Dagblaðið - 02.11.1977, Síða 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 1977.
•:i
HREINAR LINUR OG BEINAR
Kjallarinn
Liðin tíð eða nútíð
Umræöur um málefni verka-
lýðs og annars launafólks hér á
landi eru um of bundnar viö
forsendur fyrri tíma eins og
mörg dæmi sanna undanfarið.
Að ýmsu leyti er þó grein
Einars Karls Haraldssonar i
Þjóðviljanum 27. október sl.
ánægjuleg undantekning frá
þessu, þótt ekki geti ég verið
henni sammála nema að tak-
mörkuðu leyti.
Sjólfshafningarhvöt
Einar Karl telur mér lítt
sæma í skrifum mínum að
slengja því fram, að sjálfs-
hafningarhvöt sé meiri meðal
verkalýðsleiðtoga en annarra
forystumanna þjóðlífsins án
þess að styðja það rökum. Að
vísu hef ég ekkert um það sagt,
hvort hún sé meiri meðal þeirra
en annarra, svo að þess vegna
er aðfinnslan óþörf. Hinu hef
ég haldið fram, að þeir menn,
sem smátt og smátt hafa verið
að eflast til áhrifa í verkalýðs-
hreyfingunni undanfarin ár,
virðist hafa gríðarlega þörf
fyrir að upphefja sjálfa sig og
sýna mátt sinn og megin. Með
þessu hefur mér þótt nær-
tækast að skýra hin mörgu og
lítt skiljanlegu viðbrögð
verkfallsforystu BSRB og
alkunna óbilgirni formælenda
ýmissa hálaunahópa innan ASÍ.
Ef Einar hefur aðra skýringu
betri ef sjálfsagt að gefa henni
fullan gaum.
Kjarahyggja og
úrbótatillögur
Svo er að skilja á Einari, að
stjórnvöld þvingi launþega-
samtök til þröngrar kjara-
hyggju með því að hafna af-
dráttarlaust víðtæku samstarfi
við þau um „pólitískar og
félagslegar lausnir efnahags-
vandans.“ I samræmi við þetta
telur hann, að ein leið til lausn-
ar vandanum sé sú, að ríkis-
stjórn efni til samstarfs við
samtök launafólks um að móta
efnahag- og kjarastefnu, um
leið og þau „yrðu kölluð til
ábyrgðar á stjórnvalds-
aðgerðum.“
Jú, það vantar svo sem ekki,
að forystumenn launþegasam-
taka hafi tillögur um lausn á
hverjum vanda, en minna verða
menn varir við að þeir eigi þátt
í að leysa hann. Því skal ekki
gleymt, að forystumenn laun-
þegasamtaka hafa a.m.k. tvo
síðustu áratugi ekki getað átt
samstarf við neina ríkisstjórn
um efnahags- og kjaramál —
ekki einu sinni „vinveittar"
vinstri stjórnir — og það jafn-
vel þótt menn úr þeirra hópi
ættu þar sæti. Þegar vanda
hefnr borið að höndum hafa
þeir fremur kosið að víkja úr
sessi en takast á við hann. Eins
og sakir standa er því allt tal
um að eiga samstarf við verka-
lýðshreyfinguna á grundvelli
tillagna hennar og að kalla
hana til ábyrgðar ekki annað en
skraf við skýin.
Einföld lausn
I lok greinar sinnar kvartar
Einar yfir því, hversu mjög
skorti á hreinni línur í stjórn-
málum á íslandi. Hann telur, að
„íhaldsöflin" geti um of „treyst
á pólitíska sundrungu verka-
lýðsins og lamað faglega sam-
stöðu í verkalýðshreyf-
ingunni.... „Úrbóta verði
ekki að vænta fyrr en gérð hafi
verið „stórhreingerning á út-
sendurum atvinnurekenda-
valdsins í verkalýðshreyfing-
unni og hún tekið upp ákveðin
og skýr pólitísk markmið."
