Dagblaðið Vísir - DV - 12.11.1998, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1998
Fijálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstj'órn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vfsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Pípað á íslendinga
íslensk stjómvöld vilja mengunarfrelsi svo þau geti
virkjað fallvötn, lagt ómetanleg landsvæði undir vatn og
byggt stóriðju. Þess vegna berjast þau fyrir því að
íslendingar einir þjóða þurfi ekki að draga úr losun
mengandi lofttegunda.
Þau leggjast að vísu ekki gegn því að aðrar þjóðir
minnki losun gróðurhúsalofttegunda. Af þeirra hálfu
kemur hins vegar ekki til greina að íslendingar þurfi að
leggja neitt á sig. Þau vilja því uppskera án þess að sá.
Það heitir að ríða berbakt á annarra manna hrossum.
Aðrar þjóðir pípa á þetta viðhorf. Það kom berlega í
ljós á ráðstefnunni sem nýlokið er í Buenos Aires. Þar
lögðu íslendingar til að þeir fengju undanþágu frá Kýótó-
samningnum. Það hlaut engar undirtekir, nema hjá
Áströlum sem vilja byggja hér magnesíumstöð.
Tillaga íslendinga var kurteislega svæfð með því að
fresta henni um ár. Það setur hins vegar íslensk
stjómvöld í bobba: Fyrir miðjan mars verða þau að taka
ákvörðun um hvort ísland stendur eitt ríkja heimsins
utan við Kýótó-bókunina.
Utanríkisráðherra er haldinn þráhyggju um risaálver
í kjördæmi sínu á Austurlandi. Fyrir utan þær fómir
sem þyrfti að færa á hálendinu vegna versins kemur það
í veg fyrir að íslendingar gætu staðið við þær skuld-
bindingar sem Kýótó-samningnum fylgja.
Þetta er eina haldbæra ástæðan fyrir því að ríkis-
stjómin rembist einsog rjúpan við staurinn gegn því að
ísland staðfesti samninginn. Það sem ráðherrann telur
að séu hagsmunir kjördæmis síns kemur því í veg fyrir
að ísland taki eðlilegan þátt í að bjarga eigin framtíð.
Vanhugsuð afstaða ríkisstjómarinnar mun vitaskuld
verða okkur dýrkeypt. Hún hefúr heldur ekki verið
hugsuð til enda. Aðrar þjóðir munu þá líta á okkur sem
umhverflssóða. Við kynnum því að uppskera refsi-
aðgerðir bæði þeirra og alþjóðlegra samtaka.
Því má ekki gleyma að lykillinn að utanríkis-
viðskiptum íslands er sú ímynd sem vandlega hefúr
verið ræktuð að land okkar sé tákn um hreirúeika og
ósnortið umhveríi. Út á hana seljum við fiskinn og
ferðaþjónustuna. Hún er okkur því gríðarlega verðmæt.
Þessi ímynd mun hins vegar glatast skjótt ef íslensk
stjómvöld taka ákvörðun um að standa utan við Kýótó-
samninginn. Okkur mun þá hvorki ganga jafn vel að
selja íslenskan fisk né heldur að draga hingað erlenda
ferðamenn. Þessa hlið vantar í útreikninga stjómvalda.
Siðferðilega er það líka stórlega ámælisvert ef við
tökum ekki þátt í þeim vömum sem þarf til að koma í
veg fyrir óhóflega hlýnun andrúmsloftsins. íslendingar
em nefiiilega á meðal þeirra þjóða sem eiga mest á
hættu. Er verjanlegt að við látum aðra borga björgunina?
Verstu spár gera ráð fyrir því að ísland kynni að verða
óbyggilegt. Vönduð spá bresku Veðurstofunnar gengur
skemmra. Þar er eigi að síður talið líklegt að vegna
hlýnunar kunni að draga um fimmtung úr Golfstraumn-
um. Hann er undirstaða byggðar hér á landi.
í þessu ljósi er augljóst að það er siðferðilega rangt af
íslendingum að koma sér hjá aðgerðum sem em
nauðsynlegar til að tryggja komandi kynslóðum
lífvænlegan heim. Við eigum að sjálfsögðu að bera okkar
hlut. Við berum ábyrgð engu síður en aðrir.
Ríkisstjómin á því að fresta virkjunaráformum,
samþykkja Kýótó-samninginn og ráðast í þróun á
framleiðslu á mengunarlausum orkugjöfum á borð við
vetni. Þar höfum við forskot sem ber að nýta sem fyrst.
