Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.1997, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 28. APRÍL 1997
15
Forspár eða
glópalán
Núna þegar kosn-
ingabaráttan í Bret-
landi stendur sem
hæst og hin ýmsu mál
eru tekin til umfjöll-
unar kemur í ljös þeg-
ar Evrópumálin ber á
góma hversu litla
samleið Bretar eiga
með öðrum þjóðum
Evrópusambandsins á
mörgum sviðum.
Má þar nefna fé-
lagsmálin, sjávarút-
vegsmálin og ekki síst
myntbandalagið.
Skoðanakannanir í
Englandi hafa sýnt að
tveir þriðju hlutar
íbúanna eru mótfalln-
ir þátttöku í mynt-
bandalaginu. Þessi sérstaða Breta
í málefnum ES er ekki ný af nál-
inni. Meira og minna allt frá inn-
göngu Breta í bandalagið hafa þeir
verið sér á báti og hálfgildings
skotspónn annarra aðildarríkja.
Frá tímum De Gaulle
Þegar Þjóðverjar, Frakkar, ítal-
ir, Hollendingar, Belgir og Lux-
emborgarar stofnuöu Efnahags-
bandalag Evrópu, sóttust Bretar
mjög fast eftir aðild en De Gaulle
þáverandi forseti Frakklands var
alfarið andvígur þátttöku þeirra.
Samningafundir voru haldnir um
aðild Breta eftir að þeir höfðu for-
göngu um stofnun
EFTA en þeir háru
engan árangur vegna
þess hversu fastur
fyrir De Gaulle var í
andstöðu sinni við
þá. Var e.t.v. aldrei
ætlunin að nokkur
árangur næðist.
Bretar voru því að
nokkru dregnir á
asnaeyrunum meðan
De/Gaulle var við
völd. Deila má um
hvað hafi ráðið af-
stöðu De Gaulle.
Þjóðemisrígur gæti
hafa valdið nokkra
og andúð á þvi sem
engilsaxneskt var,
þar eð það skyggði á
franska menningu, eða að hann
hafi vitað að Bretar yrðu alla tíð
erfiður ljár í þúfu þegar að nánara
samstarfi kæmi, því ýmsir frum-
kvöðlar Efna-
hagsbandalags
Evrópu létu sig
dreyma um
Bandariki Evr-
ópu sem mót-
vægi við Banda-
ríki Norður-Am-
eríku og Sovét-
ríkin.
Allt til Úral-
fjalla
Önnur skýring
hefur einnig verið nefnd en hún er
sú að De Gaulle hafl séð fyrir sér
Bandaríki Evrópu, ekki aðeins
austur að jámtjaldi sem var, held-
ur allt til Úralfjalla eða jafnvel að
Kyrrahafsströnd þegar fram liðu
stundir. Á dögum kalda stríðsins
fram á níunda áratuginn hefðu
slíkar hugmyndir verið órar eða í
besta falli framtíðarhljómhviða.
Að sögn taldi De Gaulle að í slíku
samstarfi yrðu Bretar erfiðir og
kæmu til með að beita sér gegn
Kjallarinn
Kristjón Kolbeins
viðskiptafræöingur
„Sérstaða Breta í málefnum ES
er ekki ný af nálinni. Meira og
minna allt frá inngöngu Breta í
bandalagið hafa þeir verið sér á
báti og hálfgildings skotspónn
annarra aðildarríkja.u
í umfjöllun Breta um Evrópumálin í kosningabaráttunni kemur vel í Ijós
hversu litla samleiö Bretar eiga meö öörum þjóöum Evrópusambandsins.
- Götumynd frá London.
stækkun EBE svo langt í austur.
Nú virðist hilla undir þann
möguleika að framtíðarsýnir De
Gaulles verði að veruleika þar eð
járntjaldið er fallið og Rússar hafa
sýnt áhuga á inngöngu í ES þótt
þeir hafi ekki gengið eins langt og
mörg fyrrum leppríkja þeirra sem
eiga þá ósk heitasta að sækjast eft-
ir aðild, ekki aðeins að ES heldur
einnig að NATO. Með aðild Rússa
að ES væru þeir þó óhjákvæmi-
lega orðnir hluti að vamarsam-
starfi sambandsins.
Afstaöa reikistjarna
Fyrir um sex áratugum setti
hinn berorði bandaríski rithöf-
undur, Henry Miller, fram þá
kenningu að vegna afstaðna reiki-
stjarnanna Júpíters og Úranusar
yrði orðið sameignarstefna ókunn-
ugt öðram en textafræðingum og
orðsifiafræðingum í lok þessarar
aldar.