Það er alveg rétt, að verka-
lýðshreyfingin þarf að marka
skýrari — og þó umfram allt
trúverðugri og ábyrgari stefnu
í málefnum launþega en hingað
til og vera reiðubúin að vinna
að framgangi hennar eftir leið-
um lýðræðis, en ekki treysta
jafnmikið og raun ber vitni á
þvingunaraðgerðir eins og
verkföll. Sú staðreynd verður
ekki sniðgengin, að launþegar
eru sundraðir, enda tæpast
undrunarefni, þegar haft er í
huga, að þeir munu vera milli
80 og 90 þúsundir og eiga ýmsa
ólíka hagsmuni.
Samtök launþega hljóta þó að
starfa í trausti þess, að þorra
þeirra megi sameina um
tiltekin grundvallarhags-
munamál, svo sem að allir
njóti lífvænlegra launa, orlofs
og tómstunda, atvinnuöryggis
og þannig mætti lengi telja.
Einn veigamikill þáttur í slikri
stefnumótun væri sá að draga
úr innbyrðis togstreitu launa-
fólks. Þótt þessu markmiði yrði
náð að einhverju eða öllu leyti,
hlytu eftir sem áður að vera
skiptar skoðanir meðal
launþega um ýmis önnur
þjóðmál, svo sem æskilegast
rekstarform fyrirtækja, um
miðstýringu eða valddreifingu,
stefnu í utanríkismálum,
stefnu í menntamálum o.s.frv.
Hitt ber vitni um háskalegt
ofstæki að ætla að ryðja þeim
frá öllum áhrifum í launþega-
samtökum, sem leyfa sér að
hafa aðrar skoðanir á almenn-
um þjóðmálum en Þjóðviljan-
um eru þóknanlegar undir því
yfirskini, að þeir séu útsendar-
ar atvinnurekenda. Einar veit
það vafalaust betur en ég.
Alþýðubandalagið er ekkert
kærleiksheimili, þegar fjallað
er um málefni launþega —
samstaða næst jafnvel ekki um
slíkt undirstöðumálefni sem
það, hvort fylgt skuli jafnlauna-
stefnu eða ekki. Má bezt marka
þetta af algeru tómlæti
Þjóðviljans um það, hvernig
jafnlaunastefnu ASl hefur
Sigurður Líndal
reitt af í framkvæmd. Þessi
staðreynd verður ekki dulin
með þokukenndum vígorðum
um að auka þurfi „pólitísk
völd róttækrar verkalýðs-
hreyfingar" að murí, og boða
um leið einhvers konar galdra-
ofsóknir á hendur þeim, sem
ekki hafa tileinkað sér Stóra-
sannleik Þjóðviljans.
Sigurður Líndal
prófessor.
P.s. Ég þakka Pétri Péturssyni
skrifið í Dagbl. 29. okt. sl.. Mér
finnst hann enn þá um of bund-
inn við sjónarmið fyrri tíðar; ég
kýs frekar að ræða málin á
grundvelli staðreynda
nútímans. Við náum þannig illa
saman, svo að líklega er ekki
annað að gera en hætta.
r
TIM AMOT AFUNDURINN A BORGINNI
— Málfundafélag hægri sjálfstæðismanna fuppsiglingu
Við þá fjölmörgu sem sóttu
borgarafundinn á Hótel Borg
fimmtudagskvöldið 20. október
sl. vil ég leyfa mér að segja:
„Takk fyrir síðast!" öðrum les-
endum býð ég góðan dag.
í hringi
Uppsetning tímamótafundar-
ins á Borginni hefur orðið
nokkrum ágætum mönnum um-
hugsunarefni. Fundarboðend-
ur vildu kynna þar nýjar leiðir,
er hugsanlega leiddu til bættra
lífskj ara.
Forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins virðast hafa forðazt
undanfarin ár að sækja efna-
hagslegar ráðleggingar annað
en í vasa hver annars. Þannig
sýnast þeir hafa rétt hver
öðrum sömu úrræðin hring
eftir hring.
Þessa ráðaleysis hefur því
miður gætt alvarlega í öllum
aðgerðum flokksins, sérstak-
lega í ríkisbúskapnum. Utanað-
komandi ráðleggingum hefur
ekki verið sinnt.
Hunzaðir
hugmyndasmiðir
Gestir tímamótafundarins og
málshefjendur eru allir löngu
þjóðkunnir borgarar fyrir hug-
myndir sínar og málflutning,
sem hingað til hefur verið hafn-
að. Fundarboðendur telja þess-
ar hugmyndir hins vegar verð-
skulda nánari athugun og um-
ræður án fyrirfram gefinnar
niðurstöðu. Þess vegna urðu
þessir mætu menn fyrir valinu
á fyrsta fundi áhugamanna um
nýjar leiðir.
