Þjóðviljinn - 22.06.1980, Page 5

Sunnudagur 22. júni 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Forsetakjör 1968 og 1980
Þáttur
blaðanna
meiri nú
en síðast
j Rætt við Örlyg
I Geirsson sem sat 1
| framkvæmdanefnd
I stuðningsmanna
I dr. Kristjáns
j Eldjáms
„Mér finnst áberandi aö þátt-
[ ur dagblaöanna er mun meira
I afgerandi I þessari kosninga-
baráttu en var i forsetakosning-
unum 1968 og á ég þá bæöi viö
, lesendabréf og greinar um
■ frambjóöendur sem birtast nú
dagjega i blööunum, en voru
I nánast óþekkt fyrirbæri fyrir 12
árum siöan” sagöi Orlygur
■ Geirsson deildarstjóri þegar
Þjóöviljinn ræddi viö hann um
muninn á þeirri kosninga-
, baráttu sem háö er nú og þeirri
I sem fram fór 1968, en örlygur
sat i framkvæmdanefnd stuön-
ingsmanna Kristjáns Eldjárns
, og var einn þeirra er hvatti
■ hann til framboös á sinum tima.
. Áróðurinn var í
I stuðningsmanna-
blöðunum
„Fyrir utan hólgreinar um
| frambjóöendur i dagblööunum
■ núna þá eru blööin full af aug-
I lýsingum þar sem birtar eru
I stuöningsyfirlysingar viö
| einstaka frambjóöendur og
. upplýsingar um kosningaskrif-
I stofur. bannig getum viö sagt
aö nú sé daglega rekinn áróöur
| fyrir einstaka frambjóöendur i
• dagblööunum. Þessu var
| ööruvisi háttaö 1968, þvi þá var
I þessum áróöri fyrst og fremst
| sinnt meö útgáfu blaöa sem
• stuöningsmenn frambjóö-
I endanna gáfu út. Sá var
lika munurinn aö blööin sem
I stuöningsmennirnir gáfu út 1968
• voru öllu minni I sniöum en
Itiökast I dag. Þá er rétt aö
undirstrika aö sú auglýsinga-
■ herferö I dagblööum sem sett
hefur nokkurn svip á kosninga-
baráttuna núna var nánast
I óþekkt fyrirbæri i slöustu
* forsetakosningum.
Þegar rætt er um þátt
I blaöanna I kosningabaráttunni
• þá er vitaskuld rétt aö hafa i
1 huga aö skoöanakannanir blaöa
tiökuöust ekki 1968. Nú viröast
þessar skoöanakannanir hins-
• vegar ætla aö hafa all-veruleg
• áhrif á val sumra kjósenda. Aö
| vísu fóru fram vinnustaöakann-
anir á fylgi frambjóöenda eins
• og nú tiökast, en niöurstööur
' þeirra voru fyrst og fremst
| birtar i stuöningsmannablöðun-
um.
Þessi virka þátttaka dag-
J blaöanna i kosningunum I dag
I er vissulega ekkert annaö en
I einkenni á þróun sem kosninga-
I baráttan almennt hefur tekiö
J siöustu ár. Þannig bera forseta-
kosningarnar núna keim af þvl
hvernig kosningabaráttan til
I Alþingis og sveitarstjórna er
J háð um þessar mundir.
Fáir en fjölmennir
fundir
Fyrir utan þennan afgerandi
þátt dagblaöanna I kosninga-
baráttunni I dag þá eru fundar-
höld frambjóöenda nú meö allt
öðru sniöi en I siöustu forseta-
kosningum. Mér finnst áberandi
hversu fundarhöld eru mikil I
tengslum viö þessar kosningar
núna, bæöi vinnustaöafundir og
almennir fundir um land allt,
þannig aö nánast hver hreppur
er heimsóttur. Við héldum að
vlsu kosningafundi vltt og breitt
um landið 1968, en þó ekki i likt
þvi eins rlkum mæli og nú er
gert. Aherslan var fremur á fáa
en stóra fundi, auk þess sem
mjög algengt var aö þeir aöilar
sem sáu um framkvæmd kosn-
ingabaráttunnar héldu smærri
fundi með trúnaöarmönnum
vlöa um landiö.”
Ekki minni
fagmennska en í dag
Finnst þér þessi aukna
áhersla á fundarhöld og þaö
hvernig dagblööin eru virkjuö I
kosningabaráttunni bera þess
vott aö barátta frambjóöend-
anna sé nú rekin af meiri fag-
mennsku en siöast?
„Þaö tel ég alls ekki. Ég veit
aö þeir menn sem voru mjög
virkir i kosningabaráttu
Kristjáns Eldjárns og Gunnars
Thoroddsens voru jafnframt
virkir I kosningabaráttu flokk-
anna og gjörþekktu allt skipulag
sllkrarbaráttu. Þaö sem bættist
viö reynslu og þekkingu þessara
manna i okkar hópi var sú staö-
reynd aö til liös viö „kosninga-
smala” flokkanna komu menn á
borö viö Ragnar I Smára sem
bjuggu yfir hugmyndaauögi og
dugnaöi sem glæddi baráttuna
eldmóöi. Þaö var kannski fyrst
og fremst þessi eldmóöur og
baráttugleöi sem mér er minni-
stæöast úr kosningabaráttunni
1968 og skyggöi á atvinnu-
mennsku „kosningasmalanna”.
