Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.1998, Blaðsíða 11

ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚNÍ 1998
wtennmg
ítölsk tónlist í sex aldir
Nú verður ódýrara með hverjum deginum að
gefa út geislaplötur og er svo komið að nánast
hver tónlistarmaður getur látið gera fyrir sig
slíkar plötur til að hafa upp á vasann. Til að
anna tónlistarmönnum og ýmiss konar minni-
hlutahópum í tónlistarlíflnu hefur sprottið upp
aragrúi lítilla útgáfufyrirtækja sem lifa mis-
jafnlega lengi.
Ég hef áður látið í ljós hrifningu mína á litlu
útgáfufyrirtæki í París sem kallar sig Opus 111
og er rekið af nokkrum harðduglegum og
smekkvísum konum. Fyrirtækinu var hleypt af
stokkunum með framúrskarandi upptökum af
ítalskri barokktónlist með fiðluleik-
aranum og stjórnandan-
um Fabio Biondi. En
í framhaldinu fór Opus
111 að keppa við önnur
útgáfufyrirtæki á mið-
aldatónlistarmarkaðin-
um, t.d. með sveitinni
Micrologus, einnig með
góðum árangri. Þegar
Opus 111 hóf síðan að gefa
út bæði kirkjutónlist og pí-
anósónötur Schuberts fóru
tónlistaráhugamenn að
sperra eyrun fyrir alvöru.
Hljómplötur
Aðalsteinn Ingólfsson
fyllsta jafnvægi. Við þetta má bæta að aðstand-
endur Opus 111 hafa vit á að búa geislaplötum
sínum umgjörð við hæfi.
Nú hefur Opus 111 farið af stað með útgáfu
sem á sér enga
hliðstæðu sem
ég þekki;
nefni-
lega
að
ausa af
Aðal útgáfunnar er að sjálfsögðu fullkominn
trúnaður við þá tónlist sem tekin er upp hveiju
sinni en hún hefur einnig verið fundvís á tónlist-
arfólk sem ekki er búið að útjaska; ég nefni til
dæmis rússneska píanóleikarann Olgu
Tverskayu. Þar að auki hafa sjálfar upptökumar
verið nær hnökralausar, kristalstærar og í
gjörvallri
tónlistarhefð einstakra
héraða eða borga á Ítalíu, frá upp-
hafi og fram á 18. öld, og munu ítalskir og
franskir hljóðfæraleikarar sjá um spilamennsk-
una. Útgáfan tekur ekki einasta til sígildrar tón-
listar heldur einnig til þjóðlaga og danstónlistar.
Til dæmis er ætlunin að gera skil tónlistarlífi
Piedmont-héraðs á Norður-Ítalíu á 50 geislaplöt-
um en þar störfuðu tónlistarmenn frá Genf,
Nice, Sardiníu og auðvitað konungdæminu í
Savoy. Meðal þekktustu tónskálda í Piedmont
voru þeir Gaetano Pugnani og Felice Giardini
sem undirritaður þekkti einungis af afspurn.
Plata frá Opus 111 í þessum flokki með fimm
strengjakvartettum Giardinis varð honum mik-
il opinberun, ekki aðeins vegna spilamenns-
kunnar (LAstrée kvartettinn) heldur vegna
uppáfinningasemi höfundar og vandaðra vinnu-
bragða.
Opus 111 gerir tónlistarheföinni
í Napóli sömu skil en þar er af
að taka. í
Napólí sóttu menn
sér tónlistaráhrif
og tónlistarmenn
í til Grikklands,
Spánar, Frakklands,
jafnvel til Marokkó,
og þar reis barokktón-
listin einna hæst á
ítaliu, jafnvel í Evrópu
íjörvallri. Á 18. öld
oru þar til dæmis 4 tón-
listarskólar starfandi á
sama tima og voru 400 nemendur í
hverjum skóla. Tónskáld á borð við
Provenzale, Scarlatti, Pergolesi og Cimarosa
voru öll viðloðandi Napólí einhvern hluta
starfsævi sinnar og veittu innblástur ágætum
tónskáldum meðal heimamanna sem fáir
þekkja í dag. Einn þeirra er Cristofaro Cares-
ana (1640-1709) sem hér er kynntur með jóla-
kantötu sem mér þótti mikið til um.
Síðan áformar Opus 111 að hefja útgáfu á tón-
list frá öðrum héruðum á Ítalíu. Miðað við gæði
áður óþekktrar tónlistar sem útgáfan hefur þeg-
ar dregið fram í dagsljósið er ástæða til að kæt-
ast við tilhugsunina.
