Þjóðviljinn - 19.12.1981, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 19.— 20. desember 1981
ritstjórnargrein
úr aimanakinu
Meira sukk — stærri vandi
• Stærsta efnahagsvandamál okkar íslenska
þjóðfélags er sú takmarkalausa eyðsla og sóun sem
hér á sér stað. Þeir sem skapa verðmætin eru of fáir,
hinir sem magna eyðsluna eru of margir. Hér þarf að
verja meira fé og meiri kröf tum í að auka verðmæti
þjóðarf ramleiðslunnar, en minna f é og minni kröftum
í að eyða því sem af lað er.
• Lítill hluti þjóðfélagsþegnanna vinnur hörðum
höndum oftast langan vinnudag við að af la þjóðarbú-
inu dýrmætra gjaldeyristekna.
• Árangurinn af þessu starf i er sá, að í ár er áætlað
að heildarverðmæti okkar vöruútf lutnings muni nema
um 6.670 miljónum nýkróna. Þetta eru miklir pen-
ingar, en við eyðum þeim öllum jafnóðum — auðvitað
verulegum hluta með skynsamlegum hætti, en of
stórum hluta í sukk og óráðsíu.
• Því er haldið fram af mörgum að kaupmáttur
launa hafi farið minnkandisíðustutvö árogsamkvæml
upplýsingum opinberra stof nana, sem þær rannsóknir
annastþá verður kaupmáttur ráðstöf unartekna heim-
ilanna í landinu sá sami á þessu ári og hann var á
árinu 1979. f þeim efnum hefur engin aukning átt sér
stað.
• En hvernig skyldi þá vera með almennan vöruinn-
f lutning til landsins á þessum tíma?
• Skyldi hann þá líka vera óbreyttur frá 1979 fyrst
kaupgetan innanlands hefur staðið í stað samkvæmt
opinberum upplýsingum?
• Nei, ekki aldeilis!
• Samkvæmt upplýsingum Þ jóðhagsstofnunar, sem
Þjóðviljinn greindi frá i gær, þá hefur almennur vöru-
innf lutningur til landsins aukist um 11% á síðasta ári
og horfur eru á 10% aukningu á þessu ári, eða sam-
tals 22% aukningu á tveimur árum. Þetta eru hreinar
magntölur og í þeim koma ekki fram áhrif erlendra
né innlendra verðhækkana. Tekið skal fram að olíu-
vörur eru hér ekki taldar með, en innf lutningur þeirra
hefur að sjálfsögðu farið minnkandi af augljósum
ástæðum.
Um siðustu aldamot var ts-
land talið fátækt land á mörkum
hins byggilega heims og fyrir 20
árum voru Islendingar jafnvel
fullir af minnimáttarkennd
vegna smæðar, fámennis og
takmarkaðra náttúruauðlinda.
Nú erum við smám saman aö
uppgötva að við erum rik þjöð
með gnött gæða og framtiðin er
okkur i' hag meðan fátt sýnist
bjart framundan hjá mörgum
nágrönnum okkar. Að visu er
veraldargengi valt og á einni
nóttu getur veður skipast i lofti.
Riku þjóðirnar sem við höfum
áttmest samskipti við um aldir,
Danmörk, og Bretland, virðast
nú illa á vegi staddar. Danmörk
erorkusnautt land og fátt er þar
um dýra málma i jörð. Fram-
tiðarvindan er þeim í óhag. Að
visu búa Danir yfir mikilli verk-
kunnáttu og hún er dýrmæt en
þeir viröast engu að siður vera
að kollsigla sig. Það sýnir stöð-
ugt og stórfellt atvinnuleysi og
ofvaxið kerfi. Bretar gjalda
þess að heimsveldi þeirra er
hrunið. Nýlendurnar voru
undirstaða yfirbyggingarinnar i
Bretlandiog þeirreyna að halda
þessari yfirbyggingu þó að
hornsteina vanti. Bretaveldi er
þvi á fallanda fæti, úrkynjað
stórveldi.
lslendingar eiga gullnámu,
hún er hafið i kringum okkur
sem við höfum tryggt okkur
yfirráðaréttyfirá undanförnum
áratugum, fyrst með þvi að
færa út i 4 milur og loka fyrir
veiðar i flóum og fjörðum, þá
með útfærslu í 12 mi'lur 1958, i' 50
milur 1973 og loks 200 milur
1975. Ef við fáum að halda
þessum dýrmætu miðum fyrir
Gullnámur
Skrifstofa: Guörún Guövarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: ölöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siðumúla 6,
Reykjavik, simi 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
Fréttastjóri: Álfheiður Ingadóttir.
