Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.1999, Blaðsíða 11
MIÐVIKUDAGUR 8. DESEMBER 1999
enning
Hefði getað lent
í þessu sjálfur
Óttar Sveinsson gefur út sína
sjöttu „Útkallsbók" á þessari vertíð,
Útkall í Atlantshafi á jólanótt. Þar
eru tvær sannar sögur og önnur
sýnu lengri, frásagan af þvi þegar
flutningaskipið Suðurlandið sökk
norðan heimskautsbaugs á jólanótt
1986. Hin sagan gerðist í sumar sem
leið og segir frá ferðalagi tveggja
hollenskra kvenna til íslands á lít-
illi einkaflugvél.
Óttari finnst skemmtilegra með
hverju árinu að skrifa þessar
spennusögur úr veruleikanum.
„Vinnubrögðin þróast auðvitað hjá
manni og ég hef sífellt meiri ánægju
af rannsóknunum sem fylgja mörg-
um frásögnunum. Fyrir þessa bók
þurfti ég til dæmis að leita að fimm
Dönum úr 72ja manna áhöfn Vædd-
erens sem báru hitann og þungann
af því að bjarga skipveijunum sem
komust af í Suðurlandsslysinu. Dan-
irnir fimm voru dreifðir um alla
Danmörku enda farnir að sinna allt
öðrum störfum en þeir gerðu þegar
þessir atburðir urðu. Svo þurfti ég
líka að leita að einum Breta í þeim
sextíu milljón manna hrærigraut
sem þar býr, kafteininum á Nimrod-
þotu breska flughersins, kafbátaleit-
arvél sem tók þátt í björgun mann-
anna af Suðurlandi. 12 manna áhöfn
þessarar þotu stýrði Dönunum á
rétta staðinn."
- Hvað varstu lengi að fmna Bret-
ann?
„Einn mánuð - með hjálp góðra
manna. Ég fann alla sem ég ætlaði
að finna nema einn.“
- Hvemig datt þér í hug að taka
svona „gamla“ sögu?
„Vegna þess að þegar þetta gerð-
ist var ég háseti á Urriðafossi sem
áður hét Vesturland og var systur-
skip Suðurlands. Við vorum tuttugu
klukkutíma á undan Suðurlandi á
nákvæmlega sömu leið með sams
konar síldartunnufarm á leið á
sama áfangastað - Murmansk. Ég
hefði því í rauninni getað lent í
þessu sjálfur."
- Hefur þetta ásótt þig síðan?
„Ég stóð uppi í brúnni á Urriða-
fossi þetta aðfangadagskvöld, spari-
klæddur, og hlustaði á neyðarkallið
frá Suðurlandi gegnum Nesradíó
þannig að þetta kom mjög nálægt
mér. Við heyrðum mennina segja:
„Við erum að yfirgefa skipið og fara
í bátana." Um hálftíma siðar voru
fjórir menn látnir. Króknaðir úr
kulda. Og hörmungarnar voru þá
breskur kafbátur hefði verið undir
Suðurlandinu þegar það sökk. Þegar
utanríkisráðuneyti okkar leitaði
skýringa formlega breyttust svörin
óvænt og einkennilega hjá sama
ráðuneyti í London."
Á erlendan markað
Óttar Sveinsson.
rétt að byija. Ég hef
alltaf ætlað mér að
segja þessa sögu, ég
vildi bara gefa mér
góðan tima i rann-
sóknina. Finna og
ræða við þá fimm
sem komust af, alla
útlendingana sem
tóku þátt í björgun-
inni og fólk sem
stýrði björguninni
héðan að heiman.
Ég hef auk þess
verið í sambandi
við ekkjur og að-
standendur þeirra
sex sem fórust. Bókin er
minningu þeirra. Þetta endaði síðan
óvænt með þvi að ég fékk staðfest i
hljóðrituðu viðtali við yfirlautinant
í breska varnarmálaráðuneytinu að
Ein saga Óttars, frásögnin af því
þegar hermenn á tveimur þyrlum
frá Keflavikurvelli björguðu skip-
brotsmönnum af Goðanum 1994,
hefur verið gefin út á ensku undir
titlinum Impossible Rescues. Við
spurðum Óttar hvort hann hygði á
frekari landvinninga.
