Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.1998, Síða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 19. ÁGÚST 1998
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaóaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
VTsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverö 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Flagarí á forsetastóli
Clinton Bandaríkjaforseti getur engum kennt um
nema sjálfum sér að mannkynssagan mun minnast hans
sem þriðja flokks forseta sem vann það eitt til afreka að
vera frægasti flagari samtímans. Þá grafskrift hefur
hann sjálfur letrað á bautastein eigin embættisferils.
Kvennafar hans í embætti ríkisstjóra í Arkansas og
síðar á forsetastóli er það eina sem hindrar að nafn hans
verpist sandi sögunnar jafnskjótt og hann lætur af emb-
ætti. Nöfn Jennifer Flowers, Paulu Jones og Móníku
Lewinsky munu lifa jafnlengi nafni hans.
Framburður hans í fyrradag við yfirheyrslu Kenneths
Starrs, sérstaks saksóknara, staðfesti að hann hafði áður
sagt opinberlega rangt frá sambandi sínu við lærling í
Hvíta húsinu. í raun gerðist hann sekur um meinsæri.
Málinu er því að líkindum ekki lokið.
Það tjóar lítt fyrir forsetann að bera því við að í laga-
tæknilegum skilningi hafi hann ekki logið í fyrri fram-
burði. Það er í besta falli afar umdeilanleg túlkun. Nú
hefur hann þar að auki játað að hafa átt í óviðurkvæmi-
legu sambandi við lærlinginn.
Það tjóar ekki heldur að bera því við, eins og forsetinn
gerði í ávarpi sínu, að hann hefði snúið staðreyndum til
að vemda fjölskyldu sína. Það hefði hann frekar átt að
hafa í huga áður en hann kaus skrifstofur Hvíta hússins
til legorðs með lærlingnum.
Allir eiga rétt á sínu einkalífi. Það gildir líka um for-
seta Bandaríkjanna. Það leyfir honum hins vegar ekki að
segja ósatt. Það leyfir honum heldur ekki að bera kápuna
á báðum öxlum. Hann kaus nefnilega sjálfur kvarðann
sem hann er nú mældur á.
Það var nefnilega forsetinn sem aftur og aftur hamraði
á gildi fjölskyldunnar sem homsteins samfélagsins. Upp-
lausn í innborgum Bandaríkjanna rakti hann sjálfur til
upplausnar fjölskyldumynsturs sem í þeim er dapurleg
regla fremur en undantekning.
Maður, sem aftur og aftur notar ræður sínar til að
undirstrika frumreglur Qölskyldulífs, getur ekki sjálfur
brotið þau hvenær sem tækifæri gefst. Það virðist forseti
Bandaríkjanna hafa gert. Hann hefur því gerst sekur um
hræsni og yfirdrep.
Biil Clinton hafði öll færi á að verða forseti sem lét að
sér kveða. Hann hafði hugsjónir og í höndum hans léku
gildustu valdataumar veraldar. Hann naut byrs meðal
þjóðarinnar frá upphafi. Gott og batnandi árferði í efna-
hagsmálum vann með honum.
Allt rann þetta úr greipum hans eins og sandur. Hug-
sjónimar gleymdust fyrst. Sigur hans í fyrri forsetakosn-
ingunum byggðist fyrst og fremst á aðkaJIandi umbótum
í heilbrigðismálum. Hvað varð um þær? Þær hurfu í
björg gleymskunnar áður en ár var liðið frá kjörinu.
Aðalsmerki hans sem forseta er fyrst og fremst sérstök
snilld til að aka seglum eftir þeim vindum sem blása
gegnum skoðanakannanir. Hann leiðir ekki sem leiðtogi
heldur lætur leiðast af því sem hann heldur að aðrir vilji.
Lewinsky-málið er gott dæmi:
Þegar öllum var orðið ljóst að forsetinn hafði sagt ósatt
um samband sitt við Lewinsky notaði hann kannanir, og
vel útfærða fjölmiðlaleka, til að kanna hvað hentaði best
að segja. Framburður hans réðst ekki af sannleiksást
heldur því sem féll í kramið.
