Dagblaðið - 06.04.1977, Qupperneq 13

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUK H. AI’KlI, 1977.
13

hafi stórloga misreiknað korn-
biruðir yfirloilt og að þær sóu
allt of lillar. I>ella var mikið
vandamál íi fiinmta áratunnutn
þar í landi. Sej>ja ferðamenn,
að kornskammturinn sem var
(i.8 kft í fyrra hafi verið
minnkaður um 600 fíriimm ojj
um leirt eru allir hvattir til þess
að berjast fjefjn þurrkunum.
Samkvæmt opinberum
heimildum ofj skýrslum er
vatnsskorturinn tilfinnanlefj-
astur í mörfjum höruðum í
Suður ofj Norður-Kína. Þá
hefur hann breiðst út til
hóraðsins Szeehwan, sem talið
er eitt bezta kornræktarhórað
landsins.
I kínversku dafjblaði var
fyrir skömmu fjreint frá þvt, að
Kefa yrði vinnukrafti 1 skðlum,
verksmiðjum, skrifstofum of! I
hernum leyfi til þess að þeir
fjætu unnið að baráttunni fjefíii
vatnsskortinum.
Kfnahafíssérfræðinfíar l
Honf> Kong ofj landbúnaðar-
ráðunautar eru samt ekki á
oinu máli um það, hversu alvar-
lefjur vatnsskorturinn er. Ott-
ast samt marfjir að afleiðinfj-
arnar fjeti reynst ömælanlefjar
ofj að hér séu á ferðinni verstu
þurrkar 1 landinu i 27 ár.
Urkoman næstu vikur mun
einnifj skera úr um þaö, hvort
uppskera þessa árs muni einnifj
brefjðast. Kornið er nú á mesta
vaxtartfmabili sfnu.
Sefjja ferðamenn að hrfs-
fjrjónaplönturnar séu svo litlar
að þær séu étnar ( stað þess að
vera settar I fjeymslu. Þá er
talið, að skortur sé á nautakjöti
ofj tilkynninfjar hafa borizt frá
Kwanfjtunfj-héraðinu um að
svfnakjötsframleiðsla hafi
minnkað um 20%.
Sérfræðinjjar sefjja þó að
umbætur á áveitukerfi landsins
sem fjerðar voru I fyrra kunni
að bjarfja ýmsu. Hversu miklu
vilja menn hins vefjar ekki spá
neinu um.

' ' .■> :
msí
Allir sem vettlinfji fjeta valdfð
hafa verið kvaddir tll barátt-
unnar fjegn þurrkunum f Kfna.
Það var eftir handtöku fjór-
menninganna f fyrra að rfkis-
stjórn landsins tók að horfast f
aufju við staðreyndirnar. Hafa
þeir ásakað ekkju Maos ofj
félafja hennar um að hafa látið
flokksleiðtoga vfkja og þannig
komið f veg fyrir skjóta
ákvörðunartöku um vanda-
málið f a.m.k. sex héruðum.
1 dagblaði kommúnista f
Hong Kong, Hsin Wan Pao,
segir, að erfiðleikar séu með að
hafa nægilega mikið að borða í
a.m.k. sex héruðum.
Segir blaðið að til viðbótar
við þurrkana hafi það ekki bætt
úr skák að einhver hefði ýkt
stórlega tölurnar um hina raun-
verulegu uppskeru og þannig
komið f veg fyrir að stjórnvöld
gætu gripið f taumana f tfma.

Orkuver Virkjun- arkostn. kr/kv Heildsölu- kostn. m.v. 4000 klst. nýtingartíma kr/kvst. Heiidsölukostn. í útsöluverði m. töpum í kerfi kr /k vst. Varaafls- kostn. m.v. 80% varafl. kr/kvst. Dreifing- arkostn. kr/k vst. Kostn. orku f ofni kr/kvst.
Landsvirkjun 150.000 3.75 4.30 2.00 6.30
Aust- og Vestfjarða- virkjanir m.v. Mjólká, Lagarfoss 250.000 6.25 7.50 1.20 3.00 11.70
Skeiðfossvirkjun II S-Fossárvirkjun, undir 5MW. 400.000 10.00 12.00 1.20 3.00 16.20
Hitaveita Suðurnesja (dreifikerfi innif.) 70.000 2.10
Sambærilegt verð þilofnahitunar og olíukyndingar 4.80
Kyndistöð sem brennir svartolíu og getur notað raforku 65.000 4.80
Þau atriði sem eru verði raforku til lækkunar í töflunni eru: Reiknað er með lágum vöxtum
eða ekki verðbólguvöxtum. Nýtingartími virkjana er of hár og ekki er tekið tillit til þess tima
sem markað vantar.