Össur Skarphéðinsson
„Almenningur verður að sætta sig við að Ijúka störfum við sjötugt og nánast allar bætur lúta skerðingu við
tekjumörk," segir Jónas m.a. í grein sinni. - Aldraðir í gönguferð.
Rugluð þjóðmál
Það má segja að næsta óhugs-
andi er fyrir obbann af almenn-
ingi að átta sig á kjama margra
þjóðmála vegna viilandi upplýs-
inga sem stöðugt er básúnað út af
ýmsum hagsmunasamtökum.
Stjómmálaflokkar hjálpa tæpast.
Enda er það svo að flestir kjósa
eftir mjög fáum atriðum. Tugur
þúsunda kaus Albert og síðan
flokk hans af því að þeir þekktu
hann, en ekki eftir málum sem
þeir gátu ekki skilið hvort eð var í
rugluðum skógi upplýsingameng-
unar. Eða sett mál í samhengi við
hagsmuni sína. Aðrir kjósa annan
flokk vegna loforða einhvers um
auknar lífeyrisgreiðslur eða um
nýjar skólastofúr. Enn þá aðrir
hafa verið lengi í ákveðnum flokki
eða telja hagsmunum sínum
best horgið hjá honum.
Fáir geta fúndið samhengi
á milli þjóðartekna eða vel-
ferðar og framlags einstakra
þjóðfélagsgreina. Fæstir lesa
gáfaðar greinar í blöðum.
Nýir menn með góð málefhi
komast ekki langt í prófkjör-
um eða í uppstiHinganefhd-
um. Almenningur landsins á
sér fáa málsvara gegn stöð-
ugum hávaða þrýstihópa.
Landbúnaður afruglast
Landbúnaðarráðherra stóð sig
vel nýlega á kynningarfundi um
skýrslu nefndar um úttekt á tekj-
um bænda og tillögur um breyting-
ar m.a. um breytingar á bein-
greiðslum. Samkvæmt þeim skyldi
þeim hætt til minnstu sauðfjárbú-
anna af hagkvæmnisástæðum og
sömuleiðis til bænda sem eru orðn-
ir sjötugir. Ekki leið á löngu þar til
ruglarar fóru af stað. Fulltrúar
bænda héldu því fram að litlu sauð-
fjárbúin þyrftu ekkert að vera hag-
kvæmari en hin stærri og var allt
tint til úr gömlu vopnabúri, nema
að segja að skattgreiðendur skuli
borga brúsann og hvemig koma
eigi framleiðslunni í lóg.
í áratugi hefur verið klifað á út-
flutningi kinda-
kjöts þangað til
allir sáu í gegn
um það dæmi. í
jafnlangan tíma
hefur verið sagt
að kindakjöt sé
innlend fr£im-
leiðsla en
svína- og fugla-
kjöt ekki. Gjald-
eyrisnotkun
við framleiðslu
hvers kílós er
þó svipuð. Mat-
seðill almenn-
ings skal einnig
ákveðinn af
þeim! í saman-
burði við Evr-
Kjallarinn
Jónas Bjarnason
efnaverkfræðingur
„Nýir menn med góð málefni
komast ekki langt í prófkjörum
eða í uppstillinganefndum. Al-
menningur landsins á sér fáa
málsvara gegn stöðugum há-
vaða þrýstihópa.“
ópubandalagið hefur gleymst að
minnast á að þar eru innifalin
mörgum sinnum fleiri atriði eins
og t.d. tré, jurtaolía, vín, ávaxtir,
komtegundir og mjólkurafurðir
svo ekki sé minnst á verðlag til al-
mennings.
Almenningur verður að sætta
sig við að ljúka störfum við sjö-
tugt og nánast allar bætur lúta
skerðingu við tekjumörk. Hrollur
fór inn einn bændaþingmann við
að hætta eins og almenningur.
Lúmskir útvegsmenn
Útvegsmenn era lúmskir og
auglýsa nú stíft. „Kvótakerfið hef-
ur náð miklum árangri" og „vax-
andi sátt er um kvótakerfið". Ekki
var minnst á að hér er um tvennt
að ræða, þ.e. veiðistjóm og úthlut-
un veiðiheimilda, sem er að setja
þjóðina á annan endann af
reiði. Síðan fylgdi ægifógur
sjónvarpsauglýsing með
syndandi fiskum. „Stönd-
um saman og varðveitum
auðlindina til næstu kyn-
slóðar“; hins vegar vantaði:
„Og hindrum að aðrir en
við komist i veiðarnar
nema borga okkur offjár“.
