Dagblaðið - 04.10.1976, Qupperneq 10

10
DACUI.AÐIÐ. MANUDACUR 4. OKTÓBKR 1976.
3MSBIABW
írjálst, úháð dagblað
t’luufandi DaublaðiA hf.
Framkvæmdasljóri: Sveinn H. Eyjólfsson. Kitstjóri: Jónas Kristjónsson.
KnMlaxlj.iri:_ J<in Birair Pélursson. Ritstjðrnarfulltrúi: Ilaukur Helttason. Aóstortarfrétta-
stnn'i Alli Sti'inarsson. íþróttir: Ilallur Símonarson. Hönnun: Jóhannes Revkdal. Handrit
AsKt'fmur Pálsson.
Blaóamcnn Anna Bjarnason. Ás«eir Tómasson. Ber«lind As«eirsdóttir. Bra«i Sinurósson.
Krna V InKÖlfsdóttir. (’.issur SÍKurðsson. Hallur Hallsson. Hel«i Pétursson. Jóhanna Bir«is-
(lóuir. Katrín Pálsdóttir. Kristin Lýósdóttir. Ölafur Jónsson. Ómar Valdimarsson. Ljósmyndir:’
Arni Páll Jóhannsson. Bjarnleifur Bjarnleifsson. Sveinn Þormóósson.
r.jaldkeri: Þráinn Þorleifsson. DreifinKarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Askriftarujald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
Hitstjorn Síóumúla 12. sltni 8.3322. auKlýsinRar. áskriftir o« afKreiósla Þverholti 2. sími 27022.
SctninK umhrot: DaKblaðióhf. o« Steindórsprent hf.. Armúla 5.
Mynda-OK plötuKeró. Hilmirhf.. Sióumúla 12. Prentun: Árvakur hf.. Skeifunni 19.
Krónan lögð niður
Sennilega koma hér a landi
aöeins tvær leiðir til greina, ef
menn vilja ná árangri í baráttunni
gegn verðbólgunni. Báðar þessar
leiðir eru róttækari en kák það,
sem hingað til hefur verið beitt.
Við ættum líka að hafa rúmlega
aldarfjórðungs reynslu af því, að hér duga
ekki hefðbundin ráð gegn verðbólgu.
Gallinn er bara sá, að stjórnmálamenn okkar
hafa takmarkaðan áhuga á ‘að'draga úr verð-
bólgunni, þótt þeir þykist hafa það. í kringum
stjórnmálaflokkana hafa myndazt öflugir
hagsmunahópar verðbólgubraskara. Þeir nota
yfirráð stjórnmálaflokkanna yfir bönkunum til
aö skapa sér forgang að óverðtryggðu lánsfé,
sem þeir breyta síðan í verðtryggða
steinsteypu.
Hingað til hefur aðeins verið bent á eina leið
til að draga úr slæmum áhrifum verðbólg-
unnar. Hún er sú aö eyða þeim gróða, sem
menn hafa hingað til haft af því að ná sér í
óverðtryggð lán. Það er unnt að gera með því
að verðtryggja allar fjárskuldbindingar í sam-
ræmi við sérstaklega útreiknaða mánaðarlega
vísitölu fjármagns.
Þessi leið er áreiðanlega vel fær, þótt stjórn-
málamenn og sérfræðingar þeirra finni henni
allt til foráttu. Hún mundi hafa óbein áhrif á
vísitöluna. Með því að eyða gróða verðbólgu-
braskaranna mundi hún rjúfa hagsmuni stjórn-
málaflokkanna af verðbólgunni og auðvelda á
þann hátt aðgerðir gegn henni.
Hin leiðin hefur svo vitað sé ekki verið nefnd
áður, enda gengur hún lengra. Hún gengur út
frá því, að hagsmunatengsl verðbólgubraskara,
stjórnmálaflokka og banka séu slík, að ókleift
sé að stjórna fjármálum landsins af viti. Hún
gengur út frá því, að ekki sé nóg að beita
sálrænum brögðum á borð við aö taka nokkur
núll aftan af krónunni. Leiðin er sú, að krónan
veröi lögð niður.
Luxemborgarar hafa að vísu til eigin gjald-
miðil að nafninu til. En þeir nota jöfnum
höndum belgíska franka í viðskiptum sínum og
verður ekki meint af. í fjölda smáríkja
Evrópu, t.d. í Sviss, eru menn vanir að nota
heimafyrir hvaða harðan gjaldmiðil sem er.
