Þjóðviljinn - 17.12.1978, Page 15

1978 MnMfrVíU-UVN — StBA 15
eru
besta fólk
Tólfta bindið í
heildarútgáfu á
verkum
Stefáns Jónssonar
Út er komiö tólfta bindiö i
heildarútgáfu ísafoldar á barna-
og unglingabókum Stefáns Jóns-
sonar: Börn eru besta fólk.
Hér er um aö ræöa fyrsta bindiö
af þremur i siöasta flokki skáld-
sagna sem Stefán skrifaöi fyrir
unga lesendur á öllum aldri. Hin
tvö eru Sumar i Sóltúni og Vetur i
Vindheimum. En þó aö sögurnar
fjalli aö nokkru um sömu persón-
ur, eru þær sjálfstæö skáldverk
hver fyrir sig.
1 bókinni Börn eru besta fólk
segir frá bernskuárum Reykr
vikingsins Asgeirs Hansen, sem
elst upp hjá móöur sinni og
ömmu, en veit ekki hver faöir
hans er. Fyrir vikiö sér hann ekki
svo karlmann á sennilegum aldri
Stefán Jónsson: Allar frumút-
gáfur af bókum hans eru löngu
uppseldar.
aö honum veröi ekki hugsaö:
skyldi þetta vera hann?
Börn eru besta fólk kom fyrst
út árið 1961 og er löngu uppseld
einsog aörar frumútgáfur af bók-
um Stefáns. Þetta er önnur út-
gáfa. Þrettánda bindi ritsafnsins
veröur Sumar i Sóltúni.
Barnabók
umMozart
Almenna bókafélagiö hefur gef-
iö út bókina Mozart, og er hún
sniöin viö hæfi barna. Höfundur
hennar er Breti, Nicholas
Kenyon, en þýöandi er Hulda
Vaitýsdóttir.
Myndirnar i bókinni eru eftir
Peter Dennis, og eru gerðar með
þaö i huga aö sýna umhverfi.
Mozarts og þær geröir hljóöfæra
sém hann átti kost á. Textinn rek-
ur sögu tónskáldsins frá bernsku
til dauöa.
Bókin er i stóru broti, 48 bls.
Henni fylgir skrá yfir nokkur af
verkum Mozarts og skýringar á
tónfræöiheitum sem koma fyrir i
bókinni.
Mesart
Barbapapa
Bókaútgáfan IÐUNN hefur ud
um nokkurt árabil gefiö út bækur
eftir höfundana Annette Tison og
Talus Taylor um svokaliaöa
barbapapa. Barbapapar eru
gæddir þeim ógæta hæfileika aft
geta breytt lögun sinni aö vild og
kemur þaö sér oft vel.
Barbapapabækurnar eru ætlaftar
yngstu aldurshópunum, börnum
frá aldrinum 3—8 ára.
Nú hefur bókaútgáfan IÐUNN
sent frá sér bók um barbapapana
sem er nokkuö frábrugöin eldri
bókunum. Hér er um aö ræöa s .k.
plötubók, Bókin er sjálfstæð, meö
myndum og texta, en i hulstri
innan I kápunni er vönduö fjög-
urra laga hljómplata. A plötunni
syngur Kór öldutúnsskóla undir
stjórn Egils Friöleifssonar lög
barbapapanna, en einsöng syngja
Tvö leikrit
eftir Shaw
Helgafell hefur gefiö út bókina
LEIKRIT þýdd af Arna Guftna-
syni. I henni eru tvö ieikrit eftir
Bernard Shaw, ANDRÓKLES
OG LJÓNIÐ og ÓSKABARN
ÖRLAGANNA.
Upplag bókarinnar er i tvennu
lagi. Annars vegar eru 600 tölu-
sett eintök, sem veröa til sölu hjá
forlaginu. Hins vegar kemur búk-
in út I ódýrari útgáfu, og sú útgáfa
er fyrst og fremst ætluð sem
vinnubók fyrir leikfélög, leikhús,
skóla og hvee konar önnur félaga-
samtök og stofnanir, sem kunna
aö fást viö leiklist.
Andrókles og ljóniö er stutt
leikrit, sem Shaw sjálfur vildi
kalla fremur skröksögu en
gamanleik. Öskabarn örlaganna
(The Man of Destiny) segir frá
þau Gylfl KristinsBon, Ingunn 1
Hauksdóttir og Kristin Jóhanns- I
dóttir. Ka rl Sighva tsson s tjórnafti a
upptökunni, sem fór fram í Hljóö-
rita I Hafnarfiröi.
Þuriöur Baxter þýddi texta bók-
arinnar, en Egill Bjarnason sneri
sönglagatextunum. Bókin er
prentuft og bundin i Frakklandi.
Auöveldasta hljóðsetning er
eingöngu tónlist. Ef hún er rétt
framkvæmd veröur útkoman
mjög góft fyrk- myndina og ætti
aö þjálfa þig I upptökutækninni.
