Þjóðviljinn - 11.10.1985, Blaðsíða 4

IEIÐÁRI
Nýja sókn og nýjan eldmóð
Frá fornu fari hafa þaö verið íslenskir sósíal-
istar sem hafa haft frumkvæöi að því aö veita
nýjum og ferskum straumum inn í atvinnulíf
þjóðarinnar. Þeir hafa manna harðast barist
fyrir því að innleiða nýjungar í atvinnuháttum, og
sagan sýnir, að þeim hefur oftar en ekki orðið
býsna vel ágengt. Þannig voru það þeir sem
áttu einna drýgstan þátt í nýsköpun togaraflot-
ans sem hófst þegar seinni heimsstyrjöldinni
lauk.
Ástandið í þjóðfélaginu sýnir, að enn á ný er
þörf á einarðri stefnumótun íslenskra sósíalista í
atvinnumálum. í fyrsta lagi blasir við, að verð-
mætasköpun þarf að aukast verulega á næstu
árum, til að hægt sé að greiða niður skuldir, sem
óforsjálar ríkisstjórnir hafa heyjað okkur erlend-
is, og nájafnframt viðunandi lífskjörum aftur. En
hvorutveggja þessara markmiða verður ekki
náð nema þjóðin afli miklu meiri auðs en nú. í
öðru lagi er sýnt, að á næstu árum þarf að
skapa mikinn fjölda starfa til að finna vinnu
handa öllum þeim fjölda sem mun þyrpast út á
vinnumarkaðinn. Þetta er auðvitað einkar brýnt
með tilliti til þess, að í hefðbundnum atvinnu-
greinum er fyrirsjáanleg veruleg fækkun starfs-
fólks sökum aukinnar sjálfvirkni.
Hins vegar er nú Ijóst, að íslensk stjórnvöld
skortir allan skilning á þessum málum. Þau hafa
ekki haft framsýni til að hlúa að vaxtarsprotum
nýrrar tækni og nýrra atvinnugreina, sem gætu
þó með réttum stuðningi dregið ósmáa björg í
framtíðarbú íslendinga. í nágrannalöndunum
leggja þó ríkisstjórnir af hvaða sauðahúsi sem
er sig allar f ram við að styðja nýjar tæknigreinar,
og þar er nú að ganga í hönd sannkölluð at-
vinnubylting sem einmitt byggist á þeim. Gagn-
vart þessu virðast íslensk stjórnvöld gersam-
lega skilningsvana.
Þessi alvarlegi skiiningsskortur sem
stjórnvöld sýna nýjungum í atvinnulífi veldur því,
að nýjar greinar er mjög erfitt að festa í sessi hér
á landi, og þarmeð eykst sífellt hættan á að
íslendingar missi af lestinni. Afleiðingin verður
auðvitað sú, að samkeppnisstaða okkar, og
þarmeð lífskjör, kunna að versna verulega þeg-
ar fram í sækir.
Einmitt vegna þessa er það hlutverk ís-
lenskra sósíalista að boða til nýrrar sóknar í
atvinnulífinu. Við þurfum að benda á alla þá
stórkostlegu möguleika sem enn liggja
óbeislaðir, og blása þjóðinni nýjum eldmóði í
brjóst. Það dugar ekki að hafa uppi svartagalls-
raus og bölsýni einungis af þeirri ástæðu að
liðónýt ríkisstjórn virðist enn um sinn verða hlut-
skipti okkar. Það er hlutverk okkar að vísa veg-
inn þegar aðrir hafa brugðist.
Þjóðviljinn tók ákveðið frumkvæði með því að
hefja ítarlega umræðu um nýjungar í atvinnulíf-
inu undir samheitinu NÝ SÓKN. I þeirri umræðu
KUPPT OG SKORID
var í fjölmörgum greinum fjallað um nýja mögu-
leika svo sem stórkostlega verðmætaaukningu
í sjávarútvegi með bættri nýtingu úrgangs og
smáfisks, veiðum á vannýttum fiskitegundum
og bættri tilhögun veiðanna. Greint var ræki-
lega frá þeim tækifærum sem liggja í nýjungum
einsog fiskeldi, loðdýrarækt, hugbúnaðar- og
tölvuiðnaði að ógleymdum efnis- og líftækni-
greinum.
