Dagblaðið Vísir - DV - 15.02.2003, Blaðsíða 32

32
Helgarblacf DV LAUGARDAGU R 15. FEBRÚAR 2003
Hápunktur
lífs hins
heittrúaða
Þriöjudaginn 11. febrúar rann upp sá dagur sem hátt í
tvær milljónir múslíma um ailan heim hafa verið að bíða
eftir. Það er hápunktur pílagrímsferðar þeirra til Mekka
þegar þessar tvær miiljónir sameinast í dalnum Arafat og
biðjast fyrir, ailir sem einn. Daginn eftir hófst helsta hátíð
múslima um heim allan en það er fórnarhátíðin, Eidu al-
adha, en þá kaupir hver fjölskylda lamb til slátrunar.
Fyrsti dagur Hajj, en það kallast pílagrímsferðin á arab-
ísku, er 10. febrúar og lýkur 14. febrúar að okkar tímatali.
Undanfarna mánuði, ef ekki allt lífið, hafa pílagrímsfarar
verið að undirbúa sig fyrir þennan atburð og hér segir frá
brottför Fatímu og Lahoucine til Mekka frá litla fiski-
mannaþorpinu í Marrokkó í janúar sem leið.
Texti
og myndir:
Jóhanna Á.H.
Jóhannsdóttir
Fatíma og Lahoucine fara til Meklta
„Þið fjölskyldan eruð velkomin í heimsókn til mín í dag
til þess að kveðja okkur hjónin því við förum í flugið til
Mekka seinnipartinn."
Eitthvað á þessa leið hljómaði símtalið frá Fatímu þenn-
an morgun síðari hluta janúarmánaðar. Ásamt manni og
bami var ég búin að vera í heimsókn hjá tengdafólkinu í
Marokkó í rúmar þrjár vikur þegar boðið kom. Ég var svo
sem tilbúin að fara til Aourir, þaðan sem fjölskylda
mannsins míns er upprunnin, enda komið þar áður og hitt
marga úr þeim frændgarði sem er þvílíkt fiölmennur að
allir þorpsbúar meira og minna tilheyra sömu fiölskyldu.
Eldíi Kanarí
Mannfjöldinn gengur í kríngum Kabbak, hið heilaga skrín í Mekka. Fatima og Lahouchine eru þarna einhvers
staðar í þessum fjölda og vonandi komast þau heil á húfi til síns heima.
Það var ekki fyrr en þangað var komið að ég skildi
hversu merkileg þessi utanför þeirra hjóna var. Aiiur við-
búnaður var harla ólíkur því sem jafnaldrar þeirra hér
heima standa í þegar þeir „skreppa“ í tíunda sinn tO
Kanarí og það þykir ekki einu sinni nýnæmi. Ferðin kost-
ar um fimm hundruð þúsund fyrir hjónin og er þá inni-
falið flug, gisting og þær ferðir sem fara þarf þegar komið
er á hinn helga stað. Þetta er hátt verð í landi þar sem
laun og verðlag er mOdu lægra en hérlendis. Fatíma og
Lahoucine eignuðust fimmtán böm, þar af era þrettán enn
á M og lögðu þau öO eitthvað í púkkið svo foreldramir
gætu klofið það að greiða fyrir ferðina. Þau hjón eru rétt
liðlega fimmtug að aldri, gOtust ung og hófu að eiga sín
böm. Synimir era sjómenn eins og flestir frændur þeirra
í Aourir og gera það bara ágætt, sérstaklega þeir sem bú-
settir era á Spáni og stunda sjó þaðan. Þær dætur sem era
giftar komast vel af.
Þaö er útOokað að bíða eftir hagstæðu tOboði um síð-
ustu sætin því enginn stekkur bara si svona tO Mekka
eins og Kanarí. Ferðin krefst mikils undirbúnings því
gæta þarf að andlegum og veraldlegmn málum. Það er
skýrt tekið fram í Kóraninum að enginn má setja sig í
skuldir tO að fara tO Mekka. Það ber líka að gera upp aðr-
ar ógreiddar skuldir áður en farið er í ferðina. Síðan þarf
að búa svo um hnútana að heimOisfóOcið hafi nóg að bíta
og brenna á meðan á ferðinni stendur. Andlega þarf líka
aö undirbúa sig; ástunda gott
lífemi, hafa fastað á Ramadan,
beðið bænimar og lagt sig
fram um að vera góð mann-
eskja fyrir guði og mönnum.
Smákökufjöll
Um tvöleytið mátti sjá prúð-
búið fóUí streyma að húsi
Fatímu og Lahoucine og ailir
greinOega í miklu hátíðar-
skapi. Það ríkti gleði í hópnum
fyrir hönd þeirra hjóna sem
vora að sjá langþráðan draum rætast. Inni í stássstofúnni
var aUt til reiðu; fiailháir hraukar af smákökum, brauð og
hnetur og svo auðvitað nóg af tei sem Marrokkómenn
drekka nær sleitulaust. Yfir þessum veisluhöldum trónaði
móðir Fatímu sem býr hjá þeim enda á hún húsið með
bömum sínum. Hún er afar þrekin kona eða við skulum
segja mjög feit. Hún er glaðleg, talar mikið og segir enda-
lausar sögur sem aUir hlæja að. Sjálf hefúr hún farið tO
Mekka og er ákaflega stolt af því dóttirin og tengdasonur-
inn era að leggja í þessa ferð.