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Magnús H. Gislason, Öskar
Guömundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson.
íþrótta- og skákfréttamaöur: Helgi Ölafsson.
útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir-Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Ragnars, Sigriður Hanna Sigurbjörns-
dóttir.
Islands
• Það er furðulegt til þess að hugsa, að hér skuli
neysla og notkun á erlendum varningi hafa aukist um
22% á aðeins tveimur árum, og það á sama tíma og
kaupgeta heimilanna í landinu hefur að kalla staðið í
stað samkvæmt opinberum heimildum.
• Þrjár skýringar koma í hugann og sjálfsagt duga
þær hver f yrir sig til að skýra eitthvert brot af þessari
gífurlegu innf lutningsaukningu.
• I fyrsta lagi hefur kaupgetan hér innanlands
trúlega vaxið nokkuð, enda þótt það komi ekki f ram í
opinberum skýrslum. — f öðru lagi hefur neysla og
notkun á erlendum vörum ugglaust farið vaxandi á
kostnað innlendrar f ramleiðslu, svo af leitt sem það nú
er. Og í þriðja lagi má ætla að birgðir af erlendum
vörum séu hér nokkru meiri við lok þessa árs heldur
en f yrir tveimur árum.
• Engum dettur í hug að hér haf i vottað fyrir skorti
á erlendum vörum á árinu 1979. Við höfum nóg af
þeim og meira en nóg. Samt eru horfur á að á þessu
ári munum við fiytja inn almennar vörur (olía ekki
meðtalin) fyrir 800 miljónir nýkróna, umfram það
sem óbreytt vörumagn frá ársinnflutningi 1979 hefði
kostað. Þetta eru 1.4 miljónir g. kr. á sérhverja
fjögurra manna fjölskyldu í landinu, og það þótt
kaupgetan hafi ekki vaxið nokkurn skapaðan hlut á
þessum tveimur árum!!!
• Og þaðer ekkert látá straumnum.
• Þjóðhagsstofnun hafði áætlað í haust, að almenn-
ur vöruinnf lutningur síðustu f jóra mánuði þessa árs
yrði 16% meira en sömu mánuði í fyrra. Nú er þessi
spátala ekki lengur 16% heldur 30%! Þar kemur að
vísu ekki eingöngu til aukið magn, eins og í þeim
dæmum sem ofar eru nefnd, heldur einnig áhrif
hækkana á erlendu verði innfluttrar vöru en þær
hækkanir eru þó taldar nema aðeins 6—7% yf ir þetta
ár i heild.
• Innf lutningsverslun okkar er með öllu stjórnlaus,
og taiin að kalla heilög af ærið mörgum. Þess vegna
m.a. er sóunin takmarkalaus. Þess vegna er vandi
efnahagsmálanna mun stærri en vera þyrfti.— k.
ágjörnum nágrönnum og okkur
lánastaö nýta þau á skynsaman
hátt erum viö á grænni grein.
Aðra gullnámu eigum við.
baö er heitt vatn i jörðu og
ónotuð orka i'striðum vötnum. 1
raun og veru er hitaveita i flest
hús landsins aðeins byrjun á
nýtingu heita vatnsins, þar eru
griðarlegir möguleikar. Mér
dettur aðeins i hug Bláa lónið i
Svartsengi. Ef lækningamáttur
þess reyndist eins mikill og
vonir standa til væri hægt að
reisa þar risastórt heilsuhæli á
heimsmælikvarða og auglýsa
það um öll lönd. Soreasissjúkl-
ingar skipta miljónum, einkum i
Evrópu og N-Ameriku.
briðju gullnámuna höfum við
verið að eignastsmám saman á
undanförnum áratugum. Það er
góð menntun. Við erum farnir
að búa yfir það góðri verk- og
tæknikunnáttu að i mörgum
greinum erum við i fremstu röð.
Ef við getum notfært okkur
hana á réttan hátt mun hún
mala okkur gull. Þess vegna
verðum við að kappkosta að
missa ekki bestu menn okkar úr
landi. Það er mun skynsam-
legra að selja kunnáttu þeirra
til útlanda. betta getum við
bæði gert með verktakastarf-
semi erlendis og með þvi að
framleiða varning innanlands
sem eftirsóttur er erlendis.
