Þjóðviljinn - 14.04.1984, Qupperneq 12

12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN; Helgin 14. - 15. apríl 1984
Úr því að maður þarf
að vera að slást...
Helgi: Vlldi láta reyna á það hvort það væri raunhæft að verða stórmeistari.
Ljósm.: eik.
Viðtal við
Helga Ólafsson
skákmeistara
sem kveður nú
Þjóðviljann í bili
Helgi Ólafsson skákmeistari
hefurverið blaðamaður við
Þjóðviljann undanfarin ár, en
frá síðustu áramótum hafa les-
endur blaðsins saknað skrifa
hans. Ekki hafa þó skortfréttir
af honum þarsem hann hefur
nú eftir áramót náð tveimur
áföngum af þremurtil þessað
verða stórmeistari, sigrað í
tveimur alþjóðlegum skák-
mótum og orðið meðal þeirra
efstu á öðrum tveimur. Við hitt-
um Helga að máli í vikunni og
spurðum hann dálítið út í fyrir-
ætlanir hans á næstunni og
hvers vegna hann væri hættur
hjá Þjóðviljanum.
- Ég ákvað að taka mér frí frá
blaðamennskunni um síðustu ára-
mót til að geta stundað þessa kon-
unglegu íþrótt skákina. Ætlaði
reyndar upphaflega að vera aðeins
tvo mánuði í burtu en svo helltust
skákmót yfir mig og ég sé ekki fyrir
endann á þeim fyrr en seint í maí og
það er þá kominn þriðjungur úr ári
sem ekki er hægt að bjóða neinu
blaði. Ég hef nú skrifað um skák í
Þjóðviljann í 8 ár og mig langaði
jafnframt til að breyta til og fer nú
yfir á Nútímann og verð þar með
einhver skákskrif, a.m.k. fyrsta
kastið. Ég ætla svo að sjá til. Ég vil
taka það fram að það verða mikil
viðbrigði að hætta að skrifa í Pjóð-
viljann eftir öll þessi ár. Mér hefur
alltaf fundist það mikill og óverð-
skuldaður heiður að fá að skrifa í
blaðið enda finnst mér þeir menn
ekki viðræðuhæfir sem ekki lesa
Þjóðviljann helst kvölds, morgna
og miðjan dag. Ég vil líka taka það
fram að það kemur nú aldeilis
harður nagli í minn stað sem er
Lárus Jóhannesson og hann á eftir
að gera það gott.
Vildi láta reyna á...
Þú ert að fara á tvö skákmót í
New York. Hvað geturðu sagt mér
um þau?
- Já, þetta eru tvö opin mót.
Það fyrra byrjar á skírdag og stend-
ur aðeins í 3-4 daga en það seinna
hefst þegar að því loknu.
Hvers konar skákmót er það sem
stendur aðeins 3-4 daga?
- Þetta er hálfgert helgarmót.
Slík opin og stutt mót eru vinsæl í
hraðsoðnu þjóðfélagi eins og
Bandaríkjunum þar sem hlutirnir
ganga hratt fyrir sig. Það eru tefld-
ar tvær umferðir á dag.
Eru þetta sterk mót?
- Fyrra mótið gefur ekki rétt til
titiláfanga, en það seinna, sem
verður mjög sterkt, gefur hins veg-
ar möguleika á slíku. Það er svo-
kallað hálfopið mót og verða menn
að hafa lágmarksstigafjöldann
2400 til að komast á það og verða
því flestir þátttakendur a.m.k. al-
þjóðlegir meistarar. Þar munu
tefla allir fremstu skákmenn
Bandaríkjanna, en ég veit ekki
hverjir aðrir verða með. Á sama
tíma verður í London afar sterkt
skákmót, sem Karpov og Kortsnoj
taka þátt í, og ef t.d. Larsen verður
þar teflir hann örugglega á mótinu í
New York.
Nú tefldir þú fremur lítið á skák-
mótum á síðasta ári ef undan eru
skilin helgarskákmótin. Er að
verða breyting á þessu?
- Það er kannski óhætt að segja
það. Ég vildi láta reyna á það hvort
það er raunhæfur möguleiki að
verða stórmeistari. Titillinn sjálfur
skiptir mig ekki svo miklu máli
heldur miklu frekar fullvissa um að
ég geti náð honum. Það er ekki víst
að heppilegri tími til að láta reyna á
þetta gefist síðar.
Er það ekki líka fjárhagslegt ör-
yggi sem fylgir því að verða stór-
meistari?
- Ég legg nú lítið upp úr fjárhags-
legu öryggi. Þeir sem eru fyrst og
fremst að leita eftir slíku verða
aldrei mjög fjárhagslega öruggir.