Ekki er meðreiknaður kostnaður vegna keyrslu disilafls. — Samkvæmt nýjustu fréttum um
áætlaðan virkjunarkostnað Fjarðarár við Seyðisfjörð er hann yfir 250.000 kr/kw, Sýnir það, að
kostnaður i Vestf jarða- og Austf jarðavirkjunum hefur ekki verið of áætlaður, þar sem miðað var
við minni virkjanir en Fjarðarárvirkjun, sem er áætluð 20 MW. Eins og sjá má af töflunni er.
ansi langt i land áður en kostnaðarverð raforku til húsahitunar með þiiofnum nái söluverði
sem er um 3.50 kr/kwst. Þarf til þess meira en að taka af fólki hitann í kuldum.
um árum. Fer hér fyrir Gísla
líkt og ýmsum, sem tekið hafa
útreikninga hans um orkusölu
til stóriðju góða og gilda
vegna þess að hér var um
pröfessor að ræða og þess
vegna ekki talið ástæðu til að
reyna að skilja forsendur
þeirra.
Ég býst við því að umræddur
prófessor yrði hissa ef honum
yrði sagt frá því að kollega hans
hér notaði niðurstöður hans til
að reikna út hversu mikið raf-
orka til rafhitunar ætti að kosta'
á Islandi og notaði hlutfall það
sem var á milli kostnaðar raf-
orku til húshitunar og almenns
markaðar í Noregi fyrir íslensk-
an raforkumarkað.
Svona vinnubrögð sæma ekki
„sérfræðingi". Þetta hafa vissir
stjórnmálamenn leyft sér að
gera í umræðum á Alþingi um
afgangsorku. Þar var saman-
burður gerður á lágmarksverði
afgangsorku f Noregi og hér.
Annað hvort er Gísli hér að
slá ryki f augu lesenda eða
hann veit ekki betur.
Samanburður á aðstæðum
hér og I Noregi er algjörlega
óraunhæfur. Noregur er í bein-
um tengslum við raforku-
markaðinn sunnar í álfunni,
þar sem grunnorka er fram-
leidd með olíu. Sá markaður er
tilbúinn að kaupa alla afgangs-
orku á verði sem er eitthvað
lægra en olíukostnaður rekstr-
ar þeirra eigin stöðva. Slíkur
markaður er ekki fyrir raforku
hér á landi.
Möguleikar eru á að byggja
hér stóriðju sem nýtti okkar
afgangsorku. Einnig gæti
komið til greina að nýta hana í
landbúnaði og við framleiðslu
grasköggla. Slfk stóriðja og
framleiðsla gæti ekki greitt
sambærilegt verð við þann
markað sem Norðmenn hafa
hjá nágrönnum sínum.
Hið nýja afgangsorkuverð
sem Landsvirkjun býður nú
þ.e. 0,50 kr./kvst er miðað við
það, sem neytandi getur borgað
í samanburði við brennslu
svartolfu til graskögglavinnslu,
svo að dæmi sé nefnt. Gefur
það góða hugmynd um hversu
lágt verð raforku þarf að vera
við stöðvarvegg svo það geti
keppt við oliu til brennslu.
Þrátt fyrir að Noregur sé
miklu þróaðra iand með fjölda
stóriðjufyrirtækja, sem tillit
geta tekið til álags, og hinn
óhagkvæmi nýtingartími rafhit-
unar skiptir miklu minna máli
en hér er raforka til hitunar
seld þar með mjög stífum álags-
töxtum. Neytendur verða þvi að
taka tillit til álags í notkun
sinni og hafa því oft olíuofn eða
annað til að mæta kuldatopp-
um.
Gísli kemst að því með sinni
norsku reikningsaðferð, að raf-
orka til hitunar ætti að kosta
5,85 kr/kvst. Ef bætt er við
þessa útkomu tekjutapi raf-
orkuveranna við íslenskar að-
stæður, kemur út kostnaðar-
verð um 7 kr/kvst, sem er
sama verð og kom út úr út-
reikningum mínum sem
kostnaðarverð á Landsvirkj-
unarsvæðinu. Hér er þó ekki
tekið tillit til hins háþróaða
dreifingarkerfis í Noregi, svo
hækka mætti þessa útkomu
eitthvað. Engu að sfður virðist
Gísli hér fara óvenjulegar leiðir
til að sanna réttmæti út-
reikninga minna.
