Þjóðviljinn - 12.02.1983, Side 21

febrúar 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 21
Allan Sveinn
Morthens:
Krakkarnir koma
ekki hlaupandi upp
um hálsinn á okkur,
en hins vegar eru þau
oft me&vituð um að
eitthvað þurf i að
gera. Ljósm.reik.
engan tilverurétt?
bragurinn yrði þá minni. Það get-
ur líka orkað tvímælis að raða
saman 10 krökkum sem eiga við
vandamál að stríða á einn' og
sama stað.
- Hvernig er sambandið við
krakkana?
- Það er á heildina litið gott,
mikil breyting hefur orðið á
heimilisbrag frá því að við byrj-
uðum fyrir tíu árum - átök milli
krakka og starfsmanna voru tíð
fyrstu árin, ég held að þau líti
fyrst og fremst á okkur núna sem
fólk sem er tilbúið að hjálpa þeim
og oft myndast sterk tengsl milli
krakkanna og okkar.
- Eru krakkanir sendir tii ykk-
ar eða koma þau sjálfviljug?
- Bæði og, þ.e.a.s. krakkarnir
koma ekki hlaupandi upp um
hálsinn á okkur en hins vegar eru
þau oft meðvituð um að eitthvað
þurfi að gera.
- Hver sendir krakkana til
ykkar?
- Það ræðst af því til hverrar
deildar er leitað, Unglinga-
heimilið samanstendur af fjórum
deildum, þ.e. Unglingaheimilinu
Kópavogsbraut 17 sem flestir
þekkja, Neyðarathvarfi, Ung-
lingasambýli og Unglingaráð-
gjöf. Á Unglingaheimilið Kópa-
vogsbraut 17 vista barnaverndar-
nefndir eða félagsmálastofnanir
en foreldrar, skólar og aðrir aðil-
ar geta leitað til þeirra. Á Neyð-
arathvarfið vista barnaverndar-
nefndir, félagsmálastofnanir og
lögreglan. Krakkarnir geta leitað
þangað sjálf en þau eru ekki vist-
uð nema með samþykki barna-
verndarnefndar og foreldra. Á
Unglingasambýlið vista sömu að-
ilar og á Unglingaheimilið Kópa-
vogsbraut 17, auk þess geta aðrar
deildir Unglingaheimilisins vist-
að þangað, en eins og komið hef-
ur fram verða allar vistanir að
ganga í gegnum barnaverndar-
nefndir eða framkvæmdaaðila
þeirra. í Unglingaráðgjöfina leita
krakkarnir sjálfir eftir aðstoð svo
og foreldrar eða aðrir aðilar sem
tengjast krökkunum.
- Hvernig taka foreldrar því að
þurfa að senda barnið sitt á
unglingaheimili?
- Það er auðvitað mjög mis-
jafnt, sumirforeldrareru hræddir
við að fá stimpil á sig, það er
auðvitað skiljanlegt. Það er erfið
ákvörðun að senda barnið sitt á
Unglingaheimilið, ekki síst þar
sem enn eru ríkjandi ákveðnir
- Hefur þú orðið var við að
krakkarnir komi úr einhverri
ákveðinni þjóðfélagsstétt?
- Um þetta eru mjög skiptar
skoðanir, mitt álit er að þeir
krakkar sem lenda hjá okkur séu
oftar úr verkalýðsstétt en öðrum
stéttum. Við vorum þrjú sem á
sínum tíma gerðum ritgerð um
Breiðavíkurheimilið og þar kom í
ljós að yfir 80% krakkanna sem
komu þangað voru úr verkalýðs-
stétt. Orsakanna er eflaust að
leita til langs vinnutíma foreldra,
lítillar menntunar og þar af
leiðandi minni möguleika þeirra
til að sinna börnum sínum, ekki
síst á erfiðum tímum þegar fólk
þarf að vinna allan sólarhringinn
til að endar nái saman. En þetta
er ekki algilt því að krakkar
menntaðra og efnaðra foreldra
lenda líka í erfiðleikum og eru
sendir til okkar.
- Hvað um skólakerfið, hvað
gerir það fyrir svona krakka?
- Skólinn er engan veginn fær
um að sinna krökkum sem eiga í
erfiðleikum. Kennari, hversu
góður sem hann er, getur ekki
sinnt 30 börnum á þann hátt að
allir geti verið með. Það er alltaf
einn og einn sem ekki getur not-
fært sér kennsluna og dregst aftur
úr; en að auki gerir skólinn sömu
kröfur til allra burt séð frá t.d.
þeirn erfiðleikum sem krakki á
við að-stríða heima eða í félaga-
hópunum, það sem skeður utan
skólatímans er ekki mál skólans.
Þetta er ekki vegna þekkingar-
skorts eða mannvonsku heldur
vegna þess að vinnuálagið á
kennarana er mikið og vinnu-
aðstaða léleg. Ég held að það sé
ekki óalgengt að kennarar sem
lenda í erfiðleikum með sína
bekki standi svo til einir með sín
vandamál og að mórallinn sé að
allir verði að standa sig án
stuðnings. Þannig má segja að
það sé líka til kennaravandamál.
Ég vil taka það fram að þetta er
mín skoðun, og að hún þarf ekki
endilega að vera hárrétt. Skólinn
á Unglingaheimilinu er um margt
öðruvísi, hér eru 3 kennarar og 10
nemendur auk þess sem
uppeldisfulltrúar aðstoða við
kennslu. í skólanum er lögð
áhersla á stuðning við hvern nem-
anda út frá þörfum hans og líflega
kennslu, ég held að krökkunum
líki vel í skólanum enda upplifa
þau kannski í fyrsta skipti að þau
skipta máli og að kennslan sé
miðuð við þeirra getu. Sama
námsefni er á Unglingaheimilinu
og í öðrum skólum, t.d. taka þau
samræmdu prófin.