í kjölfarið sigldi svo Alþýðubandalagið með
glæsilega námsstefnu um nýja sókn í at-
vinnulífinu þar sem margir af bestu hugsuðum
þjóðarinnar í vísindum og atvinnulífi vörpuðu
fram hugmyndum sínum um hvernig megi nýta
þá stórkostlegu möguleika sem liggja fyrir á
íslandi.
í dag er ísland svo sannarlega land hinna
miklu möguleika. Það skortir hins vegar hnit-
miðaða og einarða stefnumótun sem tekur til
rannsókna, þróunarstarfs og fjármögnunar til
að laða fram nægilega atorku til að virkja tæki-
færin sem blasa við.
Það er hlutverk íslenskra sósíalista að meitla
slíka stefnu og virkja þann kraft sem býr með
þjóðinni til að hrinda henni í framkvæmd.
Reynsla síðustu ára sýnir ótvírætt að aðrir gera
það ekki.
Við þurfum nýja sókn og nýjan eldmóð.
-ÖS
Sannleikurinn
Þeir sem hafa fylgst með ungu
fólki undanfarna áratugi hafa
haft mörg tækifæri til að undrast
það, hve mjög það þarf á skýrum
svörum og ótvíræðum að halda
um hin flóknustu mál, svörum
sem sameinar hóp í hreyfingu,
sem menn líta á sem sitt athvarf
og sinn björgunarbát í hafróti
tímans.
Stundum hefur ný kynslóð
mesta tilhneigingu til að ganga í
pólitíska hreyfingu sem ætlar þá
að afnema „kerfið“ sem fyrir er.
Velta í rústir og byggja á nýtt.
Með tilvísun til merkra rita sem
látin eru hafa spámannlegt eða
vísindalegt gildi - nema hvort-
tveggja sé.
Síðan verða menn fyrir pólit-
ískum vonbrigðum. Byltingar-
mennirnir komust á einhvern
annan stað en þær ætluðu sér.
Eða þá að þeir gáfust upp vegna
þess hve mikið var á þá lagt til að
þeir gætu verið fullgildir meðlim-
ir hópsins. Kannski gáfust þeir
upp vegna þess, að sú eindrægni
sem þeir létu sig dreyma um gat
ekki staðið nema í skamman
tíma: þegar gefa á algild svör
verður minnsti mishljómur að til-
efni í meiriháttar samsærisbrigsl
og takmarkalausa tortryggni.
Andlegi
þroskinn
En með því að náttúran hefur
að sögn litlar mætur á tómarúmi,
þá koma aðrar hreyfingar gjarna í
stað hinna pólitísku þegar þær
hafa gengið sér til húðar. Víða
um Vesturlönd kom upp sú tíska
að loknu vígreifu róttækniskeiði
áranna upp úr 1968, að leita til
meistara, helst úr Indlandi, sem
gáfu það til kynna, að þeir sætu
uppi með helstu lyklana að and-
legum þroska. Hver hreyfingin af
annarri hefur risið, og þar hefur
verið blandað saman hinu og
þessu úr þeim trúarbrögðum sem
uppi eru, ögn af hugleiðslu,
nokkrum dropum af tískusál-
fræðum að viðbættri þörf hinna
ástlausu fyrir snertingu og hinna
ráðvilltu fyrir sterkan vilja, sem
segir hvað gera skal og hvað ekki.
I svona hreyfingum hafa ungir
Vesturlandabúar verið að finna
sér það athvarf sem týndist eftir
hrun fjölskyldunnar og æskulýðs-
uppreisnar. En því miður: einnig
þessar hræringar hafa reynst
næsta skammgóður vermir. Og
ótrúlega oft kemur á daginn að
meistararnir eru fyrst og síðast
útséðir bisnessmenn sem raka að
sér feiknalegum auð - ekki síst
með því að láta áhangendur sína
selja grænmeti, reka diskótek og
matsölur eða blátt áfram betla
fyrir sig.
