Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1997, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 18. MARS 1997
13
Nauðungarsölur
Á hverju ári eru margar fasteignir seldar á nauöungaruppboöi. - Hér hef-
ur fasteign verið innsigluö af hinu opinbera.
Dæmi eru um
að veðhafar og eig-
endur fasteigna
tapi þegar eignir
eru seldar á of
lágu verði á nauð-
ungaruppboðum.
Hér á landi tryggja
gildandi reglur
ekki að sanngjarnt
verð fáist á nauð-
imgarsölum. Sú
regla að ekki megi
taka tilboðum
undir 65% af
markaðsverði
mundi minnka tap
veðhafa og eig-
enda. Áþekkar
reglur eru í gildi
erlendis.
Fjárhæöir glatast
Á hverju ári eru margar fast-
eignir seldar á nauðungaruppboð-
um. Uppboðsverð ákvarðast al-
mennt af hagsmunum kröfuhafa
sem bjóða í þær. Kröfur eru mis-
jafnlega tryggar alit eftir veðrétti
og fjárhæð. Oftast bjóða aðilar
með tryggar kröfur fyrst, nægilega
hátt til að gæta hagsmuna sinna.
Séu eignir slegnar þeim selja þær
aftur á almennum markaði. Hinir
sem eiga ótryggari kröfur verða að
yfirbjóða þá sem á undan koma.
Áður en þeir fá eitthvað upp í eig-
in kröfur verða þeir að greiða rétt-
hærri kröfuhöfum sem oft eru
margir.
Hinir mörgu kröfuhafar
hér á landi skapa sér-
stakan vanda. Þeir sem
eru aftarlega í veðröð-
inni eiga mestra hags-
muna að gæta að eðlilegt
verð fáist á uppboði. Eig-
endur seldra eigna tapa
einnig ef uppboðsverð er
mjög lágt. í sumum til-
fellum ætti eitthvað að
vera afgangs og einnig
halda skuldunautar
stundum áfram til
streitu að loknu uppboði
kröfum sem ekki hafa
fengist greiddar af upp-
boðsverði.
Reglur um nauðungar-
uppboð hér á landi
tryggja ekki að „eðlilegt" verð fá-
ist fyrir fasteignir. Gildandi lagaá-
kvæði eiga að tryggja sanngjarna
sölu en mörg dæmi þekkjast um
að eignir hafi selst fyrir brot af
raunvirði. Það bendir til að
ákvæðin þjóni ekki hlutverki
sínu.
Nefna má mörg
dæmi af opin-
berum uppboð-
um. DV flutti
nýlega frétt af
nauðungarsölu
þar sem upp-
boðshaldari
seldi fasteign
fyrir 2,4% af
fasteignamati
og 0,6% af
brunabótamati.
Salan var kærð
og var endurtekin en hefði staðið
óhögguð að öðrum kosfi.
Lágmarksverö á nauöung-
aruppboöum
Þegar eignir eru seldar fyrir
óhóflega lágt verð á nauðungar-
uppboðum tapa bæði veðhafar og
eigendur fé að óþörfu. Við þving-
aða sölu fæst alltaf lágt verð þó
ekki komi til nauðungaruppboðs,
oft 10%-20% undir markaðsverði.
Á opinberum nauðungaruppboð-
um eru hendur manna enn bundn-
ari og getur verðið þá orðið enn þá
lægra.
Hér á landi liggja ekki fyrir, svo
greinarhöfundi sé kunnugt, kann-
anir á því hversu lágt verð geti
orðið í nauðungarsölu. Engin út-
gefin töluleg neðri mörk á verði
binda uppboðshaldara. Hins vegar
má styðjast við reynslu erlendis.
Þar þekkist að skilgreint sé tölu-
legt lágmarksboð sem uppboðs-
haldara er heimilt að taka. Ekki er
gengið að tilboðum undir ákveðnu
hlutfalli af markaðsverði eigna.
Það gerir þá kröfu að uppboðs-
haldari þekki markaðsverð eigna
sem hann býður upp.
Almennt þarf að liggja fyrir
staðfest mat viðurkennds fag-
manns. í sumum fylkjum Banda-
ríkjémna er til dæmis óheimilt að
selja eignir á nauðungaruppboði
fyrir minna en 2/3 af markaðs-
verði. Mikið öryggi væri að því að
setja hliðstæðar reglur hérlendis.
Tap veðhafa og eigenda mundi þá
minnka og sett væri undir leiðin-
legt uppboðsbrask sem veikir til-
trú almennings og atvinnulífs á
núverandi kerfi. Til dæmis má
hugsa sér að lágmarksverð eigna í
nauðungarsölu væri 65% af mark-
aðsverði.
Stefán Ingólfsson
Kjallarinn
Stefán Ingólfsson
verkfræöingur
„Hér á landi liggja ekki fyrir, svo
greinarhöfundi sé kunnugt, kann-
anir á því hversu lágt verð geti
orðið í nauðungarsölu. Engin út-
gefm töluleg neðri mörk á verði
binda uppboðshaldara
Harmleikurinn endalausi
- eigi skal rannsaka ...
