Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.1999, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 27. JANÚAR 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRÁSON
Aðstoóarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Hugsjón til sölu
Ólympíuhugsjónin hefur beðiö hnekki. Fulltrúar í
Alþjóða Ólympíunefndinni hafa haft þúsundir íþrótta-
manna og milljónir áhugamanna um íþróttir að fífl-
um. í ljós hefur komið að einstakir nefndarmenn hafa
þegið gjafir, peninga og aðra fyrirgreiðslu, að
ógleymdum portkonum, í skiptum fyrir atkvæði við
val á borgum sem sótt hafa um að halda þessa miklu
íþróttahátíð. Mútur hafa verið ríkjandi venja í lokuðu
samfélagi siðblindunnar.
í hugum almennings um allan heim hafa Ólympíu-
leikarnir verið ímynd hreinleikans, þar sem hugsjón
hinna heiðarlegu íþrótta var talin ráða ríkjum.
Ólympíuhugsjónin var sameiningartákn alls hins
besta í mannlegu fari.
Sögusagnir um spillingu hafa lengi svifið yfir vötn-
um Alþjóða Ólympíunefndarinnar, IOC, en flestir hafa
leitt þær hjá hjá sér í þeirri von að Gróa á Leiti hefði
rangt fyrir sér. Nú hefur annað komið í ljós og í van-
máttugri tilraun forseta nefndarinnar, Juan Antonio
Samaranch, og félaga hefur sex fulltrúum verið vikið
tímabundið úr nefndinni vegna gruns um spillingu og
mútuþægni við staðarval á Vetrarólympíuleikunum
árið 2002 í Salt Lake City. Að auki var einum fulltrúa
veitt áminning og þegar hafa þrír til viðbótar neyðst
til að segja af sér vegna spillingar. í fyrsta skipti í sög-
unni hefur verið boðaður sérstakur fundur til að stað-
festa brottvísanir úr IOC, auk þess sem breyta á regl-
um við val á gestgjöfum leikanna.
Þessar aðgerðir eru byggðar á störfum sérstakrar
rannsóknarnefndar sem Alþjóða Ólympíunefndin
skipaði úr eigin röðum, en með þeim er hinn aldraði
forseti, Juan Antonio Samaranch, að reyna að tryggja
framtíð sína í embætti næstu tvö ár, en þá hyggst
hann hætta. Sjálfur hefur Samaranch ekki farið var-
hluta af ásökunum um mútuþægni og spillingu.
Allt er þetta kattarþvottur og yfirklór, sem ekki er
líklegt til að byggja upp að nýju traust og trúnað á
Ólympíuhreyfmgunni. Slíkt gerist ekki fyrr en þeir
sem ábyrgðina bera, verða menn til að axla hana. Það
eru ekki hagsmunir Ólympíuleikanna sem Samaranch
ber fyrir brjósti þegar hann situr sem fastast í forseta-
stóli. Eigingirni og sjálfselska ráða þar ríkjum. Alþjóð-
leg hreyfmg sem telur við hæfi að hefja einstakling
eins og Samaranch til æðstu metorða og verja hann
falli, sama á hverju gengur, er ekki mikils virði.
Engum ætti að koma á óvart að Ólympíunefndin sé
gróðrarstía spillingar og alls þess sem er andstætt hug-
sjónum þeim sem byggt er á - a.m.k. í orði. í raun er það
fámenn klíka sem öllu stjómar og stendur engum
ábyrgð - enginn hefur .kosið þessa klíku til valda. Ólík-
legt er að hús Alþjóða Ólympíunefndarinnar verði
hreinsað fyrr en skipulagi verður breytt, lýðræði komið
á og þar með aðhald tryggt að þeim sem þar eiga sæti.
Forystumenn íþrótta- og ólympíusambands íslands
eiga að taka af skarið og krefjast róttækra breytinga á
uppbyggingu hinnar alþjóðlegu íþróttahreyfingar. Það
verður ekki létt verk, enda á ísland ekki fulltrúa í Al-
þjóða Ólympíunefndinni frekar en margar aðrar þjóð-
ir. Ef til vill er hægt að hjálpa Samaranch að opna sið-
blind augu og taka ábyrgð á því sem miður hefur far-
ið. Fyrsta skrefið er að setja fram þá sjálfsögðu kröfu
að Juan Antonio Samaranch segi af sér ásamt fylgi-
sveinum.
