Dagblaðið - 26.09.1977, Blaðsíða 13

DAGBLAÐIÐ. MANUDAGUR 26. SEPTEMBER 1977.
Aölensa á fökkunni
Líklega hefur þjóðfélagsum-
ræða aldrei verið meiri manna
á meðal en nú. Síðustu ðrin
hafa þeir hlutir gerst að tök
stjðrnvalda á málum þegnanna
hafa losnað og hin margnefnda
þjóðarskúta hefur lensað á
fokkunni einni langtimum sam-
an.
En það hefur einnig gerst á
undanförnum árum að fólk
hefur byrja.ð að hugsa, oft á
tíðum ekki opinberlega, heldur
með sjálfu sér. Þessi hugsun
hefur ekki kviknað vegna rök-
rænna orsaka, heldur hefur
þróunin og utanaðkomandi
atburðir knúið fólkið til hugs-
unar og ekki gefið þvi nein
grið.
Að lifa í þjóðfélaginu eins og
það er núna er eins og að ganga
á bersvæði i stórhrið. Milli bylj-
anna ganga menn álútir en í
hryðjunum verður að grlpa
fyrir andlitið til þess að ná and-
anum.
Tvær síðustu ríkisstjórnir
hafa nokkra sérstöðu i stjórn-
um landsmála eftir striðið.
Vinstri stjórnin síðasta fór
vel af stað. Margir bundu vonir
við að hún myndi sníða ein-
hverja agnúa af frumskógar-
þjóðfélaginu. Hún byrjaði
raunar á því að færa til veru-
lega fjármuni i þjóðfélaginu til
þeirra sem verst voru settir.
Aldraðir fengu oni sig í fyrsta
skipti 1 langan tima og ýmsar
Iagfæringar voru gerðar á
tryggingakerfinu. Vinstri
stjórnin gerði lika þá hluti i
atvinnumálum að atvinnuleysi
og vondur hagur fólksins úti á
landsbyggðinni hvarf eins og
dögg fyrir sólu. Þetta eru stað-
reyndir sem margir sem búa
innan Hringbrautar hafa annað
hvort aldrei vitað um eða eru
búnir að gleyma.
En þegar hér var komið, eða
raunar löngu fyrr, fór að
hlaupa galsi i stjórnarráðið.
Raunar ágerðist þá hröðum
skrefum sá sjúkdómur sem
löngum hefur herjað á stjórn-
málamenn og farið hefur stöð-
ugt vaxandi á siðustu árum.
Þessi sjúkdómur ber nafnið
„pólitískt hugleysi".
Nú fór sú stefna að fá algjör-
'an forgang að algert frelsi ætti
að rikja. Nú fengu nærri því
allir nærri því allt sem þeir
vildu. Þetta hefði orðið stutt
veisla, ef ekki hefði komið til að
afurðaverð hækkaði mjög á
þessum tima. Og það var öllu
eytt sem aflaðist, sem var
mikið. En þar við var ekki látið
sitja. A þessum tima var einnig
lagður kjölur að þeirri galeiðu
sem afkomendur okkar munu
fá að róa næstu áratugina á
skuldafeni þjóðarinnar innan-
lands og utan.
Þegar leið að lokum þessa
stjórnartimabils rikti þvilík
gróska í þjóðlífinu að aldrei
hafði annað eins þekkst. Ef
farið var i ökuferð um Reykja-
víkursvæðið blasti þessi gróska
hvarvetna við. Stórir hlaðar af
mótatimbri grotnuðu niður i
kringum hálfkláraðar bygg-
ingar, sem að stórum hluta voru
verslunar- og þjónustubygg-
ingar. Á yfirspenntum vinnu-
markaði fékkst ekki fólk til að
Ijúka við neitt, jafnvel þó að
miklar aukagreiðslur væru í
boði. Allar vörugeymslur voru
fullar og ekki aðeins þunga-
vörur heldur einnig heimilis-
tæki lágu óvarin á hafnarsvæð-
inu. Á stórum svæðum voru
bílabreiður eins og munstur i
landslaginu og salt Atlantshafs-
ins hjálpaði ryðinu að eta upp
þessi farartæki. A þessum tima
fækkaði viðskiptaauglýsingum
i fjölmiðlum um helming vegna
þess að allt seldist. Markaður
fyrir rafmagnstæki mettaðist
og farið var að panta sérhönnuð
og afbrigðileg áhöld til að út-
vikka markaðinn. Innréttingar
alls konar voru fluttar inn i
landið og módeleldhús, pöntuð
frá Þýzkalandi, ollu innfædd-
um þar slikri undrun að þeir
sendu fulltrúa sina til að lita á
neytendurna.
