Dagblaðið Vísir - DV - 11.09.1997, Qupperneq 15

FIMMTUDAGUR 11. SEPTEMBER 1997
15
Leikskólinn, stærð-
fræðin og launin
Leikskólinn er uppeld-
is- og menntastofnun
yngstu barnanna í þjóð-
félaginu, barna sem við
segjum á góðum stund-
um að eigi að erfa land-
ið. Það er nauðsynlegt að
i leikskólum starfi fólk
með menntun á sviði
leikskólafræða. Hvers
vegna er það nauðsyn-
legt, er ekki nóg að þar
starfi fólk með „gott
hjartalag sem hefur gam-
an af börnurn"?
Nýverið var kunngerð
frammistaða íslenskra
bama í stærðfræði, sam-
anborið við böm annars
staðar í heiminum. Börn-
in okkar komu sem
kunnugt er fremur illa
út. Strax er farið að leita
orsaka og íslenska skóla-
kerfið tekið til skoðunar, bæði
grunnskólinn og þær menntastofn-
anir sem sinna menntun kennara.
En er nóg að skoða hvað þessir aðil-
ar gera eða gera ekki þegar frammi-
staða barnanna er skoðuð? Er ekki
nauðsynlegt að líta á fyrsta skóla-
stigið i íslenska menntakerfinu;
leikskólann?
Leikskólinn og
stæröfræðin
í leikskólanum er verið að vinna
með stærðfræði frá fyrsta degi
bamsins þar. Það er e.t.v. ekki verið
að margfalda og
deila, allavega ekki á
blaði, en það er verið
að vinna með gmnn-
inn.
Sem dæmi má nefna
aldur barnanna,
heimilisíong, afmæl-
isdaga, stærri,
minni, meira,
minna, fleiri, færri
og þau þurfa að
skipta á milli sín
(deila). Þetta eru
hugtök sem snerta
stærðfræðina beint
og óbeint. í leikskól-
anum gera börn sér
grein fyrir rými, t.d.
þegar þau teikna og
mála, byggja úr
kubbum, hvort held-
ur það eru legókubb-
ar eða trékubbar.
Þau gera sér grein fyrir fjölda og
formum.
í leikskólanum er sungið og farið
með visur þar sem börnin þurfa
meira og minna
að telja, líka
draga frá og leggja
saman. Einn lítill
flll lagði af stað í
leiðangur, fimur
var ei hans fót-
gangur, takturinn
fannst honum
heldur tómlegur
svo hann fann sér
einn til viðbótar.
Tveir litlir fllar
lögðu af stað í
leiðangur og áfram syngja þau og
leggja saman. í leikskólanum eru
sagðar sögur þar sem talning kemur
fyrir, svo sem sagan um bræðuma
Einbjörn, Tvíbjörn og upp í Tólf-
björn.
Það er spilað við böm í leikskól-
um, þau verða að vita hvað kemur
upp á teningunum og færa mennina
sína aftur á bak og áfram um reiti
sem þau verða að telja.
í leikskólanum flokka börn t.d.
eftir lit og lögun og þau telja jöfn-
urnar sínar að leikslokum. Þau
borða mikið eða lítið og telja disk-
ana eða brauðin, gúrkusneiðarnar
o.s.frv. Stærðfræðin er samofin öllu
starfi í leikskólanum. Leikskóla-
bamið lærir í gegnum leik og dag-
legar venjur.
Leikskólinn og launin
Leikskólakennarar læra um
náms- og þroskaleiðir leikskóla-
bamsins í sinni menntun, þeir
læra hvemig best er að skipu-
leggja starfið og á hvað beri að
leggja áherslu.
Ég tel að hlutur leikskólans í
námi og þroska bama sé stórlega
vanmetinn og að stundum sé farið
langt aftur fyrir getu þeiira þegar
þau byrja í grunnskóla. Ég tel að
það þyrfti að vera meiri samfella
milli þessara skólastiga svo byggt
sé ofan á þá þekkingu sem börnin
hafa en ekki tekinn nýr grunnur
við hlið þess eldri.
Leikskólinn er og verður ómiss-
andi þáttur í samfélaginu og við
eigum að búa vel að honum. Það
að byggja hús og kalla leikskóla
gerir það ekki sjálfkrafa að leik-
skóla. Það er innihaldið en ekki
umbúðirnar sem skipta mestu
máli. Til að tryggja gæði í starfi
leikskóla þarf fagmennsku til. Það
á að gera þá kröfu að í leikskólum
starfi fagmenn, leikskólákennarar.
Til að svo geti orðið þarf leikskóla-
kennarastarfið að vera eftirsókn-
arvert.
Það er margt sem gerir störf eft-
irsóknarverð en einn er sá þáttur
sem vegur þungt, það eru launin.
Ég tel að ef ekki verði eitthvað
gert í launamálum leikskólakenn-
ara verði atgervisflótti úr stétt-
inni, flótti sem framtíðin má ekki
við. Nú eru lausir kjarasamningar
og sveitarfélögin hafa tækifæri til
að sýna hug sinn til yngstu borg-
aranna í verki.