„Sú saga var fyrst og fremst gefin
út sem tilraun og til kynningar á
þessu efni,“ segir Óttar, „en útgáfan
varð til þess að Reader’s Digest birti
frásögnina hjá sér. Sagan af björgun
skipverja af Suðurlandi í nýju bók-
inni verður jafnvel þýdd og gefin út
í Danmörku, enda er hún mjög
dönsk. Sögurnar í bókunum mínum
eiga ekki allar erindi á erlendan
markað en ég gæti vel hugsað mér
að skrifa sögur sérstaklega til dæm-
is fyrir enskan markað."
- Hvort líturðu á þig nú orðið
sem rithöfund eða blaðamann?
„Blaðamann," svarar
Óttar hik-
laust. „Með
litlu r-i!“ bæt-
ir hann við og
hlær.
- Heldurðu
að landinn
verði nokkum
tímann þreyttur
á Útkalli?
„Ég veit það
ekki, en ég er
mjög ánægður
með hvernig fólk
hefur tekið þessum
bókum. Ekki síst
konur. Þær segjast
kaupa bækumar
handa manninum
sínum en viðurkenna svo fúslega að
þær lesi þær fyrst sjálfar."
„Átakanlegur lofsöngur"
Solveig Anspach vakti hrifningu Frakka.
„Sjúkdómurinn er venjulega læ-
vís og ósýnilegur, svo ekki sé
minnst á hve takmörkuð skemmtun
er í honum, og því er hann ekki vel
við hæfi í kvikmyndum. /.../ Strax í
byrjun verður því að fagna hug-
rekki Sólveigar Anspach sem veigr-
ar sér ekki við slíku áhættuspili í
fyrstu leiknu kvikmynd sinni.“
„Hér er allt hárrétt, jafnt tár sem
hlátrar, jafnt orð sem þagnir." „Fal-
leg mynd um ást og angist..." „Átak-
anlegur lofsöngur til baráttunnar,
til ástarinnar, til lífsins."
Franskir kvikmyndahúsagestir
5 urðu að bíða lengur en íslendingar
| eftir að fá að sjá myndina Haut les
coeurs - Hertu upp hugann - eftir
Sólveigu Anspach, en eins og
franskur málsháttur segir þá var
engu tapað með biðinni. Þegar
myndin var frumsýnd í Paris 3. nóv-
ember vakti hún mikla athygli og
kvikmyndagagnrýnendur voru ein-
róma. Öll helstu blöð birtu ítarlega
dóma, og þótt bandarískar kvik-
myndir leggi undir sig flest kvik-
myndahús í París eins og annars
staðar komst myndin upp í 13. sæti
á lista yfir best sóttu kvikmyndim-
ar strax fyrstu vikuna.
