Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.2003, Blaðsíða 26

26
MIÐVIKUDAGUR 9. JÚLÍ2003
Lesendur
ktctsendísr gcemar - íesendabeéf
Lesendur geta hringt allan sólarhringinn í sfma: 550 5035, sent
tölvupóst á netfangið: gra@dv.is eða sent bréf til: Lesendasíða DV,
Skaftahlíð 24,105 Reykjavlk. Lesendur eru hvattir til að senda mynd af
sér til birtingar.
Neyðarástand - ofnotkun
Sauðaþjóð Guðnýjar
Hildur Kristjánsdóttir skrifar:
Það er orðið landlægt hér að tala
um „neyðarástand" í nánast
hvaða tilviki sem upp kemur.
Það er „neyðarástand" í heil-
brigðismálum, og þá sérstaklega
þegar rætt er við lækna eða að-
standendur í þeim þætti sem
snýr að viðkomandi viðmælanda
í það og það skiptið. Nú síðast er
það geðheilbrigðisgeirinn - eins
og þetta er nefnt. Auðvitað er
ekkert neyðarástand í þessum
málum á (slandi. Hugsum til ann-
arra landa þar sem veruleg neyð
ríkir í heilbrigðismálum. Jafnvel
þótt við séum eitthvað eilítið „á
eftir" - ef við þá erum það nokk-
uð - í einstaka tilvikum, t.d. að
eitthvað minna sé greitt af hinu
opinbera. Þetta væl á að kveða
niður.
Ragnar Haraldsson skrifar:
Ég horfði á mynd Guðnýjar Hall-
dórsdóttur kvikmyndaleikstjóra,
Sauðaþjóðin. Ætlaði ekki að
horfa, en dróst á að bíða og sjá
til. Fannst nafnið eitthvað
spennandi, og óvenjulegt. Ég sá
ekki eftir að sjá þessa mynd,
sem var ákaflega vel gerð og lýs-
ir vel því sem hér hefur gerst
meðal þjóðarinnar, allt frá land-
námi (fín senan um borð í lang-
skipunum með allt hafurtaskið!).
Guðný hefur áður gert myndir
sem mér hafa hugnast vel. Guð-
ný hefur glöggt auga fyrir smá-
atriðum og kímnin er óbrengl-
uð. - Þökk fyrir svona mynd.
Hana ætti að sýna í öllum grun-
skólum sem kennslustund í
sögu okkar. Ungt fólk þekkir
þetta ekkert að ráði.
Hafa skal það
rutim
Rannveig Guðmundsdóttir
alþingismaður
í ritstjórnarbréfi í DV síðastlið-
inn laugardag er spjótum beint
að okkur Guðmundi Árna Stef-
ánssyni, fulltrúum Samfylking-
arinnar í utanríkismálanefnd.
Veist er að undirritaðri og því
haldið fram að afstaðan varð-
andi trúnað og leynd í viðræð-
um við stjórnvöld í Bandaríkj-
unum um varnarsamninginn sé
önnur en fyrir áratug.
Vísað er til ummæla minna í ut-
andagskrárumræðu sem stjórnar-
andstaðan þáverandi stóð fyrir á
Alþingi árið 1993 en ég var þá þing-
flokksformaður og varaformaður
utanríkismálanefndar. Því er haldið
fram í ritstjórnarbréfinu að afstaða
mín hafi verið önnur þá en nú þeg-
ar við þingmenn Samfylkingar
hvetjum til að leynd yfir bréfaskrift-
um forsætisráðherra og stjórnvalda
í Bandaríkjunum verði aflétt. Ekk-
ert af þessu er rétt eins og fram
kemur hér á eftir.
Afstaða mín er óbreytt. Trúnaður
þarf að ríkja meðan mál eru í erfiðri
stöðu. Meðan viðræður eru á við-
kvæmu stigi á að gefa utanríkisráð-
herra möguleika á að freista þess að
leiða mál til lykta. Reyndar veit eng-
inn hver hefttr verið ábyrgur fyrir
viðræðunum að þessu sinni því það
er forsætisráðherra sem hefur svar-
að fyrir þær opinberlega. Jón Bald-
vin Hannibalsson utanríkisráðherra
var með forræði málsins 1993.
En þegar málið er komið í há-
mæli og forsætisráðherra segir
sjálfur að enginn viðræðugrund-
völlur sé lengur fyrir hendi og þar
með greinilegt að viðræður hafa
siglt í strand er eðlilegt að stjóm-
völd upplýsi um innihald bréfa-
skrifta eins og Samfylkingin hefur
hvatt til.