Þetta ástand kallaði þáver-
andi fjármálaráðherra á sinn
hógværa hátt „dálitla athafna-
gleði“.
Æfintýrið sem byrjaði vel
endaði sem sagt heldur illa og
var þá komið að næsta aðila að
taka við keflinu i efnahagsboð-,
hlaupinu.
Nú tók við stýrinu mjög sterk I
ríkisstjórn með yfirgnæfandi
meirihluta alþingis á bak við |
sig.
Og fólkið í landinu, sem orðið I
var örþreytt á ofátinu, lagðist á
meltuna og beið. Sumir eru
raunar hættir að biða en aðrir
bíða ennþá. Eitthvað hljóta þeir
að fara að gera, segja menn.
Það hlýtur að fara að gerast
eitthvað. Þetta getur ekki
gengið svona lengur. En það
hefur ekki mikið gerst. Sjúk-
dómurinn voðalegi hefur slegið
sér niður hjá valdhöfunum og
í viðbót við pólitiska hugleysið
herja alvarlegir fylgikvillar.
Þau örlög virðast liggja á nú-
verandi stjórnarflokkum að
þegar þeir eru að stjórna saman
þá leysast úr læðingi alverstu
eiginleikar þeirra. Þeir hafa
hinsvegar sýnt það báðir, að
séu þeir að stjórna með ein-
hverjum öðrum hefur verið
umræðugrundvöllur og besta
dæmið um það var nýsköpunar-
stjórnin, sem ef til vill var sið-
asta rikisstjórn sem sýndi veru-
legt pólitískt hugrekki enda
naut þjóðin þess um áratugi.
En núverandi rikisstjórn er
alveg dæmalaus. Það skulda-
fen, sem áður er um getið, er
orðið að Nóaflóði. Samt er mér
vitandi ekki hægt að finna þess
neitt dæmi að stjórnvöld hafi á
ferli sinum nokkurn tima flutt
fjármuni í þjóðfélaginu til
þeirra sem verst eru settir.
Hinsvegar eru mýmörg dæmi
um það að öfugt hafi verið farið
að og oft á lágkúrulegastan
hátt. Gamalmenni verða nú
aftur að borga lyf sin og lög frá
alþingi um að þessi þjóðfélags-
hópur fái frian síma hafa ekki
fengist framkvæmd. Þetta eru
dæmi um fimmeyringa sem
verið er að spara meðan millj-
örðum er sóað. Stærra og verra
er þó að þetta fólk, sem virðist
vera eini þjóðfélagshópurinn
sem ekki reynir eða getur borið
hönd fyrir höfuð sér, er hund-
elt á flestum sviðum. Sparifé
þessa fólks i bönkunum er með
neikvæðum vöxtum, þannig að
meðan Pétur og Páll fá þessa
peniriga til að fjárfesta og verð-
Kjallarinn
Hrafn Sæmundsson
tryggja sína peninga, verður
þetta fólk að borga verulegan
hluta af sinum peningum til að
fá að hafa þá i bönkunum, þó á
hæstu vöxtum sé. Eftir þessa
eignaupptöku er þetta fólk
hundelt af skattalögreglunni ef
það getur haft oni sig fram yfir
skömmtuð lágmarks þurftar-
laun sem ekki er hægt að lifa af
mannsæmandi lifi. Á meðan fá
þeir sem taka peninga þessa
fólks að láni fyrir nærri því
ekki neitt til að verðtryggja
sina peninga, sérstök verðlaun
hjá skattinum með þvi að fá að
draga vextina frá tekjum sin-
um.
