Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.1998, Blaðsíða 22

LAUGARDAGUR 4. APRÍL 1998 JDl'Íi/"
. viðtal
★ ir
íslenskir listamenn á Visions Du Nord í nútímalistasafni Parísarborgar:
- segir Susanne Pagé, forstöðumaður safnsins
DV,Paris:
Tíu íslenskir myndlistarmenn eiga
verk á stórri myndlistarsýningu,
Visions du nord, sem nú stendur yfir
í Nútímalistasafni Parisarborgar,
Musée d’art modeme de la ville de
Paris. Þegar komið er upp úr neðan-
jarðarlestarstöð-
inni sem næst er
safninu blasir
við staðurinn
sem á síðustu
mánuðum hefur
breyst í mekka
syrgjenda Díönu
prinsessu. Það er
ekki nema spöl-
kom frá slys-
staðnum að Pala-
is de Tokyo,
byggingunni sem
hýsir safiiið.
Visions du
nord er helguð
verkum þriggja
kynslóða nor-
rænna myndlist-
armanna; fimm
vom fæddir í kringum
1860, Per
Kirkeby er um sextugt en þeir yngstu
era um eða yfir þrítugt. Aðeins einn
listamaður sýnir verk sem varð til
fyrir áhrif frá nálægð safnsins við
slysstaðinn; verkið er blómabúð Þor-
valds Þorsteinssonar - en blómin sem
þar fást era reyndar ekki stíluð á
prinsessuna heldur „Óþekkta lista-
manninn”.
Verk Þorvalds og tvær ljósmyndar-
aðir era staðsett á efstu hæð safhsins
sem í daglegu tali gengur undir nafn-
inu Arc. Þessi
hæð er frátekin
fyrir sýningar á
verkum myndlist-
armanna af yngri
kynslóðinni og
þar gefur nú að
lita listaverk,
ekki aðeins eftir
tug íslendinga,
heldur fjölmarga
aðra unga lista-
menn frá öllum
Norðurlöndun-
um. Nokkur verk-
anna era gerð í
samstarfi við
breska og þýska
listamenn eins og
verk Önnu Guð-
jónsdóttur sem
býr og starfar í
Hamborg þar sem
hún rekur sýn-
ingarstað, sem
hún kallar Safn
fjarlægra staða, í
samvinnu við
Þjóðverjann Till
Krause. Hjá
Önnu í París
sýna þrir íslensk-
ir listamenn, Þak tslenska skálans er litríkt.
Inga Svala Þórs-
dóttir, Kristinn G. Harðarson og Val-
borg Salóme Ingólfsdóttir auk Hann-
esar Lárassonar sem hefúr hannað
stórmerkilegan (aljþjóðlegan skála
utan um safnið.
tímalistasafni Parísarborgar sem er
aðalsýningarstaður listaverka þess-
arar aldar i borginni ásamt Lista-
miðstöð George Pompidou sem nú er
lokuð vegna viðgerða. Það sem að-
geinir þessi tvö söfh eru ólíkar
áherslur. Listamiðstöðin sýnir verk
alþjóðlegra listamanna en Nútíma-
listasafnið einbeitir
sér að verkum evr-
ópskra listamanna.
Susanne Pagé, for-
stöðumaður Nútíma-
listasafnsins, hefur
gert sitt til að hlúa að
þessari sérstöðu safns-
ins. Að undirlagi
hennar hafa verið sett-
ar upp sýningar sem
ætlað er að varpa ljósi
á lítt þekktar hliðar á
listsköpun í Evrópu á
þessari öld. Þessar
sýningar teljast því
ekki aðeins viðburðir í
Frakklandi. Á Visions
, du nord er það Sus-
Skalinn stendur a anne sem markar
kampavinsfloskum. stefnuna jafnvel m
hver hinna þriggja hluta sýningar-
innar hafi sérstakan sýningarstjóra.
Susanne er ákveðin kona sem veit
hvað hún vill og tekur óhikað af-
stöðu sem hún á ekki í vandræðum
með að verja. En hún er líka sannur
listunnandi sem lítur ekki aðeins á
forstöðuna sem starf heldur ástríðu.
Daginn fyrir opnunina á Visions du
nord, 6. febrúar, var hún á þönum
um safnið en gaf sér samt tíma til að
setjast niður i kaffiteríunni til að
spjalla um stefnu safnsins og tilurð
Sýnum fleira en Picasso og
Matisse
Það er ekki ónýtt, allra síst fyrir
imga listamenn, að fá að sýna í Nú-
symngarmnar.
„Þær sögulegu yfirlitssýningar á
evrópskri myndlist sem settar hafa
verið upp í safninu á síðustu áram
eru tilraun okkar til að skoða lista-
söguna út frá öðru sjónarhomi en
því sem fæst ef aðeins er horft yfír
myndlistarsviðið frá París,“ segir
hún. „Við viljum sýna verk lista-
manna sem litla eða enga athygli
hafa fengið fram að þessu. Verk sem
aldrei hafa verið fengin á sýningar í
Kallela, Helen Schjerfbeck, Carl
Frederik HUl, August Strindberg og
Edvard Munch. Nafii þess síðast-
nefiida er þekktast utan Norðurland-
anna og hann er án efa sá eini sem
Frakkar kannast almennt við.