- Hvað fínnst þér um félagsmál
unglinga almennt?
- Félagsþörf unglinga er mjög
mikil, en henni er lítið sinnt;
auðvitað ætti skólinn að sinna
þessari þörf þar sem krakkarnir
eru níu ár í skólanum, það er
þeirra annað heimili sem ber að
sinna ýmsum þörfum þeirra, ekki
bara námslegum, en svona er það
nú. Félagsmiðstöðvar sinna á-
kveðnum hóp, íþróttafélögin
líka, en það virðist oft gleymast
að krakkarnir þurfa meira en
þetta. Við sem erum fullorðin
vitnum oft til okkar unglingsára,
við þurftum ekkert etc. etc., en
þegar ég var 15-16 ára þá höfðum
við Breiðfirðingabúð, Iðnó, Las
Vegas, Lídó, Silfurtunglið og
fleiri staði. í dag eru bara
félagsmiðstöðvar þar sem vín er
bannvara; þetta þýðir að stór
hópur unglinga hefur engan stað
til að vera á nema planið og götur
Reykjavíkur. Hlemmur er eina
„Félagsmiöstöðin" þar sem
krakkar geta komið ef þau eru
undir áhrifunt áfengis. Að þessu
leyti er gefinn skítur í krakkana.
Þau eru ekki atkvæði og geta því
ekki barist fyrir þörfum sínum og
óskum.
Það þarf að virkja þessa
krakka og láta þau berjast fyrir
kröfum sínum, láta þau byggja
upp starfið í félagsmiðstöðvunum
og skipuleggja nýja staði. Við
getum t.d. horft á það að krakkar
sem eru á planinu um helgar
verða oft að labba heim eða
húkka sér far. Þessu fylgir áhætta
sérstaklega fyrir stelpurnar, við
vitum að til eru þeirsem sitja fyrir
þessum stelpum, bjóða þeint far
og leita síðan á þær. Ef ástandið
væri svona hjá okkur hinum full-
orðnu er ég hræddur um að við
myndurn krefjast úrbóta strax.
Það myndi létta krökkunum lífið
mikið ef SVR og SVK létu vagna
sína ganga til 2 eða 3 eftir
miðnætti á föstudögum og
laugardögum. Ætli kostnaðurinn
væri meiri en svo að hann marg-
borgaði sig?
Unglingar eiga að sameinast í
baráttu fyrir betri kjörum, því
það er ósennilegt að þeir full-
orðnu geri það fyrir þá. Þeir eru
of uppteknir af ári trésins eða ári
umferðarmenningar. Hvernig
væri t.d. að efna til ritgerðarsam-
keppni á elliheimilum um efnið
hvernig eigi að búa að unglingum
í dag? Nei í alvöru talað, krakk-
arnir verða að berjast fyrir
tilverurétti sínum.
Um leið og ég þakka fyrir gott
og uppörvandi viðtal, hlær mér
hugur í brjósti yfir því að ungl-
ingar skuli að minnsta kosti eiga
einn góðan talsmann og máls-
vara. Einn er betri en ekki neinn.
Alls staðar á landinu: UNG-
LINGAR SAMEINIST.
Sif
Alþýðubandalagið -
Skipulag
og starfshættir
Einingarbarátta íslenskrar
vinstrihreyfingar
Stjórn Alþýðubandalagsins í |
Reykjavík efnir til félagsfundar um '
ofanskráð efni miðvikudaginn 16.
febrúar.
Fundurinn verður haldinn í Hreyfils-
húsinu á horni Grensásvegar og
Miklubrautar og hefst hann klukkan
20.30.
Frummælandi: Ólafur Ragnar
Grímsson, alþingismaður
Yfirlýsingu og umræðuhugmyndum laga og skipu-
lagsnefndar verður dreift á fundinum til kynningar og
umfjöllunar.
Að loknu framsöguerindi verða málin rædd í umræðu-
hópum. Hópstjórar verða fulltrúar í laga- og skipulags-
nefnd AB.
Alþýðubandalagsfélagar - fjölmennið á fundinn.
Stjórn ABR
Endur fyrir löngu tók ég
viðtal við tvær stelpur á
Unglingaheimilinuí
Kópavogi og ætlaði mér
svo strax næstu helgi að
tala við starfsmenn þar, en
þá komu jólapróf og jólin
og timburmenn og allt það.
Núna loksins dreif ég mig í
að ná í Allan Svein
Morthens sem hefur unnið
þar lengi og átti við hann
eftirfarandi samtal.
-Er þörf á unglingaheimili?
- Já, eins og ástandið er á fs-
landi núna er þörf fyrir svona
stofnun; annars finnst mér að
svona stofnun eigi ekki að þurfa
að vera til.
- Er kannski þörf á fleirum?
- Það er auðvitað spurning sem
erfitt er að svara, oft finnst mér
að þau þyrftu að vera fleiri. Mat
okkar hér á Unglingaheimilinu er
að það sé heppilegra að hafa
minni heimili þar sem færri
krakkar búa og að stofnunar-
fordómar gagnvart þessum stað.
Þetta hefur þó breyst undanfarin
ár, enda höfum við reynt að
kynna Unglingaheimilið sem
mest út á við.
- Hvernig vandamál eiga
krakkarnir oftast við að stríða?
- Oftast eru fjölskyldu-
vandamál ofarlega á baugi.
Krakkarnir eiga í erfiðleikum í
skólanum og lítið er hægt að
hjálpa þeim þar. Krakkarnir eru
oft búnir að eiga í langvarandi
erfiðleikum áður en þau koma til
okkar, og komin helvíti langt nið-
ur.
unglingar