Þjóðviljinn - 15.12.1982, Blaðsíða 8

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 15. desember 1982
Einu sinni var Ida Ingólfsdóttir,
seni er fóstra alira fóstra, á gangi
nteö börnin sín úr Tjarnarborg.
Þau höföu verið að frílysta sig í
miðbænum og komið við á Arnar-
hóli. Og svo sögðu þau: Ida, segðu
okkur söguna af pabba þínum, sem
kom fyrstur til landsins.
Börnunum fannst sjálfsagt að
ída hefði verið til svo lengi sem
landiö hefur byggt verið. En hún er
nú samt ekki nema sjötug og af-
mælið er í dag. Hitt er svo alveg rétt
hjá börnunum, að manneskja eins
og ída á alltaí að vera til, það er
mikil nauðsyn mannlegu félagi.
ída er fimmta barn þeirra Ingólfs
Jónssonar og Hlínar Jónsdóttur.
Þau höfðu farið vestur til Kanada
og búið þar um hríð en sneru aftur
heim upp á Frón og Ida fæddist á
Innra-Hólmi skammt frá Akra-
nesi. En hún var ekki nema sjö ára
þegar foreldrar hennar slitu sam-
vistum og fjölskyldan fór á tvist og
bast - ída var fyrst hjá föður sínum,
ágætum manni ogglaðsinna eins og
hún er sjálf, hann lést árið 1933.
ída fór tólf ára til vandalausra, var í
húsi Böðvars kaupmanns á Akra-
nesi, föður Haraldar útvegsmanns.
Þar gekk hún í skóla og slóst við
stríðna stráka. Þetta hafa verið erf-
iðir dagar um margt, en þeir stæltu
unga stúlku til að vilja lifa án þess
að þiggja ölmusu og án þess að
mikla fyrir sér erfiðleika. Löngu
síðar ér Ida spurð að því, hvernig
hún fari að því að vera svona ung-
leg og hress. Til þess eru þrjú ráð,
sagði hún. Mestu skiptir náttúrlega
rétt hugarfar. í annan stað á maður
að vinna tólf tírha á sólarhring, ekki
minna. í þriðja lagi er rétt að fá sér
í staupinu - einstaka sinnum.
Ida hafði ekki mikið af hinni
nafnkenndu móður sinni að segja
þessi árin. Hún hitti Einar skáld
Benediktsson aðeins einu sinni hjá
frú Hlín, það hefur verið í Mjó-
stræti, skömmu áður en þau Einar
fluttu til Herdísarvíkur. Einar
sagði: Viljið þér giftast Má syni
mínum? ída svaraði: Ég þekki ekki
Má son yðar.
Ég held, sagði ída, þegar ég
spurði hana eitt sinn unt þessa
hluti, að ég kunni að meta móður
mína og mér þykir gott að hún fékk
uppreisn í lífi, sem henni hefur
fundist um margt mislukkað, með
því að fá að annast Einar Bene-
diktsson, sem hún hafði.dýrkað
sem skáld allt frá því hún var ung-
lingur...
Tuttugu og fjögrurra ára fór ída
frá Akranesi og til Reykjavíkur.
1938 fór hún svo til Svíþjóðar,
meðal annars að áeggjan móður
sinnar. Hún var fyrst hjá ágætu
fólki í Gautaborg, Hjalmar Lind-
roth, sem var prófessor í norrænum
fræðum. Hún ætlaði að læra
barnahjúkrun, en þá vildi ekki bet-
ur til en að hún veiktist sjálf, fékk
berkla í fótinn. Síðan fór hún að
vinna á barnaheimiium fór til
Stokkhólms og gekk þar á sósíal-
pedagískan skóla, sem Alva Myr-
dal stýrði - hún sem var að taka við
friðarverðlaunum Nóbels á dögun-
um. í þessu efni hjálpuðu góð með-
mæli, en nám þetta varekki útlend-
ingum ætlað. Síðan gekk ída á Er-
ikastiftelse sem svo hét, þar sem
kennt var að meðhöndla tauga-
veikluð börn. Þar lærði ég bæði
gott og vont, segir ída - mér hefur
gengið vel með taugaveikluð börn,
en kannski er það mest vegna þess
hvernig ég er sjálf.
