Þjóðviljinn - 13.10.1989, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 13.10.1989, Blaðsíða 7
m grunm gera það almennilega upp við sig hvaða staði við eigum að setja á og hverja ekki, segir Sigurður. Kristín Hjálmarsdóttir, for- maður Iðju, félags verksmiðju- fólks, tekur undir þetta. - Ég kannast varla við neitt sem heitið gæti með réttu byggðastefna á undanförnum árum. Fjárfesting- ar á landsbyggðinni virðast hafa verið mjög handahófskenndar og lítt hugsað um arðsemi. Þetta er þó ekkert sérmál úti á lands- byggðinni. Þetta einkennir að mér finnst fjárfestingarbruðlið í Reykjavík. Sigurður segir allt of mikið hafa markað byggðastefnuna að það væri alltaf verið að bjarga málum fyrir horn í stað þess að horfa til lengri tíma. - Það verður vitanlega að horfa til fleiri þátta en arðsemis- sjónarmiða einna. Þarna spila líka inní félagsleg sjónarmið, svo sem eins og það að halda landinu 1 byggð. Ég tel að byggðastefnan verði að taka tillit til beggja þess- ara þátta, en ekki aðeins annars, segir Sigurður. Pétur Reimarsson bendir á það að byggðastefnan hafi í alltof miklum mæli einkennst af því að það er verið að veita atvinnu- greinum niðurgreitt fjármagn. - Slíkt er dæmt til að mistakast. Þar má nefna augljóst dæmi sem er loðdýraræktin. Það er æskilegt að fyrirtækjunum sé tryggður að- gangur að lánsfé á réttum kjörum og atvinnuvegum séu tryggð eðli- leg starfsskilyrði. Annars er verið að taka að nokkru ábyrgðina frá heimamönnum sjálfum. Menn verða vitanlega að vera vakandi fyrir nýjungum og að gangast undir að taka áhættu og axla þá ábyrgð sem fylgir, segir Pétur. Aukin samvinna æskileg Viðmælendur blaðsins eru allir sammála um það að aukin sam- vinna byggðarlaganna við Eyja- fjörð geti rennt styrkari stoðum undir atvinnulífið á svæðinu. Askell Einarsson bendir þó á að mál hafi skipast með nokkuð sérstökum hætti við Eyjafjörð. - Það eru sem betur fer ekki allir að vasast í því sama og þar með að takmarka um leið eigin lífsaf- komu. Kaupfélag Eyfirðinga hef- ur til að mynda verið byggt upp þannig að fjárfestingum félagsins hefur verið nokkuð jafnt dreift á þéttbýlisstaðina. Áskell segist vera þess fullviss að ýmsir möguleikar séu á frekari samvinnu byggðarlaganna á sviði atvinnumála en þegar er orðin og bendir þar á að aflamiðlun sé fýsi- Iegur kostur. Kristín Hjálmarsdóttir segir að það hljóti að koma að því að menn fari að huga að frekari sam- vinnu í atvinnumálum og gangi þar þvert á sveitarfélagamörk. - Iðnþróunarfélagið er skýrt dæmi um slíka samvinnu, sem hefur gefið ágæta raun þótt meira líf mætti vera nú um stundir yfir starfi félagsins. - Það eru ákveðnir staðir á landinu þar sem menn hafa tekið höndum saman í atvinnuupp- byggingunni og þar er ekkert sultarhljóð í mönnum. Ég nefni til að mynda auk Dalvíkur, Höfn í Hornafirði og Flúðir á Suður- landi. Ég held að landsbyggðin geti horft dálítið til þessara staða um það hvernig til hefur tekist við atvinnuuppbygginguna. Það er þó enn langt í land með að víðtæk samvinna komist á um samný- tingu ýmissa fjárfestinga. Ef menn eru á því að skattar séu of háir og draga þurfi úr út- gjöldum þess opinbera þá þarf að að ná fram aukinni rekstrarhag- kvæmni jafnt í atvinnulífi sem á vegum sveitarfélaga, segir Pétur. -rk Sigríður Stefánsdóttir: Menn eru að átta sig á því að það borgar sig að taka höndum saman um sameiginleg hagsmunamál og vinna þvert á sveitarfélagamörk. Mynd -rk un sjávarútvegsbrautarinnar við háskólann hér vera prófsteinn á það hvort okkur takist að hlúa að því sem við þegar höfum og byggja upp í kjölfarið fjölþættari sjávarútveg við Eyjafjörð. Það