Þjóðviljinn - 05.01.1990, Blaðsíða 20

Lausnarorð á Krossgátu nr. 74 var Björgúlfur. Dregið var úr réttum Verðlaun fyrir krossgátu nr. 76
lausnum og upp kom nafn Kristínar Ingibjargar Guðmundsdóttur, verða Ljóð Vilborgar Dagbjarts-
Miklubraut 80, Reykjavík. Hún fær senda skáldsöguna Vopnin kvödd dóttur, gefin út af Máli og menn-
eftir Ernest Hemingway í þýðingu Halldórs Laxness. Mál og menning ingu 1981. Bókin er 137 bls. og
gaf út 1987 hefur að geyma öll Ijóð Vilborgar
frá árunum 1960-1981.
FJÖLSKYLDAN
SHGTRYGGUR
JÓNSSON
Krossgáta nr. 77
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá örnefni á
Vestfjörðum. Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðvilj-
ans, Síðumúls 6, Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 77“. Skilafrestur er
þrjár vikur. Verðlaunin verða send til vinningshafa.

MATUR
Sel
Eftir hátíðimar er víst mál til
komið að snúa sér frá stór-
steikunum að léttara fæði. Þrátt
fyrir árstíðina getum við valið um
fjölda grænmetistegunda á mark-
aðnum. Þar á meðal em guirætur
og sellerí, sem hvor um sig em
ómissandi bæði vegna bragðgæða
og hollustu.
Báðar þessar tegundir em góð-
ar í hrásalöt ásamt með öðm
grænmeti. Selleri og gulrætur
eiga einnig vel saman í súpum,
t.d. fiskisúpu. Ein aðferðin er
líka að borða gulræturnar og sell-
eríið soðið. Ennþá betra er þó að
sjóða það upp úr smjöri, hvort í
sínu lagi.
Setjið væna smjörklípu í pott-
inn og látið hana bráðna.
Hreinsið sellerístilkana og skerið
niður í 3-4 sm langa búta og látið
út í pottinn. Saltið og piprið að
vild og látið malla við hægan eld í
15 mínútur eða svo. Borðað sér
eða með öðmm mat.
Smjörsoðnar gulrætur em ekki
síður góðar. Betra er að þær séu
ekki of stórar. Þvoið þær og
skerið í sneiðar (ca. 5 mm þykk-
ar). Bætið örlitlu vatni út í bráðið
smjörið í pottinum. Saltið og
piprið að vild. Látið malla við
hægan hita í 15 mín. eða svo.
Takið eftir að grænmetið heldur
bragðinu betur með þessum
hætti.
Þeir sem haffa áhuga á að fræðast um eitthvert
ákveðið effni varöandi fjölskylduna geta skrifað.
Merkið umslagið: Fjölskyldan; Nýtt Helgarblaö,
Þjóðviljanum, Síðumúla 6, Reykjavík.
Hugleiöingar í ársbyrjun
Síðasta ár endaði ég með pistli
um ársuppgjör og heitstrengingar
til framtíðarinnar og er því ekki
úr vegi að hefja nýtt ár með hug-
leiðingum um fjölskylduna og
stöðu hennar á íslandi í dag.
Það hefur löngum verið deilt
um það hvenær nýr áratugur
byrji, en mér hefur alltaf fundist
að þegar skiptir um fjórðu tölu í
ártalinu, hefjist nýr áratugur.
Þess vegna finnst mér að við
séum nú að hefja síðasta áratug
þessarar aldar og því ekki aðeins
venjuleg áramót, heldur áratuga-
mót.
í upphafi aldarinnar var ekki
óalgengt að fjölskyldur berðust í
bökkum, fátækt, veikindi og frá-
fall foreldra gerði það oft að
verkum, að fjölskyldum var
tvístrað. Atvinnuleysi og hörð
h'fsbarátta einkenndi margar fjöl-
skyldur og hugsanir fólks hafa
sennilega mikið snúist um þær
leiðir, sem gætu verið til bjargar.
Er líða tók á öldina breyttist ým-
islegt í átt að því, sem við í dag
köllum velmegunarþjóðfélag.
Aukin tæknivæðing jók þörfina
fyrir menntun og sérhæft vinnu-;
afl, skólaskylda var lengd, trygg-
ingarkerfið útfært til þess að taka
við og bæta einstaklingum og
fjölskyldum áföll, fjármagn
streymdi inn í landið, bæði með
auknum fiskveiðum og ekki síst
samfara þeirri uppbyggingu sem
átti sér stað á meðan á stríðsárun-
um stóð og eftir þau og svo mætti
lengi telja. Stór hluti af þessari
öld hefur því einkennst af því að
við höfum verið að koma okkur
út úr fátækt og fomum búskapar-
háttum og inn í tæknimenntað og
iðnvætt samfélag, þar sem pen-
ingaleysi er ekki til fyrirstöðu.
