Dagblaðið Vísir - DV - 11.08.1999, Blaðsíða 10

MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1999 JjV
mennmg
1k
Matarást í myndum
- Tryggvi Ólafsson gerir myndir fyrir danskt verkalýðsfélag
SID (Specialarbejderforbundet), gamla
verkalýðsfélag Ankers Jörgensens, er
stærsta félag sinnar tegundar i Danmörku,
með 327.000 meðlimi innan sinna vébanda.
Þessi samtök hafa mikinn metnað fyrb: hönd
hins vinnandi manns, meðal annars þykir
þeim sjálfsagt að stuðla að aðgengi hans að
góðri myndlist og sjónmennt almennt. Virð-
ist forysta þess því vera á svipaðri bylgju-
lengd og Ragnar Jónsson í Smára sem gaf
Alþýöusambandi íslands listaverkasafn sitt í
sama tilgangi.
SID er raunar ekki eitt danskra verkalýðs-
félaga um þessa áherslu á sjónmenntir því
danska Alþýðusambandið (LO) hefur keypt
ógrynni af listaverkum sem meðal annars
eru notuð til að skreyta skóla sem það rekur
í Helsingör. Ólygnir segja að það sé eitt
besta safn danskrar myndlistar á einum stað
í þvísa landi. Einhvern veginn læðist að
manni sú tilhugsun að metnaður þessara
dönsku verkalýðsforkólfa og Ragnars í
Smára hafi aldrei skilað sér yfir i íslenska
verkalýðshreyflngu, hvað sem veldur.
Eitt af því sem SID gerir fyrir félagsmenn
sina er að efna til kynningar á helstu núlif-
andi listamönnum Dana í víðlesnu mánaðar-
riti sínu, Fagbladet. Um leið gera þau félags-
mönnum kleift að eignast graflkverk eftir
listamennina við vægu verði. Kaupir félagið
3 grafíkverk af hverjum listamanni og lætur
þrykkja þau í 500 eintökum til að byrja með.
í flestum tilfellum geta félagsmenn keypt
þessi verk, árituð af listamanninum, á 4000
ísl. kr. stykkið eða 9000 ísl. kr. öll þrjú. Að
þessu sinni kynnir félagið ellefu listamenn,
einn í hverj-
um mánuði.
Meðal þeirra
er „vores
egen“ Tryggvi
Ólafsson en í
hópnum eru
einnig þeir
Henrik Have,
Jens
Birkemose,
Bodil Kálund,
Per Kirkeby,
Arne Haugen
Sörensen og
Tom Kröjer,
allt þekktir
jaxlar í
danskri
Tryggvi Ólafsson: „hvorki
tekist að verða danskur né
fyllibytta".
Ein af grafíkmyndum Tryggva fyrir SID.
mjmdlist.
Öll grafíkverkin eiga það sammerkt að snú-
ast um mat eða, réttara sagt, mataruppskrift-
ir hins vinsæla danska listakokks Sörens Ger-
icke. í fyllingu timans munu þær birtast í
kokkabók eftir Gericke sem Bröndum-útgáfan
ætlar að gefa út.
Kolkrabbi og krukka
Þegar matur er annars vegar er Tryggvi
Ólafsson náttúrlega á heimavelli. Enda lætur
hann móðan mása um mat og myndlist í við-
tali sem birtist í Fagbladet í tilefni af útkomu
grafíkmyndanna.
„Mér var uppálagt að fjalla um matarástina
í þessum myndum,“ segir hann. „Og þá varð
mér hugsað til barokklistarinnar, sérstaklega
hollensku málaranna á borð
við Frans Snyder og Jor-
daen, sem máluðu þessar
feiknalegu matarmyndir
sem áttu að segja áhorfend-
um að eigandi þeirra ætti
ailt til alls. Þetta eru myndir
þar sem fiskar, kjötstykki og
grænmeti fljóta út um
allan flötinn. En auðvit-
að er ég ekki að gera
svoleiðis myndir því ég
hef þann hátt á að
reyna að einfalda hlut-
ina, segja meira með
því að sýna minna.“
í einni myndanna
koma fyrir íslensk svið
og hefur Tryggvi
greinilega gaman af því
að ganga fram af dönsk-
um viðmælanda sínum
með lýsingum á sviðaáti.
Camembert-ost á öðru
þrykki segist hann hins veg-
ar hafa fundið í Politiken.
„Það er enginn munur á því
að teikna ost upp úr blaði og
að teikna hann heima í eld-
húsinu hjá sér. Því ætti ég
að kaupa 25 osta til að æfa
mig að teikna?“
I sömu mynd er einnig að
finna kolkrabba og krukku
sem er eftirmynd af forn-
grísku íláti. „Ég setti þetta
saman sisona til að minna á
það að matur er sígilt fyrirbæri, hann var, er
og verður að eilífu mannsins megin.“
Loks er Tryggvi spurður sígildrar spum-
ingar um langa útivist sína í Danmörku en
þar hefur hann verið búsettur í samtals 37 ár.