Meistari
Bhagwan
Bhagwan heitir einn slíkur.
Hann hélt til í Poona á Indlandi
um skeið og sóttu þangað þús-
undir manna í leit að
sannleikanum og fengu að vita
það m.a., að hann væri í nautn
augnabliksins og frjálsum ástum.
Fyrir nokkrum árum flutti
Bhagwan til Oregon í Bandaríkj-
unum, skar niður frjálsar ástir að
miklum mun en bætti við kenn-
inguna einhverju tilbrigði við
markaðshyggj u. Hreyfing
Bhagwans hefur orðið feiknarík
og hefur þar komið mjög við sögu
ung kona, sem kallar sig Ma An-
and Sheela, og hefur verið eins-
konar framkvæmdastjóri og
málpípa meistarans árum saman.
En nú er það síðast fregna, að
mikið stand er á Goddastöðum,
mikil upplausn í Paradís sjálfs-
þroskans og einbeitingarinnar í
Oregon. Ma Anand Sheela strok-
in til Evrópu með allmiklu liði.
Og klögumálin ganga á víxl.
Bhagwan segir, að læri-
sveinkan Ma Anand Sheela hafi
reynt að myrða sig og aðra ágæta
menn í hreyfingunni. Hún hafi
breytt mannlífi í hinum friðsama
dal í Oregon í einskonar fanga-
búðahelvíti og njósnað í hinum
versta tilgangi um meistarann og
hans ypparlegustu lærisveina.
Þar fyrir utan hafi hún stolið
fimmtíu og fimm miljónum doll-
ara úr sjóðum hreyfingarinnar.
Ég elska
hann samt
Ma Anand Sheela segir að
þetta sé allt saman lygimál. Hún
hafi ekki gert annað en meistar-
inn bauð henni, enda viti hún fátt
annað en það sem hann kenndi
henni. Hún hafi blátt áfram ekki
viljað taka þátt í leiknum lengur,
þegar henni fannst að meistarinn
væri kominn á villigötur. Hún
hefði þurft á fé að halda til að
fæða og klæða lærisveinana, en
meistarinn hafi heimtað nýja og
nýja Rolsrojsjbíla (sem hann átti
í tugatali), demantsúr og annað
rándýrt skraut - að ekki sé talað
um aðrar þarfir, sem látnar eru
liggja á milli hluta í bili.
Og hún segir, að nú sé sam-
bandið milli Bhagwans og læri-
sveina hans rétt eins og samband
melludólgs og vændiskvenna
hans. Hann haldi nú ekki öðrum
eftir hjá sér en hinum spilltu í
hreyfingunni og hún sjálf, Ma
Ananda Sheela, hafi hina bestu
hjá sér.
Þetta er allt næsta dapurlegt og
þótt atburðir hafi tekið á sig mjög
fáránlega mynd er hægur vandi
að sjá hliðstæður við því sem
gerst hefur í Bhagwanhreyfing-
unni og í öðrum hreyfingum sem
sýnast gjörólíkar að inntaki og
markmiðum. Líka í því svari sem
Ma Ananda Sheela gefur þýsku
blaði þegar hún er spurð að því,
hvort hún sé nú særð og von-
brigðum þjökuð.
„Nei“, segir hún. „Hann
(Bhagwan) var stærsta ást lífs
míns... Og ég er honum þakklát
fyrir að hann gaf mér kraft til að
berjast gegn óréttlætinu“.
Svo mörg voru þau orð. ÁB
UðÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergman, össur Skarphóðinsson.
Rlt8tjórnarfulitrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Garðar
Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson, Þór-
unn Sigurðardóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
LjÓ8myndir: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Utlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Símvarsla: Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Agústa Þórisdóttir, Olöf Húnfíörð.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrífstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrif8tofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbrelðalustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Augiýaingastjórl: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson
Olga Clausen.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgrelðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 35 kr.
Sunnudagsblað: 40 kr.
Áskrift á mánuði: 400 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 11. október 1985