Tesori del Piedmonte,
Tesori di Napoli
Opus 111
Umboð á íslandi: JAPIS
l i t r t n a
GEF OSS IDAG VOR
DAGLEGU LÆRI
Ætli það hafi ekki verið ’86 sem brezk blaða-
kona benti eiginkonum, unnustum, mæðrum
og dætrum á að horfa á heimsmeistarakeppn-
ina með karlpeningnum, þvi þarna trylltu
glæsilegustu læri veraldar um vellina. 1990
ákvað alþjóðaknattspyrnuráðið að buxna-
skálmar liðanna skyldu sikkaðar um tæpt fet,
svo aðeins sæjust eggjandi hnjákollar piltanna.
Það var þá þegar orðið of seint. Milljónir
kvenna höfðu uppgötvað kósakka-heilkennin.
Þau lýsa sér þannig að stillilegar konur sem
stunda skrifstofuvinnu, fara í hárgreiðslu,
smyrja brauð þunnt með glæru gervibrauð-
smyrsli, kaupa alltaf sömu gerð bómullarnær-
fata, ganga í skóm með hálfháum hæl og inn-
leggi og kinka kolli á mannamótum, komast í
snertingu við frumforrit homo sensuens. Ein-
hver flött, feyskin fruma minnisbankans
hrekkur upp hungruð og sýgur í sig safa úr
nærliggjandi holdi (ef eitthvað er; annars bíður
hún eftir næsta vatnsglasi) og rifjar upp að það
er sá sem hraðast getur hlaupið, hæst öskrað
og mest sparkað sem er hentugastur til undan-
eldis, ef hliðsjón er tekin af afkomulíkum kyn-
stofnsins. Þó nútímakonan taki sjaldnast mið
af þessum fágætu hæfileikum karldýrsins þeg-
ar hún velur sér maka, þá leynist í forsöguleg-
um arfberum hennar gott auga fyrir stæltum
lærum, svitablautu hári, tútnum hálsæðum og
vörum sem stríkka af bardagagleði.
Fjölmiðlar
Auður Haralds
Því er það að fleiri konur en karlmenn horfa
á Boltann. Þar sem Boltinn er eins og Drottinn,
alltaf nærverandi, þá hefur félagsleg gæðasam-
vera ásamt nánum tjáskiptum
næsta legið niðri síðan hann
hófst. Það er helzt að maður geti
haft samband við karlmenn án
þess að höfnunarkenndir manns
séu endurreistar með fáum,
skyrptum orðum: Nei! Ég er að
horfa á leikinn!
Þrátt fyrir dragsíðar buxum-
ar (verða þeir með blæju 2002?)
gerðist það samt um daginn, að
ég fann djúpa þörf fyrir að horfa
á tuttugu og tvo sveitta. Kveikti
ég á tækinu og var að fara að
sækja vistir, þegar við mér
blasti ófögur sjón. Þrjú prúðbúin að snæðingi í
sjónvarpssal. Gekk svo á með uppskriftum og
andalærum og það get ég svarið, að þessi þijú
skorpnu fuglslæri komu engan veginn í staðinn
fyrir þessi 48 íturvöxnu sem ég ætlaði að gæða
mér á. Upplýsingar um á hvaða síðu textavarps-
ins uppskriftina að dauðum andafótum væri að
finna hafa síðan yfirgnæft umfiöllun um lifandi,
fiörlega fætur. Fyrir þær húsmæður sem enn
höfðu ekki náð upp nægum vanmætti gagnvart
heimsmeistarakeppninni var síðan matreitt
créme brulée í beinni með logsuðutæki. Liggja
nú matmæður fótboltafiklanna í sárum, því
næst heimta þeir að allur HM-matur verði eld-
aður með logsuðutæki.
Hvað var þessi alklæddi, mjúkholda mat-
sveinn að gera þarna? Var þetta ný íþrótta-
mannaþolraun? Fyrst þurftu kempur bara að
geta stokkið, synt eða sparkað. Næst urðu þær
að geta haldið uppi samræðum um átökin. Og
nú þurfa þær að geta borðað með hníf og gaffli
í beinni. Er enginn endir á því hvað er lagt á
þetta fólk!
