Dagblaðið Vísir - DV - 16.09.1999, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjórí: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
AöstoöarrItstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins I stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Fjandmenn fallast í faðma
Jarðskjálftarnir í Tyrklandi og Grikklandi hafa breytt
gagnkvæmum viðhorfum þjóðanna. Grikkir sendu hjálp-
arsveitir til Tyrklands og síðan sendu Tyrkir hjálpar-
sveitir til Grikklands. Tyrki hefur boðið slösuðum
Grikkja nýra sitt og annað boð farið í hina áttina.
Grikkir og Tyrkir eru aldagamlir fjandmenn, enda
ráða Tyrkir hinum forna Miklagarði og miklu landi í
Anatólíu, sem áður tilheyrði honum. Snemma á þessari
öld var hatrið svo mikið, að fram fóru gagnkvæmar
þjóðahreinsanir beggja vegna landamæranna.
Kýpurdeilan hefur verið óleyst áratugum saman og oft
verið ófriðlegt í sundunum milli eyja Grikkja og megin-
lands Tyrkja. Nató hefur löngum haft áhyggjur af þess-
um aðildarrfkjum sínum. Og Grikkir hafa brugðið fæti
fyrir inngöngu Tyrkja í Evrópusambandið.
ísinn var brotinn fyrir nokkrum árum, þegar gríska
leikkonan Melina Mercouri heimsótti Miklagarð sem
menntaráðherra Grikkja í tilefni alþjóðaþings ritstjóra.
Fram að þeim tíma höfðu ráðamenn rikjanna ekki stund-
að gagnkvæmar kurteisisheimsóknir.
Með nýjum valdamönnum fraus ástandið á nýjan leik,
þótt ekki syði upp úr. En jarðskjálftarnir hafa sýnt, að
undir frostinu var jarðvegurinn reiðubúinn til sáningar.
Hafnar eru gagnkvæmar birtingar greina ritstjóra og
dálkahöfunda um samskipti þjóðanna tveggja.
Komið hefur í ljós, að hjá almenningi er jafn auðvelt
að rækta ást og hatur. Er ráðamenn á ýmsum sviðum
fara af annarri sveifinni og leggjast á hina, fylgir fólkið
með. Sameiginlegt skipbrot á borð við hörmungar jarð-
skjálfta kemur svo friðarferli á fljúgandi skrið.
Allt er þetta brothætt. Til valda geta komizt stjóm-
málamenn á borð við Milosevic í Serbíu, sem nærist á
því að magna þjóðernisofstæki og nágrannahatur kjós-
enda. Við sjáum af því dæmi, hversu auðvelt er að trylla
heila þjóð til brjálæðislegra ódæðisverka.
Grikkir og Tyrkir hafa verið heppnari en Serbar, þótt
ýmis ljón hafi verið á vegi þeirra. Grikkir hafa stutt
óhæfuverk Serba gegn Albönum í Kosovo, en Tyrkir hafa
stutt varnir Albana. Þá hafa Tyrkir stundað grimmdar-
legar ofsóknir gegn minnihlutahópi Kúrda.
Hvorug þjóðin getur talizt til engla, nema síðin- sé.
Samt hefur verið jarðvegur fyrir hina skyndilegu þíðu
milli þjóðanna, þegar þær eru farnar að hjálpast að í
erfiðleikum sinum, rétt eins og Norðurlandaþjóðir
mundu gera. Hið góða blundar undir vetrarfrosti.
Mikilvægt er, að önnur ríki Atlantshafsbandalagsins
stuðli að þessu með því að sýna, að friður borgi sig
frekar en ófriður. Það hefur um skeið og verður enn um
sinn höfuðverkefni bandalagsins að tryggja evrópskan
frið um allan Balkanskaga og alla Anatólíu.
Með betri samskiptum verður síðan hægt að gera
pólitísk hrossakaup um stöðu Kúrda í Tyrklandi annars
vegar og aðild Tyrkja að Evrópusambandinu hins vegar.
Slík hrossakaup mundu marka þau tímamót, að loksins
yrði varanlegur friður um gervalla Evrópu.
Ýmis Evrópuríki, einkum Spánverjar, hafa mikla og
góða og nýlega reynslu af sáttum við minnihlutahópa í
landinu. Slíka reynslu ættu Tyrkir að geta notfært sér í
samskiptum við Kúrda og fengið þar með hinn eftirsótta
aðgöngumiða að forríku Evrópusambandi.
