Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.2003, Blaðsíða 12

72 LAUGARDAOUR 22. NÓVEMBER 2003
Fréttir DV
Eftirlit
með félags-
þjónustu
Persónuvernd er að fara
í gang með úttekt á öryggis-
kerfi Félagsþjónustu Kópa-
vogs varðandi
meðferð per-
sónuupplýs-
inga.
Fram kemur
í bréfi Persónu-
verndar til Fé-
lagsþjónust-
unnar að
ákvörðun um úttektina
þurfi ekki að fela í sér að
stofnunin telji að öryggis-
kerfinu sé að einhverju leyti
ábótavant. Þannig er ekki
rétt sem sagði í DV14. nóv-
ember sl. að Persónuvernd
hafi gert athugasemdir við
vinnuiag Félagsþjónust-
unnar. Kópavogsbær má
búast við því að greiða
sjálfur kostnað vegna út-
tektarinnar.
Komajólin of
snemma?
Engin giansjól
Mér finnst þetta jólatil-
stand byrja alltof snemma.
Ég held ekki nein glansjól
og hef ekki haldið. Það er
ágætt að hafa þau á sínum
stað sem fastan punkt í
dagatalinu og árinu. Undir-
búningurinn er engin jól.
Ég bý úti í sveit fyrir vestan
og sé minnst af þessari
blessaðri ljósadýrð. Venju-
legt jólahald byrjar klukkan
18 á aðfangadagskvöld í
gegnum útvarpið.
Ég get ekki óskað ykkur
gleðilegra jóla svona
snemma, en óska þess að á
jólunum megi fólk hafa
næði og hugleiða þann
merkilega atburð þegar
Guð vitjaði þessa hrjáða
mannkyns gegnum hold
Maríu meyjar.
Séra Baldur Vilhelmsson
presturiVatnsfirði.
Hann segir / Hún segir
Börnin eiga jóiin
Nei, mér finnst þetta
bara krydda tilveruna og
skammdegið. Ég á þrjú
börn og þeim finnst þetta
yndislegt og jólin eru hátíð
barnanna. Við fullorðna
fólkið eigum ekki að taka
þetta svona mikið inn á
okkur. Við erum að
stresstengja jólin en börnin
tengja þau við gleði. Við
finnum sjálf, þegar við
verðum eldri, að það er
meira en að opna pakkana
þegar jólin koma. Það þarf
að kaupa gjafirnar og þrífa,
Lilja Hrönn Hauksdóttir
eigandi verslunarinnar Cosmo.
Jóhanna Halldórsdóttir, tveggja barna móðir, bjó með dæmdum kynferðisbrota-
manni í tiu ár. Hún upplifði mikinn sársauka þegar eiginmaðurinn var dæmdur
í annað skipti fyrir að hafa misnotað unga stúlku.
„Ég lifði í blekkingu og lygi svo árum skipti.
Maðurinn minn var dæmdur í fangelsi fyrir
kynferðisbrot skömmu eftir að við kynntumst.
Hann sagði mér að hann væri saklaus og ég
trúði honum,“ segir Jóhanna Halldórsdóttir,
tveggja barna móðir, búsett á höfuðborgar-
svæðinu. Hún bjó með dæmdum kynferðis-
brotamanni í tíu ár. Þau skildu fyrir tæpu ári og
situr eiginmaðurinn fyrrverandi nú á Litla-
Hrauni. Hann afplánar dóm fyrir kynferðisdóm
í annað sinn.
Jóhanna hefur verið að púsla saman lífi sínu
síðasta árið og á enn töluvert í land með að ná
sér. Blaðamaður heimsótti Jóhönnu á heimili
hennar og sambýlismanns hennar. Eldri sonur
Jóhönnu er fluttur að heiman en yngri sonurinn
er tíu ára. Það tekur á að rifja upp hina skelfilegu
atburði og Jóhanna segist brotna saman þegar
minnst varir.
„Ég er sár út í þennan tíma og veit nú að þetta
myndi ég ekki láta bjóða mér aftur - né nokkrum
sem stendur mér nærri,“ segir Jóhanna.
Heillandi karakter
Upphaf kynna Jóhönnu og mannsins má
rekja aftur til ársins 1993. Þau kynntust á Vogi
og hófu ástarsamband. „Ég hefði átt að vita að
Vogur er enginn staður til að mynda varanlegt
samband. Þessi maður kom afskaplega vel fyrir
og var heillandi karakter í alla staði. Sjálf var ég
í sárum og hugsaði ekki alveg skýrt."
