Þjóðviljinn - 12.02.1983, Blaðsíða 13

Helgin 12. - 13. febrúar 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Framtíðin 100 ára
Á þriöjudaginn veröur haldiö
upp á 100 ára afmæli í gamla
Menntaskólanum í Reykjavík.
Afmælisbarnið er Framtíöin,
málfundafélag skólans. Þaö er
ákaflegamerkilegurog
virðulegurfélagsskapur. Á
fundum Framtíöarinnarhafa
um 100 ára skeið hlotið
eldskírn í ræðumennsku og
félagsstörfum margir af helstu
skörungum þjóöarinnar í
stjórnmálum, listum, fræðum
og embættisstörfum. Hvorki
meiranéminna. Framtíðin
hefur veriö nokkurs konar
félagsmálavagga þeirra sem
mest hafa mótað framtíð
íslands á þessari öld. Oft hefur
því verið haldið upp á ómerkara
afmæli.
Veturinn 1882-1883 störfuðu tvö
félög skólanema í Lærða skólanum
í Reykjavík sem svo var þá kallað-
ur. Annars vegar var Bandamann-
afélagið, eins konar leyniklúbbur,
og hins vegar Ingólfur, nokkurs
konar listafélag. Þessi tvö félög
voru sameinuð um veturinn í eitt
félag sem hlaut nafnið Framtíðin.
Elsta ljósmynd af Framtíðarfundi sem vitað er um. Hann var haldinn í T-stofu skólans árið 1944. Ásmundur
Sigurjónsson (síðar blaðamaður við Þjóðviljann) er í ræðustól en við borðið sitja Magnús Magnússon,
forseti félagsins (nú prófessor), og Einar Helgason ritari. Ljósm.: Jón Sen.
ljóðasöfn Framtíðarinnar en eitt
þeirra hefur týnst. Það er Hulda
1909-1912.
Miklir pólitískir sviptivindar
hafa löngum leikið um Framtíðina
og stundum hafa stjórnarmenn
sagt af sér í hita leiksins eða verið
felldir með vantrausti. Þannig var
um meiri hluta stjórnar Birgis
Kjarans á því herrans ári 1933.
Hún var felld með vantrausti en
stjórn Lárusar Pálssonar tók við.
Aðeins tveir kvenmenn hafa ver-
ið forsetar Framtíðarinnar í 100 ára
sögu félagsins. Sú fyrri 'var Ingi-
björg Páhnadóttir sem var forseti
1949-1950 en sú síðari núverandi
forseti, Helga G. Johnson.
Stjórn Ingibjargar var merkileg.
Haustið 1948 var stofnað Málfund-
afélag menntaskólastúlkna sem
starfaði af töluverðum þrótti og var
það undanfari þess að stúlkur buðu
fram sér lista við stjórnarkjör í
Framtíðinni. Kvennalisti þessi
reyndist sigursæll og fékk meiri-
hluta stjórnarinnar. Piltar, sem
kosningu höfðu náð sögðu þá af sér
þannig að stjórnin var eingöngu
skipuð konum.
Ingibjörg Pálmadóttir hefur
skrifað unt stjórnartíð sína og kem-
ur þar fram að meðal fundarefna
voru þessi: Atlantshafsbandalagið,
Selið, ástir í skóla, guðdómurinn,
bindindi, mál og órímuð ljóð. Svo
hittist á að fundurinn um ástir í
skóla var haldinn að kvöldi 30.
mars 1949. Ekki var kærleikur öll-
um í huga þetta kvöld og snerist
fundurinn brátt upp í hatrammar
deilur um atburði dagsins. Voru
bornar fram tillögur um vítur á
menn og hópa og hótað lögreglu-
aðgerðum. Þá var borin fram til-
laga um vantraust á stjórn félagsins
en hún var felld. Lyktaði fundinum
svo að Stefán Púrtner bað menn út
að ganga enda æsingur og illska
mikil.
