Þjóðviljinn - 13.04.1980, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 13. aprfl 1980
DJOWIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Útgáfutélag ÞjóÖviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson
Útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handtita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigríöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ólafsson.
Skrifstofa: GuÖrún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröar-
dóttir.
Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjónsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún BárÖardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Sföumúla 6, Reykjavfk.slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Rorrum þá heldur
á hestbaki
• Fyrir réttri viku kom ungur maður fram í ríkisút-
varpinu og flutti hugvekju um íslandssögu síðustu 100
ára. Þessi maður var Vilmundur Gylfason. Segja má að
með þessari páskaþulu hafi stjórnmálaskúmurinn Vil-
mundur gjörsigrað sagnfræðinginn með sama nafni og
það svo rækilega að ekki ætti að vera hætta á að sagn-
fræðingurinn Vilmundur verði nafna sínum á Alþingi til
trafala héðan af á framabrautinni.
• öll var ræða Vilmundar samfelld lofgerð um þá ís-
lenska stjórnmálamenn síðustu 100 árin, sem skemmst
hafa viljað ganga í sjálfstæðiskröfum fyrir okkar hönd
og veikastir hafa verið fyrir erlendri ásælni. — Það var
rétt eins og f lokksformaður Vilmundar, Benedikt Grön-
dal, væri kominn til að kvaka um ,,litla fólkið" sitt suður
á Keflavíkurflugvelli.
• Vilmundur sagðist tileinka erindi sitt þeim hugrökku
mönnum f íslenskri sögu, sem þorað hafi að rísa gegn
misskilinni ættjarðarást og kref jast viðeigandi miðlunar
í sennum við aðrar þjóðir.
• Þeir sem höfðu leyft sér að vera með múður við Dani
kringum aldamótin síðustu, ellegar við Breta eða Banda-
ríkjamenn þegar líða fór á 20. öldina fengu hins vegar
ekki háar einkunnir hjá hugmyndafræðingi Alþýðu-
f lokksins.
• Benedikt Sveinsson, sýslumaður kallaðist „drykk-
felldur stórbokki" sem „rorraði á hestbaki" og Skúli
Thoroddsen „ómerkilegur tækifærissinni". Það er þá
munur eða þeir Benedikt Gröndal og Gylf i Þ. Gíslason
sem iært hafa siðina, hvernig á að hneigja sig frammi
fyrir fulltrúum stórvelda, — og aldrei hafa þeir víst
rorrað á hestbaki eða verið kenndir við hentistefnu.
#Það var skaði, að lofsöngur Vilmundar um hina eilífu
„miðlun" skyldi aðeins ná yf ir síðustu 100 árin. Forvitni-
legt hefði verið að heyra lofgerð hans um „miðl-
unarmenn" íslenska á þjóðfundinum 1851 og áratugina
þar í kringum og allt þeirra stríð við mann að nafni Jón
Sigurðsson og hans lið. — Eða hver var það sem sagði:
„ En ég vil halda kröf um vorum að svo stöddu, þó ekkert
fáist/og heimta sífellt..."? — Ekki hefur það verið Vil-
mundarmaður, sem svona talaði/enda orðin „réttur vor"
ekki til í Vilmundarpostillu hinni nýju.
• Vilmundur Gylfason segir það hafa verið lydduskap
hjá Skúla Thoroddsen að snúast einn samninganefndar-
manna gegn Uppkastinu 1908 og eiga þátt í að fella það.
Hinir voru svo hugrakkir. „Uppkastið var gott plagg —
því sem næst nákvæmlega það sem gert var með sam-
bandslögunum 1918," sagði Vilmundur. — Jú, hverju
skiptir það, þótt munurinn væri m.a. sá að samkvæmt
Uppkastinu áttu Danir að fara með öll utanríkismál okk-
ar um aldur og æf i, þar með talin landhelgismál. Nú eru
Danir reyndar í Efnahagsbandalaginu og fer stjórn þess
með þeirra landhelgismál og ætti þá að fara einnig með
okkar samkvæmt Uppkastinu. — Hvað var Skúli
Thoroddsen að gjamma út af svona smámunum, spyr
Vilmundur nú.