Þessi dæmi eru aðeins sýnis-
horn af því siðleysi sem ríkir
hjá þeim sem skera kökuna.
Eftir þá gagnrýni sem hér
hefur verið höfð uppi á tvær
síðustu rikisstjórnir mætti
teljast eðlilegt að bent væri á
einhverjar aðrar leiðir. Það er
nú ekki meiningin með þessum
orðum.
Flestum hugsandi mönnum
er samt orðið það ljóst að til-
færsla fjármuna getur ekki
lengur farið fram á þann hefð-
bundna hátt sem verið hefur
frá stríðslokum.
Raunverulegar kjarabætur
fást ekki lengur með þvi að
verkalýðshreyfingin knýi at-
vinnurekendur til þess að
hækka kaupið og verðtryggja
það. Orsökin fyrir því að þetta
er ekki lengur hægt er sú að
undir núverandi rekstrarformi
þjóðfélagsins liggja ekki þeir
fjármunir á lausu sem flytja á
milli aðila. Sá möguleiki sem
oft hefur bjargað þessum
málum á undanförnum árum,
að verð afurða hækki eða meira
fiskist, er ekki lengur fyrir
hendi.
Suður í Evrópu hafa ýmsir
komið auga á þessar stað-
reyndir. Þessir aðilar hafa
einnig komið auga á þá
staðreynd, að þegar eitt þjóð-
félag hefur rotnað nógu lengi,
þá er enn sú hætta fyrir hendi
að hálffasisk öfl nái völdum.
Eftir stríðið trúðu menn því að
slíkt ástand myndi aldrei
skapast. Nú er sú vissa ekki
lengur fyrir hendi.
Hér á landi hefur á allra
siðustu árum skapast það
ástand að hnefarétturinn hefur
stöðugt vegið meira og lögjöf
um efnahagsmál hefur orðið
eins og gatasigti. Það er að
verða eðlilegt ástand fólksins
að segja sem svo: Allir stela —
og ég stel líka..
Það er ekki fyrirsjáanlegt að
neinir flokkar fái þá stöðu á
alþingi, að hægt væri að breyta
neinu sem næmi vegna þess
pólitiska sjúkdóms sem áður er
nefndur — hins pólitiska hug-
leysis. En skútan flýtur ekki
öllu lengur. Það er þess vegna
einn kostur að sterkir aðilar
geri saman tilraun. Til þess að
það tækist þurfa margir að rifa
seglin. En það ráð hefur
bjargað margri fleytunni gegn-
um aldirnar.
Hrafn Sæmundsson
prentari.
220/12 volta spennubreytir
fyrir
ferðatæki — segul-
bönd — talstöðvar og
hvaðeina annað, ávallt
fyrirliggjandi.
Heildsala — smásala.
BENCO
Bolholti 4.
S. 91-21945.
Allir sem búa ífjölbýlishúsum kannast
Vandinn er leystur með sjálfvirkri
sorptunnufærslu!
STÁLTÆKI sf. - Sími27510
Prmlsterkir
stá lof na r
Framleiðum
samkvæmt íslenskri
hönnun, nýja tegund
stálofna sem eru
sérstaklega ætlaðir til
að þola og nýta
hitaveituvatn sem
best.
Ofnar þessir henta
einnig mjög vel við
önnur kerfi.
Peireru:
★ Framleiddir úr þykkara og sterkara efni en
aðrir ofnar hérlendis.
★ Fyrirferðalitlir, falla vel I umhverfið. Þykkt
frá 15 mm. Einfaldir, tvöfaldir, þrefaldir
eða fjórfaldir, eftir aðstæðum, til bestu
hitanýtnifyrir hvern og einn.
★ Lágt verð, leitið tilboða. Stuttur
afgreiðslufrestur.
STffLOFNfiRHF.
MYRARGÖTU 28, SÍMI 28140