Ríkissaksóknari hefur komist að
þeirri niðurstöu að ekki sé tilefni
til opinberrar rannsóknar á að-
draganda og viðbúnaði vegna snjó-
flóðanna sem féllu i Súðavík 16.
janúar 1995. Þessi ákvörðun er enn
eitt áfallið fyrir aðstandendur
þeirra er létust og voru þau þó orð-
in næg fyrir og gott betur.
Eitthvaö fór úrskeiðis
Það má glögglega sjá i blöðum
frá þessum tíma hversu mikið
ósamkomulag var manna á milli i
Súðavík á þessum tíma. Snjóaeftir-
litsmaður sagði eitt, þáverandi
sveitarsfióri og formaður al-
mannavamanefndar annað og í
málið blönduöust fleiri, þ.á m.
starfsmaður Veðurstofu og sýslu-
maðurinn á ísafirði. Stór orð voru
látin falla og ásakanir dundu á
báða bóga.
Ljóst er að eitthvað alvarlegt fór
úrskeiðis hjá almannavamanefnd
þessa nótt. Þær 14 manneskjur
sem létu lífið í flóðinu hefðu e.t.v.
ekki allar lent í því snjóflóði hefðu
þeir embættismenn, sem að þessu
komu, unnið saman á eðlilegan
hátt þessa nótt. Samt sér ríkissak-
sóknari ekki ástæðu til að komast
að hver laug og hver sagði satt
varðandi aðdragandann og mat á
hættunni þetta örlagakvöld.
Hreinsunarstarfið svokallaða og
úthlutun peninga úr sjóðnum
„samhugur í verki“ væri tilefni til
opinberrar rannsóknar út af fyrir
sig. Ekkert hefur verið hugsað um
þær andlegu og tilfinningalegu
þjáningar sem fiölmargir aðstand-
endur hafa gengið í gegnum. Öll
áherslan hefur verið lögð á upp-
byggingu nýrrar Súðavíkur, sem
að mínu mati
var hræðilega
röng ákvörðun
sem kýld var i
gegn þegar
landsmenn voru
enn svo slegnir
og dofnir yfir at-
burðunum í
Súðavík að fáir
reyndu að tala
því í mót.
Það er einungis
þegar rætt er um
hina fiölmörgu
sjálfboðaliða, björgunarsveitar-
menn, hjúkrunarlið og sjómenn
sem hægt er að fyllast þakklæti og
hlýju í þeirra garð fyrir óeigingj-
amt starf unnið við þær erfiðustu
aðstæður sem hugsast getur. Við
megum samt ekki hika við að
spyrja hvað hefði mátt betur fara.
Voru gerð mistök og er hægt að
læra af þeim?
Nauðsynlegar spurningar
Engra spurninga skal spyrja,
segir ríkissaksóknari,
en ég ætla nú samt að
setja hér fram nokkr-
ar:
Var þáverandi
sveitarstjóri í Súða-
vík og formaður al-
mannavamamefndar
að kvöldi 15. janúar
1995 og aðfaranótt 16.
sama árs í veislu og
var þar haft áfengi
um hönd?
Hversu mörg hús í
Súðavík lét sveitar-
stj órinn/formaðurinn
rýma þessa nótt?
Voru ættartengsl
og hver þá á milli
íbúa þessara húsa,
sem rýmd vora, við
einhvem þeirra embættismanna í
Súðavik sem tengjast aðdraganda
snjóflóðsins sem féll þann 16. janú-
ar 1995?
Er frystihúsið í Súðavík ekki á
hættusvæði í dag og ef svo er era
uppi áform um að flytja það?
Hvaða menntunar/reynslu er
krafist af þeim sem starfa sem
snj óaeftirlitsmenn?
Stóðst sá sem var snjóaeftirlits-
maður i Súðavík 16. janúar 1995
þær kröfur sem til snjóaeftirlits-
manna eru gerðar?
Hver er snjóaeftirlitsmaður í
Súðavík í dag?
Hvað starfar í dag sá sem var
sveitarstjóri og formaður al-
mannavamamefndar i Súðavík
þann 16. janúar 1995?
Er það rétt að Fagranesið hafi
verið lagt af stað til Súðavíkur
þessa nótt en þurft að snúa við til
að sækja tæki til
hjálparstarfsins sem
gleymdust? Ef svo er,
hversu mikill tími fór
þar til spillis?
Varðskipið Týr lagði
ekki af stað frá
Reykjavík fyrr en um
kl. þrjú þann 16. janú-
ar því mikill tími fór í
að safna saman og
koma tækjum um
borð. Voru þetta tæki
sem komu að gagni í
Súðavík?
Mátti leggja af stað
fyrr með mannskap,
hunda og einföld
hjálpartæki sem ekki
tekur mikinn tíma að
safna saman?
Til aö forðast mistökin
Ég vona að þessi undarlega
ákörðun ríkissaksóknara vekji
fólk til umhugsunar um atburða-
rásina í Súðavík í janúar 1995.