„Tvennt hefur mér aldrei tekist að verða í
Kaupmannahöfn, Dani og fyllibytta... Það er
ekki að ég hafí ekki viljað gerast danskur, ég
er bara ekki héðan, svo einfalt er það. Þegar
tyrknesku innflytjendurnir hér segjast alltaf
munu verða tyrkneskir í sér, jafnvel þótt þeir
búi í einbýlishúsi í Herlev, þá skil ég þá
mætavel."
Síðan gefur Tryggvi viðmælendum sínum
bestu pönnukökur sem þeir hafa smakkað og
sendir þá til sins heima, metta og ánægða.
-AI
Á köldum færeyskum klaka
Færeyski kvikmyndaleikstjór-
inn Katrín Óttarsdóttir hefur
reynt sitt af hverju þótt aldurinn
bagi hana ekki enn. Eftir nám
við danska Filmskólann (þar sem
hún útskrifaðist með Lars von
Trier meðal annarra) sneri hún
heim til Færeyja og tók þátt í að
setja á fót færeyskt sjónvarp. En
landar hennar vom ekkert sér-
staklega hrifnir af tilraunum
hennar til að koma heimaunnu
leiknu efni á skjáinn svo að hún
fór aftur til Danmerkur þar sem
hún hefur unnið síðan og gert
fjölda stuttmynda af ýmsu tagi.
En kvikmyndirnar sem hún hef-
ur gert fjalla um Færeyjar - mað-
ur hleypur ekki frá menningar-
legum farangri sínum, eins og
hún sagði í viðtali við Politiken Si9ri Mitru
þegar nýjasta myndin hennar 9aard-
var fmmsýnd í Kaupmannahöfn
fyrir skömmu.
Kvikmyndin Bye Bye Blue Bird hefur vak-
ið deilur í Færeyjum. Sjálf segir Katrín að
landar hennar skiptist í tvennt í skoðunum,
sumir hati myndina og öðmm finnist hún æð-
isleg. Klofningurinn er skiljanlegur því ann-
ars vegar er kvikmyndin fjörug og skemmti-
leg og sýnir vel hvað eyjamar átján eru und-
urfallegar, hins vegar er hún hörð árás á skin-
helgi, fordóma og óþol lítils samfélags í garð
þeirra sem eru öðmvísi en fjöldinn og jafnvel
þeirra sem gera ekki annað af sér en fara
burt. „Þetta er eina landið í heiminum þar
sem litið er á það sem fóðurlandssvik að fara
til útlanda," segir önnur aðalpersónan bitur.
Myndina mætti reyndar skilja sem svo að fær-
eyskt samfélag sé hreinlega of lítið til að
manneskjan geti þrifist þar almennilega og
það er stór biti að kyngja.
Gaini og Hildigunnur Eyðfinnsdóttir stumra yfir
Kvikmyndir
Silja Aðalsteinsdóttir
Þyngri en tárum taki
Sagan segir frá tveimur rúmlega tvítugum
vinkonum sem koma í heimsókn á heimaslóð-
ir eftir nokkurra ára dvöl erlendis og hafa
báðar sínar ástæður til þess sem þær segja
jafnvel ekki hvor annarri. Þær sárlangar til
að vera aðrar en þær eru eins og Katrín sýn-
ir með því að láta þær slá um sig með frönsku
og ensku, ganga í geggjuðum fótum og mála
sig nær óþekkjanlegar.
Eitt óvæntasta atriði myndar-
innar er þegar þær þvo af sér
stríðsmálninguna eitt kvöldið og
undan henni koma tvær
fullkomlega eðlilegar ungar
stúlkur!
Að sjálfsögðu tekur um-
hverfiö þeim í samræmi við
þetta ögrandi útlit, allir
nema sjómaðurinn Rúni
sem ekur þeim þægur þang-
að sem þær vilja fara, með
viðkomu á ótrúlega mörg-
um stöðum sem hann á dul-
arfull „erindi" til.
Stelpumar eru prýðilega
leiknar af Hildigunni Eyð-
finnsdóttur (dóttur Katrín-
ar), gullfallegri leikkonu sem
minnir á Ragnhildi Gísladóttur,
Johanni Dals- og sigri Mitru Gaini. Rúna leik-
ur færeyski skemmtikrafturinn
Johan Dalsgaard frábærlega vel.
Okkar eigin Hilmar Örn gerði músíkina við
myndina og í Weekendavisen nefnir gagnrýn-
andinn tvær bíómyndir sem honum finnst
sérstaklega skyldar mynd Katrínar, nefnilega
Á köldum klaka eftir Friðrik Þór Friðriksson
og Thelmu og Louise þeirra Ridley Scotts og
Callie Khouris.
Katrínu gekk illa að fá inni í dönskum
kvikmyndahúsum fyrir myndina sína, þrátt
fyrir styrk frá Danska kvikmyndasjóðnum. Ef
íslenskir kvikmyndahúsaeigendur sýna að
þeir hafi minni fordóma gagnvart smáþjóða-
myndum en þeir dönsku verða íslenskir kvik-
myndahúsagestir ekki sviknir af myndinni
sem endar með því að koma út á manni fleiri
tárum en Flöskuskeytið hans Kevins
Kostners.
