Þjóðviljinn - 02.03.1990, Síða 19

ISLGARMENNINGIN
Lífið í leikhúsinu—leikurinn í lífinu
Stefnumót frumsýnt í Þjóðleikhúsinu í kvöld
Síðasta frumsýning í Þjóðleik-
húsinu fyrir lokun og endurbygg-
ingu er Stefnumót, sýning sem er
sett saman úr sjö örstuttum verk-
um eftir fimm erlenda merkishö-
funda og verður frumsýnd í kvöld.
Þar leiða saman hesta sína fjórir
leikstjórar, sem hafa aldrei áður
sett upp í Þjóðleikhúsinu og tólf af
leikurum hússins, en helmingur
þeirra hefur starfað við Þjóðl-
eikhúsið allt frá fyrstu starfsárum
þess.
Leikritin sem mynda heild í
Stefnumóti eru Þrír leikarar - eitt
drama, eftir Ghelderode, Bið-
stöðin og Það er nú það, eftir
Pinter, Tilbrigði við önd, eftir
Mamet, Staður og stund og
Leikæfing, eftir Barnes og Góð
til að giftast, eftir Ionesco. Þýð-
endur eru Árni Ibsen, Ingunn
Ásdísardóttir, Karl Guðmunds-
son, Sigríður M. Guðmundsdótt-
ir og Sigurður Pálsson og leik-
stjórar Ásgeir Sigurvaldason,
Ingunn Ásdísardóttir, Sigríður
Margrét Guðmundsdóttir og
Hlín Agnarsdóttir, sem hefur
yfirumsjón með sýningunni.
Ingunn og Sigríður Margrét
segjast vera mjög ánægðar með
að hafa fengið þetta verkefni.
- Þótt við höfum öll nokkra
reynslu sem leikstjórar hefur
ekkert okkar leikstýrt í svona
stóru atvinnuleikhúsi áður eða
unnið með svona reyndu fólki,
segir Sigríður Margrét.
- Það hafa komið fram hug-
myndir um það í Þjóðleikhúsinu
að gera svona sýningar að árviss-
um viðburði, því þannig er hægt
að gefa nýju fólki tækifæri til að
spreyta sig án þess að hver um sig
þreyti sína frumraun í húsinu
með því að setja upp stóra sýn-
ingu. Eins skapast þarna tækifæri
Bríet Héðinsdóttir og Bryndís Pétursdóttir í hlutverkum sínum í einum einþáttunganna: Það er nú það eftir Pinter. Mynd - Kristinn.
til að sýna verk eftir þessa þekktu
höfunda, en ekkert þeirra íeikrita
sem við setjum þarna upp hefur
verið sýnt hér áður, aðallega
vegna þess að þau eru svo stutt að
ein og sér geta þau ekki staðið
sem heil sýning. Örverkin eftir
Pinter taka til að mynda aðeins
um fimm mínútur í flutningi.
- Þessi sýning er mjög einföld
að allri gerð. Við höfum reynt að
gera umgjörðina stílhreina og
einfalda, og þessi hógværa um-
gjörð gerir það að verkum að
leikarinn fær mjög vel að njóta
sín.
- Við tengjum verkin með tón-
list. Allt eru þetta sjálfstæð heil
verk nema Tilbrigði við önd, en
það verk er í heild sinni 15 atriði,
sem öll snúast um sama þema og
myndu taka um klukkustund í
flutningi ef við tækjum þau öll
með í sýninguna. Við höfum aft-
ur á móti valið nokkur þessara
tilbrigða og þau dreifast um
dagskrána og mynda eins konar
stef.
- Tónlistin er mjög mikilvægur
þáttur. Jóhann G. Jóhannsson
vann mikið út frá verkunum þeg-
ar hann samdi hana svo hún er
ekki eingöngu tenging heldur
tekur hún upp þá stemmningu
sem er í verkunum og er þar að
auki oft upphafstaktur að þeim.
- Verkin voru öll valin út frá
einu þema, segir Ingunn, - og
það þema er Lífið í leikhúsinu og
leikurinn í lífinu. Þetta eru ann-
ars vegar verk, sem taka á lífi og
starfi leikarans frá ýmsum sjónar-
hornum, og hins vegar verk sem
sýna hvernig manneskjan er
alltaf að leika hlutverk í lífinu.