Óli Bjöm Kárason
Aukinn stuðningur við unga fólkið í hinum dreifðu byggðum er mál sem flestir geta vonandi sameinast um, seg-
ir m.a. í greininni. -1' frímínútum við grunnskólann í Bolungarvík.
Stuðningur við nem-
endur í dreifbýli
skólastiginu. Takist það
vel er ljóst að bæta má
mikið aðstæður til
menntunar á þessu sviði
víða i dreifbýlinu.
Verulegur
kostnaður
Þrátt fyrir þetta er það
svo að óhjákvæmilegt er
að böm og ungmenni úr
dreifbýlinu sæki nám um
lengri veg, sérstaklega á
framhaldsskóla- og há-
skólastigi. Kostnaður af
þessu er mjög verulegur
víða um land. Því miður
þekkjast dæmi um að
fólk hafi ekki treyst sér
til þess að senda börn sín
til mennta vegna kostn-
aðar. Slíkt er auðvitað
-
„Því miður þekkjast dæmi um að
fólk hafi ekki treyst sér til þess
að senda börn sín til mennta
vegna kostnaðar. Slíkt er auðvit-
að grafalvarlegt mál sem nauð-
synlegt er að bregðast við. “
Kjallarinn
EinarK.
Guðfinnsson
alþingismaður og 1.
þingmaður Vestfirðinga
Þegar fólk
ákveður búsetu
sína þá er það
tvennt sem ræður
mestu. Annars
vegar möguleikar
á atvinnu og hins
vegar menntunar-
aðstæður. Líklegt
er að síðari þátt-
urinn vegi nú
þyngra en áður,
einfaldlega vegna
þess að menntun-
arsókn er al-
mennt meiri en
áður. Nútíma
þjóðfélag gerir
auknar menntun-
arkröfur og þess
vegna lítur fólk
svo á að forsenda
búsetu sé að geta
boðið bömum og
ungmennum gott
nám.
í þessum efnum
skiptir að sjálf-
sögðu hvað mestu
að geta boðið upp
á nám sem víðast,
þó vitaskuld
þannig að það
standist eðlilegar
kröfur um gæði og fjölbreytni.
Sums staðar verður sliku einfald-
lega ekki komið við. Meðal annars
vegna fámennis og landfræðilegra
aðstæðna. Til þess að bregðast við
þessu hefur verið unnið mikið í
þvi að færa námið nær fólki með
tilstuðlan nýrrar fjarskiptatækni
sem er að opna alveg nýja mögu-
leika á þessu sviði. Fjarkennsla
hefur þannig stóreflst á allra síð-
ustu árum. Sú þróun hefur eink-
um orðið á sviði endurmenntunar
og á háskóla- og framhaldsskóla-
stiginu. Nú fer einnig fram sérstök
vinna við að kanna möguleika á
því að efla fjarkennslu á gmnn-
grafalvarlegt mál sem nauðsynlegt
er að bregðast við.
Athugun Hagfræðistofnunar
Háskóla íslands bendir til þess að
aukakostnaður við að senda börn í
burtu til náms á framhaldsskóla-
stigi sé á bilinu 150 til 375 þúsund
krónur. í tilvikum þar sem tvö eða
fleiri böm eiga í hlut er ljóst að
kostnaður heimila á landsbyggð-
inni við að senda böm til náms
getur numið óskaplegri upphæð.
Það er því ekki að undra að margt
fólk flytji af landsbyggðinni vegna
þess ama. Fólk verður í ýmsum
tilvikum einfaldlega að velja á
milli þess að flytja og geta kostað
börnin til náms, eða búa áfram og
setja námsmöguleika bama sinna
hugsanlega í uppnám.
Ríflega tvöföldun
dreifbýlisstyrkja
Verulega hefur verið reynt að
létta undir með fólki sem við slík-
ar aðstæður býr. Skemmst er þess
að minnast að ný lög voru sam-
þykkt fyrir jólin, að fmmkvæði
menntamálaráðherra, sem opnuðu
leið til dreifbýlisstyrkja fyrir nem-
endm- í verknámi, en þeir höfðu
ekki átt kost á slíkri fyrirgreiðslu
áður. Þá hafa fjárveitingar af fjár-
lögum til stuðnings nemendum úr
strjálbýli verið auknar verulega á
síðustu ámm. Þær námu um 91
milljón króna á núgildandi verð-
lagi árið 1991, en verða um 228,2
milljónir króna í ár. Þær hafa því
ríflega tvöfaldast á þessu tímabili.