Þótt ótrúlegt megi virðast hefði
Henry Miller samkvæmt þessari
spá sinni getað upplýst De Gaulle
um það hvenær forsendur fyrir
stækkun EBE austur fyrir járn-
tjald færu að skapast, þótt hún
hefði eflaust verið sett fram í hálf-
kæringi í upphafi, og hann vitað
að hann þyrfti ekki að svara til
saka þótt hún rættist ekki, enda
séð fram á að verða þá kominn
undir græna torfu.
Kristjón Kolbeins
Styrkur verkalýðshreyfingarinnar
Staða íslenskrar verkalýðs-
hreyfmgar er sterk um þessar
mundir. Nýundirritaðir kjara-
samningar tryggja félögum hreyf-
ingarinnar meiri kjarabætur, en
víðast þekkist í Evrópu og von er
til, að þetta skili sér án nokkurrar
verðbólgu. Ástæðan fyrir því er
sú, að mikill bati er nú í íslensku
efhahagslifi. Bæði er að loðnuver-
tíðin hefur aldrei verið jafn hag-
kvæm og nú, spáð er metsíldveiði,
bullandi þorskur er um allan sjó
og aðrar fisktegundir teknar á
heimshöfunum, þar sem þær finn-
ast.
Einnig er ísland loksins orðið
eftirsóknarverður kostur í
fiárfestingu orkumann-
virkja. Stækkun álverk-
smiðjunnar í Straumsvik,
bygging nýs álvers í Hval-
firði, stækkun Grundar-
tangaverksmiðjunnar og
möguleg magnesíumverk-
smiðja á Reykjanesi tala
sínu máli. Allt þetta kallar
á orkumannvirki, þar sem
mikill arður kemur í þjóð-
arbúið vegna hagkvæmni virkjan-
anna.
Ábyrgö á ögurstund
Verkalýðshreyfingin horfir ekki
einungis á aukningu eftirspumar
eftir vinnuafli í hagkvæm störf og
framkvæmdir og þannig bættan
hag umbjóðenda sinna, heldur
nýtur hún mikillar virðingar hjá
þjóðinni. Öllum er ljóst, að hefði
verkalýðshreyfingin sérstaklega
og aðilar vinnumarkaðarins al-
mennt, bragðist við undangengn-
um samdráttartíma með óábyrg-
um aðgerðum, hörku og kröfú-
gerð, sem enga stoð ætti í vera-
leikanum, ásamt samningum, sem
efhahagslega væra út í hött, þá
hefði riðið hér yfir óðaverðbólga
gengisfellingar og vaxtasprenging,
sem hefði komið í veg fyrir það, að
nokkur vildi við okkur tala með
fiárfestingar.
Þjóðinni finnst þannig, að
verkalýðshreyfingin og reyndar
aðilar vinnumarkaðarins almennt
eigi heiður skilinn fyrir réttan
skilning á erfiðleikunum, hárrétt-
ar aðgerðir í erfiðri stöðu, og að
lokum niðurstöðu, sem þýðir
bjarta framtíð fyrir íslendinga
langt fram á næstu öld.
Kjarabætur í kjörkassann
Á íslandi hefur verkalýðshreyf-
ingin líka verið trú hugsjónum
sínum og umbjóðendum sínum,
sérstaklega fátæku launafólki, í
sfiórnmálabaráttunni.
Hún hefur hvatt félaga
sína að setja hags-
munaharáttuna í at-
kvæðakassana.
Á Alþingi hafa svo
verið samþykkt lög,
með tilstilli þing-
manna launþega, sem
varða beina hagsmuni
þeirra. T.d. lög um
vinnutíma, sbr. hin
frægu vökulög á togur-
unum. Líka lög um al-
mannatryggingar, þar
sem öryggi hinna ver
settu í þjóðfélaginu er
tryggt, þótt út af
heri.
Þá hafa þing-
menn launþega
barist fyrir
bættri heilsu-
gæslu og tryggt að stór hluti
hagvaxtar eftirstriðsáranna
hafi lent í þeim málaflokk
og staðið vörð um þessa
hagsmuni launþega, þótt á
móti blési í efnahagsmálum.
Þingmenn launþega hafa líka
barist fyrir átaki í húsnæðismál-
um, með beinum framkvæmdaá-
ætlunum á húsnæðissviðinu, þar
sem tryggt er að allir hafi þak yfir
höfuðið, hvemig sem auraráðum
er að öðra leyti háttað.
