Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.1999, Blaðsíða 69

JLfV LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 1999
73
Vilhjálmur Stefánsson heimskautakönnuöur til hægri, er meðal frægustu ís-
lendinga fyrr og síöar. Meö honum á myndinni eru Fritz Johansen og Henry
Beuchat.
norðurslóðum var þar hvergi að
finna.
Þá varð hann að biðjast
hjálpar
Loksins flaug mér í hug að Vil-
hjálmi kynni að hafa orðið gengið til
salemis á efri hæð hússins og tafist
þar lengur en lög gerðu ráð fyrir og
gekk því upp stigann til að vita hvers
ég yrði var. Ekki var ég kominn
lengra en upp í hann miðjan þegar ég
heyrði að verið var að banka á kló-
setthurðina að innanverðu mjög var-
lega en þó stöðugt. Síðan greindi ég
úr sömu átt að kallað var veikum
rómi en ekki hárri raust „help! help!“
Var nú ekki lengur um að villast að
Vilhjálmur Stefánsson, sem ungur að
árum hafði öðlast heimsfrægð fyrir
að kunna að bjarga sér við aðstæður
sem heimsbyggðin haíði áður talið
banvænar hvitum mönnum, var kom-
inn í þær ógöngur inni á heimili pró-
fessors Tryggva Oleson að í fyrsta
sinn á langri ævi sá hann sig tU-
neyddan að brjóta odd af oflæti sínu
og kvaka á hjálp samferðamanna
sinna. Varð ég þá fyrstur á vettvang
og reyndi að koma áleiðis tU gamla
mannsins öUum reglum og fyrirmæl-
um um það hvemig Ijúka skyldi upp
hurðum á Oleson heimUinu. Þær til-
raunir mínar bára engan árangur og
fyrr en varði var Tryggvi Oleson
sjálfur kominn á vettvang með tveim
koUegum sinum frá deUd klassiskra
fræða við Manitóbaháskóla. VUhjálm-
ur hafði ráðleggingar þeirra að engu
en hrópaði þess í stað tU þeirra að
ráðlegast væri að verða sér úti um
stiga sem næði upp að baðherbergis-
glugganum að utanverðu og gæti
hann þá reynt að forða sér út um
gluggann. Prófessor Tryggva var þá
loksins nóg boðið. Á skólaárunum
hafði hann fengið sumarvinnu á véla-
verkstæði og þá tekið ástfóstri við tvö
verkfæri, hrökklykU og rörtöng. Um
hvorugt var rætt á heimUinu né held-
ur það sem fæstir vissu að prófessor
Tryggvi haíði reynst svo bráðlaginn
við vélaviðgerðir að glöggir menn
höfðu á sínum tima lagt hart að hon-
um að gera þær að ævistarfi. Hvað
sem því líður voru rörtöng og
hrökklykill honum ávallt tUtæk og
með þau að vopni réðst hann nú tU
atlögu við salemishurðina utanverða,
smeygði rörtönginni á hurðarhúninn
og fjarlægði hann í einu handtaki að
kaUa, gerði síðan eldsnögga sveiflu
með hrökklyklinum og fiskaði út með
honum skráarmiðjuna, opnaði dym-
ar og bauð Vilhjálmi Stefánssyni út
að ganga. Var þá svo af Vilhjálmi
dregið að í fyrstu virtist hann ekki
ætla að þiggja boð um útgöngu og
sagðist heldur vUja klifra út um
gluggann. Hafði hann í þessu máli því
algjörlega þverskailast við að fara eft-
ir ráðleggingum og fyrirmælum.
