Þjóðviljinn - 06.01.1989, Page 26

'J z 3 5 (p ? V— ■q— ID u )/ 12 7
Vi H )SKA *Á % kvj <7 )(o £T S" 8 02 n
1? vr )Z 02 j'T'1 fí 20 (? 2/ 22 /9 to
2o 23 l'i b 02 Zs 8 )i XI (0 y 2x T~
Zls> % li (9 02 ‘i 8 iT s V (0 27 •
JT~ lg ‘j (o rr 27- V )6' >X !T 2! (0 02 12
>0 (2 IZ <7 é> Y~ nr 52 ? b u 21 (p 9
02 i>~ *7 02 r Xo 28 6? 02 "5 'i Zir 02
18 IZ V- ! i 2X 21 jq 02 23 T- (0 V 2o (9 nr
Zi 0? n 17- 02 n (p <=7 B2 7 8 n 02 2/ 22
02 i (p 8 r )ð 21 Zö * , 32 2Z zi á?
13 31 XI 0? 20 n n 12 52 i 27- V i
(p Zo (p l'X 27 \Ý 12 i V
Verðlaunakrossgáta Nr. 25
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá bæjarnafn.
Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans, Síðumúla
6, Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 25“. Skilafrestur er þrjár vikur.
Verðlaunin verða send til vinningshafa.
1 20 2 3 5 (p 1 21 30 2Y

Verðlaun fyrir krossgátu nr. 25 er
bókin „Heltekinn" eftir P.D. Jam-
Lausnarorðið fyrir krossgátu nr. 22 var BREIÐHOLT. Dregið var úr es. Mál og menning gefur út, og
réttum lausnum og kom ugp nafn Sigurgeirs Jónssonar, Rauðási 16, er bókin hin fyrsta í nýjum flokki
110 Reykjavík. Hann fær senda spennusöguna Hart á móti hörðu eftir vandaðra spennusagna hjá for-
Robert Ludlum. Útgefandi er Setberg.
laginu.
MATUR
DRAUMSTAFIR
SIGURVIN
GUNNARS-
SON
Horft um öxl
Sauðkindin og
nýting hennar
í síðasta þætti röktum vð garn-
irnar úr kindunum, innmat og út-
limi og þá er bara að kryfja hana
til mergjar.
Þegar við berum saman mat og
mataræði í dag og áður fyrr, kem-
ur í ljós hvernig nýir lífshættir og
nútímaþægindi hafa rutt úr vegi
gömlum hefðum, til að mynda
feitmetinu sem var nauðsynlegur
orkugjafi eins og raunar allsstað-
ar á kaldari slóðum. Þar þurfti
fólk mun meiri orkugjafa en í
heitari löndunum, bæði vegna
erfiðari útivinnu og eins til að
halda líkamshitanum við í kaldari
húsakynnum. í dag förum við úr
heitu húsi, inn í upphitað farar-
tæki sem flytur okkur á hlýjan
vinnustað. Og svo bætist öll syk-
urneyslan ofaná. Þá átti féð að
vera feitt. Við höfðum nóg við
fituna að gera og hún var þeirra
tíma sælgæti.
Snúum okkur þá að skrokkn-
um sjálfum og nýtingu hans:
Nýtt kjöt var svo til óþekkt að
steikja en í sláturtíðinni var það
haft í súpu, einstakasinnum soðið
eitt sér. í súpuna fóru rófur ef til
vill voru og svo hrísgrjón eða
haframjöl. Sumsstaðar var kjöt
líka soðið í grjónavellingi. Eftir
að farið var að rækta grænmeti;
grænkál, hvítkál og gulrætur, var
það brytjað smátt út í súpuna.
Fyrir tíma nútímakælitækni var
kjötið að mestu saltað og annað-
hvort soðið eitt og sér og borðað
með kartöflum en oftast var það
soðið í baunum eða súpu, eða þá í
mjólkurgraut. Rófur og græn-
meti ef til var. Einnig var talsvert
af kjöti reykt og var þá meira not-
að sem tækifærismatur.
Bjúgu voru gerð úr rýru kjöti
og afgöngum. Suðan var látin
koma upp á kjötinu sem síðan var
hakkað, mör blandað samanvið,
kryddað með salti og þessu síðan
troðið í hreinsaða langa. Svo var
bundið fyrir báða enda og hengt
upp í reyk.
Lundabaggar. 1 þá fóru
ristlarnir sem voru skafnir vel og
hreinsaðir. Einn ristill var lagður
saman langsum, ásamt einu
klofnu hjarta og lundum eða
hálskjötsbitum. Síðan var
tveimur ristlum vafið utanum svo
úr varð jafn og þéttur sívalning-
ur. Að lokum var þind saumuð
utanum, soðið í eina klukku-
stund, þá pressað og sett í reyk
eða súr.
Kæfa var ósköp svipuð og í dag
en ekki var hún alltaf hökkuð.
Oft var hún sett í skinnbelgi,
vambir eða langa og hengd upp í
reyk eða til þurrkunar.
Bringukollar voru valdir af
feitasta fénu, skornir frá heilir,
soðnir og súrsaðir.
Magálar. Fyrir tíma sláturhús-
anna var kviðurinn skorinn úr all-
ur og þá valdir úr feitustu
sauðirnir eða geldar ær. Það var
hringskorið frá bringubeini og
með rifjunum, upp að hrygg-
vöðva, aftur að læri og þar yfir.