Eftir meðferðina hófu Jóhanna og maðurinn
búskap á höfuðborgarsvæðinu. Þá beið maður-
inn dóms vegna kynferðisbrots gagnvart lftilli
stúlku. Hann var dæmdur í 12 mánaða fangelsi
og fór í afplánun nokkrum mánuðum síðar. Jó-
hanna hafði eignast son sjö mánuðum áður og
stóð nú uppi ein með drengina sína tvo.
„Hann hélt stöðugt fram sakleysi sínu í þessu
máli og ég trúði honum. Fjölskylda hans og vin-
ir stóðu flest þétt að baki honum. Enginn trúði
að hann gæti misnotað börn. Sjálfur sagði hann
þetta nornaveiðar á hendur sér. Ég lét mig hafa
þetta og gerði mitt besta til að halda mínu striki
meðan hann sat inni. Mér varð hins vegar fljótt
óvært á þeim stað þar sem við bjuggum og sú
staðreynd að maðurinn minni sat inni fyrir kyn-
ferðisglæp virtist elta mig. Ég flutti tíu sinnum á
meðan hann sat inni.“
Jóhanna segir manninn hafa haft skýringar á
reiðum höndum varðandi þau kynferðisbrot
sem hann var sakfelldur fyrir. Hann sagði fyrr-
um ástkonu vera að hefna sín með því að beita
dóttur sinni fyrir sig.
Sakaður um áreitni
Eftir átta mánuði í fangelsi var manninum
sleppt. Honum þótti sem fjölskyldunni væri ekki
vært hérlendis vegna málsins. Þau rifu sig því
upp og næstu þrjú árin bjuggu Jóhanna, maður-
inn og synirnir tveir á Bretlandi og í Danmörku.
Mestan part dvalarinnar ytra lét maðurinn
áfengi vera en byrjaði að drekka undir það síð-
asta. Fjölskyldan flutti heim árið 1998 og eigin-
maðurinn var fljótt kominn á fullt í vinnu. Yngri
sonurinn var þá fimm ára.
Jóhanna segist ekki hafa leitt hugann mikið
að kynferðisbrotamálinu fyrr en barnfóstra og
vinkona hennar, sem höfðu dvalið á heimilinu í
Danmörku, báru á manninn að hann hefði beitt
þær kynferðislegri áreitni. „Það mál fór aldrei
lengra en það runnu auðvitað á mig tvær grím-
ur. Eins og í fyrra skiptið sannfærði eiginmað-
urinn mig um að þetta væri allt saman upp-
spuni. Og aftur lét ég gott heita. Ég barðist með
honum í gegnum súrt og sætt. Ég vildi ekki fyrir
nokkurn mun trúa neinu illu upp á hann,“ seg-
ir Jóhanna.
Stóra áfallið
Næstu tvö ár liðu og Jóhanna segir lffið hafa
gengið sinn vanagang. Stóra áfallið, eins og hún
orðar það, kom hins vegar á jólunum 1999. „Á
þriðja degi jóla fékk ég símtal sem ég gleymi
aldrei. Vinkona mín var á hinum enda h'nunnar
og sagði mér að níu ára dóttir sín væri á bráða-
móttöku Landspítalans. Hún sagði að stelpan
væri illa farin og að maðurinn minn hefði verið
þarna að verki. Ég umpólaðist gjörsamlega og
brotnaði algerlega saman. Ég var sjálf flutt á
sjúkrahús þar sem ég fékk áfallahjálp." Litla
stúlkan hafði verið gestkomandi á heimili Jó-
hönnu þegar atburðurinn átti sér stað.
„Hann hélt stöðugt fram sak-
leysi sínu í þessu máli og ég
trúði honum. Fjölskylda hans
og vinir stóðu flest þétt að
baki honum."
Jóhanna var ekki tilbúin að horfast í augu við
þessi tíðindi en það varð ekki aftur snúið. Hún
hóf sálfræðimeðferð sem stóð í tvö ár. Hún leitar
sér enn hjálpar en ekki eins reglulega og áður.
Lögreglurannsókn fylgdi í kjölfarið og gerði
lögregla m.a. húsleit á heimilinu. Maðurinn hélt
sem fyrr fram sakleysi sínu en nú sagðist Jóhanna
hafa verið byrjuð að efast fyrir alvöru.
„Ég hafði efast um nokkurt skeið en náði alltaf
að bægja þeirri hugsun frá mér. Grunur minn
styrktist reyndar eftir að við fluttum heim og ég
reyndi stundum að ræða þessi mál við manninn.
Hann var oftast fljötur að eyða talinu og færði
mér gjarna gjafir eða bauð mér til útlanda eftir
slík samtöl. Það var ekki fyrr en eftir á að mér varð
ljóst að hann var í raun að þagga niður í mér. Ég
held að hann hafi gert svipaða hluti við strákinn
okkar, hann lét stundum ansi mikið eftir hon-
um."