Davíð á Gráa kettinum
Tímaritið Nordisk Litteratur er komið
út. Menningarsíðan greinir stolt frá því
að það er Silja Aðalsteinsdóttir sem situr
í ritnefnd fýrir íslands hönd í fiarveru
Ástráðs Eysteinssonar.
t ritinu er ýmislegt gómsætt. Til dæm-
is er sagt frá bókum Karen Syberg og
Jens Andersen um rithöfundinn Tove
Ditlevsen. Syberg kemst víst að þeirri
niðurstöðu að Ditlevsen hafi búið yfir
hrikalegu valdi til þess að fá fólk til að
leika þau hlutverk sem hún skipaði því í.
Og a.m.k. í bókum sínum hafi hún afltaf
átt síðasta orðið.
Bráðskemmtilegt samnor-
rænt menningarslúður er nýj-
ung hjá Nordisk litteratur.
Sögur úr jólabókaflóðinu á
Norðurlöndum sem alla jafna
fara ekki út fyrir landsteina
hvers lands.
„i nágrannalöndunum eru
skrifaðar bækur um forsætis-
ráðherra. Á íslandi skrifar
hins vegar forsætisráðherrann
bók.“ Á þessum orðum hefst
klausa sem greinir frá uppi-
standi á Alþingi vegna bók-
menntaáhuga forsætisráð-
herra. Eins og fólki er líklega
enn í fersku minni varð Davíð Oddsson
að þjóðskáldi í desember eftir að bókin
Nokkrir góðir dagar án Guðnýjar kom út
og fékk víðast hvar glimrandi dóma.
Stjórnarandstöðunni þótti það hins vegar
ekkert merkilegt.
Sigríður Albertsdóttir skrifar um
ljóðabók Matthíasar Johannessens, Vötn
þín og vængur. Umfiöllunin ber yfir-
skriftina Ljóði er aldrei lokið og segir
Sigríður meðal annars að ljóð Matthlasar
fialli um samspil lifs og dauða, svo sem
ótta, grimmd og sársauka tengd dauðan-
um - því eina sem maöurinn á fyrir víst
í tilverunni. Hún talar einnig um óþolin-
mæði Matthíasar í garð mannskepnunn-
ar sem virðist ekkert læra af reynslunni
og hefur lítið breyst í gegnum aldimar.
Hugur mannsins stríðir enn við steina
Sísifosar.
Gróur Birgis Andréssonar
Heigi Hjaltalín rekur í kjallara Vestur-
götu 10 Gallerí 20m2. Gafleríið er eins og
nafnið ber meö sér ekki stórvaxið þó að
þar hafi hin síðari ár sést margt af
merkilegri myndlist.
Birgir Andrésson myndlistarmaður
opnaði þar á laugardaginn sýningu sem
hann kýs að kalla Islendingaspjall. Á
fiórum hillum getur að líta nokkrar kon-
ur á þjóðbúningum sem spjafla saman
um náungann eins og íslendingum ein-
um er lagið. Með hneykslunartóni og af
örlítilli rætni en samt þó af innilegri
fróðleiksfýsn og jafnvel undir því yfirsk-
ini að umhyggja fyrir velferð náungans
ráði fór. Guðmundur Oddur Magnússon
segir m.a. í sýningarskrá að þessar is-
lensku gróur séu hlaðnar minningum um
útsýni íslenska eldhúsgluggans sem sum-
um finnist ein merkilegasta rúða í ver-
öldinni.
„Sviðið fyrir framan þennan eldhús-
glugga hér er eins konar
vitnisburður um misvinda-
sama sambúð listamanns-
ins við þjóð sína og vini,“
segir goddur enn fremur.
Orð að sönnu, því sumir
þykjast þekkja ýmsa
karaktera úr þjóðlífinu, og
jafnvel listamanninn sjálf-
an í neikvæðum orða-
flaumi kjaftakerlinganna.
Við opnunina var Birgir
Andrésson vændur um
kvenfyrirlitningu. Á sýn-
ingunni eru það jú einung-
is konur sem leggja það fyrir sig að tala
svona um náungann, sem er furðu algeng
sýn þó að vel þekkt séu þau ummæli
ágætrar konu að hún hafi „aldrei vitað
aðrar eins kjaftakerlingar og karlmenn.“
Listamaðurinn viðurkenndi ómeðvit-
aða kvenfyrirlitninguna fúslega en bætti
við að löngun hans hefði verið að sýna
fram á umtal sem þjóðareinkenni. Og
hvað er þjóðlegra en konur í þjóðbúning-
um?
Sýningin stendur til 28. júní og verður
hún opin miðvikudaga til sunnudaga frá
kl. 15.00 til 18.00.
Umsjón
Þórunn Hrefna