Við getum tekið upp notkun á ýmsum
norrænum krónum, dölum, pundum, mörkum
og frönkum og tengt þannig innanlands-
markaðinn við milliríkjaviðskipti okkar. Þótt
þessir gjaldmiðlar sveiflist nokkuð, eru það
hreinir smámunir í samanburði við stöðugt
hrun krónunnar.
Með því að leggja niður íslenzku krónuna
hættum við aö geta búið til ýmisleg sjálfskapar-
víti, svo sem íslenzka einkaveröbólgu og marg-
víslegar fjármagnstilfærslur í blekkingarskyni.
Eftir það verður nánast ekki hægt að hafa
meiri verðbólgu hér á landi en í nágrenninu.
Vitanlega særir það stolt þjóðarinnar að hafa
engan eigin gjaldmiðil. En það er illskárra en
skömmin af þeirri krónu, sem þjóðin hefur
verið að rýra í aldarfjórðung. Skynsamlegt
gæti veriö að vióurkenna getuleysi okkar við að
halda reisn krónunnar og reyna að byggja upp
heilbrigð fjármál á öðrum grundvelli,
Þessi hugmynd er sett hér fram í fullri
alvöru. Ef menn vilja í raun óg sannleika losna
við verðbólgubölið, þá verður annaðhvort að
verðtryggja allar fjárskuldbindingar eða leggja
niður krónuna.
r
BÖRN BAK VIÐ RIMLA:
Vaxandi
félagslegt
vandamál
Dagur barns bak við rimlana
hefst eftir að móðir þess hefur
tekið til í klefa sínum, snætt
morfjunverð og á nú eina
klukkustund til þess að sinna
þörfum barns síns, áður en hún
gengur í röð ásamt öðrum föng-
um til vinnu sinnar í verk-
smiðju fangelsisins. Barninu er
gefið að borða um hádegisbilið
og þá fær móðirin enn að leika
við það í smástund, þar til um
kaffileytið er hún er aftur færð
til klefa síns.
í dag taka 25 lítil börn út
fangelsisdóma með mæðrum
sínum í enskum og velskum
fangelsum. í hinu fræga
kvennafangelsi Holloway eru
sjö börn, öll níu mánaða gömul
eða yngri. Rúm þeirra, háir
stólar og baðkör skreytt litrík-
um myndum af Andrési Önd og
Bamba setja hálfgerðan barna-
heimilissvip á annars steingráa
tilveruna innan veggja
stofnunarinnar.
En nú er verið að endur-
byggja Holloway. Undir lok
þessa árs verða fangarnir, alls
175, fluttir í nýja álmu þar sem
sérstaklega er hugsað fyrir
mæðrum með börn og allt byggt
eftir nýjustu tizku. En um leið
og líf barna innan fangelsis-
múranna er gert þolanlegra, þá
hefur fjöldi afbrotakvenna
meira en tvöfaldazt sl. fimm ár.
í Bretlandi fæðast börnin
venjulega utan fangelsisins. Er
líður að fæðingu eru konurnar
færðar á nærliggjandi sjúkra-
hús, — en það er sama hvar
barnið fæðist, á fæðingarvott-
orðinu stendur hvaðan það
kemur.
Félagsráðgjafar segja, að
börnin fari að gera sér grein
fyrir umhverfi sínu um níu
mánaða aldur. En ein móðirin
segir að barn hennar hafi
,,vitað“ að verið var að snúa
lykli í skránni aðeins fimm
mánaða gamalt. Möguleikarnir
á því að fangelsisbörn bíði
sálarlegt tjón eru augljósir og
fangelsin reyna að koma tii
móts við mæðurnar eins og þau
geta. Ef móðirin er að afplána
sérlega langan fangelsisdóm,
reyna yfirvöld að koma henni
fyrir í „opnu“ fangelsi úti á
landi, þar sem barnið getur
andað að sér heilnæmu lofti og
ung börn allt að fimm ára aldri
geta leikið sér við börnin í
þorpinu.
„Stattu þig,
Vilmundur"
Leikrit Henriks Ibsens,
ÞJÓÐNÍÐINGUR fjallar um
mann, sem berst vonlítilli
baráttu gegn vondum og
heimskum embættismönnum
og borgurum, jafnvel mikils-
virtum afbrotamönnum. Á
frumsýningu í Þjóðleikhúsinu
hér í Reykjavík var þéttsetið
hús prúðbúinna samborgara, og
meðal gesta var hinn þjóðkunn-
asti allra, Vilmundur Gylfason.