Við erum alltaf að lenda í aðstæð-
um þar sem við förum að leika
einhver hlutverk og kannski er
manneskjan alltaf að leika.
- Mér finnst okkur hafa tekist
að setja þarna saman fjölbreytta
og hlýlega sýningu, sem myndar
heild þrátt fyrir fjölbreytnina
vegna þessa sameiginlega þema,
Tilbrigðanna sem ganga sem stef
í gegn og tónlistarinnar sem ram-
mar sýninguna inn.
- Samstarfið við leikarana hef-
ur verið mjög gott og gefandi.
Við sem teljumst ungir leik-
stjórar höfum, trúi ég, öll lært
mikið af samstarfinu við þetta
reynda og flinka fólk. Það hefur
að hluta til verið erfitt að vinna að
þessari sýningu vegna þeirra erf-
iðu aðstæðna sem hafa skapast
vegna fyrirhugaðrar lokunar og
breytinga í Þjóðleikhúsinu.
Þarna hafa verið stöðug funda-
höld og fólk hefur verið meira og
minna í lausu lofti, en það breytir
ekki því að allir hafa verið boðnir
og búnir til að gera allt fyrir þessa
sýningu til að stuðla að því að hún
komist upp og verði sem best.
Með hlutverk í sýningunni fara
Bessi Bjarnason og Rúrik Har-
aidsson, sem báðir fóru á eftir-
laun í vetur, Baldvin Halldórs-
son, Bryndís Pétursdóttir, Herdís
Þorvaldsdóttir og Róbert Arn-
finnsson, sem öll voru með í opn-
unarsýningu hússins og eiga því
fjörutíu ára starfsafmæli. Auk
þeirra koma við sögu þau Anna
Kristín Arngrímsdóttir, Arnar
Jónsson, Bríet Héðinsdóttir,
Gunnar Eyjólfsson og Tinna
Gunnlaugsdóttir. Gunnar
Bjarnason hannar Ieikmynd og
búninga og sýningarstjóri er
Kristín Hauksdóttir. lG
Barátta ástar
og dauða
Óperan Dídó og Aeneas flutt í Langholts-
kirkju á þriðjudag. Sigurður Pálsson:
Leggjum áherslu á einfaldleikann
íslenska hljómsveitin, söng-
hópurinn Hljómeyki, dansarar og
einsöngvarar flytja óperuna Dídó
og Aeneas eftir Henry Purcell í
Langholtskirkju næstkomandi
þriðjudagskvöld. Verður þetta
frumflutningur óperunnar hér á
landi, 300 árum eftir að hún var
fyrst sett upp í Englandi, en hún
hefur þá sérstöðu að hafa ein
enskra ópera verið sett upp
reglulega í Evrópu allt frá frum-
flutningi fram til þess tíma að óp-
erur Brittens komu til sögunnar.
Helga Stefánsdóttir hannar
leikmynd og búninga og stjórn-
andi er Guðmundur Emilsson,
Hlíf Svavarsdóttir er dansskáld
sýningarinnar og Sigurður Páls-
son leikstýrir. Áður en flutningur
óperunnar hefst mun Þorkell Sig-
urbjörnsson tónskáld flytja
inngangsorð og rekja sögu óper-
unnar og efni.
Hlíf Svavarsdóttir segir dans-
arana undirstrika stemmningu
óperunnar, auk þess sem þeir séu
oft nokkurs konar milliliður á
milli tónlistarinnar og atburða og
persóna á leiksviðinu. - Það er
ekkert nýtt að dansarar taki þátt í
sýningunni, segir hún, - óperan
var sett upp í stúlknaskóla í Eng-
landi í fyrsta sinn, og þá var mikið
dansað. Það er að vísu frekar gert
ráð fyrir að kórinn sé settur á
hreyfingu, en vegna tíma- og
plássleysis var erfitt að koma því
við og því fengum við dansarana
til liðs við okkur.
- Þetta er alveg þrælskemmti-
leg ópera, segir Sigurður Pálsson.
- Hún er orðin 300 ára og hefur
verið sýnd jafnt og þétt öll þessi
ár svo það er óhætt að segja að
það sé komin á hana góð reynsla.