Viö getum þvi sagt aö þaö hafi
veriö annar blær á baráttu okk-
ar en I venjulegum Alþingis- og
sveitarstjórnarkosningum, en
grundvallarvinnubrögöin voru
þau sömu og tiðkuðust I pólitlsk-
um kosningum.
Þaö er þvi rangt aö minu mati
aö staöhæfa að kosninga-
baráttan I dag einkennist af
einhverri meiri atvinnu-
mennsku en I siðustu forseta-
kosningum. Mér viröist þvert á
móti þaö nokkuö áberandi i
þessari baráttu aö þaö skorti
talsvert á fagkunnáttu a.m.k.
hjá stuöningsmönnum tveggja
frambjóöendanna, sem stafar
eflaust af þvi aö skipuleggj-
endur hinnar pólitlsku kosn-
ingabaráttu eru ekki eins virkir
og margir ætla.”
Treystir þú þér til aö spá um
úrslit forsetakosninganna?
„Nei, ég þori ekki og vil ekki
spá um væntanleg úrslit”, sagði
Orlygur Geirsson aö lokum.
— þm
Áhrif
sjón-
varps
voru
ofmetin
Rætt við Val
VaJsson
forstöðumann
kosningaskrifstofu
Gunnars
Thoroddsens í
forsetakosn-
ingunum
1968
Valur Valsson var forstööu-
maöur fyrir kosningaskrifstofu
Gunnars Thoroddsens. Hann
var þá enn viö nám en vanur
kosningastarfi.
Hvernig gekk að fá fóik til
starfa fyrir 12 árum?
„Þaö gekk mjög vel. Ég hef
aldrei, hvorki fyrr né siðar
starfaö viö kosningu þar sem
svo margt fólk var reiöubúiö aö
leggja mikiö á sig I kosninga-
baráttu. Fólk tekur forseta-
kosningum og öörum persónu-
legum kosningum meö allt öör-
um hætti en kosningum til Al-
þingis og sveitastjórna. Þetta
veröur allt miklu persónulegra
og þess vegna held ég aö fólk
veröi fúsara en ella aö leggja
mikiö á sig.
Harka?
Var mikil harka i kosninga-
baráttunni?
„Já og ég held aö ástæöan hafi
aöallega veriö sú sem ég var aö
tala um. Þetta varö allt svo
persónulegt.
Finnst þér kosningabaráttan
nú aö cinhverju leyti frábrugöin
hinni fyrri?
„Þaö er margt sem er óllkt
þegar kosningabaráttan nú og
þá er borin saman. 1 fyrsta lagi
finnst mér allt yfirbragö barátt-
unnar nú miklu faglegra. Þetta
sést víöa t.d. á auglýsingunum.
Viö vorum miklu meiri
„amatörar” I þessu, og ég held
aö viöfengjum ekki háa einkunn
núna varöandi þá hliö málsins”.
„I ööru lagi taka dagblööin
allt öðruvisi á málunum. Nú
skrifa i þau stuöningsmenn
frambjóöendanna en þaö þekkt-
ist tæplega 1968. Þá skrifuöu
þeir fyrst og fremst I kosninga-
blööin sem viö gáfum út. Þessi
blöö uröu samtals 9 auk þess
sem viö vorum meö dreifibréf
og bæklinga”.
„Kosningafundirnir voru lika
meö nokkuö ööru sniöi en fyrr-
Valur Valsson. Ljósm: gel
um. Þeir voru ekki eins margir
og nú en miklu stærri. Fundur-
inn i Laugardalshöllinni þar
sem hver frambjóðandi fyllti
húsiö var nýlunda I kosninga-
baráttu hér á landi. Þaö var
mikiö stökk aö fara úr Háskóla-
bió og upp i Höll. Og vinnustaöa-
fundir sem nú eru mikiö tiökaöir
voru svo til óþekktir”.
„Viö lögöum mikla áherslu á
sjónvarpiö en þaö var þá tiltölu-
lega nýtt. Ég býst við aö nú sé
sama sjónarmiö rikjandi,en mln
reynsla bendir til aö áhrif sjón-
varpsins hafi verið ofmetin.
Alla vega finnst mér eftirá aö
sjónvarpiö hafi haft minni áhrif
en viö héldum aö þaö myndi
hafa og aö þau áhrif sem þaö
haföi hafi verið byggö á öörum
forsendum en viö reiknuöum
meö. Siöast en ekki sist vil ég
nefna skoöanakannanir. Þær
voru engar þegar ég stóö I kosn-
ingaslagnum”.
Hafa áhrif á
frambjóðendur
Helduröu aö þær hafi áhrif á
kjósendur?
„Þaö er ég ekki viss um.en
ég held aö þær hafi áhrif á þá
sem eru aö vinna I kosningunum
og á frambjóöendurna og þaö
finnst mér ágætt. Þaö hlýtur aö
vera gott fyrir þá aö hafa ein-
hverja hugmynd um hvar þeir
standa. Ég heföi gjarnan viljaö
hafa skoöanakannanir 1968.”