Mikil geðhrif brutust út meðan
á sýningu stóð, menn hrifust og
þjáðust með Stockmann lækni,
sem Gunnar Eyjólfsson túlkaði
af kynngimögnuðum krafti eins
og hans var von og vísa. Leik-
húsgestir voru ekki samir þeg-
ar upp var staðið.
Menn þurftu að lyfta af sér
okinu í kjallaranum á eftir og
meðal þeirra sém þar litu inn
var umræddur Vilmundur
Gylfason. Það var greinilegt að
koma hans vakti nokkurn hug-
aræsing og varla var létt að
verjast þeirri hugsun, að menn
settu baráttu Vilmundar í sam-
band við stríð Stockmanns
læknis. Menn börðu Vilmund á
herðarnar og margir heyrðust
segja hátt og hressilega:
„Stattu þig, Vilmundur,"
„haltu áfram, Vilmundur" og
annað því líkt. Ég fylgdist með
þessu nokkra stund, og meðal
þeirra sem þéttast börðu Vil-
mund taldi ég þrjá alkunna,
mikilsvirta stórþjófa.
Illa trúi ég að Vilmundi hafi
ekki verið þó nokkuð skemmt.
Þetta með öðru leiðir hugann
að því, hvers vegna skrif Vil-
mundar vekja þá eftirtekt, sem
raun er á. Það væri afskaplega
notalegt að hugsa sér, að
hrifning manna af baráttu Vil-
mundar fyrir endurheimt
mannlegrar reisnar ætti slíkt
fylgi með þjóðinni. Það getur
þó því aðeins verið, að þjóðin
eigi sér einhvern siðferðis-
styrk. En stundum hljóta menn
að efast um að svo sé. Lítið
dæmi mátti sjá í spurninga-
dálki, ekki man ég hvort það
Þurfa þeir þriðja
rosasumarið?
t dagblaðinu Tímanum 8.9
1976 var mjög athyglisverð
grein eftir Stefán Jassonarson
Vorsabæ, að mestu viðtal við
tvo unga bændur í Flóanum um
ágæta reynslu þeirra af vot-
heysverkun og hvernig þeir
gátu náð öllum sinum heyjum
óskemmdum í hlöður þrátt
fyrir hina miklu rosatíð.
Ég hef áður skrifað um vot-
heysverkun og hina miklu yfir-
burði hennar i sambandi við
þurrheyrsbraskið einkum i vot-
viðrasumrum.
Það kom frant í umræðum
við bónda frá Ströndunum, að
hann hefði vothey um 80% hey-
skaparins. Hann sagði líka, að
það hefði komið greinilega í
ljós, að sauðféð væri afurða-
meira og hraustara, þar sem
mikið vothey væri gefið. Enn-
fremur sagði hann, að gott vot-
hey hefði verið vísindalega
rannsakað i tilraunastöð og
reynzt eitthvert bezta fóður
sem til er.
Einn ágætur ráðunautur
talaði um það í útvarpi að
bændur hefðu ekki getað hirt i
vothey í mesta rosanum i ágúst,
vegna þess að ekki var fært um
túnin vegna ble.vtu. Ég hélt nú
að þessi ráðunautur bænda
f.vrir austan vissi að vothey er
sjaldan hirt síðar en í júli, ekki
sízt nú í sumar þegar spratt
mjög snemma og þess vegna
heyskapur langt kominn þegar
versti rosinn kom í ágúst.
Samtalsþáttur var í útvarpi
við tvo bændur, annan úr Eyja-
firði og hinn af Skeiðum.
E.vfirðingurinn sagði, að
bændur þar notuðu ekki vot-
heysgeymslurnar, en heyjuðu
eingöngu þurrhey. Eg man nú
ekki betur en að rosasumar
hafi komið fyrir norðan og
orðið að flytja mikið hey af
Suðurlandi norður með ærnum
kostnaði. En það er víst allt i
lagi. ríkið, þjóðin, er þá bara
látin borga.
Skeiðamaðurinn sagði, að
vegna landþrengsla yrðu
Skeiðamenn að beita túnin á
vorin og þess vegna seinna
byrjað að slá. Það er ótrúlegt