Það er það sama að segja um
skákina og ýmsar listgreinar að i
henni eru svo mikilir óvissuþættir
að hún býður ekki upp á öryggi í
eðli sínu. Mér skilst að menn fái
kennaralaun þegar þeir eru orðnir
stórmeistarar og ég tek undir það
sem Margeir Pétursson sagði í við-
tali um daginn að það sé mjög örv-
andi að vita til þess að hægt sé að
lifa af skákinni. Skáklistin á íslandi
undanfarin ár hefur verið miklu
blómlegri en nokkurn tíma áður og
ég þakka það m.a. því, að ríkis-
stjórnin hefur sýnt þessa velvild.
Það væri mikill skaði ef þessi laun
féllu niður þó að mér sé sjálfum
sama. Þetta hefur ýtt við mönnum.
Skáklistin
í Bandaríkjunum
Nú ert þú að fara til Bandaríkj-
anna. Hefur skákáhuginn þar hald-
ist eftir Fischeræðið 1972?
- Eftir að Fischersprengjan
sprakk varð skákæði í Bandaríkj-
unum en slík æði eru árviss þar og
koma fram í alls konar furðulegum
uppátækjum. En þessi mikli skáká-
hugi þar hj aðnaði aftur og skáklífið
í Bandaríkjunum ér ekki mjög
eftirsóknarvert. Bandarískir
skákmeistarar segja mér að til þess
að hægt sé að skrimta þar verði
menn alltaf að vera að taka þátt í
mótum sem ekki fullnægja listræn-
um þörfum þeirra - alls konar helg-
armótum þar sem þeir eru að tefla
við andstæðinga sem eru langt
undir styrkleika þeirra. Þessi sí-
felldu opnu mót standi þeim bók-
staflega fyrir þrifum. Mótið í New
York, sem ég er að fara á og við
reyndar fjórir íslendingar saman,
er eina opna mótið í Bandaríkjun-
um í ár þar sem keppendur eru af
svipuðum styrkleika. Það má rekja
til skákmótanna í Lone Pine sem
því miður hafa fallið niður.
Af hverju féllu þau niður?
- Sá sem stóð fyrir þeim er
burtkallaður úr þessum heimi.
Hann var milljónamæringur sem
ekki vissi aura sinna tal og sérvitr-
ingur. Ég hef reyndar heyrt að
hann hafi gert ráð fyrir því í erfða-
skrá sinni að mótin héldu áfram en
erfingjar hans munu hafa farið út í
málaferli út af þessu ákvæði svo að
það getur tekið 20 ár að fá skorið úr
deilunni.
Kynntist þú þessum manni þegar
þú tókst þátt í Lone Pine-mótun-
um?
- Já, hann bauð skákmönnunum
heim til sín og ég hef aldrei komið í
annað eins „slot“. Þegar maður var
að fara úr frakkanum í anddyrinu
gat maður alveg eins búist við að
standa augliti til auglitis við
Rembrandt-málverk. Hann fann
upp eitthvert dýrt tæki, sem notað
er á sjúkrahúsum, og varð ríkur á
því og hefur svo vafalaust fjárfest
vel.
Þú talar um skákina í sömu and-
ránni og listgreinar og nefnir list-
rænar þarfír. Líturðu á skák sem
listgrein?
- Ég tel að íþróttin sé miklu
sterkari í skákinni en listin. Lista-
menn eiga fyrst og fremst í baráttu
við sjálfa sig og það eiga skákmenn
líka en þar að auki við andstæðing
sinn við skákborðið. Þá vill list-
ræna þörfin stundum víkja fyrir
minna listrænum hvötum.
Gerirðu þér vonir um að ná
margumræddum stórmeistaratitli í
New York?
- Ekki neinar sérstakar vonir.
Það fer dálítið eftir því hvaða and-
stæðinga maður fær og slíkt getur
verið undir skákstjóranum komið.
Keppnis-
hugarfarið
Ertu bókaður á skákmót áfram
eftir þessi tvö mót?
- Eg reikna með að komast í Ól-
ympíuliðið í haust - þó að það sé
reyndar ekki víst. En ég á ekkert
frekar von á að ég tefli mikið í
sumar. Það getur vel verið að ég
noti tímann til að gera eitthvað allt
annað og til þess að líta eitthvað í
kringum mig. Maður þarf að gera
það líka.
Þú ert sem sagt ekki heltekinn af
skákinni?
- Mér finnst það ekki, þó að öðr-
um finnist það kannski. Ég er alla
vega ekki meira heltekinn en aðrir
skákmenn þó að ég líti á skákina
sem atvinnu mína að hálfu leyti.