Kristín Dýrfjörð
Kjallarinn
Kristín Dýrfjörö
lektor í leikskólafræð-
um, Háskólanum á Ak-
ureyri
„Þaö að byggja hús og kalla leik-
skóla gerír það ekki sjálfkrafa að
leikskóla. Það er innihaldið en
ekki umbúðirnar sem skipta
mestu má!i.u
Fátækt fráskilinna karla
Ársuppgjör Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar 1997 varpar ljósi
á meinta fátækt íslenskra karla á
höfuðborgarsvæðinu. Lára Björns-
dóttir félagsmálastjóri benti á
nokkrar ástæður þessa annarlega
ástands mitt I öllu góðærinu.
Karlar koma verr út úr skilnaðar-
málrnn. Konur sitja áfram í vistar-
verum þeirra, þær halda bifreið
þeirra og forræði barna þeirra.
Skilnaður þýðir vesaldóm útskúf-
aðra karla en velsæld barnmargra
kvenna. Á opinberum skilnaðar-
plöggum er körlum brigslað um
óreglu, framhjáhöld og ofbeldi en
óopinber ástæða flestra skilnaða
snýst fyrst og fremst um slæma fjár-
hagslega stöðu.
Sniðugar sporslukonur
Fráskildar konur hafa úr meiru
að spila eftir að þær hafa losað sig
við lélegar fyrirvinnur, þökk sé
samúðarfullu velferðarkerfi.
Fráskildir karlar upplifa skilnað
sem heimilishrak, viðvarandi ör-
birgð vegna kröfu opinberra inn-
heimtustofnana um meðlags-
greiðslur sem dragast sjálfkrafa frá
launum eða atvinnuleysisbótum,
án tillits til tekna. Þeir lenda aftur
á byrjunarreitnum i lífsbaráttunni.
Frá sjónarhóli fráskilinna
kvenna með böm undir lögaldri lít-
ur dæmið allt öðruvísi jit. Ef konan
situr ekki bara áfram í eigin íbúð
þá á hún forgang að ódýrum félags-
legrnn búsetu-
eða leiguíbúðum.
Meðlög barns-
feðra, meðlags-
uppbót hins opin-
bera, sem er jafn-
há framlagi
karlsins, barna-
bætur, barna-
bótaauki, húsa-
leigubætur,
vaxtabætur og
mæðralaun
streyma svo til
sjálfkrafa inn á bankareikninga
þeirra í byrjun hvers mánaðar.
Annað hvert hjónaband endar
með skilnaði og 40% íslenskra
bama þurfa að reiða sig á framlög
velferðarstofnana til að draga fram
lifið. Fæst böm sem svo er ástatt
fyrir njóta raunverulega ávaxta
velferðarkerfisins. Fjárausturinn
lendir allur í vösum einstæðra
mæðra. Þær mynda hina nýju
millistétt sem kven-
réttindasamtök hins
vestræna heims hafa
skapað með kröfu-
gerðarpólitík sinni.
Afkoma þeirra er
gulltryggð hvort sem
þær kjósa að vinna
úti eða sitja heima
við hannyrðir. Eitt
barn er basl fyrir
konu á atvinnuleysis-
bótum, tvö hífir inn-
komuna upp fyrir
100.000 krónur og
þrjú, fjögur, „bingó!“
Lífeyririnn skatt-
frjálsi er kominn upp
í 150.000 krónur mán-
aðarlega.
Nýtt misrétti
Einhleypar, bamlausar útivinn-
andi konur hafa það hins vegar
álíka skítt og’ annað launafólk, svo
ekki sé minnst á giftar konur með
ung börn sem neyðast oft til að
reiða sig alfarið á tekjur eigin-
mannsins til að geta dregið fram
lffið.
Velferðarkerfið átti að jafna kjör
fólks en það hefur óafvitandi skap-
að nýtt misrétti, rangindi sem
stinga i augu fóðurlausra bama, út-
skúfaðra feðra og samviskusamra
gamaldags kvenna sem hafa hlynnt
að nokkrum kynslóðum bama án
þess að þiggja fyrir það nokkur sér-
stök laun frá hinu opinbera. Það
var markmið, en mun-
aður í sjálfu sér fyrir
lýðveldiskynslóðina,
að stofna fjölskyldu til
að geta leyft sér að
eiga og ala böm.
Nú eru konur verð-
launaðar fyrir að
sundra máttarstoðum
fjölskyldnanna, for-
eldrunum. Þjóðfélag
sem umbunar konum
fyrir klúður, ábyrgð-
arleysi og barlóm
eignast áður en yfir
lýkur samkór óalandi
og óferjandi vælukjóa.
Við hverju búast
stjómmálamennirnir
sem flestir eru sekir
um þessa yfirþyrm-
andi móðurum-
hyggju? Eiga þeir von á afrekum
frá skjólstæðingum sínum?