• í páskahugvekju sinni rif jaði Vilmundur upp áform
fyrrverandi formanns Alþýðuflokksins um að banna
Þjóðviljann árið 1941, og verða þar fyrri til en Bretar.
Lýsti Vilmundur djúpri aðdáun á þeim kjarki sem fram
hafi komið í þessum áformum og jafnframt gleði sinni
yf ir aðgerðum Breta er þeir bönnuðu Þjóðviljann það ár
og fluttu starfsmenn hans i fangelsi í Bretlandi. Þjóð-
viljinn þakkar þessa einkar lýðræðislegu kveðju Vil-
mundar. Þjóðviljafólk undir sér vel á bekk með þeim,
sem Vilmundarpostilla útskúfar, og ekki öf undum við þá
lífseða liðna sem vísaðer í kór samkvæmt slíkri bók.
— k

\ \
mm
Timabær skrif ágætra sósial-
ista á Akureyri og i Kaup-
mannahöfn hafa gruggaö upp I
ginnheilögum andapolli Þjóö-
viljans og er þaö vel. Rit-
stjórnarstefna og markmiö meö
útgáfu þessa blaös mættu aö.
skaölausu vera hér oftar á dag-
skrá.
Leyfist óbreyttum liösmanni I
„einvalaliöi” Böövars aö leggja
orö Ibelg? Einvalaliöiö er nefni-
lega ekki einhuga liö i þessu
máli frekar en svo mörgum öör-
um.
Þaö hefur veriö talaö um aö
Þjóöviljinn hafi löngum veriö
ráöherrahollt blaö og eigi aö
vera það. Þjóöviljinn á aö min-
um dómi ekki aö vera ráöherra-
hollur i þeim skilningi aö hann
skuli lofa og prisa allar gjöröir
ráðherranna „okkar.”
Þjóöviljinn á einmitt aö gagn-
rýna ráðherra Alþýðubanda-
lagsins i borgaralegum
rikisstjórnum og veita þeim
rækilegt aöhald. Ekki mun af
veita, þvi I þægilegum ráö-
herrastólum borgaralegrar
þingræðishyggju „hægt er aö
festast, bágt mun úr aö vikja,”
eins og ort var af ööru tilefni.
I bætiflákum
blórabögguls
Blaöiö okkar er of flokkshollt
og skortir mjög svigrúm til
sjálfstæörar stefnumótunar. Nú
vill svo til, aö Þjóöviljinn er
málgagn sósialisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóbfrelsis. Varla
hefur Alþýðubandalagiö einka-
rétt á þessu öllusaman? Þjóö-
viljinn ætti einmitt aö vera vett-
vangur allra þeirra sem vilja
berjast undir þessum merkjum,
hvort sem þeir hafa játaö
Alþýöubandalaginu holiustu
sina eöur ei. Ég man ekki betur
en aö slik viðhorf hafi reyndar
iöulega verið itrekuö af ritstjór-
um þessa blaös á undanförnum
árum, þótt verkin hafi ekki
alltaf veriö i fullu samræmi viö
þessa frómu stefnu.
Mergurinn málsins er sá, aö
blaöiö er of háö flokksvaldinu.
Blaöiö breytist trauðla til hins
betra nema annað tveggja ger-
ist; flokksstarfiö taki stakka-
skiptum, —eöa flokkurinn hætti
fööurlegri umsjá sinni og sjálfs-
hóli á sibum blaösins.
Velta mætti upp ýmsum
spurningum um pólitiskt og
menningarlegt starf Alþýöu-
bandalagsins og sósialista
almennt og sumum ekki
ýkja þokkalegum. A Þjóbviljinn
kannski aö þjóna þvi hentuga
hlutverki aö vera eins-
konar blóraböggull fyrir
slæma samvisku sósialista
(Allt er ómögulegt af þvi aö
Þjóðviljinn er svo lélegur —
„Hræðilegt hvað Þjóðviljinn er
oröinn slappur,” dæsa menn-
ingaröreigarnir hver um annan
þveran i kokkteilpartium og
fermingarveislum og fá þarmeö
sameiginlega syndakvittun).
Eöa á Þjóöviljinn aö vera eins
og sýningargluggi, þar sem
flokkurinn otar fram sinni feg-
urstu ásjónu og landskunnir
gáfumenn karpa um sósial-
ismann sjálfan og um hvernig
ungur maöur geti haldiö vegi
sinum hreinum?
Ætli láti ekki nærri, aö þótt
menn vilji helst aö Þjóöviljinn
sé andlegur framvörbur sósial-
Iskrar hreyfingar, sé hann
miklu fremur spegilmynd af
andlegu ástandi hreyfingarinn-
ar, og stundum ófögur mynd þvi
miöur. Blaö sem er svo nátengt
pólitiskum flokki veröur vist
hvorki betra né verra en flokk-
urinn gefur tilefni til, — hvort
sem mönnum likar betur eöa
verr.
Helgarútgáfuna þarf vissu-
lega aö endurskoöa meö hækk-
andi sól. Þaö er sönnu nær aö
allar helgarútgáfur dagbiaö-
anna eru keimlikar og form
þeirra oröiö býsna staönaö og
þreytulegt. Og ekki er aö furða
þótt einlægum sósialistum þyki
niöurlæging sins gamla blaös
fullkomnuö þegar Morgun-
blaösritstjóri og einhver poka-
prestur eru kvaddir til viötals á
hátiðis- og baráttudögum
verkalýðs- og þjóöfrelsismála.
Aörir sjá kannski ekki eftir
knöppu rúmi blaösins undir
slika heiöursmenn.
Einar Örn
Stefánsson
skrifar
Þótt helgarformúlan sé nú
farin aö láta á sjá, má minna á
aö Þjóöviljinn hefur oft haft for-
göngu um efnistök og fitjaö upp
á nýjungum i sunnudagslesefni,
en önnur blöö siglt I kjölfariö.
Þaö mætti gjarnan huga aö
stefnubreytingu i helgarlesefn-
inu. Reyndar er ég mjög efins
um hvort þörf er á sérstakri
skrautútgáfu um helgar.Bita-
stæöu efni tel ég að ætti að
dreifa jafnt á alla hvunndagana.
Málspjöll Þjóöviljamanna eru
efni I margar greinar og veröa
ekki rædd hér að gagni. Þau á
ekki aö afsaka á neinn hátt og
þau eiga ekki heldur að vera
neitt feimnismál. Blaö sem
styöur góöan málstað á fortaks-
laust aö vera skrifað á góöu
máli.
A hinn bóginn veröur aö gera
greinarmun annarsvegar á
prentvillum, sem seint veröur
útrýmt með öllu, og hinsvegar
ruglandinni og ambögunum,
sem vaöa oftuppi meira en góöu
hófi gegnir. Handvömm i prent-
verki bætir svo stundum gráu
ofan á svart.
— O —
Nýtt sósialiskt dagblaö, óháö
flokkum og flokksbrotum, er
freistandi möguleiki en vart
raunhæfur. Þvi held ég aö menn
veröi aö leggjast á eitt um aö
efla Þjóöviljann til nýrra átaka
meö allar hans takmarkanir i
huga og vikka þann ramma
sem þröngir flokkshagsmunir
og deyfð of margra lesenda og
misviturra blaöamanna setja
honum nú.Það þarf talsvert átak
til aö leysa blaöiö úr úlfakrepp-
unni, og það átak kostar líka
nokkrar fórnir.