Með því að Uta yfir hópinn mátti sjá að ailir höfðu far-
ið í sitt fínasta púss í tilefni dagsins. Konumar vora í sín-
um besta „djeUabah" sem er svona kápa/kjóU/kufl og með
sína finustu slæðu í stO. Þær vora líka skreyttar því helsta
af guhi sem þær eiga. Ein var líka vel skreytt með
„henna“ á höndum en það gæti hafa verið gert af öðra tO-
efni en þessu. Konur í Marokkó skreyta nefnUega hendur
og fætur með „henna“ þegar mikið stendur tO eins og tO
dæmis brúðkaupveisla. Reyndar datt mér í hug hrúðkaup
þegar ég sá Fatímu og Lahoucine í glænýju ferðafötunum
sínum. Hann var í nýjum djellabah sem var hvítur í
granninn en með ljósgrænum röndum og með hvíta húfu
á höfði. Hún var klædd hvítu
frá toppi tO táar. Kuflinn var
kremaður en slæðan, skór og
sokkar alveg snjakahvítir. Það
er þó engin regla sem segir tO
um hvemig fóUc á að kiæðast
á leiðinni tU Mekka enda
koma pílagrímsfarar frá ýms-
um löndum og með mismun-
andi áherslur í klæðaburði.
Ailir jafiiir fSrir guði
Eina reglan varðandi
kiæðnað er þegar sjálf pUagrímshátíðin er. Konur geta
klæðst hverju sem er og því ekki ólíklegt aö Fatíma verði
í þessum fótum eða einhveiju svipuðu. Konur þurfa að
hafa slæðuna en það er tekið fram að þær eiga ekki að
nota blæjur tO hylja andlit sitt. Karlar fara í sérstakan
búning sem er gerður úr tveimur hvítum dúkum. Annar
er notaður tO að sveipa sig frá brjósti og niður og hinn
leggst yfir aðra öxlina en hin öxlin á að vera ber. Með
þessu móti verða allir jafnir fyrir guði. Engin leið er að
greina ríkan frá snauðum eða forstjórann frá verkamann-
inum. Markmiö þeirra er hið sama og ailar athafnir era
þær sömu. Stéttarmunurinn kemur ekki í ljós nema þegar
litið er tO gististaða viðkomandi því eins og annars staðar
era þeir í öOum verðflokkum og þúsundir pílagríma gista
í tjaldbúðum sem reistar era á hveiju ári.
Að gera upp sakirnar
í tæpa tvo tíma var fóOc að koma og fara frá húsi pfla-
grímsfaranna. Það er ekki nóg með að ferðin sé hápunkt-
ur í þeirra M heldur líka aflra ættingja og vina, sérstak-
lega þeirra sem ekki hafa orðið þeirrar gæfu aðnjótandi að
fara til Mekka. Ef einhveijar óuppgerðar sakir era á mflli
manna er þetta tækifærið tO þess að fyrirgefa og vera fyr-
irgefið. Þeir sem ekki hafa enn komist tO Mekka óska þess
sérstaklega að pflagrímamir biðji guð um að hann eða
hún komist sem fyrst í pflagrímsferðina. Það vora margir
sem báðu Fatímu og Lahoucine um að muna eftir sér þeg-
ar áfanganum væri náð því menn trúa því að bænirnar
séu heitari þar. Það eimir líka enn eftir af gömlum tíma
þegar ferðin tfl Mekka gat tekið nokkur ár og afls óvíst
hvort pflagrímamir snera heim aftur. Núna er flogið frá
öflum heimshomum eins og þeir þekkja sem unnið hafa
við pilagrímaflugið. Flugleiðir áður og nú Atlanta hin síð-
ari ár hafa flutt hundrað þúsunda pflagríma tfl og frá
Mekka.
Það gefúr augaleið að skipulagið þarf að vera gott þeg-
ar ríflega milljón ferðamanna er á faraldsfæti á sama
punktinum á sama tíma.
Flestir komast áfaflalaust þessa ferð en auðvitaö fer
eitthvað úrskeiðis hjá sumum. íslenskt flugfólk hefúr lent
í því að gamalt fólk gefi upp öndina á heimleiðinni. Fyrir
trúaða er það einn besti dauðdagi sem hugsast getur að
bera beinin í Mekka eða eftfr að pflagrímsferðinni lýkur.
Því að lokinni pflagrímsferð er maður hreinn af öllum
syndum og ekki möguleM á að drýgja aðrar þegar ævin
er öll.
„Hajj“ er heiður
Fatíma og Lahoucine vora komin tfl Mekka ríflega hálf-
um mánuði áöur en sjálf hátíðin gekk í garö. Sá tími fer í
ýmsan undirbúnmg, heimsækja helga staði í landinu því
nokkrar aörar borgir, svo sem Medína, og staðir hafa trú-
arlega tengingu. Heimferðin er svo nokkrum dögum síðar
Um þessar mundir eru
pílaqrímsferðir til Mekka íhámarki
og íslensk fluqfélöq önnum kafin
i/ið flutninq pílagríma. Blaðamaður
DV komst inn íkjarna þessa sér-
stæða siðar.