Dagblaðið Vísir - DV - 22.09.2001, Qupperneq 22

22
LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 2001
Helgarblað
DV
Bööullinn
aftur tekinn
til starfa
Verki lokið
Lokið er við að grafa þá hengdu og halla fangar sér fram á skóflur
sínar eftir erfiðið.
í augum umheimsins eru eyjamar
í Karíbahafinu, Vestur-Indíur, einna
líkastar þeirri paradís sem trúaða
dreymir um að flytja til í fyllingu
tímans. Veðurlag og náttúrugæði
taka flestum öðrum byggðum bólum
fram. Samt sem áður er líka hægt að
telja Vestur-Indíur til lökustu
byggðra bóla þar sem fátækt, spilling
og pólitískur vanþroski hamlar því
að íbúamir geti notið þeirra gæða
sem annars eru til staðar í heims-
hlutanum.
Nýverið brá böðullinn á Trínidad
snörunni um háls níu glæpamanna
sem dæmdir vora og teknir af lífi
samtímis. Fleiri tugir dauðadæmdra
bíða örlaga sinna í dauðaklefum
fangelsanna í Trínidad og Tobago.
Aftökumar fóru fram i fangelsi í
Port of Spain, höfuðborg ríkisins.
Fangelsisbyggingin er með þeim
elstu við Karíbahaf og var reist af
breskum plantekraeigendum til að
hýsa óhlýðna þræla, þjófa og brugg-
ara. Núna er fangelsið yfirfuilt af
glæpamönnum, nauðguram og morð-
ingjum. Fæstir vissu af tilurð stofn-
unarinnar í ferðamannaparadísinni
þar til nú að fjöldaaftökur fóru þar
fram.
Skelegg ungfrú alheimur
Það var 4. júní 1999 sem böðullinn
og fikniefnabaróninn Dole Chadee
áttu stefnumót á pallinum undir
fangelsisgálganum. Fundi þeirra
lauk tuttugu mínútum síðar þegar
glæpamaðurinn var úrskurðaður lát-
inn þar sem hann hékk i snörunni.
Átta vikapiltar hans hittu böðulinn á
sama stað og vora afgreiddir á sama
hátt.
Dauðarefsing á mikinn hljóm-
grann á Trínidad og fáir era tU að
mótmæla opinberum aftökum. Göm-
ul kona í höfuðborginni Port of Spain
sagði við blaðamann að réttast væri
að aftökur glæpamanna færu fram á
tlorgi þar sem fólk gæti fylgst með og
séð hvemig fer fyrir illmennum. Hún
itrekaði að almenningur kærði sig
ekki um að landinu væri stjómað af
bófum.
Ungfrú alheimur árið 1999, Wendy
FitzwiOiam, er borgari í Trínidad og
nemur þar lög. Hún hafði sitt að
segja um aftökumar og fór ekki hefð-
bundnar leiðir fegurðardísa sem eru
að þykjast vera miklir bamavinir og
starfa að velferðarmálum og hafa
mikinn áhuga á mannréttindum og
friðarmálefnum.
Þess í stað lýsti ungfrúin yfir að
hún væri hlynnt dauðarefsingmn og
færði þau rök fyrir máli sínu að sá
sem pyntar og myrðir fólk að yfir-
lögðu ráði fyrirgeri rétti sínum til að
lifa og slíkt fólk eigi að dæma og líf-
láta. Samkvæmt nýlegum skoðana-
könnunum eru 90 af hundraði hinna
1,3 milljóna íbúa Trínidad og Tobago
hlynntir dauðarefsingum. í skoðana-
könnunum 1994 vora 96 af hundraði
á því að taka ætti stórglæpamenn af
lífi.
Afdr'rfarík möðgun
Á eyjum Karíbahafs bíða nú um
þúsund dæmdir fangar eftir að verða
teknir af lífi en frá árinu 1979 þar til
fjöldaaftökurnar fóru fram í Port of
Spain var aðeins einn fangi tekinn af
lifi á eyjunum. Áður vora aftökur al-
geng refsing en fyrrum nýlenduherr-
ar, Bretar, hafa enn nokkur tögl og
hagldir varðandi stjóm eyjanna og
Foringinn
Dole Chadee var umsvlfamiklll fíkni-
efnasali og afgreiddi böðullinn hann
fyrstan.
sérstakur ráðgjafardómstóll í London
tók upp á því að banna aftökur en gat
ekki komið í veg fyrir líflátsdóma.
Jafnvel í maímánuði 1999 ætlaði
breski dómstóllinn að fresta aftöku
Dole Chadee og kumpána hans en
ekki var orðið við þeirri kröfu. Era
íbúar Vestur-Indía orðnir leiðir á af-
skiptasemi fyrrum nýlenduherra og
hættir að hlusta á þá og dæma og
refsa samkvæmt eigin réttlætishug-
myndum.
Dole Chadee var foringi
glæpaklíku sem sérhæfði sig í við-
skiptum með ólögleg fikniefni. Hann
var fyrstur félaganna á aftökupall-
inn. Hann og átta félagar vora dæmd-
ir fyrir hroðaleg morö á fiölskyldu og
var sök hennar sú að fiölskyldumeð-
limur hafði móðgað eiturefnasalann.
Lífið var murkað úr hverjum fiöl-
skyldumeðlim eftir annan að söku-
dólgnum ásjáandi og hann var síðast-
ur til að vera pyntaður og tekinn af
lífi.
