Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2001, Blaðsíða 13

13
FÖSTUDAGUR 20. APRÍL 2001
DV
Tónlist
Það er fullkomnað
Kórinn Schola cantorum söng und-
ir stjórn Harðar Áskelssonar að
kvöldi fóstudagsins langa einhverja
þá tónleika sem hugurinn mun halda
fastast í og verma sig við um ókomna
tíð. Ef Platón hefði haft eitthvað til
síns máls um frummyndir þá hefðu
gestir í Hallgrimskirkju þetta kvöld
verið vitni að því ómögulega þegar
frummynd hinna fullkomnu tónleika
var sett fram á fegursta hátt möguleg-
an. Stórt upp í sig tekið en svona var
það bara!
Á alveg ótrúlega vel samsettri efn-
isskránni var að finna trúarleg verk
tengd píslum Krists frá annars vegar
upphafi sautjándu aldar og hins veg-
ar nýliðinni tuttugustu öldinni. Verk
italska aðalsmannsins Gesualdo
reyndust standa sterkt og samhliða
norsku verkunum eftir þá Knut Ny-
stedt og Kjell Mörk Karlsen.
Kirkjan var litið lýst og kórinn
svartklæddur. Raddirnar sameinuð-
ust í einum lit. Blærinn fullur örygg-
is og friðar án þess að skerða tilfinn-
ingamar. Aldrei hefur hljómburður
HaUgrímskirkju verið nýttur eins vel. Hörður lék
á þetta hljóðfæri sitt eins og sá einn getur sem
elskar og virðir.
Tónleikarnir hófust á Tantum ergo eftir Karl-
sen. Sérlega þýðar rísandi hendingarnar eru
kannski of skýrt afmarkaðar í þessu kyrrláta og
í för á þessum ferðalögum um
ótroðnar slóðir mun engum takast
að útskýra. Svarsöngvar hans sem
þarna hljómuðu eru undur - verk
sem í þessu umhverfi hafa ótak-
markaðan áhrifamátt.
Verk Nystedt, Miserere, reyndist
töfrandi framar öllum vonum.
Klasavinna hans er alltaf mjög tón-
elsk, miskunnaráköllin ótrúlega
sniUdarlega ofin við annað efni
hverju sinni og framvindan fersk.
Karlaraddir áttu þarna marga há-
punkta í flutningi. Tónleikunum
lauk á verki Nystedt, 0 Crux
splendidior, fallegu verki, þó það sé
ekki eins spennandi og það sem á
undan var gengið.
Hvað frummyndakenninguna
varðar þá var það kannski fullkom-
in eining efnis og umgjarðar á þess-
um tónleikum sem gerði þá svo
ólýsanlega hrífandi. Jafnvel tima-
setningin var fullkomin. Að tengj-
ast með þessum hætti innsta kjarna
trúar sinnar og tilfmningar fyrir líf-
inu er eitthvað sem ekki verður
pantað eða borgað fyrir. Þessi tón-
list býður mönnum að opna hjarta
sitt án þess að þurfa um leið að gleypa við öllum
kennisetningum. Þessi stund meö Schola cantor-
um verður seint fullþökkuð þeim sem að stóðu.
Einstæður viðburður og ógleymanlegur.
Sigfríður Björnsdóttir
Höröur Askelsson, kórstjóri og organisti
Hann lék á þetta hljóöfæri sitt eins og sá einn getur sem elskar og viröir.
faiiega verki en flæði skapast þó vegna skyldleika
þeirra. Djarfar þreifingar ítalans Gesualdo í smá-
stígum skrefum sem ætíð reynast í meðhöndlun
hans geyma nýjan grunn, nýja hljómræna stefnu,
gefa verkum hans sérstætt og siungt yfirbragð.
Hvernig honum tókst að hafa fegurðina alltaf með
Komið, séð og sigrað
Á skírdag var boðið til tónleika í íþróttahöll-
inni á Akureyri. Flytjendur voru ekki af verri
endanum: Kristján Jóhannsson tenór og Halla
Margrét Árnadóttir sópran, undirleikari þeirra,
Anna Guðný Guömundsdóttir, og meðleikararnir
örn Ámason leikari og Jónas Þórir píanóleikari.