Ofvernduð börn koðna niður í
ekki neitt og sama gerist hjá skjól-
stæðingum velferðarstofnana. Það
hefuí mjög neikvæð áhrif á sjálfs-
mynd einstaklingsins að segja sig
til sveitar og þurfa að reiða sig á
ölmusufé skattborgara. Ástæður
örbirgðar eru auðrekjanlegar. En
hver hefur hjarta í sér til að banna
ráðleysingjum að eignast börn,
fólki að helga sig óarðbærri iðju og
aðframkomnum atvinnurekendum
að losa sig við starfsfólk.
Gísli Þór Gunnarsson
„Annað hvert hjónaband endar
með skilnaði og 40% íslenskra
barna þurfa að reiða sig á framlóg
velferðarstofnana til að draga
fram Hfíð. Fæst bórn sem svo er
ástatt fyrir njóta raunverulega
ávaxta velferðarkerfísins.u
Kjallarinn
Gísli Þór
Gunnarsson
sálfræðingur
Með og
á móti
A útvarpsráð að fjalla um
ráöningarmál?
Guörún Helgadótt-
ir.
Hver annar?
„Við erum að reka ríkisútvarp
þetta er ríkisstofnun og hvað er
eðlilegra en að Alþingi íslendinga
kjósi ráð til að hafa umsjón og eft-
irlit með þessari stofnun? Hver
ætti annar að
gera það? Vill
þjóðin fela ein-
um útvarps-
stjóra, hver
sem hann er
hverju sinni,
að ráða stofn-
uninni einn?
Mér þykir
þessa umræða
í stuttu máli
sagt fáránleg," sagði Guðrún
Helgadóttir útvarpsráðsmaður.
„Það sem útvarpsráði ber að gera
er að hafa umsjón með dagskrá
stofnunarinnar, sjá um að málum
sé ekki hallað, að jafnréttis sé
gætt og að fólk fái hlutlausar upp-
lýsingar. Það er eðlilega ekki
hægt að hera ábyrgö á dagskrá
stofnunarinnar ef við höfum ekk-
ert með það að segja hverjir stýra
henni. Auðvitað hljótura við að
fylgjast með fjárhag stofirunar-
innar þar sem dagskrá kostar
peninga. Ég hef aidrei byrjað að
skilja þessa umræðn. Það er ein-
kennileg tortryggni sem er alltaf
gagnvart þeim sém koma að
rekstri þessa þjóðfélags. Ef fólk
vill ekki útvarpsráð þá vill fólk
sjálfsagt að útvarpið verði selt á
almennum markaði og einka-
vætt. Það held ég ekki. Mér þykir
ekkert eðlilegra en að útvarpsráð
fjalli um ráðningu manna í yfir-
mapnastöður hjá Ríkisútvarpinu.
Okkur ber að sinna skyldum út-
varpsins."
Út í hött
„Það hefur komið fyrir að í út-
varpsráði séu ágætir fagmenn og
ekki alltaf síðri til að meta hæfni
manna heldur en yfirmenn í út-
varpinu sjálfú. Útvarpsráðsmenn
hafa hins vegar
oft horft fram
hjá hæfni sinni
og látið aðra
hagsmuni ráða.
Flokksgæðinga-
hagsmunir
hafa orðið ofan
á. Ef það er rétt
sem ég heyri
varðandi frétta-
stjóra Sjón-
varpsins þá er það dæmigert
þannig mál,“ sagði Atli Rúnar
Halldórsson, fyrrverandi frétta-
maður hjá Rfkisútvarpinu.
„Þaö koma upp tilfelli af og til
þar sem erfitt er að skilja hvaða
hagsmunir eru að baki. Sérstak-
lega er þaö áberandi þegai- „feit-
ari bitar" eru á lausu. Stundum
tekst útvarpsráði að vera á réttu
róli faglegá. Það breytir því ekki
að ég er ekki sámmála að þetta sé
gert með þessum hætti. Það á að
ráða yfirmenn að þessari stofnun
eins og gert er annars staðar. Yf-
irmennimir eiga síðan að ráða
sér samstarfsfólk. Ef illa tekst til
á að reka yfirmennina. Auðvitað
er það út í hött að þingkjörið ráð
sé að fjalla um ráðningar venju-
legra starfsmanna. Þau ár sem ég
starfaði hjá útvarpinu kom fyrir
að mér fannst erfitt að átta sig á
hver niðurstaðan yrði. Þegar ég
átti von á að umsækjandi væri
öruggur um að vera ráðinn kom
fyrir að sá fékk jafnvel ekkert at-
kvæði í ráðinu. Þegar fólk sem
sækir um starf og fær ekki ráðn-
ingu leitar upplýsinga hvers
vegna það fékk ekki stuðning þá
hefur því verið sagt að það hafi
ekki unnið í sínum málum. Sem
sagt, fólk átti að liggja í símanum
og óska eftir stuðningi. Fólk átti
að haga sér eins og það hefði ver-
ið í kosningabaráttu." -sme
Atli Rúnar Halldórs-
son.