Tónlistín er tekin upp á segul-
band og þaö iátiö ganga um leift
og myndin er sýnd. Best er aft
hafa bandið viö hliö sýningar-
vélarinnar svo hægt sé aö
kveikja á hvoru tveggja sam-
timis. Ef sýningarvélin þln er
ekki meö stööugum hraöa
heldur breytiiegum, skaltu láta
þaö ganga á þeim hraöa sem
skilar mest sannfærandi mynd,
áöur en þú byrjar upptöku.
Viö göngum út frá þvi aft þú
eigir þögla kvikmyndatökuvél
og sýningavél en hafir yfir aö
ráöa spólu-segulbandstæki og
hljómflutningstækjum. '
Þegar þú sýnir myndina,
seturðu hátalarann i samband
viö bandiö oglætur hann standa
við tjaldiö. En hvernig á aö taka
upp tónlistina?
Láttu vélina ogbandið ganga i
tiu mfnútur áöur en þú byrjar.
Haföu ljós á lampa sýningar-
I
Bernard Shaw
Napóleon ú herferöum hans á
ttaliu 1796.
Arni Guönason var rómaöur
þýöandi leikrita, og þótti honum
farast sérstaklega vel aö þýöa
Shaw. Bókin er gefin út til minn-
ingar um Arna, og hefur Þor-
steinn 0. Stepensen annast útgáfu I
hennar.
Kvíkmynda
skóli
aójóðviljans
r Umsjón:
f'K Jon Axel
Xí Egilsson
Horföu nú vel á myndina og
talaöu inn leiöbeiningar þar
sem þú vilt skipta um tónlist.
T.d.: Texti endar ...NO. vind-
myllurnar byrja ...NU, vind-
myllur enda ...NO, o.s.frv.
Þannig skaltu tala inn allar
leiöbeiningar og einnig:
„Siöasta mynd ...NO, endir og
búiö. Þá er hægt aö hvila
sýningarvélina.
Spólaöu nú til baka og gættu
aö startmerkinu og mælinum.
Hlustaöu á bandiö og skrifaöu
dreguraö enda þessa atriöis (þú
hefur töluna á pappirnum)
lækkaröu i tónlistinni og ýtir á
hlétakkann. Þetta er siöan
endurtekiö viö næstu tónlist.
Um leiö og þú tekur upp tón-
listina eyöilegguröu leiöbein-
ingarnar, en þaö ætti ekki aö
koma aö sök ef þú hefiir skrifaö
tölurnar niöur. Ef þú á hinn
bóginn tekurtónlistinaupp á rás
þrjú, geturðu spilaö þetta sam-
timis og athugaö hvort þaö
passi.
H1 j óðsetning
vélarinnar. Síöan skaltu
slökkva á báöum tækjunum.
Næst veröuröu aö setja „start”
eöa „synk” merki á filmuna og
bandiö. Þetta er gert til þess aö
hægt sé ab stilla hljóöiö af viö
myndina I hvert skipti sem hún
er sýnd. Þú getur annaö hvort
limt miöa á filmuna og bandiö
eöa byrjaö filmuna þar sem
hviti str imillinn endar og bandiö
þar sem litaöa bandift endar
(þræöingarendar).
Vanalegast er merkiö á
bandinu látiö vera viö tónhöfuö-
iö og filman við gatið á sleban-
um, en aörir staöir koma til
greina svo framarlega sem þeir
eru alltaf notaöir.
Leiðbeiningarás
Vih clnilnm hvrin á hvl flh
niöur töiurnar af mælinum á
stórt blað og sparaðu nú ekki
pappirinn. Otkoman verður
eitthvaö þessu lik:
Titill byrjar............. 003
Titill endar.............. 007
Vindmyllurbyrja .......... 009
Vindmyllur enda .......... 036
9. KAFLI
Viö skulum byrja á þvi aö
taka upp leiðbeiningar. Þaö
gerum vift meft þvf aft horfa á
myndina og tala inn leiöbein-
ingar á bandiö um leiö. Þetta er
gert til þess aö viö þurfum ekki
aft keyra filmuna I gegn aftur og
aftur.
Settu filmuna í vélina og
bandiö i tækiö op ">"«tu eftir
startmerkjunum. bettu mælinn
á bandinu á núll, stílltu á rás eitt
og settu hljóönemann i sam-
band. Settu nú bæöi tækin af
staft i einu.
Ef þú hefur ekki einhverja
ákveöna tónlist I huga er best aö
athuga nú hvaö kemur tíl greina.
Reyndu að velja tónlist semó vift
þaö sem þú ert aö sýna og
skoöaðu myndina jafnframt þvi
aö hlusta til aö ganga úr skugga
um aö svo sé. Láttu tónlistina
fylla upp og jafnvel undirstrika
myndina en ekki eingöngu vera
bakgrunn.
Samsetning rása
Tengdunú plötuspilarann viö
segulbandið meft snúru, ath.
startmericift og mælinn. Settu
fyrstu plötuna á fóninn. Stilltu
bandift á upptöku og ýttu á hlé-
takkann og athugaðu hæöar-
stillinn.
