Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.2000, Page 17

17
FTMMTUDAGUR 8. JÚNÍ 2000
x>v
Dillandi hljóðfall
Leifur Þórarinsson. Þorkell Sigurbjörnsson. Atli Heimir Sveinsson.
Á mánudagskvöldið var komið
að Kammersveit Reykjavíkur í tón-
leikaröð Tónskáldafélags íslands,
og voru frumílutt tvö verk, Krist-
allar 2(000) eftir Pál P. Pálsson og
MM eftir Jónas Tómasson. Hið
fyrra minnti 1 upphafi á einhverja
ónefnda sinfóníu eftir Shosta-
kovich, stíllinn létt nýklassískur,
tónmálið auðskiljanlegt og hljóma-
gangurinn kunnuglegur. Hljóðfall-
ið var liflegt og var tónlistin fram-
an af hin áheyrilegasta. En er á leið
missti hún flugið og fékk maður á
tiifinninguna að tónskáldið hefði
lent í vandræðum með framvindu
verksins. Úrvinnsla grunnhug-
myndanna var ekki sannfærandi og var tónsmíðin í
heild ekki nógu markviss.
Öllu hnitmiðaðra var MM eftir Jónas Tómasson,
hver einasti tónn virtist úthugsaður og var öll tón-
smíðin vel upp byggð og einbeitt. En hún hreif und-
irritaðan ekki, til þess var tónmálið of þurrt og
kaldranalegt, og virkaði tónlistin eins og hún kæmi
engum við.
Þrjú önnur verk voru flutt á tónleikunum sem
samin voru fyrr á öldinni, Angelus Domini (1975)
eftir Leif Þórarinsson, Af mönnum (1988) eftir Þor-
kel Sigurbjörnsson og Concerto Serpentinada (1985)
eftir Atla Heimi Sveinsson. Verk Leifs er samið við
ljóð sem Halldór Laxness þýddi og er Maríukveð-
skapur frá miðöldum. Tónlistin er sérlega fögur,
enda var Leifur frábært tónskáld þó hann væri mis-
tækur. Angelus Domini er svipmikil en þó látlaus
tónsmíð, ljóðið fær að njóta sín og er tónlistin aldrei
að troða sér þar fram fyrir. Hún er innhverf og
íhugul og henni liggur ekkert á, tímalaus eins og
andleg tónlist á að vera. Guðrún Edda Gunnarsdótt-
ir söng einsöng með Kammersveitinni, og var
frammistaða hennar hin ágætasta, raddbeitingin ör-
ugg og textaframburður sérlega skýr.
Exótískar einleiksstrófur
Verk Þorkels Sigurbjörnssonar er einnig gott,
danstónlist sem var á sínum tíma samin fyrir Hlíf
Svavarsdóttur og íslenska dansflokkinn. Það er fyr-
ir sjö hljóðfæri og fær hvert þeirra að njóta sín í ex-
ótískum einleiksstrófum sem unaður er að hlýða á.
Heildarhljómurinn er afar
seiðandi og á tónleikunum
langaði mann mest til að
standa upp og dilla sér með
hljóðfallinu, enda flutningur
Kammersveitarinnar hinn
snilldarlegasti. Tónlistin er
líka sérlega myndræn og
húmorinn aldrei langt und-
an. Þegar þeir Sigurður Þor-
bérgsson básúnuleikari og
Eiríkur Örn Pálsson
trompetleikari blístruðu
óvænt grafalvarlegir á svip-
inn og Eggert Pálsson blés
skömmu síðar í gæsaflautu
grét maður af hlátri.
Síðast á efnisskránni var Concerto Serpentinada
eftir Atla Heimi og er það fyrsti píanókonsert hans.
Undirritaður hældi seinni píanókonsert hans á sín-
um tíma upp í hástert, og er fyr'ri konsert hans engu
síðri. Hann er ólíkur allri annarri tónlist, hljóðfæra-
samsetningin frumleg og stemningin svo magn-
þrungin og innblásin að maður féll í stafi á tónleik-
unum. Píanóparturinn er greinilega erfiður og var
einleikur Önnu Guðnýjar Guðmundsdóttur hinn
snilldarlegasti, hver nóta skýr og hin erfiðustu
hlaup leikin af öryggi. Sömuleiðis var leikur Kamm-
ersveitarinnar undir stjóm Bemharðs Wilkinsonar
þéttur og fallegur. Var konsertinn eftir Atla Heimi
góður endir á áhugaverðum tónleikum.
Jónas Sen
Afrískur karlakór
Tíu manna karlakór frá Suður-
Afríku, Ladysmith Black Mambazo,
hélt tónleika í Broadway á þriðju-
dagskvöldið á vegum Listahátíðar.