Um eða uppúr miðri öldinni
ríkti hér mikil bjartsýni með
þessa hluti og flestir fóru að
eignast eigið húsnæði og koma
sér upp einhverjum bankainni-
stæðum, horfa á eftir bömum sín-
um inn í langskólanám eða sér-
hæft iðnnám, og líta með vel-
þóknun til efri áranna í von um
náðuga daga að loknu ströngu,
en afkastamiklu ævistarfi. Það
leit því vel út með fjölskylduna og
afkomu hennar. Hin síðari ár hef-
ur hins vegar minni bjartsýni ver-
ið varðandi vellíðan innan fjöl-
skyldunnar. Við emm aftur farin
að tala um atvinnuleysi og fátækt
og því er nú spáð af þar til gerðum
stofnunum, að enn eigi efnahag-
ur fjölskyldnanna eftir að versna,
atvinnuleysi að aukast og upp-
boðum fjölga á stolti íslensku
þjóðarinnar, þ.e. einkaeign
landsmanna á steinsteypu.
Ekki ætla ég mér þá dul að ég
geti komið með lausnina á efna-
hagsvanda íslensku þjóðarinnar,
en mér virðist samt, að raunvera-
lega sé ísland ríkt land í dag og að
hér skipti mestu máli að breyta
hugarfari. Ef til vill höfum við
verið of upptekin af því að koma
okkur út úr moldarkofunum og
inn í steinsteypuna til þess að
muna eftir því að hvor húsagerð-
in sem er hefur þann eina tilgang,
að veita fólki skjól fyrir veðri og
vindum og gefa því þá tilfinningu
að eiga einhvers staðar heima og
tilheyra því samfélagi, sem við
köllum fjölskyldu. Að vísu fer
það ekki milli mála, að núverandi
húsnæði er heilsusamlegra,
hlýrra og sterklegra heldur en hið
gamla og ætti því að veita fjöl-
skyldunni meiri og betri vemd,
en hefur það jafnframt haft í för
með sér minni áhyggjur og aukna
vellíðan einstaklinganna eins og
að var stefnt? Mín skoðun er sú,
að við höfum gleymt um of til-
gangnum með öllu baslinu og sitj-
um enn sem fyrr í þeirri súpu að
geta ekki boðið fólkinu í landinu
öryggi og vellíðan. Stundum er
sagt að við verðum að leggja
eitthvað á okkur til þess að geta
notið síðar og er það vissulega
rétt, hins vegar getur stritið orðið
svo fastur hluti af lífi okkar að við
kunnum ekki að njóta afraksturs-
ins. Það er ekki óalgengt að ég fái
fólk til mín í viðtöl, sem er hætt að
kunna að njóta. Því finnst mér
eins og það sé að svíkjast um ef
það er ekki í hörkuvinnu dag og
nótt. Það er búið að segja við
sjálft sig í mörg ár: Þegar þessu er
lokið, get ég slakað á og farið að
njóta þess, sem ég er að byggja
upp. En alltaf tekur eitthvað nýtt
við og að lokum kann það ekki
lengur að slaka á og njóta þess
sem það hefur þó komið sér upp.
Þetta er eins og með fjallgöngu-
manninn, sem leggur á fjallið til
þess að geta notið útsýnisins af
toppnum. Honum liggur svo á að
komast á toppinn að hann ákveð-
ur að unna sér engrar hvíldar fyrr
en á toppnum. Hann sér toppinn
og stefnir hratt upp, en kemst svo
að því að þetta var aðeins áfangi á
uppleiðinni og tvíeflist í göng-
unni. Þannig koma nokkrir
áfangar og að lokum, þegar hann
er upp kominn, er hann svo úr-
vinda og uppgefinn, að hann
gleymir að njóta útsýnisins.
Hann hugsar bara um sigurinn á
fjallinu og leitar strax í huganum
að öðra fjalli til að sigra. Að ná
settu marki er orðið að tilgangi í
sjálfu sér. Hann er hættur að geta
notið útsýnisins.
Mín skoðun er sú, að íslenska
þjóðin sé á margan hátt stödd í
sporam fjallgöngumannsins.
Velmegun er orðin takmark í
sjálfu sér, en við eram hætt að
geta notið hennar. Það er alltaf
einhver ósigraður tindur á þeirri
braut. Ættum við ekki að eyða
síðasta áratug aldarinnar í að-
leggja áherslu á að læra uppá nýtt
að njóta þess lífs, sem við lifum
og leggja kapphlaupið á hilluna í
bili?
20 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 5. janúar 1990