Stjórnmálamenn eiga fullan rétt til einkalífs. En þeir
geta ekki notað það sem skjól til að segja þjóðinni ósatt.
Það gerði forseti Bandaríkjanna.
Össur Skarphéðinsson
Kindur hlaupa skyndilega úr leyni og lömbin á eftir...
Insula ovium
Fjárey
landsteina og það í
aldaraðir fyrir framan
augun á íslendingum
án þess að þeir hafi tek-
ið upp þá atvinnuhætti.
Þjóðbrautir eiga að
vera afgirtar beggja
vegna. Erlendir ferða-
menn eru óvanir okkar
fyrirkomulagi og sam-
kvæmt aðstoðar vega-
málastjóra er þetta yfir-
leitt öfugt í þeirra
heimalöndum. Þar ber
landeigandi tjón af
völdum búfjár á vegum.
Kjallarahöfundur hefur
ekki farið varhluta af
umræddu ástandi frek-
ar en aðrir landsmenn
„Vissulega hefur fjárbúskapur
skipt miklu máii á íslandi um
margar aldir. Landeigendur hafa
þó hindrað örari fólksflutninga til
strandbyggða og sjávarútvegs og
um leið til annarra atvinnuhátta
en nauðsyn hefur verið.“
Kjallarinn
Jónas Bjarnason
efnaverkfræðingur
Réttur sauðfjár á
Fjárey eða íslandi
hefur í margar ald-
ir verið mjög mik-
ill en það hefur
íbúum landsins
verið ljóst. Eyvind-
ur og Halla voru
talin næstum rétt-
dræp og hundelt
vegna gruns um
sauðaþjófnað sem
aldrei var sannað-
ur. Sauðabein
kunna að hafa
fundist í fylgsnum
þeirra. Einn af
langöfum höfundar
var sagður sauða-
þjófur. íslandsvin-
urinn Konrad
Maurer skrifaði
um hann i ferða-
bók sinni um
miðja nítjándu öld
án þess að minnast
á sauðaþjófnað.
Sem dæmi um
hversu langt sögu-
sagnir af þessu tagi
ganga má láta þess
getið að kjallara-
höfundur átti fyrir
nokkru stutt spjall
um þennan ágæta langafa við
kunningja sinn. Að endingu
klykkti hann út með að segja að
fyrrnefndur langafi hefði verið
sauðaþjófur! Sagan lifði þótt aðrir
hefðu talið hana sprottna af öfund
og illgimi.
Vissulega hefur fjárbúskapur
skipt miklu máli á íslandi um
margar aldir. Landeigendur hafa
þó hindrað örari fólksflutninga til
strandbyggða og sjávarútvegs og
um leið til annarra atvinnuhátta
en nauðsyn hefur verið. Útlend-
ingar hafa stundað fiskveiðar á
hafskipum við ísland alveg upp í
og ökumenn um þjóðvegi lands-
ins. Nokkmm sinmun hefur hann
lent í því að slys virtist óhjá-
kvæmilegt en hvað til allrar Guðs
mildi ekki varð. Kindur hlaupa
skyndilega úr leyni og lömbin á
eftir yfir veg fyrir framan öku-
tæki manns.
Upp með pyngjuna!
Fyrir nokkmm árum átti höf-
undur leið um Hvalíjarðarströnd í
Skilmannahreppi, nálægt Grund-
artanga. Þar var þjóðvegurinn ný-
lega upphækkaður og mjög vel
greiðfær; girtur beggja vegna. í
vegköntum báðum megin var sáð
til grass, greinilega af hálfu Vega-
gerðar. Skyndilega skýst lamb á
veginn úr leyni af kanti. Féð hafði
verið að gæða sér á nýgræði í veg-
kanti. Bifreiðin var á greiðri en
löglegri ferð og náði ekki að
stöðvast þrátt fyrir snögghemlun;
hún ný og vel útbúin. Lambið
varð undir bifreiðinni og slasaðist
til ólífis, því nú verr og nokkur
skaði varð á bifreiðinni. Fyrir höf-
und var þetta ákaflega óþægileg
lífsreynsla og i raun sársaukafull
og hans fyrsta og eina reynsla af
þvflíku.