Alþýöufiokkurinn treystir
verkalýöshreyfingunni
Fyrir alla þessa baráttu nýtur
verkalýðshreyfingin
virðingu þjóðarinn-
ar og því er staða
hennar sterk. Mörg
af ofangreindum
baráttumálum, hafa
einmitt verið sér-
stök baráttumál Al-
þýðuflokksins sem
verkalýðshreyfingin
stofnaði og þing-
flokks jafnaðar-
manna og er því
ekki að undra þótt
styrkur flokksins
fari vaxandi.
Hún þakkar líka
flokknum farsælt
andóf ytri erfiðleika
og að hafa búið
þannig um hnútana,
að sókn til bættra
lífskjara er möguleg.
Flokkurinn styður eðlilega
kröfu verkalýðsfélaganna, að það
fé, sem þau hafa náð i samningum
til lífeyrissjóðsmála, sé undir for-
ræði verkalýðshreyfingarinnar og
vísar á bug öllum sleggjudómum
um smákóngaveldi í því sam-
bandi.
Saga verkalýðshreyfingarinnar
sannar einmitt, eins og undan er
rakið, að árangur hennar er raun-
verulegir hagsmunir fólksins. Því
hefur Alþýðuflokkurinn ávallt
haldið fram og setur samasem-
merki milli sín og hagsmuna
verkalýðshreyfingarinnar.
Guðlaugur Tryggvi Karlsson
„Nýundirritaðir kjarasamningar
tryggja félögum hreyfíngarinnar
meiri kjarabætur en víðast þekkist
í Evrópu og von er til að þetta skili
sér án nokkurrar verðbólgu.u
Kjallarinn
Guðlaugur
Tryggvi Karlsson
hagfræöingur
Með og
á móti
Á að láta Geysi gjósa?
Gera allt
til að hver-
inn gjósi
„Maður heyrir oft sagt að láta
eigi Geysi í friði og eins er þetta
tal um að láta „í friði“ notað nán-
ast alltaf þegar reyna á áð tala í
alvöru um náttúrufyrirbæfi eins
og Geysi eða
önnur memn-
ingarleg verð-
mæti. Ef Geys-
ir er látinn í
friði hveifur
hann inn í sitt
kísilsafn og
verður nafnið ‘
eitt í landa- Hrafn Gunnlaugs-
fræðinni. En “>n kvlkmynda-
mín skoðun er ge,6arma®ur'
sú að náttúru-
vemd sé ekki síst að taka þátt í
sköpunarverki náttúi-unnar og
hafa áhrif á þaö. Forfeður okkar
breyttu farvegi Öxarár og beindu
henhi niður í Almannagjá. Hefði
ekki verið nær fýrir þá að láta
hana í friði? Vilja menn ekki
losna við Öxarárfoss - er hann
ekki náttúruspjöll? Eigum við
ekki að láta það land er sauð-
kindin hefur spillt og mengað í
friði? Min skoðun er sú að það
eigi að gera allt til þess að hver-
inn gjósi. Hvaða aðferðum menn
beita til þess ætla ég ekki að
segja til um. En að eiga nátt-
úraperlu sem er látin deyja
drottni sínum og kafna í kísil,
vegna forpokaðra verndunar-
sjónarmiða, er lítils virði."
ímynd og
virðing
skipta
minnstu
máli
„Ég skrifaði einu sinni grein í
Morgunblaðið sem varð til þess
að hætt var að setja sápu í Geysi.
Þar minnti ég á gamla samþykkt
Náttúruverndarráðs, að í lagi
væri að bora í
Strokk til að
framkalla þar
gos fyrir ferða-
menn, gegn
því skilyrði að
Geysir yrði lát-
inn í friði. Fátt
geta Jslending-
ar tekið sér
fyrir hendur,
sem er álíka
hagkvæmt og
grænsápu-
mokstur í Geysi. Varla geta 100
kíló af grænsápu kostað meira en
einn eða tvo þúsundkalla. Fimm
þúsund áhorfendur, sem allir
kaupa að minnsta kosti kók og
prins póló, eru fullgild rök fyrir
töluverðri fiárfestingu í sápu.
Enda þótt íslendingar uppskeri
að vísu ekki mikla virðingu er-
lendra gesta þá koma bara aðrir
næst og fá sér hressingu í leið-
inni. ímynd og virðing skipta
minnstu máli ef silfur vex í
sjóði.“ -RR
Guömundur Sig-
valdason, forstööu-
maöur Norrænu
oldfjallastöövarinn-
ar.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á netinu.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@centrum.is