Talað fyrir
„gamla fólkið"
Daginn eftir fyrirlesturinn við
Manitóbaháskóla og veisluna heima
hjá Olesonhjónunum fór ég með þeim
Evelyn og Vilhjálmi norður í Nýja ís-
land. Allmjög hafði kólnað en veður
þó bjart. Fyrst fórum við sem leið
liggur að íslenska eUiheimUinu Betel
á Gimli en þar beið okkar kaffi og tU-
heyrandi. Sagði ég Vilhjálmi á leið-
inni að tU þess myndi ætlast að hann
ávarpaði Betelbúa nokkrum orðum í
kaffinu. Eftir drjúglanga umhugsun
spurði hann mig hvort ég héldi að
það væri tU nokkurs að vera að
ávarpa gamla fólkið á ensku. Ekki lét
ég á svarinu standa og taldi að slíkt
myndi engum tUgangi þjóna, enda
þótt ég vissi að VUhjálmur gerði sér
ekki grein fyrir því að á meira en
áttatíu árum hefði Ný-Islendingum
farið eitthvað fram í ensku. Er
skemmst frá að segja að við þetta
tækifæri flutti Vilhjálmur bráð-
skemmtUegt erindi fyrir „gamla fólk-
ið“ eins og hann komst að orði án
þess að gera sér grein fyrir að sjálfúr
var hann orðinn eldri heldur en sum-
ir áheyrenda hans. Mál sitt flutti
hann að sjálfsögðu blaðalaust og á
hreinni íslensku. Fannst mér honum
það mátulegt, gamla manninum, að
þurfa að flytja eina ræðu á íslensku.
Að vísu plataði ég hann tU þess en
hann átti þann hrekk skUið fyrir að
hafa komið sér undan að tala ís-
lensku við mig.
Vildi ekki þekkja Guttorm
Eftir fyrirlestur Vilhjálms á „Geys-
ir HaU“ var ræðumanni og ýmsum
öðrum boðið heim til frú Hrundar
Skúlason sem bjó þá á Hlíðarenda
skammt fyrir norðan samkomuhúsið
í Geysir. Sem við Evelyn og Vilhjálm-
ur gengum inn í bæinn á Hlíðarenda
kom ég auga á Guttorm J. Guttorms-
son skáld. Var hann kominn í „vetr-
arátfittið" sitt sem ég minntist á, mik-
Uúðlegur tU að sjá, klæddur stakki
grábjarnar, í stígvélum úr elgshúð
sem riddaraliðslögreglan hafði látið
smíða og með baröastóran loðhött
með spégautum bæði að aftan og
framan. Benti ég Vilhjálmi strax á
Guttorm skáld á VíðivöUum en hann
virtist ekki átta sig á því um hvem ég
væri að tala. Tókst mér engu að síður
að þoka honum í áttina að Guttormi
og þrengja bUið milli þeirra nægUega
tU þess að ég gæti kynnt þá eða „gert
þá kunnuga" eins og Vestur-íslend-
mgar orða það. Þar sem Guttormur
var aðeins eldri og haföi að því leyti
vinninginn ákvað ég að kynna hann
fyrst og sagði einfaldlega Guttormur
J. Guttormsson skáld en lengra komst
ég ekki því að Vilhjálmur sneri sér
snöggt að mér og sagði með talsverð-
um þjósti að því miður þekkti hann
aUs ekki ungu skáldin, „ég þekkti
bara Stephan G.,“ bætti hann svo við.
Mér fannst hann nokkuð kaldranaleg-
ur þama sem hann stóð á miðju gólfu
i gríðarstórri lambskinnsúlpu, sem
mig minnir að væri ættuð frá Sveini
ValfeUs í Reykjavík. Grár hárbrúsk-
urinn reis að framanverðu og andlits-
faUlið sýndist mér vera orðið enn
Tröllaskagalegra en fyrr um daginn.
Guttormur starði á okkur örlítið
blendinn á svip og úlpan hans ein-
hvem veginn orðin eins og hún væri
aftur komin heim tU skógarbangsa.
Ekki mælti hann orð af vörum. Fáein-
ir neistar flugu á miUi þeirra karl-
anna án þess að margir tækju eftir og
fyrr en varði vom þeir komnir hvor í
sitt hom og famir að tala um daginn
og veginn við aðra gesti. Varð ég að
sætta mig við að mér hefði með öUu
mistekist að leiða saman þessa tvo
höfuðsniUinga Nýja íslands.
gggjg
35 Ijósa innisería
20 ijósa útisería
Með áföstum sogskálum
Stærri skrúfuperur
20 sogskálar
Fyrir gluggaseríur
Jólapottur fylgir
Stærri 399 kr.
Opið til klukkan :
öll kvöld til jóla.
Nýtt kortatímabil