Aukningin hefúr orðið langsam-
lega mest síðustu árin.
Betur má þó ef duga skal
Hér munar verulega um. Ljóst er
að þeim hefur fækkað á ýmsum
svæðum sem rétt eiga til dreifbýlis-
styrkjanna. Því valda búsetubreyt-
ingar, batnandi samgöngur sem
gera skólasókn í dreifbýli auðveld-
ari og uppbygging framhaldsnáms
á landsbyggðinni. Á hinn bóginn
hafa aðrir hópar hafa bæst við,
meðal annars vegna lagabreytinga
eins og þeirra sem samþykktar
voru og fyrr eru nefndar.
Þó svo að framlög til jöfnunar
námskostnaðar hafi aukist mjög
verulega er ljóst að betur má ef
duga skal. Hér er um að ræða rétt-
lætismál og byggðamál - en fyrst
og síðast varðar þetta þó framtíð
æskunnar. Aukinn stuðningur við
unga fólkið í hinum dreifðu byggð-
um er því mál sem við getum von-
andi sem flest sameinast um. Það
er mikið í húfi.
Einar K. Guðfinnsson
Skoðanir aimarra
Fyrirtækjasamningar
„Miklar breytingar virðast vera að verða á starf-
semi stéttafélaganna og er þar farið að örla á nýrri
hugsun vegna nýrra viðhorfa félagsmanna þeirra, sér-
staklega hinna yngri. Víst sýnist vera að í framtíðinni
muni fyrirtæjasamningar koma miklu meira til álita
en verið hefur og getur það breytt til mikilla muna
starfsemi stéttarfélaganna, sem munu í auknum mæli
skipta sér af fyrirtækjasamningum, einkum og sér í
lagi vegna þeirrar nálægðar, sem oft er á milli vinnu-
veitenda og starfsfólks i fyrirtækjum ... Þessi þróun í
undirbúningi kjarasamninga er fagnaðarefni og jafn-
framt vekur það eftirtekt að frumkvæði að nýjungum
kemur nú frá verkalýðshreyfingunni, en á slíkt hefur
skort.“
Úr forystugrein Mbl. 26. jan.
Evrópuréttindi okkar ^
„Evrópusamvinnan hefur gefið íslendingum tæki-
færi á fjölmörgum sviðum sem mikilvægt er að ein-
staklingar, fyrirtæki og samtök nýti sér ... í dag er
fjöldinn allur af aðilum hér á landi sem veitir upplýs-
ingar um þessa möguleika ... Utanríkisráðuneytið
hyggst kynna betur á komandi vikum tengiliðanet
sem starfrækt er í öllum EES-ríkjunum og nær núna
einnig út yfir EES-svæðið ... Utanríkisráðuneytið
hyggst með markvissum hætti bæta þekkingu almenn-
ings, hagsmimaðila og sérfróðra á ESS-samningnum.
Með þessu verðúr farsæl framkvæmd samningsins
betur tryggð og réttaröryggi aukið.“
Halldór Ásgrímsson í Degi 26. jan.
Þjóðernishyggja - þjóöernisstolt
„í dag er svo komið í þessum heimi að hvítur mað-
ur getur vart kallað sig þjóðemissinna án þess að vera
stimplaður kynþáttahatari. Vegna þeirrar stigvaxandi
tiihneigingar heimsins að fletja aÚt út í einn stóran
meðalmennskugraut þar sem enginn sker sig úr ... í
framhaldi af því mætti segja hreintungustefnu íslend-
inga óeðlilegt dekur við sérkenni þjóðarinnar ... En
þessi hugsunarháttur, eða réttara sagt öfuguggahugs-
unarháttur, að þjóðemiskennd sem tengist líkamleg-
um sérkennum sé eitthvað verri en sú sem beinist að
tungumálinu, er býsna merkilegur ... Af þessum sök-
um væri það skynsamlegt fyrir fólk að íhuga þessi mál
upp á nýtt i stað þess að ganga inn i fyrirfram ákveð-
inn ramma sem hefur verið smíðaður um þessi mál.“
Grétar H. Gunnarsson í Mbl. 26. jan.