Skömm og sektarkennd
Eiginmaður Jóhönnu- var dæmdur í 18 mán-
aða fangelsi í Héraðsdómi Reykjavíkur í desem-
ber 2000. Hann var ákærður fyrir kynferðisbrot
gegn tveimur stúlkum og segir í dómsorði Hér-
aðsdóms að „brotin séu alvarleg og til þess fallin
að hafa alvarlegar afleiðingar fyrir stúlkurnar."
„Ég heflíka lært það núna að
menn sem geta náð þvílíkum
heljartökum á litlum börnum
eiga ekki í vandræðum með
að ná valdi yfir fullorðnum."
Maðurinn neitaði sök fyrir dómi en í niðurstöðu
Héraðsdóms segir að það þyki sannað að hann
hafi gerst sekur um þau brot sem hann var
ákærður fyrir. Hæstiréttur dæmdi í málinu vorið
2001. Rétturinn sýknaði manninn að hluta en
refsingin var sú sama. Hann hóf afplánun f byrj-
un þessa árs.
Mánuði áður sagði Jóhanna endanlega skilið
við manninn og hefur síðan reynt að vinna sig út
úr hinni skelfilegu reynslu. „Skömmin var mikil
og mér fannst ég stundum vera samsek. Spurn-
ingar um hvernig þetta gat gerst inni á heimilinu
sóttu á mig. Hvernig gat þetta gerst?"
Við meðferð málsins í Héraðsdómi kom í ljós
að yngri sonur Jóhönnu hafði sennilega verið við-
staddur kynferðisbrotin í tvö skipti. Jóhanna seg-
ir föðurinn hafa keypt son sinn til að þegja. „Það
var ekki fyrr en eftir á að ég uppgötvaði hvernig
þetta hafði leikið drenginn. Hann fór í meðferð í
Barnahúsi. Þar er mjög vel staðið að málum en
ferillinn áður en þangað er komið er alltof langur
og strangur. Þegar svo alvarlegt mál kemur upp
vill maður viðbrögð strax," segir Jóhanna ogbæt-
ur að við drengurinn sé allur að vakna til lífsins
þótt hann muni trúlega þurfa aðstoð eitthvað
áfram.
Viljalaust verkfæri
Það er ekki bara andlegur sársauki sem situr
eftir hjá Jóhönnu og fjölskyldu hennar, að ekki sé
talað um fórnarlömbin. Móðir Jóhönnu situr
uppi með margra milljóna skuld eftir að hafa að-
stoðað manninn við að stofna bílaverkstæði fyrir
nokkrum árum. Eldri sonur Jóhönnu var nýverið
gerður gjaldþrota eftir að hafa lánað manninum
nafn sitt og kennitölu í öðrum rekstri.
„Við verðum að vinna okkur út úr þessu en
það gleymist oft að kynferðisbrotamenn eiga fjöl-
skyldur og þær líða mikinn sársauka. Afneitun er
algengur fylgifiskur en þegar öll kurl eru komin til
grafar þýðir ekkert annað en að takast á við þetta.
Ég sé núna að ég var viljalaust verkfæri í höndum
þessa manns. Ég hef líka lært það núna að menn
sem geta náð þvílíkum heljartökum á litlum
börnum eiga ekki í vandræðum með að ná valdi
yfir fullorðnum," segir Jóhanna.
Útlit er fyrir að eiginmaðurinn fyrrverandi fái
reynslulausn innan skamms. Hann hefur þá setið
af sér 2/3 af 18 mánaða dómi. Kynferðisdómar
eru of vægir, að mati Jóhönnu, og í engu sam-
ræmi við alvarleika brotanna. Jóhanna gagnrýnir
Fangelsismálastofnun einnig fyrir að neita að
segja sér hvenær manninum verði sleppt.
Opnið augun!
Jóhanna er nú í sambúð og kveðst vera að
finna hamingjuna á ný. „Það þyrfti að vera til
stuðningshópur því ég er alls ekki ein um að hafa
staðið í þessum sporum. Stuðningshópur gæti
hjálpað konum sem búa við þetta ástand að rífa
sig upp og byrja nýtt líf," segir Jóhanna. Hún
hyggur á nám á næsta ári og ætlar að byggja upp
líf sitt á ný.
Við þær konur sem búa með kynferðisbrota-
mönnum vill Jóhanna segja þetta: „Opnið augun
og gerið eitthvað í málunum. Svona ástand getur
ekki batnað, það getur bara versnað."
arndis@dv.is