Slíkir æsingafundir eru ekki eins-
dæmi í sögu Framtíðarinnar. Ein-
um slíkum man undirritaður eftir
er hann var sjálfur í málfundafé-
laginu. Það hefur líklega verið
1962. Þá var haldinn fundur um
Keflavíkursjónvarpið í íþöku og
var hann svo fjölmennur að færri
komust að en vildu. Skiptust menn
mjög í tvo hópa. Þá var Ólafur
Ragnar Grímsson í 6. bekk og hélt
hann magnaða ræðu gegn Kefla-
víkursjónvarpinu og beitti allri
sinni mælskulist sem þá þegar var
Júníus Kristinsson var einn glæsi-
legsti ræðumaður skólans á árun-
um 1960-1964. Hér er hann í
ræðustól á Sal þegar kynntir voru
frambjóðendur til stjórnarkjörs í
Framtíðinni.
Mörður Árnason (nú málfræðing-
ur) var forseti Framtíðarinnar
1972-1973 en árið áður hafði hann
verið kjörinn mælskukóngur MR
eða orator scholae.
orðin mikil. Fékk hann meiri hluta
fundarmanna á sitt band og þegar
atkvæðagreiðsla fór fram um álykt-
un gegn Kanasjónvarpinu var
meiri hlutinn fylgjandi henni en
aðeins 6 treystu sér til að vera á
móti.
Síðan árið 1971 hefur árlega ver-;
ið efnt til mælskukeppni og að
henni lokinni útnefndur mælsku-
kóngur MR eða orator scholae.
Fyrstur til að hljóta þann titil var
Mörður Árnason.
Margt mætti rifja upp úr sögu
Framtíðarinnar en þetta verður
látið duga í bili. Afmælisbarninu er
hins vegar óskað til hamingju.
-GFr
Málfundur í íþöku veturinn 1965-1966. í ræðustól er Jón Sigurðsson (nú skólastjóri Samvinnuskólans) en
við hlið hans situr þáverandi forseti Framtíðarinnar, Ármann Sveinsson.
Stofnfundur var haldinn í bæna-
stofu skólans 15. febrúar 1883.
Fyrsti forseti félagsins var kjörinn
Valtýr Guðmundsson, síðar al-
þingismaður (sem valtískan er
kennd við).
Já, Valtýr var kjörinn fyrsti for-
seti Framtíðarinnar en forvitnilegt
er að líta á forsetaröðina síðan.
Ekki færri en 15 ráðherrar og al-
þingismenn hafa verið forsetar
Framtíðarinnar, þar af fjórir for-
sætisráðherrar. Þeir eru Valtýr
Guðmundsson (1883), Guðmund-
ur Björnsson (1886), EinarArn-
órsson (1899), Gísli Sveinsson
(1901), Ásgeir Ásgeirsson (1911),
Stefán Jóh. Stefánsson (1917),
Bergur Jónsson (1918), Einar Olg-
eirsson (1920), Thor Thors (1921),
Bjarni Benediktsson (1925),
Gunnar Thoroddsen (1928), Birgir
Kjaran (1933), Kjartan Jóhanns-
son (1958), Ólafur Ragnar Gríms-
son (1960) og Svavar Gestsson
(1962).
Meginverkefni Framtíðarinnar
hefur ávallt verið málfundir en
einnig hefur hún staðið töluvert í
útgáfu- og klúbbastarfsemi. Helstu
heimildir um sögu félagsins eru
fundagerðarbækurnar og eru þær
varðveittar frá upphafi að undan-
skilinni einni sem ekki hefur komið
í leitirnar. Það er fundargerðarbók
1946-47. Ef einhver hefur hana í
fórum sínum er hann vinsamlegast
beðinn um að gefa sig fram. Þá eru
til á handritum á Landsbókasafni
Stjórn Framtíðarinnar 1955-1956. F.v. Höskuldur Jónsson gjaldkeri (nú
ráðuneytisstjóri í fjármálaráðuneytinu), Bernharður Guðmundsson for-
seti (nú prestur) og Ragnar Arnalds ritari (nú fjármálaráðherra). Þessi
stjórn tók við völdum 28. apríl 1955 og hefur sr. Bernharður sagt frá því að
hún hafi farið í Trípolíbíó eftir embættistökuna og séð Bláa engilinn með
Marlene Dietrich.