Þeir sungu án undirspils alla tón-
leikana, nærri tvo tíma.
Tónlist þeirra er byggð á dans-
og söngvahefðum Zulumanna og
eru lögin byggð
upp á einföld- : ; ,U’i í Re*
um tveggja til
fjögurra takta
stefjum sem oftar en ekki spanna
eina áttund. Stefin em endurtekin
oft og níu söngvarar af tíu syngja
þau samstiga. Sá tíundi er í for-
grunni, stjómar og skreytir. Ég
heyrði heldur ekki betur en öll lög-
in væru í sömu tóntegund, en þótt
þessi lýsing hljómi eins og sýning-
in hafi verið með afbrigðum ein-
hæf, þá dönsuðu þeir og sprelluðu
þannig að yfirleitt var alltaf eitt-
hvað að gerast á sviðinu. Margir
þeirra voru frambærilegir dansarar
og allir gátu þeir sparkað upp fyrir
eigin haus.
Hljómurinn í kómum er mjög
afrískur, þungur og dramatískur,
mjög ólíkur því sem við eigum að
venjast hjá íslenskum karlakómm.
Hann þykir það sérstakur að hóp-
urinn er eftirsóttur af mörgum
þekktum tónlistarmönnum sem
vflja fá hann á plötur hjá sér. Þessi
hópur söng
t. d. eitt
/Qrt sinn inn á
plötu með
Paul Simon og einhverjir kannast
kannski við hljóminn þaðan.
Þótt sýningin hafi verið ágæt
skemmtun þá er tónlistin fremur
einhæf í mínum evrópsku eymm.
Hún er vissulega athyglisverð en
verður leiðigjöm i stórum skömmt-
um. Ársæll Másson
DV-MYND E.ÖL.
Ladysmith Black Mambazo
„Hljómurinn er mjög afrískur,
þungur og dramatískur, ólíkur því
sem viö eigum að venjast hjá ís-
lenskum kartakórum. “
Leiklist
Hið ósenda bréf
ítalski látbragðsleikarinn Paolo Nani sýndi ein-
leikinn Bréfið í Salnum í Kópavogi nú um helgina.
Er óhætt að segja að hér hafi verið frábær skemmt-
un á ferð sem skildi engan í Salnum eftir með
krampalausan maga eftir 80 mínútur af hreinum
hlátri. Sýning Paolo er stórsniðug og skal engan
imdra að kappinn hafi hlotið evrópsku gaman-
leikjaverðlaunin í Frankfurt 1994. Bréfið byggist
upp á endurtekningu á sama atriðinu meö tilbrigð-
um. Þannig hitar Paolo salinn upp með því að fara
rólega yfir atriðið; fyrst sest hann við borðið, fær
sér rauðvínsdreitil og spýtir honum út úr sér, skrif-
ar bréf og stingur því i umslag, gleymir frímerkinu,
les bréfið aftur og hættir við að senda það með
miklum látum.
Handalaus í þögullí mynd
Fljótlega færðist fjör í leikinn. Paolo notar lát-
bragö í stað tungumáls en gerði áhorfendum ljóst
hvað var í vændum með því að sýna spjöld þar sem
stóð á íslensku hvemig hann ætlaði að fara að.
Mjög sniðug lausn sem gerir honum fært að sýna
DV-MYND EINAR J.
Paolo Nani
Látbragösleikur er langt í frá einhæft form og sann-
aöi Paolo Nani þaö létt og leikandi.
Bréfið hvar sem er án nokkurra tungumálaerfið-
leika. í fyrsta tilbrigðinu lék hann atriðið aftur á
bak, síðan kom sóðaleg útgáfa, vestri, hryllingur og
útgáfa í stil þöglu myndanna, sem var drepfyndin.
Önnur drepfyndin útgáfa var þegar Paolo þóttist
vera handalaus. Þá kom bersýnilega í ljós hversu
útsjónarsamur hann er í raun og veru, eins og
sannur trúður, og heillaði þar með á annan máta
en með sprelli.
^15 ^ a^^1
Allan tímann hélt hann áhorfendum á tánum
með miklum tilburðum og því að hrekkja þá sem
sátu á fremsta bekk. Hlátursgusumar riðu yfir í
hrönnum, hver svo sem aldur áhorfandans var.
Sönnuðust þar orð Paolo í viðtali hér í DV síðast-
liðinn laugardag: „Þegar við hlæjum verðum við öll
eins. Við verðum eins og böm, það ljómar af okk-
ur.“
Látbragðsleikur er langt í frá einhæft form og
sannaði Paolo Nani það létt og leikandi. Hann kom
í boði Listahátíðar í Reykjavík sem á skilið bestu
þakkir fyrir þessa hressandi skemmtun.