Startaftu bandi og plötu á
sama tima og smá hækkaöu i
tónlistinni (fade in) þar til
styrkur hennar er réttur. Þegar
Þegar síöasta tónlistin er
tekin upp skaltu láta hana vara
lengur en myndina. Stundum
breyta sýningarvélar hraöanum
og þaö er verra ef tónlistin er
búin áöur en filman. 1 staðinn
geturöu lækkaö f tónlistinni um
leið og myndin endar og þaö
kemur út á eitt.
Aöur en þú sýnir myndir meö
tónlist á þennan máta skaltu
hita tækin upp, sérstaklega
sýningarvélina og muna eftir
startmerkjunum. Sé um aö
ræöa sýningarvél meö föstum
hrööum og stuttar myndir (tiu
minútur) ættu skiptin i tón-
listinni aö passa viö myndina,
en þaö eru ekki hundraö i hættu
þó þa'ö dragist um nokkrar
sekúndur.
Samhæfing
Þaft er staöreynd aft sýninga-
vélin og segulbandstækiö ganga
ekki alveg samhliöa. Sumir
hakla aft hægt sé aft taka kvik-
mynd og tala um leift beint inn á
segulband og siöan sé hægt ab
sýna þetta og ná fram
réttum varahreyfingum'. Þvi
miöur er þaö ekki rétt.
Þaft væri mjög leiöinlegt aft
heyra bilhuröaskell tveim sek-
undum eftir aö maöur sá
Framhald á næstu siöu
Að kaupagamalt
segulbandstæki
Hér eru ttu atrifti sem gott er
aö hafa I huga þegar keypt er
gamalt segulbandstæki. Um er
aft ræfta tæki meft lausum spól-
um.
1. Haföu meö þér spólu meö
góöri upptöku. Tónlistin ætti aö
nó yfir vitt sviö hljóðfæra og
hægan kafla af pianótónlist.
2. Athugaðu umbúöirnar. Er
kassinn sprunginn, beyglaöur
eöa ber önnur ummerki um illa
meftferft? Ef ekki, er sjálfsagt
aö áiita aö eigandinn hugsi um
tækin sin.
3. Hvaö eru margir hraöar? 7
1/2 og 3 3/4 ips (inches per sek)
eru notadrýgstar, en alveg er
hægt aö notast viö eingöngu .
minni hraftann. 1 7/8 er „trikk”
sem er varla nothæft.
4. Eru fjórar rásir og samsiöa
afspil? Ef ekki skaltu þakka
fyrir og leita til næsta eiganda.
5. Er hlé-takki? Gerftu smá
prufu meft þvi aft taka upp og
ýta ööruhvoruá hann. Þegar þú
hlustar á upptökuna á ekkert aft
heyrast. Ef þú heyrir aukahljóö,
virkar takkinnekki sem skyldi.
6. Er rafeindamæiir? Þannig
mælar (digital) eru mjög góöir
viöhljóösetningu kvikmynda og
verða aft vera réttir. Láttu
bandift ganga fram og til baka
þannig ab þú getir alltaf hitt á
rétta punktinn eftir mælinum.
7. Stöövast bandið um leiö og
ýtterá „STOPP”?Eöa rennur
þaö aðeins áfram vegna lélegs
búnaftar?
8. Fjarlægftu lokiö af tón-
hausnumogathugaðuþá, einnig
capstan, aöhaldshjól og fl. Eru
þeir hreinir eöa þaktir ló og ó-
hreinindum? Láttu bandib
ganga opift og athugabu „mýkt”
gangsins.
9. Hlustaöu á bandið án þess aö
hafa spólu á. Er gangurinn
hljóðlaus efta eru aukahljóö sem
kosta dýra viögerö? Stingdu
hljóönemanum i samband og at-
hugaöu hvort hann sé i lagi og
skoðaðu leiöslurnar.
10. Hlustaöu á spóluna sem þú
haföir meö þér.Er hljóöiö tært
og braklaust? Virka tónstillar
og hækkurarstillar án auka-
hljóöa? Er „flökt” i pianótón-
listinni? Flöktiökemur afóstöö-
ugum gangioggeturverift dýrt
aö gera viö.
Ef þú telur þig ekki geta
framkvæmt þetta skaltu fá ein-
hvern þér betri I lið meö þér. Ef
tækiö stenst þessa tiu-punkta
skoöun ætti það aft vera flagi og
þú gerir góft kaup. Seljandi sem
veit, aö hann er aö selja þér gott
tæki, mun meft ánægju leyfa þér
aö prófa þab i svona hálftima,
en ef hann neitar, skaltu verfta
tortrygginn.
Ef um dýrt tæki er aft ræöa,
þarftu e.t.v. ekki aö vera eins
gætinn, þvi þaft er búift til, til
þess aö endast, en þaft ætti ekki
aft saka aft prófa þaft — þú þarft
hvort sem er aft greifta þá upp-
hæö, sem upp er sett.