Sumir sauma í sárið svo verpist
ekki. Flestir sjóða hann stutt eða
í 15 mín., aðrir í klukkustund.
Svo eru sumir sem salta vatnið og
aðrir ekki, því þá er hægt að nota
feitina sem flýtur af kjötinu til
baksturs. Vestfirðingar, sumir
hverjir, hafa svo sinn háttinn á og
hengja magálinn upp í hjall, í
staðinn fyrir að reykja hann. Það
er eina dæmið svo vitað sé um
þurrkun kjöts á íslandi.
Blóðmör og lifrarpylsugerð
virðist hafa haldist nokkuð
óbreytt.
Ég er búinn að hlaupa á hunda-
vaði yfir það helst um nýtingu
sauðkindarinnar. Síðan eru ótal
afbrigði, en ég hef reynt að fylgja
því algengasta. Vonandi hafa ein-
hverjir haft af þessu nokkurn
fróðleik.
Sauðfé var það sem allt snerist
um í ísienskum sveitum. Á því
byggðist afkoman. Þessvegna er
synd hvernig komið er í dag. Von-
andi eigum við eftir að læra að
nýta landið til farsældar fyrir
gróður landsins, kindur, dýr og
menn.
Þeir dreymendur sem vilja fá drauma sína ráðna sendi
, þá ásamt fullu nafni, heimilisfangi og dulnafni til
KRISTJAN blaðsins merkt: Draumstafir, Nýtt helgarblað, Þjóð-
FRÍMANN viljinn, Síðumúla 6, 108 Reykjavík._____________________
Nýársdraumar
Þjóðtrúin segir að nýárs-
draumar séu merkisdraumar,
tákn þeirra séu merkileg og sér-
lega verð að muna. Séu táknin í
formi anda, engla eða FFH, má
ætla að utanaðkomandi öfl séu að
verki og ætli viðkomandi
eitthvert mikilvægt starf á næst-
unni. Þvf er ráðlegt hverjum sem
dreymir slíkt að hefja lestur bóka
um dulræn efni og trúarleg.
Önnur tákn svo sem tölur gefa
vísbendingar varðandi ákvarðan-
ir um framkvæmdir ýmiskonar
svo sem ferð, giftingu, fram-
leiðnidag, róðrardag eða jafnvel
happdrættisvon. Af ný-
ársnóttunum er þrettándanóttin
draumhelgust allra nátta, því þá
átti Austurvegsvitringa að hafa
dreymt fyrir fæðingu Krists. Ekki
er nóg að muna nýársdrauma, því
þá verður einnig að ráða og ekki
er sama hvemig frá er sagt.
Til þess að ráðning draumsins
takist vel er rétt að hafa fyrst
þessa þulu yfir: „Draum dreymdi
mig,“ sagði Sankti Pétur.
„Hvemig er hann látandi?" sagði
Kristur. „Að þú hefðir alla ver-
öldina í þínum hnefa, og varst
kóngur kónganna og drottinn
niður hinumegin, í því að ég kem
niður svífur að mér Þorvaldur
Garðar Kristjánsson og segir
með þjósti: „Hvað ert þú að gera
hér? Hér er bannað að vera.“ Ég
svara að ég hafi orðið að fara
þessa leið til að komast á „stað-
inn“, sný mér við og sé að skafl-
inn er horfinn og þítt orðið.
Ráðning
drottnanna.“ „Þig dreymdi rétt,“
sagði Kristur, „hver sem segir
þinn draum fyrri en sinn, hans
draumur skal þeim að sigri
verða.“
Draumur K. S.
Mig dreymdi á annan í nýári að
mér fannst sem ég ætti að troða
upp á skemmtistað í miðbænum,
eitthvað dróst að ég kæmist á
sviðið, og meðan ég beið færði
mér hópur aðdáenda tvennar
stultur að gjöf, aðrar bláar og
hinar rauðar. Ég ákvað að skella
mér í smálabb um miðbæinn á
nýju stultunum og lagði af stað á
þeim rauðu í átt að alþingishús-
inu. Úti var snjókoma og skaflar
og sem ég kem upp að Alþingis-
húsinu sé ég risastóran skafl við
húsið. Náði hann upp að svölum,
fannst mér að ég yrði að fara yfir
skaflinn til að komast til baka.
Skipti ég nú um stultur og fer á
þeim bláu upp skaflinn, yfir og
Þennan draum má ráða á tvo
vegu og eru báðar ráðningar
jafngildar. Á persónulega plan-
inu bendir draumurinn til sigurs
þíns yfir óvildarmönnum, nýrrar
víddar í pólitískri heimsmynd,
nýrra tengsla í mannlegum sam-
skiptum og sigra því fylgjandi.
Hin ráðningin er á þjóðfél-
agsnótunum og er á þá leið að
eftir harðan og langan pólitískan
vetur í íslenskum stjórnmálum
verður skyndileg stórhláka
sökum hitabreytinga hjá Sjálfs-
tæðisflokki. Þessi hláka mun
verða kölluð „Vestfjarða-
undrið". Þetta mun hafa þær af-
leiðingar að nokkrir svokallaðir
vinstri og hægri flokkar munu
bráðna saman í einn flokk og upp
kemur ný sól á himni íslenskra
stjórnmála.
26 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 6. janúar 1989