Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.1997, Blaðsíða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 9. JÚLÍ 1997
Pund
IVIark
Eimskip
Dollar
Olíufélagið
Skeljungur
Flugleiðir
Básafell
Viðskipti__________________________________________________________________i>v
Eimskip og Samskip:
42,5
42
Ólöglegt samstarf
- undanþága veitt
Samkvæmt úrskurði samkeppnsr-
áðs er samkomulag milli Eimskipafé-
lagsins og Samskipa hf. vegna sigl-
inga til Norður-Ameríku brot á 10.
grein samkeppnislaga. Sú grein bann-
ar fyrirtækjum að gera samninga sín
í milli og hafa samstarf sem hamlar
samkeppni. Skipafélögin tóku upp
samstarf í janúar síðastliðnum og var
það mál tekið fyrir af samkeppnisráði.
Samstarfíð fólst í því að Samskip
hættu áætlunarsiglingum til Norður-
Ameríku og Eimskip flyttu ákveðið
<
<
<
<
<
<
I
<
<
<
<
<
<
<
Avöxtunarkrafa
júnl júlí
hlutfall frá fyrirtækinu. Samkeppnis-
ráð taldi ekki vafa leika á því að um
brot á samkeppislögum væri að ræða.
Undanþága veitt
Aftur á móti sá ráðið ástæðu til
þess að veita fyrirtækjunum undan-
þágu. Að sögn Georgs Ólafssonar hjá
Samkeppnisstofnun var ástæða und-
anþágunnar sú að ráðið taldi að sam-
keppni á siglingarleiðinni væri bein-
línis skaðleg. Taprekstur hefði verið á
leiðinni hjá báðum félögum og mikil
flutningsgeta hefði verið ónýtt.
Jafnframt tók samkeppnisráð tillit
til þess að flutningar tn Bandaríkj-
anna hefðu dregist töluvert saman og
tekjur félaganna af siglingaleiðinni
minnkað að sama skapi. Samkvæmt
16. grein samkeppnislaga er heimilt
að veita undanþágu frá bannákvæð-
um laganna. Því hefur fyrirtækjunum
verið veitt undanþága til þriggja ára.
Endurskoöað eftir þrjú ár
Aðspurður um hvaða rök lægju að
Brúarfoss, skip Eimskipaféiagsins.
baki þriggja ára tímabilinu sagði Ge-
org að hér væri um að ræða ráðstöfun
sem tryggði að úrskurðurinn væri
ekki varanlegur. Eftir þrjú ár yrði úr-
skurðurinn endurskoðaður og endur-
nýjun undanþágunnar tekin til skoð- ,
unar.
-vix
Bresku fjárlögin:
Motsogn i stefnu og aðgeröum
- boöa aukna Qárfestingu en hækka skatta á fyrirtæki
rcunma sem stjórnin lagði fram fyr-
ir fjárlögin var nauðsynlegt að
hækka skatta. Þar sem aðaláhyggju-
efnið þessa dagana er neysluþensla
og verðbólga í framhaldi af því hefði
verið skynsamlegast að skattahækk-
unin skilaði sér til neytenda. Þar
væri líka komin fram tekjulind sem
skilaði sér ár eftir ár auk þess sem
stöðugleikanum yrði haldið.
Þess i stað kaus Brown að leggja
á skatt sem innheimtist á tveimur
árum og er aðeins tekin af stórfyrir-
tækjum. Augljóslega mun þetta ekki
gera mikiö til að stuðla að aukinni
fjárfestingu fyrirtækja. Afleiðing
þessa til skamms tíma er aukinheld-
ur að hinn nýlega sjálfstæði seðla-
banki i Englandi hækkar trúlega
vexti hægt og rólega til að stemma
stigu við þenslunni.