Nánustu aðstandendur þeirra er
þar létust hafa reynt í tvö ár að
vekja athygli á ýmsum staðreynd-
um sem tengjast málinu en aldrei
hafa verið skoðaðar nánar, a.m.k.
ekki opinberlega.
Víst er að þarna átti sér stað
hræðilegur atburður og eins víst
er að við endurheimtum ekki ást-
vini okkar sem þarna létu lífið. En
við getum sýnt þeim þá virðingu
að rannsaka aðdragandann að
dauða þeirra þó ekki væri nema til
að hafa möguleikann á að forðast
sömu mistökin ef upp kemur sams
konar staða í framtíðinni.
Linda Óskarsdóttir
„Ljóst er að eitthvað alvarlegt fór
úrskeiðis hjá almannavarnanefnd
þessa nótt. Þær 14 manneskjur
sem létu lífíð í flóðinu hefðu e.t.v.
ekki allar lent í því hefðu embætt-
ismenn sem að þessu komu unnið
saman á eðlilegan hátt.u
Kjallarinn
Linda Óskarsdóttir
bankastarfsmaður
Með og
á móti
Á ísland að ganga aftur í
Alþjóða hvalveiðiráðið?
Hagsmunir ís-
lands felast í
virkri þátttöku
„Já, tví-
mælalaust.
Óháð því
hvaða afstöðu
menn hafa til
hvalveiða í
iðnaðarskyni
er staðreyndin
sú að smáþjóð-
um er mikill
styrkur að
þátttöku í starfi alþjóðasamtaka.
Stærri þjóðir geta í krafti fiöl-
mennis, auðæva og stundum her-
valds farið sínu fram á alþjóða-
vettvangi. Smærri þjóðir leita
styrks í alþjóðalögum og reglum
og alþjóðlegu samstarfi. Stund-
um þróast starf alþjóðasamtaka
um skeið á þann veg, að einstök-
um aðildaiTíkjum hugnast ekki
þau vinnubrögð, en slíkt réttlæt-
ir ekki úrsögn og einangrunar-
stefnu. Sú ákvörðun að hverfa
frá samstarfi innan hvalveiði-
ráðsins er andstæð islenskum
hagsmunum. Hagsmunir íslands
felast í virkri þátttöku í alþjóð-
legu samstarfi er lýtur að um-
hverfisvernd. Það dugir ekki að
gera kröfur á aðrar þjóðir um
hertar reglur til að koma í veg
fyrir mengim sjávar. íslendingar
verða líka að koma til móts við
óskir annarra þjóða. Trúverðug-
leiki íslands felst í viðurkenn-
ingu á og virðingu fyrir alþjóð-
legum samþykktum meirihlut-
ans. Einnig þegar ekki er tekið
undir sjónarmið íslenskra hags-
munaaðila."
Magnús Guömunds-
son kvikmyndagerö-
armaöur.
Hvalveiðiráðið
er sirkus
„Ég vil taka
það fram að ég
er alls ekki al-
farið á móti
þátttöku okkar
í hvalveiðiráð-
inu. Það sem
ég aftur á móti
sé neikvætt
við þátttöku
okkar er að
hvalveiðiráðið
er hreinn sirkus. Þetta er al-
þjóðastofnun sem á engan hátt
tekur sjálfa sig alvarlega. Ég hef
setið alþjóðafundi víða um heim
af ýmsu tagi en hef aldrei
nokkimi tímann séð annað eins
háttalag fullti’úa virtra ríkis-
stjórna eins og í hvalveiöiráðinu.
Þetta vh’ðist vera vettvangur þar
sem lygar og svik eru daglegt
brauö og allir viðurkenna það
sem sjálfsagt mál. Ef viö ætlum
okkur að taka þátt í þessum leik,
þá er eins gott að við brynjum
okkur upp í að vera bestir í svín-
aríinu og tökum málið af fullri
hörku. Það sem ég sé jákvætt við
að ganga í hvalveiðiráðið er að
það er óvéfengjanleg staðreynd
að bandamenn okkar eru innan
þessara samtaka og að þrátt fyr-
ir fíflaskapinn og leikaraskapinn
hefur málstaður skynseminnar
verið að vinna á I ráðinu vegna
þess að margar þjóðir eru að fá
sig fullsadda af þessum fiflalát-
um. Vandi okkar er sá að ef við
erum ekki með í hvalveiðiráðinu
hafa Japanir lýst því yfir, bæði í
mín eyru og annarra, að þeir
munu ekki treysta sér til að
kaupa af okkur hvalkjöt, en það
er umdeilt mál og ekki víst hvort
japönsk stjómvöld geti staðið á
þeirri ákvörðun. Mín skoðun er
því sú að það á að skoða þessa
ákvörðun mjög vandlega og ef
gengið er inn sé það gert með
skýlausum mótmælum og að við
hefium veiðar strax, þá verðum
við tekin alvarlega og borin virð-
ing fyrir okkur.“ -HK