Varaaflsþörfin
Það er misskilningur hjá
prófessornum að það varaafl
sem er til fyrir hinn almenna
markað, dragi úr þörf fyrir
varaafl vegna rafhitunar. Það
ætti að vera auðskilið að þegar
t.d. orkulfnur bregðast f vetrar-
hörkum, þá er ekki hægt að
nýta sama aflið bæði fyrir al-
menna notkun og hitun. Öll við-
bót f formi rafhitunarálags
hlýtur að krefjast viðbótar i
varaafli, ef öryggiskröfum á að
vera fullnægt. Miklu erfiðara
er að skammta rafmagn til hit-
unar en til almenns markaðar
og verður ekki gert nema með
þvf að rjúfa rafstraum. Saman-
burður við stofnæð Hitaveitu
Hafnarfjarðar er hlálegur. Gísli
hefði eins getað nefnt stofnæð-
ar Hitaveitu Reykjavíkur, sem
ekki hafa brugðist enn. Og ólfk-
legt er að það hendi f verstu
vetrarhörkum, þegar raforku-
línum og vatnsvirkjunum er
hættast.
Húsöitunarleiðir
Það verður enn hér að minna
á þá staðreynd að þegar þil-
ofnar fyrir raforku hafa verið
settir f hús verður að framleiða
raforku til að hita húsið. Ekki
verður hjá þvf komist að vara-
afl fyrir slfka hitun verði byggt
á orkustöðvum sem nota olíu
eða annað eldsneyti. Nýting
þessara stöðva er aldrei nema
brot af varma eldsneytisins og
myndi það nýtast miklu betur
við brennslu i katli.
Ef byggð eru dreifikerfi fyrir
hitaveitur á þéttbýlisstöðum
gefur það miklu fleiri mögu-
leika i hitun húsa, gagnstætt
fullyrðingum Gísla. Má þar
nefna hitaveitur, byggðar á
jarðhita, afgangsorku ásamt
svartolíu, lághita jarðvarma
með svartoliu toppstöð o.fl. ör
þróun hefur orðið f notkun
varmadælna við upphitun og
gefur það mikla möguleika á
nýtingu lághita í jörðu, sem er
víða hér á landi. Varmadælur
gefa varma til upphitunar, sem
getur orðið 3-5 sinnum meiri en
raforkunotkun þeirra. Skilyrði
fyrir notkun varmadælna er að
vatnsofnalögn eða lofthitun sé í
húsum.
í sveitum er mjög áríðandi að
menn glepjist ekki til notkunar
rafmagnsþilofna, öryggisins
vegna. Þar er hagstætt að nýta
marktaxta með túpuhitun og
geta hitað upp með eldsneyti í
kuldaköstum og raforkutrufl-
unum. Einhvers misskilnings
virðist gæta hjá Gfsla í þessu
Kjallarinn
Bergsteinn Gizurarson
sambandi, þvf raforkunotkun
bænda um sumartimann er alls
ekki eins mikil og hann virðist
halda. Hana væri þó eðlilegt að
auka og væri ekki óeðlilegt að
verð raforku væri gert mun
ódýrara um sumartímann,
innan þess rammasem dreifi-
kerfið þolir.
Lokaorð
Til þess að árétta það hversu
stórt mál er hér á ferðinni og
hversu óhagkvæm leið hefur
verið valin með þeirri pólitfsku
ákvörðun að leyfa rafhitun með
þilofnum um land allt, er rétt
að gera samanburð á henni og
Hitaveitu Reykjavíkur.
Afl Hitaveitu Reykjavfkur er
í dag um 400 MW. Samkvæmt
virkjunarkostnaði f minni
virkjunum aust- og vestfjarða
myndi það kosta 100 milljarða
að virkja þetta afl þar. Sleppt
er þó öllum kostnaði við dreif-
ingarkerfi, varaafl og fleira.
Þetta er hærri upphæð en allar
erlendar skuldir okkar fslend-
inga sem mönnum vaxa svo
mjög í augum.
Ef við værum ekki svo
heppnir að njóta þeirra gæða
sem jarðhitinn gefur hér á
Reykjavíkursvæðinu, hefðum
við þá nokkru sinni látið okkur
detta í hug að setja landsmenn í
slíkt skuldafen til að geta notað
þilofna fyrir raforku á Reykja-
vfkursvæðinu? Hætt er við að
slík fjárfesting hefði getað
riðið fjárhag okkar að fullu.
Gísli skilur ekki af hverju við
getum ekki gert eins og bænd-
urnir, sem virkjuðu bæjarlæk-
inn sinn með góðum árangri.
Rannsókn á þeirri spurningu
væri kannski ágætt verkefni
fyrir prófessor í raforkuverk-
fræði. Það gæti orðið til þess aó
prófessorinn gæti litið á vanda-
málið í heild, það er kostnað
orkunnar frá virkjun og í ofn-
inn hjá notanda.
Bergsteinn Gizurarson
verkfræðingur
-