikur og volduigur,
má við margnum, varð að vinna
eitthvaðupp sem tryggt gæti hag-
kerfið i sessi. Og lausnin kom.
Hvort hún kom meðvitað, ómeð-
vitað eða i bland er ekki gott að
segja, en á fyrstu árum okkar
timatals hafði þessi uppfinning
náð fullkomnun og er svo mögnuð
að öll viðleitni mannsandans og
uppfinningar i gegnum aldirnar
eru eins og tittlingaskitur i sam-
anburði. Ot úr þessu grufli rika
mannsins, ættarhöfðingjans,
skipakóngsins, iðnjöfursins, lög-
fræðingsins og læknisins og i eðli-
legu samhengi við uppfinninguna
miklu, hefur svo orðið til ein her-
leg bók, sem er á köflum
skemmtilegri en Grettis saga og
betur skrifuð en Njála. A þessari
bók byggist sú hagfræði sem við
búum við: — Þú skalt ekki girnast
hús náunga þins, konu, þræl, uxa
asna, né nokkuð annað það sem
náungi þinn á. Og skiptir i þessu
sambandi engu máli þótt náungi
þinn eigi mörg hús en þú ekkert,
miklar kjötbirgðir og kornhlöður
en þú ekki málungi matar. Og
refsingarnar voru strangar og
eru enn ef þessi siðfræði er brotin.
Og i bókinni er siðfræðin og
gömul hindurvitni látin styðja
hagfræöina og kenna að sælt sé að
vera fátækur, og að varast beri
að breyta þjóðfélaginu hversu
rangláttsem það er, þvi aö „Sjáir
þú hinn snauða undirokaðan og að
rétti og réttlæti er rænt i hérað-
inu, þá furða þú þig ekki á þvi
athæfi, þvi að hár vakir yfir háum
og hinn hæsti yfir þeim öllum,”
Rika manninum ber frelsi til að
framfylgja refsingum og er til
þess styrktur af boðorðum og
sáttmálum, en hinn snauði lýður
á að biða og þreyja þar til dómur-
inn efsti færir þeim það réttlæti
sem aldrei fékkst i jarðlifinu.
Ég veit varla hvi ég fór að
hugsa um allt þetta gamla torf s.l.
sunnudag, sitjandi á steini i fjör-
unni framan við glæsileg ein-
býlishús hinna betur settu i Skild-
inganesi og Gnitanesi við Skerja-