Þjóðviljinn - 06.01.1989, Side 22
PÁLL BALDVIN
BALDVINSSON
Listamennimir fimm em
Kristinn Guðbrandur Harðar-
son, Ragna Hermannsdóttir,
Magnús Kjartansson, Tumi
Maguússon og Kristbergur Pét-
ursson, en öll hafa þau stundað
myndlistamám í Hollandi að
Magnúsi undanskildum. Blaða-
maður hitti Kristberg að máli í
vikunni, þá rétt ófarinn utan í
kjölfar verkanna sem á sýning-
unni verða, og sagði hann að
forvígismann gallerisins hefði
lengi langað til að halda sérstaka
íslandssýningu, og væri það
kveikjan að víðtækari íslands-
kynningu sem nú væri að fara af
stað. Galleríið er til húsa í sam-
nefndu hóteli í Amsterdam og
hluti af rekstri þess. Sagði Krist-
bergur að fyrir bragðið hefðu
ráðamenn þess meira svigrúm í
rekstrinum en títt væri um gallerí
í borginni.
Hann sagði að Pulitzer-
galleríið hefði getið sér gott orð.
Tiltölulega margir íslenskir
myndlistarmenn hefðu numið í
Ein sjö teikninga Kristbergs Póturssonar á myndlistarsýningunni í Pulitzer-galleríinu í Amsterdam.
%
í kröppum dansi
Leikfélag Reykjavíkur sýnir í Broad-
way HEIMSMEISTARAKEPPNI í
MARAÞONDANSI eftir Ray Herm-
an.
Byggt á skáldsögu Horace McCoy.
Leikstjórn, Jþýðing og söngtextar:
Karl Agúst Ulfsson.
Tóniist: Ýmsir.
Tónlistarstjórn og útsendingar: Jó-
hann G. Jóhannsson.
Leikmynd og búningar: Kari Júlíus-
son.
Lýsing: Egill Árnason.
Dansar: Auður Bjamadóttir.
Leikendur: Pétur Einarsson, Helgi
Bjömsson, Hanna María Karlsdóttir,
Einar J. Briem, Theodór Júlíusson,
Ólafla Hrönn Jónsdóttir, Valgeir
Skagfjörð, Erla B. Skúladóttir, Har-
ald G. Haraldsson, Soffla Jakobsdótt-
ir, Anna S. Einarsdóttir, Guðný J.
Helgadóttir, Andri Öm Ciausen,
Hallmar Sigurðsson, Kormákur
Geirharðsson, Draumey Aradóttir,
Ingólfur Bjöm Sigurðsson, Guðrún
Helga Amarsdóttir, Ingólfur Stefáns-
son.
Steppþjálfun: Draumey Aradóttir.
Framkvæmd: Kjartan Ragnarsson.
Þegar Horace McCoy var ung-
ur maður fór hann til Hollywood.
Hann vann þar ýmis störf segir
sagan en komst um síðir að sem
einn af mörgum miðlungshöf-
undum sem sátu daglangt og
settu saman kvikmyndahandrit.
En draumar hans stefndu hærra.
Hann setti saman miðlungsskáld-
sögur, Scalpel, I should have sta-
yed home sem kom reyndar út á
íslensku undir heitinu Hollywood
heillar;og They shoot horses don’t
they. Sú síðastnefnda er reyndar
skást sagna hans og var kvik-
mynduð fyrir tuttugu árum af
Sidney Pollock. Um nokkurra
ára skeið hefur söngleikur
saminn eftir sögunni verið á ferli
um heiminn og nú gefur hann að
líta á vegum Leikfélagsins í
Broadway.
Afrek McCoy var ekki síst það
að hann fann efni sem lýsti á frá-
bæran máta þeirri grimmu og til-
finningasnauðu samkeppni sem
einkennir kapítalisma. Sagan er
ekki stór í sniðum en gerir á ljós-
an hátt grein fyrir þeirri
mannlægingu sem fólk sætti sig
við í djúpri kreppu vestanhafs á
miðjum fjórða áratugnum. Þetta
er hópsaga en þungamiðja henn-
ar er samband tveggja einstæð-
inga, Gloríu og Róberts. Bæði
eru þau flosnuð upp úr heima-
byggðum sínum og lifa sultarlífi í
Hollywood og láta sig dreyma um
frægð og frama. Það er hrein
hending sem hrekur þau saman
og þau verða par í maraþondansi
í frægum klúbbi í Norðurhöfn-
inni. Þar dansa menn meðan þeir
standa á fótunum í von um vinn-
ing sem er tál og blekking. Með-
an dansinn varir kynnumst við
nokkrum í hópnum: ungum
krökkum sem vilja frekar þola
látlausa líkamlega kvöl og niður-
lægingu og þiggja mat gefins, en
að reika atvinnulaus um
skemmtigarðana eða ströndina.
Það er ekki fyrr en Gloría fyrir
einbera tilviljun kemst að því að
allur kostnaður við danshaldið á
að dragast frá verðlaunum að hún
gengur úr keppninni og biður
piltinn um að stytta sér aldur.
Sem hann gerir. Yfirheyrslur og
réttarhöld mynda síðan í sögunni
og leiknum ramma um atburða-
rásina, allt til þess síðasta þegar
dómarinn spyr Róbert hvað hann
hafi sér til málsbóta og hann svar-
ar: They shoot horses, don’t they?