Ekkert er svo með öllu illt, að ekki boði nokkuð gott.
Jarðskjálftamir í Tyrklandi og Grikklandi hafa opnað
leið til evrópsks friðar og vestrænnar farsældar.
Jónas Kristjánsson
Viðtal DV við fjölskylduráö-
gjafann Stefán Jóhannson 4. sept-
ember sl. hefur orðið fleirum en
mér tilefni til að setja orð á blað.
Kristín Halldórsdóttir, fyrrver-
andi alþingiskona, skrifaði góða
grein í sama blað fimmtudaginn 9.
september sl., sem ég vil þakka
henni. Afstaða, hugmyndir og kyn-
bundið viðhorf fjölskylduráð-
gjafans um stöðu, lífshamingju og
réttindi þeirra kvenna og karla
sem hann ráðleggur, er hins vegar
ærið tilefni til að fleiri leggi orð í
belg. Það er brýnt að við sem vilj-
um að konur og karlar fái notið
sín í samfélaginu óháð kynferði
sínu, tökum svona viðhorf alvar-
lega og andmælum.
Samspil fjölskyldu- og atvinnu-
lífs er málefni sem ekki er hægt að
aðskilja frá jafnrétti kynja. Leið
fjölskylduráðgjafans til „hetra lífs“
er að konur hafni sínum réttind-
um og fari heim og gæti bús og
barna. Leið okkar sem viljum
virka samfélagsþátttöku beggja
kynja er að við bregðumst við
breyttum aðstæðum og aðlögum
samfélagið þeirri staðreynd að
Er það draumsýn sem ekki getur orðið að veruleika að fæðingarorlof sé
tólf mánuðir með sveigjanleika sem tekur tillit til þarfa foreldra, barna og
atvinnurekanda, spyr greinarhöfundur. Myndin tengist ekki greininni.
Fjölskyldan og
jafnréttið
- andstæöingar eða vinir?
konur jafnt sem karl-
ar eru á vinnumark-
aði og að enn fæðast
blessuð börnin. Álag á
barnafjölskyldur, ekki
síst hina útivinnandi
móður, er mikið og of
mörg börn eru of lengi
án samvista við for-
eldra sína. Skilnaðar-
tíðnin er há. Það er
hins vegar hægt að
draga úr þessu álagi
og samhliða tryggja
hagsmuni allra í fjöl-
skyldunni.
Hér er verk að
vinna
í byrjun þessa árs
vann Skrifstofa jafn-
réttismála samantekt
um stöðu barnafjöl-
skyldna hér á landi
þar sem nokkrir þætt-
ir fjölskyldumála voru
bornir saman við
Norðurlönd. Þessi
samantekt lá frammi
á ráðstefnu Jafnréttis-
ráðs um þetta málefni.
Tilgangur ráðsins var
að vekja athygli á því
að hér væri verk að
vinna. Á íslandi er
fæðingarorlof mun
styttra en á hinum
Norðunlöndunum og
greiðslur lægri, eng-
inn sveigjanleiki er
fyrir foreldra ungra
bama sem eru á
vinnumarkaði, rétt-
ur til fjarveru frá
vinnu vegna veik-
inda bama ekki sam-
anburðarhæfur, svo
nokkur dæmi séu
tekin. Tómstundir
barna okkar eru í
engum tengslum við
grunnskólann,
biðlistar á leikskóla
enn staðreynd þó
vissulega megi sjá
breytingar til hins
betra á leik- og
grunnskólastiginu í
mörgum sveitarfé-
lögum. Á íslandi er
vinnutíminn langur
og atvinnuþátttaka
„Leið fjölskylduráðgjafans til
„betra iífsu er að konur hafni sín-
um réttindum og fari heim og
gæti bús og barna. Leið okkar
sem viljum virka samfélagsþátt-
töku beggja kynja er að við
bregðumst við breyttum aðstæð-
um ogaðlögum samfélagið þeirri
staðreynd að konur jafnt sem
karlar eru á vinnumarkaði og að
enn fæðast blessuð börnin
Kjallarinn
Elsa S.
Þorkelsdóttir
framkvæmdastjóri
Jafnréttisráðs
kvenna með því hæsta sem gerist
í heiminum.