Með þessu móti vildu fundar-
boðendur stíga fyrsta skrefið í
átt að hugmyndabanka til nauð-
synlegrar endurnýjunar Is-
lenzks þjóðlífs. Við teljum eðli-
legt að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi forgöngu í þeirri endurnýj-
un.
Athugasemdir um að máls-
hefjendur séu ekki eyrna-
merktir sjálfstæðismenn eru
sjónarmið lítilla sanda. Víðsýni
sannra sjálfstæðismanna er
hafin Iangt yfir öll hreppa-
mörk.
Markviss
tímamótafundur
Það einkenndi tímamóta-
fundinn að málshefjendur
bentu allir á markvissar leiðir
út úr ögöngunum. Þeir rifu
niður en byggðu jafnframt upp
á ábyrgan hátt.
Fundarboðendur telja það
aukaatriði undan hvaða rifjum
hollráð eru runnin. Höfuðatrið-
ið er að forysta Sjálfstæðis-
flokksins brjóti odd af oflæti
sínu og beri gæfu til að hagnýta
sér nýjar leiðir til framdráttar
landi og þjóð.
Fundarboðendur telja að á
tímamótafundinum hafi verið
fram borinn kjarni að heil-
steyptri efnahagsstefnu. Þeir
viðurkenna líka ýmsa agnúa á
þessari stefnu. Og þeir viður-
kenna fúslega að margar fleiri
leiðir koma vel til greina. Tlma-
mótafundinum var aðeins ætlað
að brjóta ísinn og snúa vörn f
sókn. Hagsmunum borgara-
stéttar verður ekki bjargað á
einni kvöldstund. En einhverjir
og einhvers staðar verður að
byrja. Eftirleikurinn er nú öll-
um auðveldari. Orðið er laust!
Þröngur blaðaheimur
Morgunblaðið hefur ein-
hverra hluta vegna ekki séð
ástæðu til að geta þessa lang-
fjölmennasta baráttufundar
hægri borgara hin síðari ár.
Um líkt leyti var boðað til
fundar í Valhöll um flokkinn
og einkaframtakið. Þrátt fyrir
kröftuga smölun Varðar og
hverfafélaganna mættu aðeins
um 90 manns á fundinn: Harð-
asti flokkskjarninn, slangur af
frambjóðendum, nokkrir
áhugamenn um málefnið og
frummælendur. Að vísu þykir
þetta prýðileg fundarsókn og
ber keim af komandi kosning-
um og prófkjörum.
Morgunblaðið birtir orð-
réttar ræður lögmannanna
tveggja, sem framsögu höfðu á
níutíu manna fundinum. Vissu-
lega er lesendum blaðsins
nokkur akkur að þeim, enda
eru frummælendur báðir
mætir borgarar.
En getur Morgunblaðið af
einlægni rætt um árvakra
fréttaritun, þegar ritstjórn
blaðsins stingur höfðinu í sand-
inn ef gustar úr annarri átt?
Lesenda sinna vegna verða
stjórnendur Morgunblaðsins
fyrr en síðar að gera það upp
við sig, hvort þeir'ætla að halda
úti lifandi fréttablaði eða
dauðri málfundabók.
Vísir að enn
þrengri heimi
Kunnugir hafa kallað dag-
blaðið Vísi málgagn Sambands
Kjallarinn
Ásgeir Hannes
Eiríksson
ungra sjálfstæðismanna. Það
fer vel á þvi að SUS eigi
greiðan aðgang að fjölmiðl-
um og er þakkarvert. Hins
vegar ættu stjórnarmenn SUS
að drúpa þögulir höfði, þegar
minnzt er á áfengismál og
fundarhöld með vísvitandi hálf-
kæringi. Tilraunir blaðamanna
Vísis og Alþýðubandalagshjá-
leigunn:-.r til að sverta and-
rúmsloft tímamótafundarins
með áfengisáhrifum eru tíma-
skekkja.
Sullað í farvatni
Þá er fyndinn leiðari í Vísi
um Glistrup og strigakjafta.