Þetta voru um margt skemmtileg
ár, í Svíþjóð voru margir ágætir
námsmenn íslenskir, Sigurður Þór-
arinsson og Sölvi Blöndal, Guðrún
Árnadóttir, Jónas Haralz, Ingvar
Björnsson, þarna voru Kristrún og
Magnús Kjartansson og margir
fleiri. Og það var farið í heimsóknir
til Kaupmannahafnar, þar var fyrir
prófessor Jón Helgason og hans
ágæta fjölskylda. Það var prófessor
Jón sem vildi’kalla ídu Ideólógíu!
1946 kom ída heim og fór að
starfa í Tjarnarborg hjá Þórhildi
Ólafsdóttur: fóstrur voru þá enn
fáar í landinu. Ári síðar tók ída að
sér að endurreisa dagheimili í
Hafnarfirði, sem Verkakvenna-
félagið þar hafði komið upp af
miklum dugnaði 1932, en hafði
lagst niður á stríðsárunum. Árið
1949 gerist það svo að Ellen og
Halldór Eiríksson gáfu Sumargjöf
Steinahlíð og ída er ráðin þangað.
Aðalbjörg Sigurðardóttir, sem sat í
stjórn Sumargjafar, kvaðst viss unt
að hún ída myndi ekki telja eftir
sér sporin í því húsi, og það voru
orð að sönnu. Síðan hefur ída oft-
ast verið kennd við Steinahlíð, og
það eru víst furðu margir sem halda
að hún hafi átt það hús. Að sönnu á
ída hvorki þá fasteign né aðra, og
eftir að hún fór á eftirlaun í haust
hefur hún verið húsnæðislaus - það
mál er nú farsællega leyst, sem bet-
ur fer. En þessar aðstæður hafa
nt.a. orðið til þess, að sá sem hér
heldur á penna, og aldréi var svo
lukkulegur að verða einn af
barnsfeðrum ídu, sem eru margir
og merkir, hefur haft dýrmætan
möguleika á því að kynnast ágætri
konu. Og eins og vænta mátti var í
raun og veru ekki verið að skjóta
skjóli yfir ídu Ingólfsdóttir, hún
kom sjálf á heimili þar sem hún gat
orðið öðrum að liði.
Þeir sem hafa verið í Steinahlíð
og foreldrar þeirra, hafa löngum
talað um þann stað með mikilli hlý-
ju. Til eru sögur af ungurn
sveinum, sem ákváðu, að þeir
myndu verða áfram þar á heim-
ilinu, þangað til þeir yrðu stórir og
gætu hjálpað Idu með litlu börnin.
Flestir minnast fyrst á það, hve allt
hafi þar verið eðlilegt og líkt stóru
heimili. Já segir ída af hógværð
sinni - ég hefi alltaf talið að börnin
ættu að vera í sem eðlilegustu um-
hverfi. Og þetta kom nokkuð af
sjálfu sér af aðstæðum í Steinahlíð,
þar sem allt var svo þröngt...
Ætli það. Ætli ekki hafi þurft
annað og meira til, ídu sjálfa, sem
ekki kunni á klukku og aldrei
viðurkenndi erfiðleika - og ef ekki
var hægt að sækja barn fyrr en
klukkan sjö, þá var það í Steinahlíð
fram á kvöld. Og svo skipti það
miklu máli, að börnin fengu að
vera þátttakendur í öllu. Það er svo
gaman, sagði einn drengur, við
fengum að vera með í að búa til
matinn. Það er svo miklu meira
gaman í alvörunni en þykjustunni.