Hér var eftir miklu að slægjast, enda stóð ekki á
Akureyringum að troðfylla íþróttahöllina og það
í bókstaflegri merkingu.
Öm Árnason og Jónas Þór hófu leikinn og fóm
á kostum. Þessir kostulegu listamenn og gleðigjaf-
ar komu fram sem milliatriði nokkrum sinnum á
tónleikunum og urðu því skemmtilegri sem
lengra leið svo að við lá á stundum að áhorfend-
ur grétu af hlátri.
Ekki var frítt við að sú hugsun læddist að
framan af tónieikunum að endirinn yrði sá að
þeir Örn og Jónas myndu varpa skugga sem þeir
ágætu listamenn, Kristján, Halla Margrét og
Anna Guðný, kæmust ekki út úr. Fyrstu verkin á
efnisskránni, eða að segja má öll verkin fram að
hléi, ollu nokkrum vonbrigðum. Halla Margrét
flutti „Draumalandið" og „Svanasöng á heiði“ og
komst ekki almennilega á flug. Rödd hennar var
gjaman dempuð og ekki nógu styrk. Kristján
flutti „Tonerne" og „Gígjuna" og var ekki heldur
alveg í essinu sínu. Síðan flutti Kristján
DVA1YND GVA
Kristján Jóhannsson og Halla Margrét
Þau sigruðu salinn eftir hié.
„Memory" úr Cats og „María“ úr West Side Story
og náði ekki þeim tökum sem vænta hefði mátt,
enda ekki laust við ryk á röddinni, einkum í síð-
ara laginu. Halla Margrét flutti „Vilja Lied“ úr
Kátu ekkjunni og „I Could Have Danced Ail
Night" úr My Fair Lady. Allvel tókst upp í fyrra
laginu en léttleiki náðist ekki í því síðara. Loks
fluttu Kristján og Halla Margrét „Balcony Scene“
úr West Side Story sem tókst allvel en ekki miklu
meira en það.
En eftir hlé urðu umskipti og þá lék ekki leng-
ur vafi á hverjir voru höfuðlistamennimir á tón-
leikunum. Þegar í „Ave María“ Höllu Margrétar
og „Agnus dei“ Kristjáns var auðfundið að þau
voru að nálgast heimavöll og eftir það rak hver
gæðaflutningurinn annan. Halla Margrét flutti
„Santa Luciu" af öryggi og á dramatískan hátt og
ekki síður fór Kristján fagurlega með „Toma e
Surriento". Gómsætustu rúsínurnar voru þó eftir
og birtust í dúettinum „Mario, Mario“ úr Toscu,
fagurri túlkun Höllu Margrétar á „Vissi d’arte"
úr sama verki og lokaatriði efnisskrárinnar,
glæsitökum Kristjáns í flutningi „Nessun dorma“
úr Turandot.
Það er skemmst frá að segja að í flutningi þess-
ara verka áttu þau Kristján, Halla Margrét og
Anna Guðný salinn eins og hann lagði sig. Hug-
fangnir áheyrendur risu úr sætum með dynjandi
lófataki og náðu tveimur aukalögum sem kórón-
uöu lok þessara tónleika þar sem listamennirnir
allir höfðu vissulega komið, séð og sigrað.
Haukur Ágústsson
Kvikmyndun sagnaarfsins
í gær hófst kvikmyndahátíðin „Sögur á tjaldi"
í Háskólabíó á vegum Filmundar og íslensku
kvikmyndasamsteypunnar í tilefni af Viku bókar-
innar og stendur hún til 30. apríl. Þar verða sýnd-
ar 14 íslenskar kvikmyndir sem allar byggja á ís-
lenskum bókmenntum, því hinum hressu Fil-
mundum þykir nú tímabært að beina augum að
flóknum tengslum bókmennta og kvikmynda og
þeim breytingum sem verða þegar verk eru færð
úr einum miðli yfir í annan. Ýmsar myndir verða
sýndar á hátíðinni sem sjaldan sjást á hvíta tjald-
inu 1 seinni tíö, til dæmis 79 af stöðinni eftir Eric
Balling frá 1962 og Salka Valka eftir Arne Matt-
son frá 1954.