Milli hrauns og
jökla
Enn ein sumartónlistarhátiðin lítur
dagsins ljós nú um helgina, þegar árlegir
kammertónleikar verða haldnir að
Kirkjubæjarklaustri. Listrænn stjómandi
hátíðarinnar er að vanda Edda Erlends-
dóttir píanóleikari og prófessor við Tón-
listarskólann í Versölum sem á ættir að
rekja til héraðsins (á mynd). t þetta sinn
hefur hún fengið til liðs við sig sjö þekkta
tónlistarmenn, íslenska og erlenda, Sól-
rúnu Bragadóttur sópransöngkonu, Gerrit
Schuil píanóleikara, Guöna Franzson
klarinettuleikara, Sigrúnu og Sigurlaugu
Eðvaldsdœtur fiðluleik-
ara, Helgu Þórarinsdóttur
víóluleikara og belgíska
sellóleikarann Luc Toot-
en.
Hátíðin stendur frá
fostudagskvöldi til sunnu-
dags og verður fjölbreytt
alla dagana. Föstudags-
kvöldið 13. ágúst verður
fluttur kvartett í Es dúr
op 79 fyrir klarinett og
strengi eftir Mozart, 5
Jónasarlög fyrir sópran,
pianó, fiðlu, klarinett og selló eftir Atla
Heimi Sveinsson, Elegía fyrir selló og pí-
anó eftir Fauré, 6 ljóð fyrir sópran og pí-
anó eftir Poulenc og loks ítalska svítan
fyrir fiðlu og píanó eftir Stravinskí.
Á laugardegi hefjast tónleikar kl. 17 og
verða þá flutt 5 ljóð úr Svartálfadansi fyr-
ir sópran og píanó eftir Jón Ásgeirsson, 3
ljóð fyrir sópran og píanó eftir Duparc,
sónata op. 167 fyrir klarínett og píanó eft-
ir Saint-Saens, Chanson perpétuelle fyrir
sópran, píanó og strengjakvartett eftir
Chausson og kvartett fyrir píanó og
strengi í c moO eftir Fauré.
Lokatónleikamir hefjast kl. 15 á sunnu-
dag. Þar verða á dagskrá 6 þýsk ljóð op.
103 fyrir sópran, klarinett og píanó eftir
Spohr, íslensk sönglög í útsetningu Atla
Heimis Sveinssonar fyrir fiðlu og píanó og
loks kvintett fyrir klarinett og strengi op.
115 eftir Brahms.
Milli tónleika gefst fólki tækifæri til að
skoða óviðjafnanlega náttúra staðarins,
fara upp i Lakagíga, Núpsskóga eða til
Skaftafells eða tritla niður eftir ánni og
klifra upp á Systrastapa.
Náin kynni
Bókaforlagið Bjartur heldur upptekn-
um hætti að gefa út markverðar bækur
utan hins hefðbundna útgáfutímabils. Nú
hefur það sent frá sér íslenska þýðingu á
umdeildri skáldsögu ensk-pakistanska rit-
höfundarins og kvikmyndaleikstjórans,
Hanifs Kureishi, Intimacy eða Náin kynni
eins og hún heitir á íslensku. Bíófiklar
kannast öragglega við kvikmynd Kureis-
his, My Beautiful Laundrette, sem gerði
leikarann Daniel Day-Lewis að kvik-
myndastjömu.
Náin kynni varð breskum gagnrýnend-
,um tileftii til ítarlegra greinaskrifa um
mörkin milli sjálfsævi-
sögunnar og skáldsögunn-
ar, enda virtist þessi saga
Kureishis sprottin beint
úr einkalifi hans. Eftir
nokkurra ára sambúð
ákvað hann skyndilega að
yfirgefa konu sína og.tvo
syni og taka saman við
aðra konu. Tveimur áram
seinna gaf hann út bók
um höfund sem ákveður
að yfirgefa konu sína og
tvo syni og taka saman
við aðra konu, og rekur
um leið aðdraganda þessarar ákvörðunar
á vægðarlausan hátt. Þurfti Kureishi að
verjast ásökunum um gegndarlausa
sjálfselsku og kvenhatur en uppskar
einnig lof fyrir hreinskilni og fjönnikinn
stíl bókarinnar. Sjálfur gerði hann hvað
hann gat til að slá á vangaveltur um
sjálfsævisögulegan þátt bókarinnar: „Það
er augljóst að við lifum á tímum þar sem
gamla fjölskyldumynstrið á undir högg að
sækja. Og við leitum leiða til að aðlaga
fjölskylduna að nýjum aðstæðum... Þetta
er saga um ást og ekki síður um hvað ger-
ist þegar menn hætta að elska.“ Það er
Jón Karl Helgason (á mynd) sem þýðir
bókina.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson