Dagblaðið - 18.09.1976, Blaðsíða 2

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 18. SEPTEMBER 1976.
OPINBER FYRIRTÆKIOG
STÓRFYRIRTÆKIUÚGA AÐ
VIÐSKIPTAVINUM SÍNUM
— með því að gefa upp of lógt verð ó vöru
sinni og þjónustu
Hér á dögunum þurfti ég að
kaupa ákveðinn hlut og hringdi
til að vita hvort ég hefói með
nokkru móti efni á honum.
Hann reyndist kosta 51.918
krónur. Jú, ég gat með
harðfylgi marið það, hélt á
staðinn og bað borginmann-
legur um hlutinn. Hann kom og
ég dró upp veskið til að borga.
Með það í höndununt horfði ég
á afgreiðslumanninn skrifa
eitthvað sem ég hélt að væri
annaðhvort ljóð eða sinásaga á
reikningseyðublað, að minnsta
kosti var þetta orðið æðilangt
mál — og uppsetningin minnti
á órímað ljóð.
Auðvitað var ég orðinn æði
spenntur að fá þetta ljóðabréf i
hendurnar, en spenningurinn
breyttist í kuldahroli er læstist
upp eftir hrygglengjunni upp i
hálsinn og alla leið upp í haus.
Þessu fylgdi stjarfatilfinning
og síðan munnvatns'-ennsli,
því hluturinn kostaði ekki
51.918 krónur heldur 62.31’.
Það hafði sem sagt verið logið
að mér um 10.393 krónur —
svonefndan söluskatt, sem láðst
hafði að leggja við verðið.
Þetta rifjaði það upp fyrir
mér, að Póstur og sími hefur
löngum logið til um verðskrá
sína á sama hátt. Við hverja
hækkun hefur manni verið sagt
að hvert skref í sjálfvirku sím-
tali hækkaði úr þessari upphæð
í aðra upphæð, en þegar til
kastanna kemur, er upphæðin
alltaf snöggtum hærri — nánar
tiltekið 20% hærri. Þar er aftur
söluskatturinn á ferðinni og
aftur er verið að ljúga.
Núna í vikunni hringdi ég í
Póst og síma og spurði hvort
það væri ennþá rétt það sem
stendur á bls. 8 í símaskránni,
en þar segir svo — orðrétt
tilvitnað með leyfi hæstvirts:
„GJALDSKRÁ FYRIR
SJALFVIRK SÍMTÖL (Verð
fyrir hvert skref kr. 7,50
samkvæmt gjaldskrá frá 1.
apríl 1976).“ Jú, mér var svarað
greitt og vel, að þetta væri rétt
og óbreytt. Er þetta með
söluskatti? spurði ég. Nei,
söluskatturinn leggst ofan á.
Háaloftið
Þar með er það ljóst, að það er
ekki rétt og satt er stendur á
bls. 8 í téðri símaskrá, skrefið
kostar 9 krónur en ekki 7,50.
Þá minntist ég rafmagns-
reikninganna, sem ævinlega
bera þennan sama keim af
ljóðabréfi, svo ég hringdi í Raf-
magnsveitu Reykjavíkur til
þess að fá þetta staðfest. En þar
kom eiginlega soldið babb í bát
hinnar lævíslegu áætlunar
minnar, því viðkunnanleg karl-
mannsrödd svaraði spurningu
minni um það hvað rafmagn til
heimilisnota kostaði á þann
- +Zö%
veg, að það kostar 11 krónur og
97 aura kilóvattið. Það kom víst
dálítið hik á mig því ég hafði
haldið að verðið væri tilgreint
lægra, en maðurinn lét það ekki
á sig fá heldur hélt áfram og
sagði, að þetta væri að vísu
tilgreint öðru vísi á
reikningunum, þar sem þá væri
orkuverðið tilgreint sér, 9
krónur, þá 20% söluskattur
sem væri 1,80 og svo
verðjöfnunargjald, sem rynni
til Rafmagnsveitna ríkisins.
Það er 13% og leggst á
orkuverðið án söluskatts og
verður þar með ein króna og
sautján aurar. Sem sagt:
Reikningarnir ljúga, en starfs-
maður rafveitunnar sagði satt,
er hann sagði strax og hiklaust
að kílóvattið kostaði 11.97
krónur.
Því það eitt kostar ákveðinn
hlutur eða þjónusta, sem
kaupandinn verður að greiða
fyrir hann. Allt annað er lygi.
Það er fölsun að segja manni að
sá hlutur kosti kr. 51.918, sem
kostar mann 62.311 að eignast.
Það er hið eina rétta verð.
Sjálfsagt eiga svona svindl-
forsvarendur ýmiskonar varnir
í máli sínu, en þær eru bara
harla haldlitlar. Með sama rétti
og manni er gefið upp eitt verð
en annars krafist mætti gefa
manni upp það verð sem
seljandinn verður að borga fyr-
ir vöruna í upphafi en mjalta
síðan á hana á reikningnum
allskonar tilkostnaði og
álagningu og fá þannig út
margfalt hærra verð um það er
lýkur. Þannig gæti innflytjandi
til dæmis gefið upp fob-verð
vörunnar við kúnnann, en bætt
síðan á reikninginn
flutningskostnaði, tryggingu,
uppskipun, tolli, geymslugjaldi,
vörugjaldi og álagningu, og þá
sér hver maður hve mikið
stendur eftir af því verði sem
upprunalega var gefið upp. Öll
verð, sem manni eru gefin upp
annað en hið endanlega, sem
maður verður að borga, eru
íygi-
Lygi hefur aldrei þótt góður
verslunarmáti, en verst er þó
þegar opinberar stofnanir,
vandar að virðingu sinni, ganga
á undan með því fordæmi að
ljúga skammlaust að viðskipta-
vinum sínum.
DULITIL SAGA UR
W
DJUPI - SEINNI HLUTI
KRUMMABER
RÓSBERG G. SNÆDAL
SKRIFAR
Þótt bjartsýni böndans hefði
orðið sér til skammar það sem
af var deginum, þá eygði hann
enn einn vonarneista. Hann
man allt i einu eftir því, að naut
er í Vigur, eyju ekki fjarri
mynni fjarðarins, sem hann nú
sigldi út. í Vigur bjó þá sá góði,
gildi bóndi, Bjarni Sigurðsson,
vinur Tryggva og höfðingi í hvi-
vetna. Og nú er haldiö þangað,
fyrir Folafót og Tjaldtanga.
Innan við Seyðisfjörð er Ilost
fjörður og þá Skötufjörðui. í
Skötufirði er nokkur byggð.
Þar er býli, sem heitir á Litla-
bæ, en Pétur hét bóndinn þar,
þegar saga þessi gerðist. Hann
kemur ekki sögunni við, að
öðru leyti en því, að hann átti
góðan mótorbát og var stundum
i förum með hann milli fjarða
og til höfuðstaðarins, ísa-
fjarðarkaupstaðar. Þvi var það,
að Bjarni í Vigur hafði fyrir
nokkrum dögum hitt Pétur og
beðið hann þá. ef hann ætti leið
til ísafjarðar, að taka fyrir sig
nautsskrokk úteftir.
Nú sem Bjarni sér það af
hlaöinu heima hjá sér. að
bátur fer að eyjunni, heldur
liann að hAr sé kominn Pétur í
Litlahæ að efna loforðið og taka
nautsskrokkinn. Iikki bregður
Pétur i Litlabæ vana sínum
með áreiðanlegheitin.
Vigurbóndinn kallar nú sem
skjóte.st á húskarla sína, biður
þá blessaða að hafa nú hraðan
á. sækja fyrir sig naulkálfinn
og slátra honum i hasli. því ferð
falli nú til kaupstaöarins með
l’étri i Litlabæ. Þeirgeli s.jálfir
séð bátinn, sem stefni hingað í
vörina.
Nautið var á beit með kún-
um á hinum eyjarendanum.
Þratt fyrir það hafði húskörlurn
tekizt að nálgast bola og leggja
hann að velli þegar bátur
Tryggva á Kirkjubóli lenti í
vörinni fyrir neðan hlaðvarp-
ann. Þegar hér var komið,
þóttist Tryggvi fullviss um góð
málalok ferðar sinnar. Vigur-
boli mundi þó alla götu vera
heima og binda skjótan endi á
vandkvæði þeirrar skjöldóttu.
Hann losar nú um kúna, teymir
hana á land og heim í hlað. En
ekki hafði hann lengra farið,
þegar hann sá I hvert óefni var
komið; hausinn var af tarfinum
og húskarlar sveittust við að flá
skrokkinn.
Nú virtist sem óhamingju
Tryggva yrði flest að vopni
þennan dag og mundi margur
þegar hafa verið búinn að
leggja árar í bát. Bjarni I Vigur
þóttist lika illa sjónsvikinn,
þegar hann bar kennsl á komu-
menn. Ilann barst þó vel af og
hughreysti Tryggva, bað hann
halda gleði sinni enn um sinn,
ganga í bæinn og þiggja góð-
gerðir. Svo koma dagar og svo
koma ráð, sagði hann. Þágu svo
gestirnir góðar veitingar hjá
þeim Vigurhjónum, Bjarna og
Bjiirgu, sem bæði voru orðlögð
fyrir rausn og höfðingsskap.
Eins og nærri má geta, var
degi mjög tekið að halla þegar
hér var komið, og taldi Tryggvi
þvi varla um annað að gera en
að snúa heim til Isafjarðar og
missa fram af kúnni í þetta
sinn. En þegar hann er að
bræða þetta með sér, segir
Bjarni, að úr þessu sé hægt að
bæta ennþá, og skulu þeir nú
„stíma“ yfir á Snæfjallaströnd,
að bæ þeim, sem nefnist Tirðil-
mýri. Þar liggi kýr jafnan úti
um nætur og sé naut með þeim.
Og þetta verður að ráði. Kusa
er enn leidd um borð í pramm-
ann og svo er haldið inn og
austur yfir Djúp, rétt inr.an við
Æðey. og tekin stefna undir
Snæfjallaströnd, að Tirðilmýri.
Þessi sjóleið er nál. 8 sjómíl-
ur. Þegar upp að ströndinni
kemur, sjá þeir að allt er eins
og Bjarni hafði sagt: kýr úti og
naut með þeim. Vænkaðist nú
hagur Strympu. En þar sem þá
var langt liðið á nótt, þeir
félagar orðnir slæptir og kýrin
þó ekki hvað sízt. brugðu þeir á
það ráð, að sleppa henni í land
til kúnna og nautsins, en sjálfir
lögðu þeir sig i bátnum og
sváfu þar um stund.
Þeir voru þó mjög árla uppi
og vitjuðu Skjöldu áður en fólk
kom á fætur á bænum. Það
mun ekki hafa orðið vart við
ferðir þeirra. Leggja þeir
félagar svo á Djúpið að nýju og
stefna nú til ísafjarðar,
næstum því vissir um góðan
árangur af langri og erfiðri
ferð.
Sögunni er líka þar með
lokið. Hana sagði mér skilorður
maður, sem átti heima við Djúp
þegar þetta gerðist og varð
allfrægt, sem von var. Þess
verður þó að geta, að sú viðbót
fylgir í frásögn sumra, að þegar
kýr voru sóttar og reknar heim
á Tirðilmýri umræddan
morgun, hafi þar verið komin
rauðskjöldótt kýr, sem enginn á
bænum bar minnstu kennsl á,
en í hennar stað vantaði aðra
svartskjöldótta og fannst hún
hvergi, hversu sem hennar var
leitað, langt og lengi. Hitt þótti
trúlegast að sú rauðskjöldótta
væri huldukýr, enda slík fyrir-
bæri næsta algeng til sveita
fram að þeim tíma. Þá er sagt
að kæmi bátur blaðskellandi
utan af Djúpi með pramma í
eftirdragi og þá svartskjöldóttu
þar innan borðs.
Eigi þessi viðbót við rök að
styðjast, kemur það vafalaust
til af því, að þeir Kirkjubóls-
menn hafa tekið kúna um borð
í myrkri um morguninn og
ógjörla greint mun á rauðu og
svörtu.
Bið eg svo góðfúsa lesendur
vel að njóta sögu þessarar, sem
hvergi er ýkt að minum vilja
eða vitund.