Dagskráín
Á dagskrá hátíðarinnar eru: Útlaginn (1981) eft-
ir Gísla sögu Súrssonar, leikstjóri: Ágúst Guð-
mundsson (22.04. kl. 18 og 28.04. kl. 22); Skilaboð
til Söndru (1983) eftir samnefndri sögu Jökuls
Jakobssonar, leikstjóri: Kristin Pálsdóttir (24.04.
kl. 22 og 30.04. kl. 18); Kristnihald undir jökli
(1989) eftir samnefndri sögu Halldórs Laxness,
leikstjóri: Guðný Halldórsdóttir (20.04. kl. 22,
25.04. kl. 18 og 28.04. kl. 18); Atómstöðin (1984) eft-
ir samnefndri sögu Halldórs Laxness, leikstjóri:
Þorsteinn Jónsson (23.04. kl. 22.30); Punktur,
punktur, komma, strik (1981) eftir samnefndri
sögu Péturs Gunnarssonar, leikstjóri: Þorsteinn
Arnar Jónsson sem Gísli Súrsson
Útlaginn er meöal kvikmyndanna sem sýndar
verða á hátíöinni.
Jónsson (26.04 kl.18); 101 Reykjavík (2000) eftir
samnefndri sögu Hallgríms Helgasonar, leik-
stjóri: Baltasar Kormákur (21.04. kl. 16 og 30.04.
kl. 22.30); Djöflaeyjan (1996) eftir skáldsögum Ein-
ars Kárasonar Þar sem djöflaeyjan rís og Gulleyj-
an, leikstjóri: Friðrik Þór Friðriksson (23.04. kl.
18 og 29.04. kl. 22); Englar alheimsins (2000) eftir
samnefndri sögu Einars Más Guðmundssonar,
leikstjóri: Friðrik Þór Friöriksson (20.04 kl. 18 og
26.04. kl. 22.30); Benjamín dúfa (1995) eftir sam-
nefndri sögu Friðriks Erlingssonar, leikstjóri:
Gísli Snær Erlingsson (21.04. kl. 14); Myrkrahöfð-
inginn (1999) byggður á Píslarsögu Jóns Magnús-
sonar, leikstjóri: Hrafn Gunnlaugsson (22.04. kl.
16); 79 af stöðinni (1962) eftir samnefndri sögu
Indriða G. Þorsteinssonar, leikstjóri: Eric Balling
(25.04. kl. 22); Ungfrúin góða og húsið (1999) eftir
samnefndri sögu Halldórs Laxness, leikstjóri:
Guðný Halldórsdóttir (21.04. kl. 22 og 24.04. kl. 18);
Skýjahöllin (1994) eftir barnabókinni Emil og
Skundi eftir Guðmund Ólafsson, leikstjóri: Þor-
steinn Jónsson (22.04. kl. 14 og 29.04. kl. 15); Salka
Valka (1954) (með fyrirvara) eftir samnefndri
sögu HaOdórs Laxness, leikstjóri: Arne Mattson
(22.04. kl. 22 og 27.04. kl. 18).
Laugardaginn 28. aprfl kl. 13 verður svo haldið
málþing um kvikmyndanir íslenska sagnaarfsins
í Háskólabíói sem nánar verður greint frá síðar.
____________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Claude Monet
Sólarlag viö Signu aö vetrarlagi (1880).
Náttúrusýnir á förum
Við minnum á að hinni merku sýningu, Nátt-
úrusýnir, í Listasafni íslands, með einstæðum
máiverkum frá Petit Palais-listasafninu i París,
lýkur á sunnudaginn. Hún hefur verið geysi-
lega vel sótt en þó er hætt við að einhverjir séu
alveg að missa af henni. Látið það ekki gerast!
Sýningin er opin í dag, á morgun og á sunnu-
daginn, kl. 11-17.
Leikminjasafn
Stofnfundur Samtaka um
leikminjasafn verður haldinn
í Iðnó (uppi) kl. 15 á morgun.