Hærri vextir eru ekki það sem
Brown vill ef hann er að sækjast eft-
ir aukinni fjárfestingu því að pund-
ið, sem er nú þegar óvenjusterkt
vegna hárra vaxta og mikillar eftir-
sprnnar, mun þá enn hækka og
hamla erlendri fjárfestingu í land-
inu. Ekki er það nú heldur beinlín-
is hvefjandi fýrir bresk fyrirtæki að
fjárfesta innanlands ef vextir fara
mikið hækkandi á næstunni með
tilheyrandi hækkun fjármagns-
kostnaðar.
Skiptar skoöanir
Að sögn Más eru þó skiptar skoðan-
ir um þetta atriði. Þannig hefur
t.a.m. hið virta tímarit, Financial
Times, birt greinar þar sem því er
lofað að neysluhemjandi skattar
hafi ekki verið hækkaðir þar sem
slikt gæti jafnvel haft neikvæð áhrif
sem tilraun til að hemja verðbólg-
una. Jafhframt hafa bresku fjárlög-
in stefnt nokkuð stöðugt í jöfinuð og
því lítil þörf á miklum tekjum til
viðbótar. „Menn eru engan veginn
sammála inn styrk þessara fjárlaga
sem hagsfjómartækis. Nú eru Bret-
ar fastir milli steins og sleggju því
að til að draga úr þenslu þarf að
styrkja pundið og sterkt pund dreg-
ur úr fjárfestingu og gerir fyrirtækj-
um í landinu erfitt fyrir. Fjárlögin
voru tiltölulega óbreytt frá árum
áður og sumir vildu sjá hann gera
meira, aðrir ekki.“ Brown virðist
því hafa verið að sigla milli skers og
báru í þetta sinn.
Léttir á mörkuöum
Sérfræðingar segja að það hafi
því fremur verið léttir yfir að
ástandið var ekki verra en ánægja
sem olli því að breski hlutabréfa-
markaðurinn tók stóran kipp upp á
við. Búist hafði verið við afnámi
skattaafsláttarins fyrirfram og því
olli það engum hnökrum. Þó sér-
fræðingar hafi ekki fordæmt Brown
og úthrópað fyrir þessi fyrstu fjár-
lög sín þá eignaðist hann a.m.k.
enga nýja vini í fjármálahverfi
Lundúnaborgar. -vix
Mikil viðskipti með skuldabréf
- afleiðing lækkandi ávöxtunarkröfu
Enn af breskum:
Framleiðsl-
an minnkar
Til að bæta enn á óhamingju
breskra fyrirtækja minnkaði iön-
framleiðsla um 0,9% milli mán-
aðanna apríl og maí. Þessi tíö-
indi bárust í gær og komu mikið
á óvart. Pundið féll meira en heil-
an pfenning á móti þýska mark-
inu. Þrátt fyrir þetta er enn
reiknað með vaxtahækkun af
hálfu seðlabankans. Vextir eru
nú 6,5% á Englandi en talið er að
þeir gætu farið upp í allt að 8%
áður en yfir lýkur. Þessar tölur
undirstrika enn frekar vanda-
málið sem blasir við Bretum
þessa dagana; mikla eftirspum á
neytendamarkaði sem er farin að
skapa verðbólguþrýsting á sama
tíma og pundið er mjög sterkt og
vextir háir að sama skapi en þaö
veldur fyrirtækjum miklum
vandræðum. í ljósi þessara talna
verður frumvarp sfjórnarinnar
sist skynsamlegra.
Hæg al-
menn
hækkun
Jafnframt því sem salan á
hlutabréfúm hefúr verið litil þá
hafa gengisbreytingar einstakra
fyrirtækja verið sáralitlar.
Lyfjaverslun íslands tók þó kipp
á dögunum og Samherji hefur
verið að stíga líkt og sérlegir
spámenn viðskiptasíðu DV
spáöu fyrir um.