er ljóst að brautin mun verða mið- stöð í rannsóknum og þróunar- starfi í sjávarútvegi. Ef rétt er haldið á málum getur þetta skapað mörg störf og einnig verð- mæti, sem koma ekki aðeins Ak- ureyringum til góða, heldur og einnig öðrum íbúum við Eyja- fjörð. Þar höfum við mun nær- tækari verkefni en að leggja allt okkar traust á stóriðju sem kann- ski verður aldrei að veruleika, segir Sigríður. -rk GRENIVÍK - Ég held að þetta harmavæl sem alltof oft hefur heyrst frá ráðamönnum á lands- byggðinni hafí neikvæð áhrif á íbúa landsbyggðarinnar. Vissu- lega er víða þröngt í búi úti á landi, en ég kann ekki alls kostar við þennan grát, segir Guðný Sverrisdóttir, sveitarstjóri á Grenivík. Guðný Sverrisdóttir, sveitarstjóri Grenivík: Grenivík er eitt þeirra fjöl- mörgu byggðarlaga á landinu sem eiga allt sitt undir sjávarafla komið. íbúar eru um 430 talsins og hafa flestir lifibrauð sitt af fisk- veiðum og fiskvinnslu. Tveir stærri bátar eru gerðir þaðan út, Frosti og og Sjöfn, og leggja þeir báðir upp hjá frystihúsinu. Ný- lega er lokið fjárhagslegri endur- skipulagningu á rekstri frysti- hússins. Hreppurinn á rúm 30 prósent í fyrirtækinu og segir Guðný að eftir endurskipulagn- ingu rekstursins og endurfjár- mögnun sé húsið rekið með dá- litlum hagnaði. Að undanförnu hefur íbúum á Grenivík fækkað nokkuð, eftir töluverða íbúaaukningu á sjö- unda og áttunda áratugnum sem rekja má til uppbyggingar frysti- hússins, sem er fjölmennasti vinnustaðurinn í plássinu. Á Grenivík sem svo víða annars staðar hefur stórbæjarlífið freistað fólks og þeir brottfluttu hafa flestir flutt sig um set til Ak- ureyrar og Reykjavíkur. Guðný Sverrisdóttir: Við eigum allt okkar komið undir sjónum. Takist okkur að renna styrkum stoðum undir sjávarútveg og skapa jafnframt fjölbreyttari atvinnutækifæri höfum við Grenvíkingar litlar ástæður til að örvænta. Mynd -rk Athugandi hvort byggðarlögin geta ekki samnýtt fiskiskipin - Með bættum samgöngum, nægu framboði á íbúðarhúsnæði og takist að tryggja hér næga og fjölbreytta atvinnu, hef ég þá trú að hægt verði að snúa vörn í sókn, segir Guðný. Stöndum ekki illa í samanburði við aðra - Við lifum og stöndum með því sem kemur úr sjónum, segir Guðný aðspurð um atvinnu- ástandið á Grenivík og horfurnar framundan. - Kvótinn sem bát- arnir eru með er í það minnsta fyrir frystihúsið. Það hafa aðeins örfáir dagar fallið úr í frystihús- inu en í vetur horfum við til lín- uútgerðar sem er mikil hér á vetr- um, þannig að það er engin ástæða til að örvænta. Við höfum reynt að fara út í smáiðnað í því skyni að skjóta fjölbreyttari rótum undir atvinnulífið. Leðurvinnustofan Terra hefur gengið vel og veitir fjórum konum hálfs dags vinnu. Það virðist ljóst af þeim við- tökum sem leðurvarningurinn hefur fengið að þarna getur verið um frekari vaxtarmöguleika að ræða. Guðný segir fjárhag sveitarfé- lagsins ekki verri en gengur og gerist meðal sveitarfélaga af svip- aðri stærð. - Þéttbýlisstaðir af þessari stærð útheimta mikla þjónustu og ég held að við stönd- um alls ekki illa hvað varðar þann þátt. Við erum til að mynda ný- lega búin að taka í notkun nýjan grunnskóla og útisundlaug er í byggingu sem vonandi verður tekin í notkun næsta vor. Draumurinn er síðan að koma upp íþróttahúsi, en hvenær það verður er alls óvíst. Samskiptin við ríkisvaldið mættu vera liðugri en reyndin er. Við eigum ennþá útistandandi hjá ríkinu 18 miljónir króna til fjármögnunar grunnskólans. Ég veit satt að segja ekki hvaða brögðum við eigum að beita til að ná þessu út, segir Guðný og bendir á að það sé lítið tilhlökk- unarefni fyrir sveitarsjóð