Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1995, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELIAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk„ helgarblað 200 kr. m. vsk.
Landflótta íslendingar
í Hanstholm á Jótlandi, um þrjú þúsund manna
dönsku sjávarþorpi, búa nú um 160 íslendingar sem hafa
flúiö bág lífskjör á íslandi. DV heimsótti jósku íslending-
anýlenduna á dögunum og birti í kjölfarið forvitnileg
viðtöl við nokkra landflótta íslendinga. Þeir sögðu frá
miklum breytingum sem orðið hefðu á högum.þeirra eft-
ir brottförina til Danmerkur. Ummæli þessa fólks ættu
að verða íslenskum áhrifamönnum í stjórnmálum, at-
vinnulífi og stéttarsamtökum alvarlegt umhugsunarefni.
Þeir íslendingar sem farið hafa síðustu misserin til
Hanstholm virðast einkum vera fjölskyldufólk á miðjum
aldri sem hefur gefist upp á lágum launum alþýðu
manna hér á landi. Kjör þessa fólks á meðan það vann í
svokölluðum undirstöðuatvinnuvegi þjóðarinnar voru
ekki beysin. Einn þeirra sem leitað hafa til Jótlands lýsti
ástandinu hér heima svo í viðtali við DV:
„Verðlagið og kaupgetan er þannig á íslandi að menn
verða að lifa um efni fram, safna skuldum eða stela.“
Annar íslendingur í Hanstholm fór eftirfarandi orðum
um ástæður brottflutnings fjölskyldu sinnar:
„Það má kannski segja að við séum landflótta íslend-
ingar. En við fórum fyrst og fremst vegna spillingar í
verkalýðshreyfingunni og stjómmálum. Fólk getur ekki
treyst því sem við það er sagt og því er lofað. Það er allt-
af verið að kippa undan því fótunum.“
Annað virðist uppi á teningnum í Hanstholm. íslend-
ingarnir leggja áherslu á að í þessum danska bæ sé hægt
að lifa mannsæmandi lífi, orð standi og fjármálin séu í
föstum skorðum. Þeir segja einnig mikinn mun á rekstri
fyrirtækja þar og hér. Glæsilegir forstjórajeppar, bruðl
og ævintýraleg yfirbygging þekkist ekki í Hanstholm þar
sem eigendumir vinni á gólfinu og sérhæfing sé mikil.
Það er einnig athyglisvert að viðmælendur DV töldu
að í Hanstholm væri mun manneskjulegra samfélag en á
íslandi. Þótt slíkar fullyrðingar stangist vafalaust á við
hefðbundnar hugmyndir margra um íslenskt þjóðfélag er
ljóst að ýmsar breytingar síðustu missera og ára hafa
þrengt alltof mikið að lítilmagnanum. Þar er ekkert lát á.
Landflótta íslendingar bera að sjálfsögðu sterkar taug-
ar til föðurlandsins. Þannig hefur það alltaf verið með
þessa þjóð. En margir þeirra telja ekki lengur öllu fórn-
andi fyrir það eitt að búa á heimaslóðum. Eða svo vitn-
að sé í einn viðmælenda DV: „Söknuðurinn er ekki svo
mikill að maður vilji svelta fyrir hann. Ég hef enga löng-
un til þess að flytja aftur til íslands. Nú hef ég líka efni
á að heimsækja vini og vandamenn. Þegar við vomm á
Eskifirði hafði ég ekki efni á að fara til Reykjavíkur. Nú
get ég farið 1-2 sinnum til íslands ef ég vil.“
Annar viðmælandi DV tók í sama streng: „Hér í Hanst-
holm höfum við getað gert hluti sem við höfðum ekki lát-
ið okkur dreyma um heima. Það eitt gerir að verkum að
maður er ekki tilbúinn að fara aftur heim.“
Viðtölin við íslendingana í Hanstholm eru einkar ljós
vitnisburður um afleiðingar þess hversu hörmulega er
búið að láglaunafólki á íslandi. Ekkert bendir til þess að
þeir sem ráða ferðinni í því efni hyggist snúa við blað-
inu. Það stefnir því vafalítið í enn aukinn landflótta á
komandi árum. ísland býr nefnilega ekki lengur við þá
átthagafjötra sem fólust í fjarlægð frá öðrum þjóðum og
erfiðum samgöngum milli landa.
Ef íslenskt atvinnulíf getur ekki boðið upp á sambæri-
leg lífskjör og fjárhagslegt öryggi af því tagi sem íslend-
ingar í Hanstholm hafa fengið að reyna mun straumur-
inn til útlanda því enn þyngjast á komandi árum.
Elías Snæland Jónsson
„Með því að láta íslenskar vörur og þjónustu njóta sannmælis stuðla neytendur að því að störfum fjölgar," seg-
ir Ögmundur m.a. í grein sinni. /
íslenskt, já takk
Ætli hugtök á borð við deilur og
átök komi ekki fyrst upp í huga
æði margra þegar nokkur sterk
hagsmunasamtök eru nefnd i
sömu andránni? Slíkt þarf heldur
ekki að koma á óvart; eðli málsins
samkvæmt ber forsvarsmönnum
að halda fram hagsmunum hver
sinna samtaka' og gæta þess að
réttur þeirra sé ekki fyrir borð
borinn. Það er því ánægjulegt þá
sjaldan það gerist að mönnum
skuli lánast að vera sammála um
að vera ósammála um tiltekin mál
en ná samkomulagi og samstarfi
um önnur. Átakið íslenskt, já takk
er eitt slíkra samstarfsmála, en að
því standa auk BSRB VSÍ, ASÍ,
Samtök iðnaðarins og íslenskur
landbúnaður.