Þeir segja að nú væru þeir
að uppskera, sem lagt
hefðu á sig stritið að gera
út á erfiðum árum og
byggja upp dýra útgerð.
Fólk átti að sjá fyrir sér
litlu gulu hænuna! Sú saga
öll líktist fremur leik í
Monopoly eða Matador á
þeim árum þegar fæstir
vissu hver þróun yrði í
leikreglum. - Færeyski
sjávarútvegsráðherrann
var í engiun vafa. Hans
landsfólk ætlaði ekki að
taka upp kvótakerfi að
dæmi okkar vegna brott-
kasts fisks!
Gagnagrunnurinn
enn umdeildur
Einhvem veginn hefúr
maður á tilfinningunni að hér séu
fyrst og fremst hagsmunir sem
takast á og síður umhyggja ein
fyrir almenningi. Margir læknar
halda því fram, að trúnaðarsam-
band þeirra við sjúklinga sé í veði
svo og persónuleynd. Er það ekki
einnig valdatak þeirra á heil-
brigðismálum? íslensk erfða-
greining fer einnig fremur hljótt
um þá miklu fjárhagslegu hags-
muni sem f veði eru. „Það í þágu
vísindanna sem starfið er unnið“.
Annars er Kári Stefánsson búinn
að vinna í glímunni og það hefur
verið beinlínis skemmtiefni að
fylgjast með honum kljást við
hvem atrennuhópinn á fætur öðr-
um og fara með sigur; enda hefur
þjóðin þegar gefið honum at-
kvæði sitt.
Jónas Bjarnason
Skoðanir annarra
Lýsi I gjafapökkum - til Kína
„Ég tel okkur eiga mikla möguleika í Kina, ekki
síst vegna þess að þar er mikil náttúrulækningahefð
og fólk er vant því að taka lýsi, auk þess sem það er
notað til lyijagerðar, t.d. vegna hjartasjúkdóma. Við
stöndum vel að vigi í samkeppninni vegna þess að
við getum boðið mjög góða vöra í samanburði við
innlenda framleiðslu...Önnur kínversk hefð, sem er
lýsinu hliöholl, er sú að það er gjaman keyþf sem
gjafavara handa pabba og mömmu, afa og ömmu, t.d.
þegar yngra fólkið heimsækir fjölskyldur sinar úti á
landi. Með þetta í huga höfurn við m.a. sett á mark-
að lýsisperlur í gjafaöskjum."
Baldur Hjaltason, í Mbl. 11. nóv.
Svartklæddar í Páfagarði
„Það er margt sem kom á óvart í opinberum sið-
um við móttöku i Páfagarði. Það er til að mynda eng-
in kona í móttökusveitinni, bara karlmenn...Um er
að ræða ítalska hefðannenn sem era afkomendur
þeirra sem ráðið hafa ríkjum í Páfagarði, jafnvel af-
komendur dýrlinga, eins og einn þeirra sagðist
vera...Konur sem koma í opinbera heimsókn í Páfa-
garð verða að klæðast svörtum síðum kjólum og
vera með svartar slæður á höfði. Þetta er siður sem
líkja má við það þegar karlmenn verða að klæðast
kjólfotum við ákveðin tækifæri. Manni þykir sjálf-
sagt að verða við slíkum óskum.“
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti íslands, í viðtali í
Degi 11. nóv.
íslensk dagskrárgerð í sjónvarpi
„Það er efni í langa tölu að velta því fyrir sér
hvers vegna við eigum yfirhöfuð að halda úti ís-
lenskri dagskrárgerö í sjónvarpi. Það vekur þó furðu
mína að opinber umræða og óskir um metnaðarfulla
innlenda sjónvarpsdagskrá skuli ekki vera meiri en
raun ber vitni...Áherslur á innihald dagskrárefhis
geta að einhverju leyti tekið mið af árstíma en hlut-
fall innlendrar dagskrár á ekki að breytast. Þama
þurfa stjómvöld að styðja við Ríkissjónvarpið með
raunhæfum hætti í stað þess að krefja það stöðugt
um nýjar naglasúpuuppskriftir.“
Hávar Sigurjónsson, í Mbl. 11. nóv.