Draumsýn sem getur orðið
að veruleika
Er það draumsýn sem ekki get-
im orðið að veruleika: að fæðingar-
orlof sé tólf mánuðir með sveigjan-
leika sem tekur tillit til þarfa for-
eldra, barna og atvinnurekanda,
að næg leikskólarými séu fyrir
börn frá eins árs aldri, að í grunn-
skólanum sé boðið upp á heitar
máltíðir í hádeginu ekki aðeins
fyrir starfsfólk skólans heldur
einnig nemendur, að þeir auka-
tímar sem við viljum geta boðið
börnunum okkar færist að veru-
legu leyti inn í skólana a.m.k. fyr-
ir þau yngstu og að allir, konan,
karlinn og bömin komi heim að
afloknum vinnudegi eigi síðar en
kl. 17? Þá taki við samveru-
stund en ekki helsti álagstími
fjölskyldunnar.
í mínum huga er þetta draum-
sýn sem vel getur orðið að
veruleika. Það sýna nágranna-
lönd okkar. En það sem meira
er, ég sannfærist æ meir að að-
gerðir af þessu tagi eru for-
senda þess að við höldum
áfram að ná fram auknu jafn-
rétti kvenna og karla. Verkefn-
ið er skýrt. Við þurfum að
skapa þjóðfélag þar sem konum
og körlum er gert kleift að axla
fjölskylduábyrgð sína samhliða
atvinnuþátttöku.
Elsa S. Þorkelsdóttir
Skoðanir annarra
Sjónvarp í 33 ár
„I haust eru liðin 33 ár frá því útsendingar hófust
í íslenska sjónvarpinu. Hvað hefur áunnist? Lenging
útsendingartímans. Fleiri framhaldsþættir. Tvær
gamlar bíómyndir á laugardagskvöldum í stað einn-
ar áður ... Það er sorgleg staðreynd, að á þeim 33
árum sem um ræðir hefur kunnáttu í gerð sjón-
varpsefnis lítið fleygt fram. Þetta er vissulega gömul
og þreytt tugga að tönnlast á, en staðreynd er, að sú
kynslóð sem hóf starfrækslu sjónvarps á íslandi og
hefur starfað við það síðan er ekki að skila neinni
kunnáttu áfram til þeirrar kynslóðar sem nú er að
taka við.“
Hávar Sigurjónsson í Mbl. 15. sept.
Fólk og fyrirtæki
„Fyrirtækjarekstur snýst um fólk. Fæstir ná góð-
um árangri til lengri tíma nema í samvinnu við fólk.
Umtal skiptir einnig máli... Það er varhugavert við-
horf að telja umtal og ímynd ekki skipta máli. Það er
ekki nægilegt að vera duglegur, atorkusamur og
frekur. Það skiptir engu síður máli í viðskiptum að
eiga þokkalegt samstarf við annað fólk, hvort sem í
hlut eiga starfsmenn eða viðskiptamenn. Koma þarf
fram af heiðarleika og sanngirni. En það kostar
einnig fyrirhöfn að vinna með öðrum. Það tekur
tíma og krefst umburðarlyndis ... Við sjáum allt í
kringum okkur stjórnunarstíl sem byggir á hræðslu
og hótunum annars vegar og trausti og virðingu
hins vegar. Því miður virðist stjórnunarstíll sem
byggir á hræðslu og hótunum nú meira áberandi og
árangursríkari a.m.k. til skamms tíma litið.“
Þorkell Sigurlaugsson í Viðskiptabl. 15. sept.
Ríkisútvarpinu rúllað upp
„Það er rétt hjá menntamálaráðherra: Staða ríkis-
sjónvarpsins er afskaplega slæm, dagskráin er oft
döpur, ríkissjónvarpinu helst svo illa á fréttamönn-
um að þeir virðast ekki haldast þar við og óreynd
ungmenni eru ráðin í staðinn. Eitthvað virðist bog-
ið við stjórnunarhætti ríkissjónvarpsins ef marka
má alls kyns klúður sem upp kemur með jöfnu milli-
bili... Hverjir bera ábyrgðina á því að RÚV er rúll-
að upp? ... Mér finnst að menntamálaráðherra ætti
að velta þessu fyrir sér.“
Jóhann Páll Símonarson i Degi 15. sept.