Var þetta dýr kosninga-
barátta?
„Þaö er ákaflega erfitt aö
fara meö tölur I sambandi viö
kosningastarf, þvi aö mikiö af
vinnunni er gefiö. En ég þori aö
fullyrða aö talan 200 milj. sem
ég hef heyrt nefnda um kostnaö-
inn af fyrirtækinu er amk.
helmingi of há en auðvitaö var
þetta dýrt. Kosningar eru alltaf
dýrar.”
Varstu sigurviss fram á siö-
ustu stund?
„Maöur varö aö vera þaö,en
þvi er ekki aö neita aö mörgum
sem unnu viö kosningarnar og
fylgdust vel meö var orðiö ljóst
aö hverju stefndi.”
Ekki eins á óvart
Viltu spá einhverju um úr-
slitin núna?
„Þetta liggur svolltiö ööruvisi
viö núna, frambjóöendur eru
fjórir en ekki tveir, þaö gerir
strax mikinn mun. En ég held
aö úrslitin nú muni ekki koma
eins mörgum á óvart og þau
geröu”.
Finnst þér rikisfjölmiðlarnir
gera kosningaundirbúningnum
nægilega góö skil?
„Nei, þaö finnst mér ekki.
Væru þeir einu fjölmiölarnir I
landinu held ég aö fólk vissi
tæplega, aö forsetakosningar
eiga aö fara fram eftir viku.
Mér finnst þetta óþarfa
varkárni eöa hræösla.
— hs
Helgi Seljan:
Ekki
undir
þrýstingi
„Þaö er algjörlega rangt sem
staöhæft er i Morgunblaöinu aö
viö forsetar Alþingis höfum veriö
undir einhverjum þrýstingi frá
rikisstjórninni þegar við fjöll-
uöum um launaviöbót þá sem
þingfarakaupsnefnd haföi sam-
þykkt” sagöi Helgi Seljan forseti
efri deildar Alþingis er Þjóö-
viljinn ræddi viö hann I gær.
„Enginn ráöherra talaöi viö
mig um þessi mál” sagöi Helgi
ennfremur „og ég get fullyrt aö á
meöan fundur okkar forsetanna
stóö yfir ræddi enginn ráöherra
viö okkur. Skýringin á þvl hvers
vegna viö sátum lengi á þessum
forsetafundi er sú aö viö biöum
lengi eftir staðfestingu þingfarar-
kaupsnefndar til þess aö máliö
væri endanlega frágengiö. Ég
varö ekki var viö hinn minnsta
þrýsting enda heföi hann ekki
haft neitt aö segja”.
„Astæðan fyrir þeirri ákvöröun
okkar aö óska þess við þingfarar-
kaupsnefnd aö launaviöbótin
kæmi ekki til framkvæmda var sú
aö -þessi ákvöröun þingfarar-
kaupsnefndar haföi mætt mikilli
andstööu, t.d. höföu þingflokkar
Alþýöubandalags og Fram-
sóknarflokks mótmælt ákvöröun
nefndarinnar. Viö teljum okkur
hins vegar ekki bærari en þing-
fararkaupsnefnd til aö taka
ákvöröun I þessum launamálum
og töldum þvi rétt aö Alþingi
fjallaöi um máliö er þaö kemur
saman næst. Viö forsetar þingsins
erum reyndar sammála um aö
þaö þurfi aö taka skipan þessara
mála til endurskoöunar.”
—þm
Göngum langar leiöir, landiö
faöminn breiöir. 1 kvöld skal
haldið i sólstööugöngu.
Sumarferð
ABí
Reykjavík
ABR efnir I kvöld (laugardags-
kvöld) til gönguferðar á Helgafell
fyrir sunnan Hafnarfjörö. Þeir
sem veröa I skapi til aö bregöa
undir sig betri fætinum, taka bif-
reiöar sinar klukkan 9 I kvöld —
(munið orkusparnaöinn,
sameinist um bíla — takið vini og
billausa félaga meö. Þiö sem eruö
biTlaus hikiö ekki viö aö hringja i
hina sem eiga bila) og aka suöur i
Hafnarfjörö um Keflavikurveg —
hjá kirkjugaröi Hafnarfjaröar er
beygt til vinstri og ekiö sem leiö
liggur aö Kaldárseli. Þar hefjum
viö sam-göngu klukkan 10. Agætt
er aö vera I stigvélum þvi yfir
Kaldá er aö fara, stefnan siöan
tekin á Helgafell sem er 338 m,
verðum uppi um miönættiö —
búist er við 3—4 tima rölti.
Þeir sem eiga blokkflautu,
munnhörpu eöa önnur létt hljáö-
færi mega gjarnan hafa slikt i
pússi sinu. Allir skulu og taka
meö sér eina spýtu úr bænum (?).
Hittumst hress og kát viö Kaldá
klukkan 10 I kvöld.
Þess má geta aö sumarferð
ABR veröur farin 20. júli næst-
komandi.