Sagan um Aeneas er fengin
meðal annars hjá Virgli, en óper-
an segir frá Aeneasi, sem er ný-
kominn úr Trojustríðinu. Hann
lendir í óveðri og hrekst til Kar-
þagó þar sem hann hittir ekkjuna
Dídó, - og það grípur um sig ást.
Síðan koma ill örlög til sögunnar í
formi seiðkonu og tveggja norna,
sem eru eins konar persónugerv-
ingar hinna illu örlaga.
Þetta er ekki nema rúmlega
klukkustundar verk, en gerist á
einum fjórum stöðum. Nú erum
við í rými, sem er ekki ætlað sem
leikhús og hefur því ekki úr þeim
hlutum að spila sem venjuleg
leikhús hafa, fyrir nú utan það að
fjárhagsgeta þeirra sem að þessu
standa er mjög takmörkuð, svo
það var ekki um það að ræða að
gera neina „venjulega“ upp-
færslu. Við höfum því orðið að
byggja á einföldum og skýrum
lausnum og höfum lagt áherslu á
hreinan og sterkan einfaldleika í
sýningunni.
Þótt sviðsmyndin sé einföld
endurspeglar hún þá afstöðu,
sem við höfum tekið við túlkun
verksins, að það neikvæða afl
sem seiðkonan og nornirnar eru
tengist valdastóli Dídóar og hugs-
Frá æfingu á Dídó og Aeneasi, Seiðkonan (Jóhanna V. Þórhallsdóttir) og nornirnar tvær (Elísabet F.
Eiríksdóttir og Hrafnhildur Guðmundsdóttir). Mynd - Kristinn.
anlega Dídó sjálfri, það er að
segja, í hennar huga fer fram bar-
átta ástar og dauða.
Dídó er í upphafi óperunnar
ekkja, sem hefur afneitað ást-
inni. Það er því skiljanlegt að ein-
hver þáttur í henni sjálfri vilji
halda áfram að vera syrgjandi og
afneiti þessari ást á Aneasi. Okk-
ar túlkun er sú að þau andstæðu
öfl, sem þarna takast á séu hluti
af henni sjálfri frekar en að það
illa sé eitthvert óraunverulegt afl
sem allt í einu fer að blanda sér í
málin.
Við höfum valið sömu lausn
hvað varðar guðina Júpíter og
Merkúr, sem þarna koma við
sögu. Þessir fornu guðir eru
óneitanlega svolítið fjarlægir
manni, sem situr úti í sal í Lang-
holtskirkju í dag. Þess vegna eru
þeir báðir túlkaðir sem hluti af
þessum seiðkvennaöflum.
Svo má ekki gleyma því að
Hljómeyki er afburða kór,
hljómsveitin er mjög góð og
þarna eru líka frábærir einsöngv-
arar og dansarar. Við köllum
dansarana hreyfikórinn vegna
þeirra hlutverks, sem milliliður á
milli atburðarásar og tónlistar,
sýningin verður öll miklu skil-
virkari og sterkari vegna þeirra
þátttöku.
Tvær söngkonur fara í sýning-
unni með sín fyrstu óperuhlut-
verk hér á landi, þær Erna Guð-
mundsdóttir, sem syngur hlut-
verk Belindu, og Jóhanna V.
Þórhallsdóttir sem er seiðkonan.
Elín Ósk Óskarsdóttir fer með
hlutverk Dídóar og Sigurður
Bragason er Aeneas. Elísabet F.
Eiríksdóttir syngur hlutverk
konu í för með Dídó auk hlut-
verks aðstoðarnomar, Hrafn-
hildur Guðmundsdóttir er að-
stoðarnorn og Júlíus Vífill Ingv-
arsson er í hlutverki sjómanns.
Hreyfikórinn eru þau Björgvin
Friðriksson, Helena Jónsdóttir,
Ingólfur Björn Sigurðsson, Lilja
ívarsdóttir, Pálína Jónsdóttir og
Soffía Marteinsdóttir og hljóð-
færaleikarar strengjasveit ís-
lensku hljómsveitarinnar auk
Önnu Magnúsdóttur og Hauks
Hannessonar, sem leika fylgi-
raddir á sembal og selló. Lýsingu
annast Sveinn Benediktsson og
Björn Þorgeirsson.
LG
Föstudagur 2. mars 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 19