Markaðurinn í heild hefur aft-
ur á móti verið að hækka. Allt
síðan leiðréttingunni lauk um
miðjan júnímánuð hefúr vísital-
an smám saman verið að þokast
upp á við og hefur nú hækkað
um 90 stig síðan hún náði botn-
inum rétt yfir 2800 stiga mark-
inu. Það er rúmlega 3% hækkun
á þremur vikum eða 67% hækk-
un á ársgrundvelli. Hlutabréfa-
vísitalan virðist því hafa tekið
upp sitt gamla stööugt hækk-
andi mynstur. -vix
Gordon Brown fékk bágt fyrir
ýmsa þætti fjárlaga sinna sem
kynnt voru í síðustu viku. Einkum
þótti undarlegt að fjármálaráðherr-
ann breski boðaði aukna fjárfest-
ingu fyrirtækja á grundvelli þess að
tekjuskattar fyrirtækja hefðu verið
lækkaðir um tvö prósentustig.
Á sama tíma hefur ráðherrann
afnumið skattfrelsi lífeyrissjóða af
arðgreiðslum fyrirtækja sem þeir
eiga hlutabréf í til að hvetja fyrir-
tækin fremur til fjárfestinga en arð-
greiðslna. Áætlað er að ríkissjóður
verði af 5 milljarða punda tekjum
við skattalækkun til fyrirtækja en
muni vinna það meira en tvöfalt
upp með þessari aðgerð.
sem þeir eiga að auka arðgreiðsl-
umar eða hvetja fyrirtækin sem
þeir vinna fyrir í lífeyrismálum til
að hækka framlög sín til sjóðanna.
Þar sem hvort tveggja eykur út-
skilja yfirleitt eftir sig ör.
Már Guðmundsson,
hagfræðingur hjá Seðlabanka
íslands tók undir þetta en sagði þó
að skatturinn á einkavæddu ríkis-
Oröiö og boröiö
Mótsögnin felst í því að ráðherr-
ann er að taka peninga út úr efna-
hagslífinu og býst síðan við því að
efnahagslífið auki fjárfestingu á
sama tíma. Það gengur ekki upp.
Þegar lífeyrissjóðirnir verða fyrir
þessum mikla tekjumissi gera þeir
annað af tvennu: Biðja fyrirtækin
Burtséð frá deilunum um innihaldið þá er hún töluvert fallegri taskan hans
Browns (t.v.) en gamla taskan hans Clarke (t.h.).
gjöld fyrirtækja má reikna með því
að tekjutap lífeyrissjóða hafni að
lokum á fyrirtækjum í formi minni
fjárfestingar. Peningar sem skomir
eru út úr hagkerfinu á þennan hátt
fyrirtækin hefði mjög takmörkuð
áhrif til langs tíma.
Sterkt pund og fjárfesting
Til þess að halda sig innan þess
Viðskipti með hlutabréf á Verð-
bréfaþingi íslands hafa verið dræm
undanfama daga og vikur. Ástæðan
er í fyrsta lagi vaxtalækkunin á dög-
unum sem hækkaði gengi skulda-
bréfa og í öðm lagi töluverð lækkun
ávöxtunarkröfu húsbréfa. Ávöxtunar-
krafan lækkaði úr 5,47 í 5,42 eða um
næstum 1%. Við þetta hækkaði gengi
húsbréfa enda ávöxtun eldri bréfa nú
hærri í hlutfalli við ávöxtunarkröf-
una en áður. í kjölfarið kom upp
óvissa og menn höfðu skiptar skoðan-
ir á því hvort lækkunin væri komin
til að vera eða hvort hún gengi til
baka og myndi ná jafnvægi við hærra
verð.
Af þessum sökum vora mjög mikil
viöskipti með skuldabréf og var sleg-
ið met á þinginu á miðvikudag þegar
heildarsala nam 2,882 milljörðum
króna. Spákaupmennska var skiljan-
lega mikil og margir nýttu sér tæk-
ifærið til að innleysa gengishagnað
síðustu vikna. Ávöxtunarkrafan hef-
m fallið úr 5,7 síðan i maí þannig að
reikna má með að margir hafi hagn-
ast vel á þessum viðskiptum.
-vix
1600
1500
M J J.
-----'—
Pvt. hlutabréfa