Einnig er nauðsynlegt að hlúa
sem best að mennta- og rann-
soknarstofnunum. Það á eftir að
gefa mikið i aðra hönd þó að
hleypidómar gegn skólamennt-
un segi annað. Þjóðir eiga þvi
aðeins tilverurétt að þær leggi
eitthvað til heimsmenningar-
innar og það verðum við að
kappkosta þar sem viö eygjum
leið.
Ég hef stundum sagt i gamni
aö tslendingar séu villimanna-
og happdrættisþjóðfélag. Hér
vinna menn eins og brjálæð-
ingar, nær þvi' dag og nótt,
leggja allt undir og tapa eða
vinna eftir ástæðum. En þessi
frumkraftur okkar gerir okkur
að sterkri og framsækinni þjóð.
Margar nágrannaþjóöir okkar
hafa misst þennan kraft, þjdð-
félag þeirra hefur staðnað og
orðið lognmollunni aö bráð. Og
þá er stundum skammt i enda-
lokin.
skrifar
Guðjón
Friðriksson
Við erum lfka fá i mjög stóru
landi og búum við loftslag sem
öðrum þjóðum finnst yfirleitt
ekki eftirsóknarvert. Þetta
hefur m.a. verndað okkur frá
stórfelldri innrás útlendinga.
bað er ágætt fyrir okkur að
blandast erlendum þjóðum i
hæfilegum skömmtum ár hvert
en sú þróun má ekki vera of ör.
Hún má ekki gleypa okkur, Viö
erum aðeins 230.000 talsins sem
erhlægilega lágtala i'augum al-
heims.
Það sem hér hefur verið sagt
á undan er bjartsýni, sem e.t.v.
á ekki fullan rétt á sér. Það eru
nefnilegar blikur á lofti. Hvaða
tryggingu höfum við fyrir þvi,
þegar verulegar syrtir i álinn
hjá fjölmennum nágranna-
þjóðum, að þær láti gullnámur
okkar i' friði? Við erum varnar-
laus gagnvart slikri ásælni.
Bandariski herinn hér á landi er
ekki okkar vegna, hann er hér
vegna bandariskra hagsmuna
og ef Bandarikin ættu t.d. aö
velja á milli breskra og is-
lenskra hagsmuna þyrfti ekki
að spyrja að 'málalokum.
Annað er það að Island er
púðurtunna. I kringum landið
eru kjarnorkukafbátar á
sveimi, tilbúnir að skjóta eld-
flaugum si'num iallar áttir. beir
eru skotmörk og þar með við
sjálf. Keflavikurflugvöllur og
einnig loranstöðvarnar á Staf-
nesi og Snæfellsnesi eru skot-
mörk i kjarnorkustriði. En það
þarf ekki styrjöld tiUíjarnorku-
slys innan landhelgi okkar.leki i
kafbát t.d. gæti eyðilagt fiski-
mið okkar með öllu og hvar
værum við þá stödd?
tslendingar eru peð á skák-
borði stórveldanna Og þau
munu lita á okkur sem peð
meðan við iútum valdi þeirra i
auðmýkt. Þá erum við einskis
virði i augum þeirra. Banda-
rikjamenn hafa örugglega ekki
mikið álit á okkur Islendingum.
Þeirmundu fóma okkur án þess
að depla auga og jafnvel án þess
að vita af þvf. En við eigum
gullnámur i góðu landi og þetta
hvort fveggja verðum við að
tryggja i óvissri framtið. Við
veröum aö sætta okkur við að
vera áhrifasvæði Bandarikj-
anna, það erum við hvort sem
bandariskurhersitur landiðeða
ekki. Meðan ekki brýst út styrj-
öld getum við þvi verið nokkurn
veginn örugg gegn sovéskri inn-
rás. Bandarikjamenn mundu
aldrei þola það á yfirráðasvæði
sinu.
Gullnámum okkarog virðingu
sem sjálfstæð þjóð væri hins
vegar best borgið með þvi að
reka hinn ameriska her á brott.
Þeir mundu þá a.m.k. ekki
spandera bombu á Reykjanes-
skagann, ef ekkert væri þar
skotmarkið.