að sam- kvæmt nýjum verkaskiptalögum nkis og sveitarfélaga sem gildi taka um næstu áramót geti ríkið dregið við sig að inna slíka skuldagreiðslu af hendi á fjórum árum. - Og menn eru nú þegar farnir að tala um að lengja þenn- an tíma enn frekar. Sveitarfélag eins og okkar munar um minni upphæð. Hugað verði meira að undirbúningi fjárfestinga - Eyjafjarðarsvæðið á eftir að verða í auknum mæli sem eitt at- vinnusvæði. Ég held að engum geti blandast hugur um það. Með bættum samgöngum verður fólki auðveldara um vik að sækja vinnu út fyrir sitt byggðarlag. Eftir að bundið slitlag var lagt á mestan hluta vegarins milli Akur- eyrar og Grenivíkur eru all nokkrir hér sem sækja vinnu inn á Akureyri. Fyrir tíu til fimmtán árum þekktist þetta ekki. Nefna má að ekki er óalgengt að ung- menni héðan sem stunda fram- haldsnám á Akureyri fari daglega á milli. Þetta er ekki meira máL- orðið en svo, segir Guðný. - Það er alveg rétt að vitanlega hefur fjárfestingum á lands- byggðinni oft verið misfarið og það hefur verið of mikið um óarðbærar fjárfestingar á vegum ríkisins. Menn mættu hyggja bet- ur að þessu en verið hefur. Nefna má til að mynda að það virðist ekki mikil skynsemi í því að byggja hafnir nánast hlið við hlið eins og reyndin er á Árskógs- strönd og Hauganesi - en það er steinsnar þarna á milli. En þetta er ekki bara vandamál á lands- byggðinni heldur einnig í Reykja- vík. Sjálfsagt má að nokkru leyti rekja ástæðurnar til þess að sveitarfélagseiningarnar eru litlar og að allir vilja vera kóngar í sínu ríki. Sveitarfélögin við Eyjafjörð eru um tuttugu talsins. Það er spurning hvort nokkurt vit sé í því að hafa allan þennan fjölda sveitarfélaga. Á næstu árum hlýtur að verða um sameiningu margra þeirra að ræða. Ég trúi ekki öðru, segir Guðný. - Því miður hefur ekki verið mikið hugað að því að samnýta fjárfestingar, jafnvel þótt í mörg- um tilfellum væri mönnum það 1 lófa lagið. Það væri til dæmis mik- ils um vert að menn kæmu sér saman um að samnýta fiski- skipastólinn milli byggðarlaga þar sem aðstæður bjóða upp á það. Því miður hefur þetta þó ekki verið rætt að neinu gagni, segir Guðný. Hún segist þó sjá ýmis merki þess að menn séu að taka við sér og vinna í sameiningu að atvinnu- málum við Eyjafjörð. Nefnir hún í því sambandi Iðnþróunarfélag Eyjafjarðar, sem aðstoðaði við að koma Terru á laggirnar og á félagið hlut í fyrirtækinu. - Á síðustu árum hefur því miður ekki verið merkjanlegur árangur af starfi Iðnþróunarfé- lagsins, nema í ráðgjafarstarfi. Kostir stóriðju verði skoðaðir til hlítar - Ég get ekki merkt nú um stundir neinn vaxtarbrodd í at- vinnumálum hér við Eyjafjörð, nema ef væri í sjávarútvegi og þá einna helst á Akureyri. Kvóti Aukureyringa hefur aukist og þá vitanlega á kostnað smæri byggð- arlaga, segir Guðný þegar talið berst að hugmyndum um stað- setningu álvers við Eyjafjörð. - Æskilegt væri að Akureyri gæti byggt á öðrum atvinnuveg- um en þeim sem eru máttarstólpi smærri sveitarfélaganna í stað þess að vera í samkeppni við þau eins og í sjávarútvegi. Og þar finnst mér stóriðja alveg eins koma til greina eins og hvað ann- að. - Það þýðir ekkert fyrir okkur landsbyggðarfólk að býsnast sýknt og heilagt yfir höfuðborg- arsvæðinu og slá hendinni að óathuguðu máli á móti því sem okkur stendur til boða. Ég tek það þó fram að með þessu er ég ekki að segja að það sé endilega rétt að reisa hér álver, en ég vil að sá möguleiki verði skoðaður til hlítar, segir Guðný. -rk \ \ Föstudagur 13. október 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 7

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.