Ekki þurfti að bíða lengi þar til
bóndi af næsta bæ kom akandi;
hafði séð atburðinn enda bærinn
steinsnar frá og í augsýn. Orða-
skipti vora lítil en vinsamleg.
Hann vitnaði síðan í nýjasta ein-
tak af búnaðarblaðinu Frey og
hafði verðlistann á hreinu. Höf-
undur skrifaði síðan ávísun hið
snarasta; hafði orðið mikið um at-
burðinn og vissi reyndar að orða-
skak var ekki til neins og aðeins
tfl að sverta daginn meir en orðið
var.
Síðar um daginn átti höfundur
leið til baka á sama stað og stein-
snar frá áður nefndum bæ. Mátti
veita því athygli að milli girðinga
beggja vegna vegar voru nokkrir
tugir sauðfjár á beit í vegarkönt-
um, enda iðjagrænir. Utan girð-
inga var ekkert fé að sjá.
Ekki er laust við að sá grunur
læddist að manni, þótt ljótt sé, að
sumir beinlínis beiti féi sínu í
sáningarkanta Vegagerðarinnar.
Þeir eru að vísu gimilegir fyrir
búfénað, stóran og smáan. En
milli girðinga við helstu þjóðvegi
landsins í augsýn úr eldhúsglugg-
um ætti að verá frísvæði. En ann-
ars: er búfjármissir kvótabundinn
og skattskyldur?
Jónas Bjarnason
Skoðanir annarra
Hver er staða forsetans?
„Ef friðhelgi forsetaembættisins er rofln af forseta
sjálfum er ómögulegt að sjá fyrir hvaða afleiðingar
það hefur ... Þegar rikisstjórn leggur fram lagafrum-
varp á Alþingi er það formlega lagt fyrir þingið af
forseta íslands. Þegar Alþingi hefur samþykkt laga-
frumvarp verður það að lögum með undirskrift for-
seta íslands. Hver er afstaða forseta í þessu tilviki,
sem hefur opinberlega lýst andstöðu við efni laga-
framvarps áður en það er lagt fram á Alþingi og ef
og þegar það verður að lögum? Og hver er staða rík-
isstjórnar og Alþingis?"
Úr forystugrein Mbl. 18. ágúst.
Ritskoðað forsetaembætti
„Ef við viljum kefla eða ritskoða forsetaembættið,
þá höfum við ekkert með mann i þetta embætti að
gera. Þá má eins senda ómálga þjóðfána i opinberar
heimsóknir til útlanda. Því maður sem ekki má tjá
hug sinn, haga orðum sínum í samræmi við sann-
færingu sína, hann er engu gagnlegri en dauður
hlutur og hlýtur að verða jafn óhæfur í embætti for-
seta eins og í önnur störf í þessu landi. Leyfum for-
seta vorum að tala og bönnum honum það eigi, því
slíkt er lýðræðið og málfrelsið."
Jóhannes Sigurjónsson í Degi 18. ágúst.
Starfsemi Útflutningsráðs
„Þegar Marel var að stíga sín fyrstu spor á alþjóð-
legum markaði var mikil þörf fyrir stuðning og að-
stoð í markaðssetningu erlendis ... Ef áfram á að
auka hagvöxt á íslandi og þar með bæta lífskjör
verður það ekki gert nema með auknum útflutningi
á vöru og þjónustu. Stór og öflug fyrirtæki sem tek-
ist hefur að byggja upp markaö erlendis skipta þar
vissulega verulegu máli. En það er ekki síður mikil-
vægt að takist að efla fleiri fyrirtæki í útflutnings-
starfsemi. Starfsemi Útflutningsráðs skiptir þessi
fyrirtæki mestu máli.“
Geir A. Gunnlaugsson í Mbl. 18. ágúst.