Frummælendur eru Sveinn
Einarsson leikstjóri og dr.
Jón Viðar Jónsson leiklistar-
fræðingur. Að stofnun sam-
takanna standa um 20 félög,
samtök og stofnanir á sviði
leiklistar. Fundurinn er opinn
öllum sem hafa áhuga á málefninu og vilja ger-
ast stofnfélagar.
Leikminjasafn mun veita leiklistarstofnun-
um aðhald við að hlúa að sögu sinni og varð-
veita þá muni sérstaklega sem hafa menningar-
sögulegt gOdi. Slik söfn njóta vinsælda ferða-
manna víða erlendis.
Þróun námsefnis
Sýning um þróun námsefnis á 20. öld hefur
verið opnuð í Þjóðarbókhlöðunni og stendur tO
31. maí. Þetta mun vera í fyrsta sinn sem sett er
upp sýning af þessu tagi hér á landi og er ekki
síst skemmtilegt fyrir okkur sem eldri erum að
rifja upp kynnin af bókunum sem mótuðu
heimsmyndina á sínum tíma.
Sýningin tekur tO námsefnis fyrir skyldu-
nám og hafa verið valin sýnishom námsbóka í
nokkrum greinum frá því um og eftir aldamót-
in 1900, frá miðri öldinni og loks frá síðustu
árum. Athyglinni er beint að bókum fyrir móð-
urmálsnám, náttúrufræðinám og nám i sögu og
samfélagsgreinum og sýnt hvernig efnisval, efn-
istök, framsetning og umbúnaður hefur breyst í
áranna rás.
Hvaða ljóð lesa þau?
í tOefni af Viku bókarinnar verður dagskrá í
aðalsafni Borgarbókasafns Reykjavikur í Gróf-
arhúsi, Tryggvagötu 15, á morgun, kl. 15.30. Þar
mun fólk sem starfar eða býr í nágrenni við
safnið lesa sín uppáhaldsljóð, meðal annarra
Hjálmar Jónsson dómkirkjuprestur, Albert
Bergsteinsson frá bOastæðasjóði, HaOdór Blön-
dal, forseti Alþingis, blómasalinn Helga Thor-
berg, barþjónninn Rúnar Matthíasson, leik-
skólastjórinn Pálína Sólrún Ólafsdóttir, Jakob
Þórarinsson lögreglumaður og Gérard
Lemarquis, íbúi í Grjótaþorpi. Kynnir veröur
ljóðskáldið og bókavörðurinn Einar Ólafsson.
Þess má geta að Andri Snær Magnason hefur
ort nokkra fyrriparta að ljóðum fyrir heimasíðu
Borgarbókasafns, www. borgarbokasafn.is, og
eru gestir síðunnar hvattir tO að botna.
Afmæli afhendingar
Mörgum íslendingum mun enn í minni sá
dagur þegar Konungsbók eddukvæða og Flateyj-
arbók voru fluttar í land úr dönsku varðskipi í
Reykjavíkurhöfn fyrir þrjátíu árum, 21. aprO
1971, og afhentar menntamálaráðherra. Lausn
handritamálsins vakti athygli víða um heim,
enda mun einsdæmi að stjórnvöld ríkis hafi
sýnt slíkan skilning á menn-
ingu þjóðar sem áður laut for-
ræði þeirra.
Af þessu tilefni bjóða Há-
skóli íslands og Stofnun Árna
Magnússonar tO samkomu í
hátíðasal Háskólans á morg-
un, kl. 14. Aðgangur er ókeyp-
is og öUum heimUl. Á dagskrá
verða m.a. ávörp Páls Skúla-
sonar háskólarektors og Björns Bjamasonar
menntamálaráðherra. Prófessor Peter Foote frá
Lundúnum talar um handritamálið frá sjónar-
hóli þeirra sem utan við það stóðu og feðgarnir
Benedikt Erlingsson og Erlingur Gíslason flytja
eddukvæðið Hárbarðsljóð. Að dagskrá lokinni
gefst gestum kostur á að líta handritin tvö aug-
um og skoöa nýja útgáfu Konungsbókar.