Það getur verið erfitt að staðsetja
sig í tilverunni og hér á landi er
tæplega litið á skákina sem fulla
atvinnu. Ég kippi mér ekkert upp
við það þó að ég sé spurður að því
10 sinnum á dag hvað ég sé að gera
og verði kannski að segja ævisögu
mína um leið.
Ef þú nærð þessum stórmeistara-
áfanga og verður frægur, ertu þá
tilbúinn til að gera skákina að ævi-
starfí?
- Ég er ekki viss um að ég sé
tilbúinn til að helga mig skákinni
fullkomlega. Ég er efasemdarmað-
ur og tel hæpið að eiga allt sitt undir
að vera að sigra einhvern í skák. Ég
er ekki viss um að þessi íþrótta-
andi, sem mönnum er innprentað-
ur þegar í æsku, sé réttur. Ég hef
verið í keppni frá 10-11 ára aldri og
tel að þetta keppnishugarfar sé oft
á tíðum á skjön við veruleikann án
þess að ég hafi f sjálfu sér yfir
nokkru að kvarta.
Varstu í skákinni frá þeim tíma?
- Nei, ég byrjaði sem áhuga-
samur knattspyrnumaður en fann
fljótt takmörk mín á því sviði og
sneri mér þá að andlega sviðinu.
Það má altént segja að úr því að
maður þurfi alltaf að vera að slást
sé ágætt að leiða baráttuhuginn inn
á þennan farveg - skákina.
-GFr
Hægt að liggja yfir skák daginn út og inn
segir hinn nýi skák-
fréttamaður Þjóðviljans
Lárus Jóhannesson
Þjóöviljinn hefur ráðiö Lárus
Jóhannesson sem skákfrétta-
mann og skákskýranda
blaösins í staö Helga Ólafs-
sonar. Lárus er 19 ára gamall
menntaskólanemi, sem vann
sig upp í landsliðsflokk í skák
á síðasta Skákþingi íslands.
Hann er því í hópi hinna
mörgu ungu og stórefnilegu
skákmannaokkar, og Þjóö-
viljinn fagnar því aö fá slíkan
mann til aö sinna skákskrifum
fyrir blaðið, því um árabil hafa
skákskrif blaðsins verið þau
bestu og vönduðustu, sem ís-
lenskt dagblað býður uppá.
í samtali við Þjóðviljann sagði
Lárus að hann hefði byrjað að
tefla fyrir alvöru um áramótin
1977/78 þegar hið sögufræga ein-
vígi Spasskýs og Kortsnojs stóð
yfir um hvor þeirra skyldi skora á
heimsmeistarann Karpov.
„Maður var svo spenntur í
þessu einvígi að þess voru dæmi
að ég hlypi heim úr skólanum til
að kíkja í blöðin og sjá hvernig
skákirnar fóru og lokastöðurnar
litu út. Nú, en síðan hef ég teflst
meira og minna. Samt finnst mér
ég ekki hafa legið nógu mikið yfir
skák; ég vildi gjarnan getað eytt í
hana meiri tíma.
Hefurðu fengist við skákskrif
áður?
„Já, dálítið, ég hef skrifað um
skák og fleira í frétabréf Taflfé-
Iags Reykjavíkur."
Eyðir þú miklum tíma daglega í
skákiðkun?
„Ég æfi mig ekki daglega, þetta
er meira í skorpum. Þó eru þau
nú æði mörg kvöldin sem við fé-
lagarnir eyðum í skákrannsókn-
ir.“
Nú hafa alþjóðlegu meistararn-
ir okkar náð frábærum árangri
undanfarið, örvar það ykkur
hina til frekari átaka?
„Vissulega örvar það okkur
þessa yngri. Þessi góða frammi-
staða þeirra verður án vafa til
þess að við sækjum stífar á bratt-
ann en ella. Hitt er annað mál, að
það kallar á óskaplega mikla
vinnu að ná árangri í skákinni.
Maður gæti þess vegna eytt 10
tímum á dag í skákrannsóknir.
Hver sá sem ætlar sér á toppinn í
skákheiminum um þessar mund-
ir, hann verður að liggja yfir
fræðunum daginn út og daginn
mn.
Þrátt fyrir það að skákin er
tímafrek, hlýtur þú að eiga þér
fleiri áhugamál?
„Já, ég hef mikinn áhuga á tón-
list, sérstaklega jazz-tónlist. Ég
leik svolítið á gítar og bassa,
svona fyrir sjálfan mig, og þykir
mjög gaman að grípa í þessi
hljóðfæri þegar tími gefst.
Þjóðviljinn óskar Lárusi vel-
farnaðar á skákbrautinni og
væntir mikils af samstarfi við
hann í framtíðinni. t -S.dór.