Þegar ég hefi verið að spyrja fdu
um börnin sér hún mest eftir því,
að hafa ekki gefið sér tíma til að
skrifa upp eftir þeim ágætar
athugasemdir þeirra um lífið og til-
veruna. Ekki síst unt eilífðarmálin:
einu sinni settu þau á langar ræður
til að útskýra það fyrir Idu, að ef
hún stæði við það að láta brenna sig
þegar hún dæi, þá gæti hún aldrei
að engli orðið. Og það vildu þau
náttúrlega ekki sætta sig við.
Ég sagði stundum, segir ída: við
verðum að taka við börnunum eins
og þau eru, þreytt syfjuð, stúrin,
við eigum að kunna að taka því
þótt margt sem hefur gerst áður en
þau koma til okkar bitni á okkur,
vera einlægar í því að hjálpa þeim
yfir erfiðleika, auðvelda þeim að
vera til þennan tíma sem þau eru
hjá okkur. Ég hefi aldrei þolað
þessa frávísunarafstöðu, sem bitn-
ar á svo mörgum unglingum, vísar
þeint út á kaldan klaka. Nei svo-
leiðis mannfyrirlitningu þoli ég
ekki.
Svo veit ég hvað hefur orðið um
surn þessi börn, um önnur veit ég
ekkert, segir ída. Ég gleðst yfir því
að þeim vegnar vel og ég hryggist
yfir óláni þeirra. Annars held ég að
mörg þeirra hafi orðið gott fólk.
Ég hefi líka verið svo heppin að
samstarfsfólk mitt liefur verið
ágætismanneskjur, segir ída og
hafi það heila þökk fyrir.
ída er sósíalisti og hernámsand-
stæðingur (var m.a. í ntiönefnd
Til sölu: 1. Notuð offset prentvél „Multilifh 1250
HS“.
Hámarksstærð blaða 297x43mm.
2. Notaður Repromaster „Littlejohn
type 170“
Tilboðsgögn og nánari upplýsingar á skrifstofu vorri
að Borgartúni 7.
Tilboðum skal skila á skrifstofu vora fyrir kl. 11:00 f.h.
28. desember, 1982.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTÚNI 7 SÍMI 26844 PÓSTHÓLF 1441 TELEX 2006
fyrstu samtaka þeirra) og ég spurði
hana á dögunum út í þá hluti.
Ég kaus víst hann Pétur Ottesen
þegar ég fyrst fékk kosningarrétt
og skammast mín ekkert fyrir það.
En róttæknin var eitthvað sem var
mér í blóð borið. Ég man að
Böðvar á Akarnesi sendi mig til
gamals fólks á aðfangadag jóla
með glaðning. Þetta var af góðum
hug gert, en aldrei gat ég sætt mig
við þetta: ^ð fólk sem hafði unnið
hörðum höndum allt sitt líf gæti
ekki keypt sér jólaglaðning sjálft.
Það er allt í lagi að vera fátækur
ef menn láta ekki fátæktina
smækka sig, segir ída. Og maður
verður að bera virðingu fyrir öðru
fólki.
Og gleyntdu því ekki, að það er
mikill vandi að vera sósíalisti. Við
höfum tekið að okkur vissa ábyrgð.
Það er ekki sama hvernig við
hegðum okkur. Það er lítið varið í
þann sem segist vera sósialisti og
hagar sér þvert á þær hugsjónir....
Mikið rétt, fda, mikið rétt. Og
nú getur þú haldið upp á sjötugasta
afmælið glöð og reif, með kórréttu
hugarfari, með afbragðsgóða sam-
visku þess sem aldrei hefur lagst í
volæði, ekki miklað fyrir sér erfið-
leika, látið vanda annarra manna
þig rniklu varða. Þú sagðir við mig
um daginn: „Ég hefi verið svo
heppin að vera mörgu góðu fólki
samferða gegnum lífið. Ég hefi
reynt að vera manneskja og haft
gaman af að vera til.“ Mæl þú
kvenna heilust, lifðu í hundrað og
tuttugu ár eins og gyðingarnir mín-
ir segja. Við hin þökkum kærlega
fyrir okkur og vonum að þín for-
dæmi dugi sem flestum okkar til að
haga okkur eins og manneskjur
Árni Bergmann.