„En við þekkjum í raun aðeins brot
af verkum Munchs, þau sem vora á
sýningunni Munch og Frakkland i Or-
say-safninu árið 1991,“ segir Susanne,
„og á þeirri sýningu vora ekki mörg
verk eftir hann. Við þekkjum ekki
einfarann Munch eða þau verk sem
hann gerði eftir að hann dró sig í hlé
frá meginlandinu og settist að í Nor-
egi. Ég hef engan áhuga á að einblína
á þau verk sem hægt er að bera sam-
an við það sem við þekkjum hér, frek-
ar draga fram þann óumdeilanlega
mun sem er á verkum hans og okkar
listamanna og undirstrika þannig sér-
kenni Munchs. í sögulega hluta
Visions du nord sýnum við því verk
sem era gerólík þvi sem við i Frakk-
landi þekkjum.”
Susanne segir að valið á listamönn-
unum hafl hreint ekki legið fyrir í
byrjun. Útkoman er hins vegar svo
heildstæð að valið virðist hafa komið
að sjálfu sér.
„Við reyndum að skoða verk eftir
sem flesta til að átta okkur á sérkenn-
um hvers og eins. Norðurlönd liggja
vissulega úr alfaraleið og era lítið
þekkt. En standi maður frammi fyrir
hinu ókunnuga þýðir ekkert annað en
sýna auðmýkt og vera við því búinn
að taka á móti nýrri reynslu með opn-
um huga. Eftir að hafa heimsótt öll
Norðurlöndin kviknaði löngun til að
leggja áherslu á ákveðna þætti. Að-
eins á þann hátt tekst að koma auga á
ákveðna eiginleika, sem i þessu tilfelli
vora næmleiki og einstök skynjun
nokkurra listamanna. En það sem
Gallen-Kallela, Schjerfbeck, Hill,
Strindberg og Munch eiga sameigin-
Susanne Pagé - skildi ekki
Kjarval fyrr en á íslandi.
Skálinn sem Hannes Lárusson bjó til fyrir
Frakklandi áður og eru um leið
verk sem lent hafa baksviðs í
listasögunni. Þetta er tilraun
til að draga upp aðra mynd af
módemismanum en þá sem
klassísk lesning á honum sýnir
okkur. í stuttu máli þá reynum
við að sýna fleira en stóru
nöfhin, Picasso og Matisse."
Myndlist Norðurlandanna
fellur óumdeilanlega undir
þessa skilgreiningu, því hún
nær því varla að vera neðan-
málsgrein í almennum lista-
sögubókum. Þaö er því ekki
erfitt að finna norræn lista-
verk sem aldrei hafa komið til
Parísar. Frakkar hafa sýnt list
Norðurlandanna takmarkaðan
áhuga fram að þessu og ellefu
ár era liðin frá því síðast var
haldin stór sýning á norrænni mynd-
list í borginni. Það var sýning á
verkum frá síðustu öld en aðeins
verk eins íslendings, Þórarins B.
Þorlákssonar, komust á þá sýningu.
í sögulegum hluta Visions du nord
eru engin íslensk verk. Susanne
Pagé kann skýringu á því.
Skildi ekki Kjarval fyrr en á
Islandi
„Við völdum að taka afgerandi af-
stöðu í sögulega hlutanum og ein-
skorða hann við eina kynslóð lista-
manna. Kjarval hefði getað komið til
greina en hann tilheyrir annarri kyn-
slóð. Það er líka stutt síðan haldin var
yfirlitssýning á verkum hans i öðra
borgarlistasafhi, Pavillon des Arts.
Verk Kjarvals era mjög sérstök og
maður þarf eiginlega að hafa heim-
sótt Ísland til að átta sig á þeim. Ég
skildi ekki fyrr en á íslandi að lands-
lag hans er ffernur andlegt en land-
fræðilegt. Það er auðvelt fyrir ókunn-
uga að misskilja verk Kjarvals og því
þarf að vanda til sýninga á þeim er-
lendis."
Þeir fimm listamenn sem eiga verk
í sögulega hlutanum era Akeli Gallen-
íslensku deildina.
legt er í raun það sem aðskilur þau.
Það er að segja þau hafa farið ólíkar
en um leið mjög afmarkaðar leiðir.
Þau hafa öO átt í baráttu við andlegt
ójaftivægi og sum fengu að kynnast
hreinni geðveiki. Einsemdin er einnig
sameiginlegur þáttur sem kemm-
fram í sjálfsmyndum Schjerfbecks og
sífelldum flótta Gallen-Kallela.
Vinnan við skipulagningu sýning-
arinnar snerist ekki um að fara aftur
í tímann og rekja sig þaðan. Mun vit-
urlegra er að skoða verkin með aug-
um samtímamannsins því aðeins
þannig er hægt að átta sig á því hvaða
verk eiga erindi við okkur í dag.“