- hestar eru slegnir af? Þetta er
vanmáttug en feikiáhrifamikil
ákæra um fánýti og vonleysi og
þeir hjá Leikfélaginu telja verkið
eiga ýmsa skírskotun til okkar
tíma
Karl Ágúst þýddi og sviðsetti
leikinn fýrir nokkrum árum á
vegum Herranætur. Nú hefur
hann aukið við nýjum söngtext-
um og tónlist tímabilsins og stýrir
því enn fyrir LR. Það má margt
gott segja um verk hans. Þýðing
hans hljómar vel, söngtextarnir
láta vel í eyrum og gegnumsneitt
er sviðsetning hans skynsamlega
unnin í húsnæði sem er einkar
erfitt vegna byggingarlagsins.
Skipan atburða á sviðinu lítur vel
út, útlit sýningarinnar er með
miklum ágætum og uppbygging
atriða vel gerð. En þetta dugar
því miður ekki til. Sýningin er úr
hófi langdregin og má að ósekju
stytta hana verulega. Þá er hún á
köflum of hæg og atriði sem ættu
réttilega að hrífa áhorfandann,
einkum í dansinum sjálfum og
hlaupinu, sem er. notað til að
henda þeim sem örmagna eru úr
leik, verða nánast endurtekning.
Leikendur, söngvarar og dans-
arar geta hér sýnt hvað í þeim
býr. En margt blæs þeim í mót.
Fátt í sögu þessari er skoplegt,
enn færra í leiksýningunni. Þar
brestur leikstjóra og leikara hug-
vit, en sýningin verður fyrir
bragðið niðurdrepandi. Söng-
númer virðast eiga að vega upp á
móti þessum hildarleik, en þá
brestur leikhópinn raddir. Og
þótt leikhópurinn standi sig ágæt-
lega er mest um vert að við hríf-
umst ekki til samúðar með ör-
lögum þessa fólks. Það er einung-
is Helgi Björnsson sem megnar
að gefa hlutverki Róberts slíka
'tilfinningu með ákaflega stilltum
leik. Það er reyndar ekki í fyrsta
sinn sem Helgi sýnir á sér þá hlið.
Hann er einn af þessum fáu.
Hann hefur ríka nærveru og það
sindrar af honum á hljóðan og
sannferðugan hátt. Gloríu leikur
Hanna Maria Karlsdóttir.
Meinyrt er hún og grimmilega
leikin af heiminum, en sársauki
hennar verður hjáróma. Valgeir,
Ólafía, Harald og Erla standa sig
með prýði, Pétur og Theodór eru
fantamir og sannferðugir sem
slíkir, en hvað vantar á? Nú er
ljóst að allir gera sitt besta.
Leikfélagið hefur staðið
skynsamlega að öllum undirbún-
ingi, en hvað skilur milli feigs og
ófeigs? Hvað veldur því að sýn-
ingin rífur mann ekki uppúr sæt-
inu?
Töfrar skopsins eru hvergi
rikari en í umkomuleysi þess sem
þráir drauminn sem aldrei rætist.
Er það ekki eitt af því fáa sem
Hollywood hefur fært okkur?
Það bráðvantar í sýninguna.
Hana skortir líka jafnvægi og
skörp skil milli tilfinninga, til-
svara og viðbragða. Það skapast
aldrei í henni réttur hraði sem
vekur hjá áhorfanda snöggar og
mótstæðar kenndir: fyrirlitningu
og meðaumkun, hatur og ást,
hlátur og grát. Máski vegna þess
að leikstjórn skortir yfirsýn,
máski vegna þess að mótun
áhorfandans er ekki nægilega
skilgreind. Tilgátur gagnrýnanda
eru eins og aðfinnslur á veitinga-
húsi, allir geta hlustað og kinkað
kolli en matreiðslunni er lokið.
En sami réttur verður borinn
fram á morgun á sömu diskum.
Vill eldabuskan gera betur, huga
enn að uppskriftinni? Þessi sýn-
ing hefur svo margt sér til ágætis
að það væri synd að sjá hana fara
forgörðum.
Islensk myndlist í Hollandi
Pulitzer-galleríið í Amsterdam stendur fyrir sýningu fimm íslenskra myndlistarmanna. Kristbergur Pétursson:
Hollendingar sýnaíslenskri myndlist mikinn áhuga
Sýning á verkum fimm ís-
lenskra myndlistarmanna hefst í
Pulitzer-galleríinu í Amsterdam á
sunnudaginn og mun standa
næstu sjö vikurnar. Sýningin er
hluti af Islandskynningu sem nú
er að fara af stað í borginni og á
galleríið veg og vanda af henni
ásamt Arnarflugi. Fleiri leggja
hönd á þennan plóg, þará meðal
veitingahúsið Arnarhóll, en á
vegum þess verður matargerðar-
list landans kynnt.
Hollandi, og væri það eflaust
kveikjan að þeim mikla áhuga
sem landsmenn sýndu íslenskri
myndlist.
Samskiptin eru gagnkvæm í
einhverjum mæli, og hafa margir
hollenskir myndlistarmenn leitað
hingað og jafnvel búið á íslandi
um lengri eða skemmri tíma og
miðlað íslendingum af þekkingu
sinni sumir hverjir, og má nefna í
því sambandi að Myndlista- og
handíðaskólinn hefur á stundum
haft hollenska gestakennara
meðal starfsmanna sinna.
HS
22 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 6. janúar 1989