Það sem vakti mesta hrifningu
gagnrýnenda var dirfska Sólveigar í
að ganga á hólm við viðfangsefnið
sem ekki var beinlínis líklegt til
vinsælda og auk þess fullt af lúmsk-
um fallgryfium. Myndin snýst um
unga konu sem fær þau tíðindi þeg-
ar hún er nýlega orðin ólétt að hún
sé með krabbamein og berst við að
sigrast á sjúkdómnum og ala barn-
ið. Gagnrýnendur tóku rækilega
fram að Sólveig væri íslendingur í
aðra ættina og bentu á að hún hefði
fengið þjálfun sína í gerð heimildar-
mynda (ein þeirra fiallar um Vest-
mannaeyjar); töldu þeir að það væri
skýringin á því hversu beint hún
gengi til verks og án allrar tilfinn-
ingasemi. „Eina baráttan sem Sól-
veig Anspach hefur áhuga á er lik-
amleg. Hvað gerist í líffærum aðal-
persónunnar?" sagði gagnrýnandi
Libération og bætti við: „Af mikilli
þrjósku snýr Sólveig Anspach alla
vorkunnsemi úr hálsliðnum. Mynd-
in vekur meiri ótta en meðaumkun,
og eins og í hrollvekjum er hið illa
þeim mun skelfilegra sem það sést
minna.“
Eins og margir kollegar hans
finnur gagnrýnandi Libération líka
annan boðskap í myndinni og já-
kvæðari, og kemst á slíkt flug í
frönskum anda að hætt er við að
þýðandinn verði eftir í neðri loftlög-
um: „Myndin af karli og konu sem
hafa fundið eitthvert æðra form af
ást, þar sem væntumþykjan kemur í
staðinn fyrir bróðurtengsl og hefst
upp yfir þau, er sennilega mest slá-
andi. Það er sú mynd sem maður
hefur á brott með sér í lokin. Julien
og Emma að eilífu hlið við hlið...“
Einar Már Jónsson, París
11
GLOTT s$m
í GOLUKALDANN
eftir Hákon Aðalsteinsson
„Ég hafði gaman af að lesa þessa
bók og get þvi tekið undir það,
sem stendur á bókarkápu: „Þetta
er skemmtileg bók sem getur
komið öllum til að brosa í
l kampinn og glotta í
| golukaldann.”
& (Sigurjón Björnsson, Mbl. 9. 11.99.)
H ; Fæst einnig sem hljóðbók á
S. tveimur snældum, höfundur
wmmBmmz uulda
- reynslusaga vestfirskrar
kjamakonu
Finnbogi Hermannsson skráði.
Bókin lýsir lifi og ævikjörum Huldu
Valdimarsdóttur Ritchie. i
„Mér finnst frásögnin af ævi þessarar
konu um margt merkileg og vissulega
þess virði að koma á prent...
Höfundurinn hefur að mínu viti
unnið verk sitt vel og
samviskusamlega og af ágætri
ritleikni."
(Sigurjón Björnsson, Mbl. 16. 11.99)
lifsgleði wammm
- minningar og frásagnir
Þórir S. Guðbergsson skráði.
I Þau sem segja frá eru: Séra Ámi
| Pálsson, Herdís Egilsdóttir, Margrét
V Hróbjartsdóttir, Rúrik Haraldsson og
[E Ævar Jóhannesson.
J» „Þetta er lipur og fróöleg lesning,
h vafalaust mörgum kærkomin enda
R hafa fyrri bækur i þessum flokki
H, notið vinsælda/
Bj (HávarSigurjónsson, Mbl. 24. 11.99)
MER LIÐIJR VEL
- ÞAKKA ÞÉR FYRIR i
Ljóð lnga Steinars Gunnlaugssonar J
Vandaður skáldskapur Jjj
^ sem hefur vakið athygli. ™
FLÓTTINN
frá fangaeyjunni
eftir Jack Higgins
I Frásögn af flótta úr einu
rammgerðasta fangelsi
veraldar.
wmmm., sumarast
eftir Bodil Forsberg
Spennandi ástarsaga eftir vinsælan höfund. j
Hljóðbækur fyrir böm
Nokkrar af hinum sígildu bamasögum Heiðdfsar Norðfiörð hafa nú
verið gefnar út í nýjum búningi. Tvær snældur eru nú saman í öskju.
SOGUR FYR1R SVEFNINN
Ævinfýri og kvöldbænir fyrir öll
kvöld vikunnar. Tvær snældur.
^ Sjö þættir á hvom' snældu.
ÞJOÐSOGUR JONS ARNASONAR
GÖMUL OG GÓÐ ÆV1NTÝR1 ,
Búkolla, Grámann, Gilitrutt J
0k og fleiri þekkt ævintýri.
JOLASOGUR WM
Fallegar jólasögur og jólasveinasögur fyrir börn,
Tónlist sem tengist efninu.
«ii HÖRPUÚTGÁFAN
Stekkjarholti 8 - 10 • 300 Akranes • Simi 431 2860 • www.horpuutgafan.is