„Hvað sem mönnum
finnst um varnarsam-
starfvið Bandaríkin
hljóta allir að vera
sammála um að það er
ekki hægt að hlaupa
frá hálfrar aldar við-
veru og umsvifum
öðruvísi en gefa þjóð-
inni tíma til að undir-
búa svo umfangsmiklar
breytingar sem brott-
hvarf varnarliðsins af
Keflavíkurflugvelli að
hluta eða öllu leyti er."
Það er reyndar áhugavert að lesa
yfir utandagskrárumræðurnar frá
1993 í Stjórnartíðindum og þau
ummæli sem ritstjómarfulltrúinn
kýs að draga fram. Á þá ekki á sama
hátt að spyrja Björn Bjarnason um
hvort hann hafi skipt um skoðun á
því hvenær tímabært sé að opna
umræðuna? Og er ekki fróðlegt að
skoða viðbrögð Morgunblaðsins þá
og nú?
Veldur hver á heldur
Það er einmitt ekki síst athyglis-
sem sannara reynist
VARNARSAMNINGURINN RÆDDUR: „Staða viðræðna hefur ekki verið upplýst."
vert að skoða eftir á hvað rfkisstjórn
Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks
hélt vel á málum á sínum tíma og
beinlmis kraftaverk að tókst að af-
stýra því að samstarfsaðilinn hyrfi
fyrirvaralítið á braut. Hvað sem
mönnum finnst um varnarsamstarf
við Bandaríkin hljóta allir að vera
sammála um að það er ekki hægt að
hlaupa ffá hálfrar aldar viðveru og
umsvifum öðmvísi en gefa þjóðinni
tíma til að undirbúa svo umfangs-
miklar breytingar sem brotthvarf
varnarliðsins af Keflavíkurflugvelli
að hluta eða öllu leyti er. Slík aðlög-
un tekur nokkur ár. Það vita allir.
Það er áhugavert viðfangsefni að
skoða hvernig þessar tvær ríkis-
stjórnir hafa haldið á málum.
Frá því tímamörk bókunarinnar
við varnarsamninginn mnnu út
höfum við þingmenn Samfylking-
arinnar innt eftir gangi viðræðna
bæði í fýrirspurnartíma á Alþingi
og inni í utanríkismálanefnd í fullri
hófsemd. Við höfum á liðnum
missemm sýnt þá tillitssemi sem
óskað hefur verið eftir.
Afléttum leynd af bréfaskiptum
Strax og málið var kynnt utanrík-
ismálanefnd nú lýsti Samfylkingin
yfir eindregnum stuðningi sínum
við varnarsamstarfið og óskaði eftir
DV-mynd GVA
góðu samstarfi og samráði sem
stjórnarflokkar virtu einskis. Staða
viðræðna hefur ekki verið upplýst.
Ekki hefur heldur fengist staðfest
hvort málið kom upp í desember.
En bréfin margumtöluðu hafa
fengið umijöllun opinberlega. Eftir
að forsætisráðherra hefur með af-
dráttarlausum hætti skýrt sína af-
stöðú er það málinu ekki til fram-
dráttar að leynd hvfli yfir þessum
bréfaskiptum.
Málið fékk farsælan endi árið
1993. En spurning er hvort þessi
ríkisstjóm ræður ekki við verkefnið.
Staða málsins nú er sú að viðræður
hafa siglt í strand.
Skattsvik og önnur svik - allt í bið
HROSSAÚTFLUTNINGUR: Hestum skipað um borð í fraktflugvél á Reykjavíkurflugvelli.
FRlVERSLUN: Yfir hafið f vesturátt.
Fleiri fríverslunar-
samninga
Helgi Jóhannesson hringdi:
Við íslendingar höfum verið að
gera fríverslunarsamninga við
ýmis ríki - aðallega innan EFTA
þar sem við höfúm þegar fengið
aðgang að tollfrjálsum varningi
okkar. Nú síðast var undirritaður
fríverslunarsamningur við Suður-
Ameríkurfldð Chile. Þangað höf-
um við flutt vömr í auknum mæli á
síðustu ámm, aðallega tæki og tól
fyrir fiskvinnslu. EFTA-rfldn hafa
nú fríverslunarsamninga við yfir
20 lönd og enn bætast ríki í hóp-
inn. Verst að við skulum ekki hafa
fengið fulla aðild að NAFTA-frí-
verslunarsamningnum sem í gildi
er f Ameríku milli nokkurra ríkja
þar. Kannski kemur að því ef við
skiptum yfir og tökum saman við
Bandaríkin í stað Evrópu eins og
einhver ýjaði að í DV fyrir stuttu. -
Það yrðu góð skipti og reyndar
nauðsynleg eins og á stendur.