Halldór V. Sveinsson
__________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Dans stöðu-
mælanna
Bókaverð-
ir hafa átt í
sínum röð-
um allsterk
Ijóðskáld
eins og sann-
færast má
. um á nýjum
diski. Ingvi
Þór Kormáksson bókavörður og
djassunnandi hefur sent frá sér
diskinn Dans stöðumælanna þar sem
hann setur lög við ljóð nokkurra
starfssystkina sinna og fær úrvalsflytj-
endur til að skila þeim í hlustír okkar.
Tónlistin er að mestu melódískt popp,
segir í fréttatilkynningu, en með tilvis-
unum í brasflíska bossanova-músík,
djass, visnamúsík og jafnvel bregður
fyrir salsatónum.
Meðal góðskálda sem ljóð eiga á
plötunni eru Snorri Hjartarson, Hann-
es Sigfússon, Anton Helgi Jónsson,
Einar Ólafsson (hann á „Dans stöðu-
mælanna á regnvotu strætinu" sem
platan dregur nafn af), Kristín Ómars-
dóttir og Þóra Jónsdóttir, og söngvarar
eru Bubbi Morthens, Berglind Björk
Jónasdóttir og Borgardætur, Guðrún
Gunnarsdóttir, Sif Ragnhildardóttir,
Páll Óskar, Magga Stína og Michael
Pollock. Fjöldi tónlistarmanna leikur
með söngnum.
Öll ljóðin eru í bók með diskinum
og stuttur efnisútdráttur á ensku. Út-
gefandi er Hrynjandi en íslensk miðl-
un og Japis dreifa.
Héléne Cixous
á fslandi
Áhugamenn um bókmenntafræði,
athugið: Á laugardaginn kl. 15 heldur
hinn heimskunni rithöfundur og
fræðimaður Héléne Cixous fyrirlestur
í stofu 101 í Odda á vegum heimspeki-
deildar Háskóla íslands. Fyrirlestur-
inn nefnir hún „Enter the Theatre"
(Innkoma leikhússins) og Ijallar þar
um tilurð leikrita sinna í handriti og á
sviði Sólarleikhússins í París. Sýnd
verða á myndbandi brot úr leikritinu
Trumbusláttur við stífluna sem er
þessa dagana á fjölum þess.
Héléne Cixous hefur gefið út um
fimmtíu bækur: skáldsögur, leikrit og
fræðirit. Hún vakti fyrst athygli í lok
sjöunda áratugarins fyrir doktorsrit-
gerð sína um James Joyce og í byrjun
þess áttunda fyrir femínískar fræði-
greinar. í Frakklandi er hún einkmn
þekkt sem leikskáld en hún hefur
skrifað fjölda leikrita fyrir Ariane
Mnouchkine sem stýrir Sólarleikhús-
inu og er einn fremsti leikstjóri
Frakka. Héléne Cixous hefur nýverið
gefið út þrjár skáldævisögur sem allar
byggja á minningum hennar frá Alsír.
Hún er prófessor í bókmenntum og
veitir námsbraut í kynjafræðum for-
stöðu við París VIII háskólann.
Dublin-
verðlaunin
Breski rithöfundurinn Nicola
Barker hlýtur alþjóðlegu IMPAC
Dublin bókmenntaverðlaunin í ár fyr-
ir skáldsöguna Wide Open. Það eru
hæstu peningaverðlaun sem veitt eru
fyrir einstakt bókmenntaverk i heim-
inum í dag. Dómnefnd skipuð gagn-
rýnendum og rithöfundum frá írlandi,
Bretlandi, Frakklandi og Bandaríkjun-
um valdi bókina úr sjö bóka úrvali þar
sem meðal annars voru skáldsögur eft-
ir bandaríska rithöfundinn Phflip
Roth og landa hans, nóbelsverðlauna-
hafann Toni Morrison.
IMPAC-verðlaunin eru einstök að
því leyti að upphaflegar tflnefningar
koma frá almenningsbókasöfnum um
heim allan, en umsjón með samkeppn-
inni hefur Borgarbókasafnið í Dublin.
Meira en 100 bókasöfn í 34 löndum til-
nefndu bækur að þessu sinni, meðal
annars Borgarbókasafn Reykjavíkur.
Nicola Barker fæddist árið 1966 og
býr i London. Hún er höfundur tveggja
smásagnasafna, Love Your Enemies og
Heading Inland, sem bæði hafa unnið
til verðlauna i heimalandi hennar, og
tveggja skáldsagna, Reversed Forecast
og Small Holding auk Wide Open.
Þeim sem hafa áhuga á að kynna sér
verðlaunin nánar, eða önnur bók-
menntaverðlaun, innlend og erlend, er
bent á vef Borgarbókasafns Reykjavík-
ur www.borgarbokasafn.is