Átakið íslenskt, já takk er nú að
hefjast í þriðja sinn. Upphaflega
átti það aðeins að standa út árið
1993, en sá góði árangur sem þá
náðist hefur orðið til þess að það
er enn í fullum gangi. Áhrif átaks-
ins á viðhorf og innkaup fólks
voru athuguð í sérstakri könnun,
og í Ijós kom að rúmlega 72%
landsmanna telja að fyrir tilstyrk
þess veiji þeir frekar íslenskar
vörur nú en áður.
Hvað sem það kostar?
Aðstandendur átaksins hafa
hvatt til þess að neytendur beri sig
eftir íslenskri vöru og þjónustu, en
ekki hvað sem það kostar. Ég held
reyndar að það sé veigamesta
ástæða þess hve mikinn hljóm-
grunn átakið hefur hlotið. Neyt-
endur hafa verið hvattir til að bera
saman verð og gæði íslenskrar og
innfluttrar framleiðslu, og kaupa
frekar íslenskt ef báðir þessir
þættir eru í lagi. Öðruvísi vinnst
þetta ekki, enda tómt mál að fara
Skoðanir annarra
in út á ystu nöf í þessu efni og margt bendir til að
þau verði knúin til að snúa af braut skuldasöfnun-
ar.“
KB í Viðskipti/atvinnulíf Mbl. 9. nóv.
Kjaradómur til fyrirmyndar
„Launafólk á Islandi ætti að vera þakklátt Kjara-
dómi fyrir að úrskurða sínu fólki kaup í samræmi
vð það sem aðilar vinnumarkaðarins sömdu um að
stefna að í febrúarsamningunum, „að hækka laun
áþekkt þvi sem gerist í nálægum löndum" eins og
framkvæmdastjóri Vinnuveitendasambandsins seg-
ir. . . . Þar sem launastefnan er fundin og ekki er
nema framkvæmdaatriði að framfylgja henni, ættu
nú aðilar vinnumarkaðarins að venja sig af því að
plaga þjóðina með sífelldu naggi um aukaatriði, en
taka þingmenn, embættismenn og Kjaradóm sér til
fyrirmyndar ...“
OÓ í Tímanum 9. nóv.
Álveriö í Smugunni
„Getur verið að Smuguaflinn hafi skilað jafn
miklu í þjóðarbúið og heilt álver? Og svarið er: Já.
Síðastliðin tvö ár höfum við íslendingar átt álver í
Smugunni.... Hvers vegna ættu allir íslendingar að
muna það? Vegna þess, að sami sjávarútvegsráð-
herra með tilstyrk nýs utanríkisráðherra er nú að
að semja við Norðmenn og Rússa um „álverið okk-
ar í Smugunni" og síðustu fréttir í ljósvakamiðlun-
um herma að samningarnir gangi út á það, að ís-
lendingar láti af hendi 3/4 hluta af „álverinu sínu i
Smugunni". . . . Afsali sér afganginum."
Sighvatur Björgvinsson í Alþbl. 9. nóv.
Af braut skuldasöfnunar
„Það er ekki seinna vænna að ríki og sveitarfélög
bregðist við óheillaþróun undanfarinna ára og hefji
endurgreiðslur skulda í stað þess að auka stöðugt á
skuldabyrðina.... Sömuleiðis virðast heimilin kom-
Kjallarinn
Ögmundur Jónasson
formaður BSRB
islenskt stuðli þeir að minnkandi
atvinnuleysi hér á landi. Valið er
því auðvelt, að því tilskildu að
verð og gæði þess sem íslenskt er
standist samjöfnuð við innfluttar
vörur.
Stöndum með
sjálfum okkur
Á undanförnum misserum hef-
ur BSRB háð harða varnarbaráttu
fyrir það velferðarkerfi sem hér
hefur verið byggt upp á undan-
förnum áratugum, landsmönnum
öllum til hagsbóta. Tekist hefur
verið á um grundvöll velferðar-
þjónustunnar, og þvi miður eru
engin teikn á lofti um að stjórn-
völd ætli að snúa af þeirri braut
sem þau hafa markað í þeim efn-
um. Barátta BSRB fyrir bættum
hag launafólks og traustara vel-
„Tekist hefur veriö á um grundvöll vel-
ferðarþjónustunnar, og því miður eru
engin teikn á lofti um að stjórnvöld ætli
að snúa af þeirri braut sem þau hafa
markað í þeim efnum.“
fram á það við innkaupastjóra
heimilanna að þeir versli sér til
tjóns.
En með því að láta íslenskar
vörur og þjónustu njóta sannmæl-
is stuðla neytendur að því að störf-
um fjölgar, ekki aðeins í frum-
framleiðslu og úrvinnslu heldur
einnig í þjónustu. Einnig þetta at-
riði hefur skilað sér: Samkvæmt
Gallup-könnun, sem gerð var á
þessu ári, telja níu af hverjum tíu
íslendingum að með því að velja
ferðarkerfi mun því halda áfram.
Liður í þeirri baráttu er krafan
um að hér verði haldið uppi fullri
vinnu, og að stjórnvöld leiti allra
leiða til að tryggja að svo megi
verða.
En hér kemur líka til okkar
kasta, hvers og eins. Við getum
greitt, og eigum að greiða, fullri at-
vinnu atkvæði okkar með inn-
kaupakörfunni. Segjum nei takk
við atvinnuleysisdrauginn,- Is-
lenskt, já takk.