Gunnar Gunnarsson skrifar:
Ég rakst á stuttan pistil í DV sl.
mánudag um dómsmálin, þar
sem m.a. var vitnað í sjö ára
rannsókn á málverkunarföls-
unamálinu sem hefur reynst
hinu opinbera afar kostnaðar-
söm, og allan þann fjölda
skattsvikamála sem í gangi
hafa verið en lítið komið út úr.
Mér varð hugsað til fréttar í
morgunútvarpi RÚV nýlega þar
sem minnst var á meint skattsvik
fyrirtækisins Norðurljósa, og sem
líka hefur tekið sinn tíma. - Óvíst er
hvort nokkuð verður frekar að gert
eða upplýst af þeirri viðamiklu
rannsókn.
í morgunútvarpinu var greint frá
því að í tilfelli Norðurljósa væri um
að ræða milljarða króna sem skatt-
ur hefði ekki verið greiddur af hér á
landi. Einnig sagði þar að svokölluð
frumskýrsla skattrannsóknarstjóra
lægi nú fyrir og hefði borist Norð-
urljósum sem hefði rétt til and-
mæla, eins óg það var orðað.
I seinni fréttum af máli þessu
staðhæfði svo forstjóri Norðurljósa
að ekkert hafi verið hæft f frétt
morgunútvarps RÚV um mál þetta,
fyrirtæki sínu eða dótturfyrirtækj-
um þess hefði ekki borist nein
frumskýrsla skattrannsóknarstjóra
ríkisins um meint skattsvik. Rann-
sóknin á þessu meinta skattsvika-
máli hefði hafist snemma árs 2002
og væri enn í gangi, og engar skýrsl-
ur borist um málið.
Skattrannsóknarstjóri rfkisins
vildi ekkert segja um málið, að-
spurður, eða hvort nefnd frum-
skýrsla væri tilbúin. Þar stendur
málið. Fjölmiðlar virðast ekkert of
ákafir í að taka það upp eða rann-
saka það ofan í kjölinn, með því t.d.
að krefja skattrannsóknarstjóra um
nákvæma greinargerð. Hér er um
opinbert mál að ræða og ekkert
óeðlilegt við, að almenningur telji
sig eiga kröfu á að hraða rannsókn
á meintum meiri háttar fjársvika-
málum og flýta dómum í þeim.
En það er lflct og oft áður, mál
dragast á langinn; sögð erfið og
flókin í vinnslu.
Oftar en ekki fær almenningur
engar fréttir af slflcum málum, þau
enda með ýmsum hætti, fara í
dómsátt og þar fram eftir götunum.
Það versta er að það eru skilvísir
skattgreiðendur sem borga brús-
ann að lokum.
Sannleikurinn er sá að hér á
landi eru skattsvik litin öðrum aug-
um en víðast annars staðar. Svo
ætti þó ekki að vera þar sem þessi
mál varða allan almenning, skatt-
borgara, jafnt og hið opinbera, sem
oftast tapar háum fjárfúlgum á öllu
saman.
Þannig fréttist t.d. lítið af lyktum
skattsvikamáls eins varðandi sölu
íslenskra hesta til Þýskalands fyrir
nokkrum árum. Maður hafði geng-
ið undir manns hönd á hesta-
mannamóti í Þýskalandi, meðan á
rannsókn þarlendra skattyfirvalda
stóð, þ. á m. forseti íslands og land-
búnaðarráðherra, svo og þáverandi
sendiherra íslands í Þýskalandi, til
þess að keppni gæti haldið áfram!
Mikil rannsókn og viðamikil, bæði
hér og erlendis.
„Oftar en ekki fær al-
menningur engar frétt-
ir afslíkum málum, þau
enda með ýmsum
hætti, fara í dómsátt og
þar fram eftir götunum.
Það versta er að það
eru skilvísir skattgreið-
endursem borga brús-
ann að lokum."
Þetta viðamíkla mál var sagt hafa
endað með „dómsátt", hvað svo
sem hún táknar. En svona er ísland
enn í dag. Allir saklausir þar til sekt
sannast. - Sem hún gerir sjaldnast,
málin dofna og sofna að lokum.