Eftir að Dole var handtekinn fann
lögreglan mikið af fíkniefhum og um-
talsverðar peningupphæðir grafhar í
garði hans. Einn af fylgismönnum
Doles gerðist uppljóstrari og skýrði
lögreglunni frá glæpum félaga sinna.
Hann var myrtur á heimili sínu áður
en réttarhöldin hófust. Dolé hélt
áfram að stjóma glæpaverkum eftir
að hann var fangelsaður.
Hótanir og mútur
Glæpaklíka Doles var tengd 30
morðum öðrum en á fiölskyldunni
sem meðlimimir vora dæmdir fyrir
að deyða. En frá 1990 var klíkan hin
öflugasta í eiturefnageiranum i rík-
inu Trínidad Tobago. Árum saman
var foringinn svo öflugur að hann
taldi sig hafinn yfir lög og rétt. Þótt
yfirvöld vissu um starfsemina og
glæpaverkin var erfitt að fá fólk til
að bera vitni af ótta við grimmilega
hefnd glæpamannanna. Þá er upplýst
að margir lögreglumenn og embætt-
ismenn voru á launalista hjá samtök-
unum sem Dole drottnaði yfir.
Síðast von hinna dauðadæmdu var
að farið yrði að úrskurði ráðgjafar-
dómstólsins í London um bann við
dauðarefsingum. En yfirvöldin á
Trínidad sinntu ekki lengur fyrir-
skipunum frá gömlu nýlenduherrun-
um og eiturlyfiabaróninn og hand-
bendi hans voru hengdir samkvæmt
gömlum breskum sið.
Um leið fengu um hundrað karlar
í dauðadeildum fangelsa á Trínidad
og nokkrar konur þar að auki skila-
boð um hvaða örlaga þau mættu
vænta,
Hlusta ekki á Breta
íbúar fyrram breskra nýlendna á
Karabíahafi kæra sig ekki lengur um
að taka við fyrirskipunum frá
London um hvað þeir mega gera og
hvað ekki. Þeir vilja sjálfir ráða lög-
um sínum og hvemig þau skuli fram-
kvæmd. Giæpir sem tengjast ólögleg-
um fikniefnaviðskiptum fara hrað-
vaxandi í heimshlutanum og völd
bófanna og áhrif aukast að sama
skapi.
Löghlýðnir borgarar eru orðnir
þreyttir á yfirgangi glæpamanna og
mútuþægni lögreglu og embættis-
manna og heimta aðgerðir og harðar
refsingar. Að fullnægja dauðadómum
er almenn krafa.
15 ríki við Karabíahaf mynda
ríkjasambandið Caricom og sögðu
skilið við ráðgjafardómstólinn í
London árið 1999 og samþykktu eigin
hegningarlög og neita að taka við
skipunum frá gömlu nýlenduherrun-
um um hvemig eigi að framfylgja
þeim.
Saksóknari Trínidad, Ramesh Ma-
haraj, sagði þegar Dole og félagar
Löghlýðnir borgarar
eru orðnir þreyttir á yf-
irgangi glæpamanna og
mútuþægni lögreglu og
embœttismanna og
heimta aðgerðir og
harðar refsingar. Að
fullnœgja dauðadóm-
um er almenn krafa.
voru hengdir að fullnægja yrði dóm-
um fyrir morö ef halda ætti uppi lög-
um og reglu og tiltrú almennings á
dómstóla og lögreglu.
Einu sinni var ríkissaksóknarinn
virkur innan Amnesty Intemational
og barðist þar gegn dauðarefsingum.
Núna er hann mikilvægur hlekkur í
stjómkerfi Trínidad og styður dauða-
dóma og aftökur.
En hugur hans kann að vera
blendinn því bróðir hans Krishna
Maharaj, sem er breskur þegn, sat í
tíu ár í dauðadeild fangelsins í Flór-
ída fyrir að myrða tvo viðskiptafé-
laga sín. í fyrra var dómnum breytt í
lífstiðarfangelsi. Maharja þessi var
milljónamæringur og átti verðmæta
veðhlaupahesta.
Núna er ákveðið að taka 70 dauða-
dæmda fanga á Trínidad af lífi. Síðan
breska ráðgjafardómstólnum var af-
neitað í Vestur-Indíum hafa aftökur
farið fram á Bahamaeyjum, St.
Vincent, St. Kitts og Nevis. Allt eru
þetta auglýsar sælueyjar og ferða-
mannaparadísir.
í gullnum lundi
Sáralítið hefur borið á mótmælum
á Trínidad vegna dauðadóma og full-
nægingar þeirra. Erlendis hefur
þeim verið mótmælt en kirkjudeildir
á eyjunum eru ekki á einu máli um
hvort dauðadómar og aftökur eru
guði þóknanlegar eða á móti skapi.
Á Trínidad era tveir opinberir
böðlar. Þeir fá 50 dollara þóknun fyr-
ir að bregða snörunni um háls hvers
fanga og kippa hleranum undan fót-
um þeirra.
Lík Doles og kumpána hans voru
grafm í ómrektri gröf innan fangels-
isgirðingarinar. Ættingjar þeirra
fóru fram á að fá líkin afhent til að
veita þeim kristilega greftrun en
þeim óskum var neitað. Parturinn
sem þeir era grafnir í ber heitið
Gullni lundurinn.
Grafararnir
Fangar taka grafir í fangelsisgarðinum þar sem hinir líflátnu voru lagðir til hinstu hvílu.