Svo lágskýjað er nú orðið við
sjóndeildarhringinn, að sterk-
asta stjórnmálaafli Norður-
landa er ennþá líkt við púður-
kerlingar. Sennilega stafar sú
ólund af því að Glistrup karlinn
skauzt upp á himin stjórnmála
af eigin rammleik. Hann stóð
ekki vatnsgreiddur í biðröð frá
fermingaraldri og beið þolin-
móður handlöngunar til æðri
metorða. Oneitanlega minna
þessi skrif á, þegar Gylfi Þ.
Gíslason kallaði Aristoteles
Onassis playboy í merkingunni
iðjuleysingi.
Strigakjaftanafnbótin er
hins vegar frábært innlegg.
Undirritaður veit ekki, hverj-
um hún er ætluð, en leyfir sér
hreykinn að taka hana til sín.
Hún undirstrikar vonandi með
rauðu það hyldýpi sem er á
milli okkar strigakjafta annars
vegar og þeirrar gljáfægðu
meðalmennsku sem berfætt
sullar í grunnu tjörninni, þó
ekki lengra en líftaugin að ofan
leyfir.
Frambjóðendur forvitnast
Hvað er á seyði? segir Sigur-
geir Sigurðsson bæjarstjóri Sel-
tirninga í prúðmannlegri grein
í Vísi sl. þriðjudag. Sigurgeir er
einn þeirra sem sóttu tíma-
mótafundinn í leit að nýjum
leiðum. Sem sveitarstjórnar-
maður þekkir hann því miður
varla aðra fjölbreytni í leiða-
vali en mismunandi nafngiftir
á skattheimtunni. Allt að einu
ber honum plús fyrir viðleitni,
þótt hann hafi ekki borið gæfu
til að eiga erindi sem erfiði að
þessu sinni.
Þá vill undirritaður góðfús-
lega leyfa sér að leiðrétta
smáan misskilning. Undirrit-
aður kynnti sig alls ekki á tíma-
mótafundinum sem forystu-
mann Sjálfstæðisflokksins í
Breiðholtsbyggð. Hún er f mun
betri höndum. Hins vegar sagð-
ist undirritaður væntanlega
mundu starfa fyrir flokkinn á
kjördegi sem einn af hundruð-
um hverfis- eða umdæmafull-
trúa í Breiðholti. Á þessu
tvennu er reginmunur.
Að lokum spyr Sigurgeir
fundarboðendur hvort þetta sé
virkilega allt og sumt.
Nei, nei, kæri Sigurgeir
minn! Þetta er væntanlega rétt
byrjunin á því sem koma skal,
eins konar liðskönnun.
Óvœnt staða
Þegar þessar linur eru ritað-
ar virðist vinstri villa flokksfor-
ystunnar hafa gengið algerlega
fram af þeim þingmanni sem
helzt hefur spyrnt við fótum.
Albert Guðmundsson mun að
llkindum hætta þingmennsku
og í borgarstjórn, þar sem hann
virðist telja Sjálfstæðisflokk-
inn sigla undir fölsku flaggi.
Honum ofbýður þingseta í
skjóli kosningaloforða, sem
flokknum reynist svo um megn
að efna þegar á hólminn er
komið.
Slíkt hugarfar er i rauninni
engin nýlunda á meðal stuðn-
ingsmanna Sjálfstæðisflokks-
ins. En þetta er í fyrsta skipti
sem áhrifamaður innan hans
þorir að flengja flokksforyst-
una á afgerandi hátt.
Albert Guðmundsson er eini
frambjóðandi flokksins I
Reykjavík sem hefur umtals-
vert persónufylgi. Aðrir fram-
bjóðendur skáka aðallega í
skjóli rótgróins fylgis við D-
listann, án verulegs tillits til
innbyrðis uppröðunar. Með
brotthvarfi Alberts Guðmunds-
sonar reytist fylgið af flokkn-
um.
Það hlýtur því að verða eitt
helzta baráttumál hægri sjálf-
stæðismanna að hvetja Albert
Guðmundsson til áframhald-
andi þingsetu og borgarstarfa
eftir þessa óvæntu en vel
skiljanlegu afstöðu. Hægri
menn eru ekki svo fjölmennir
við stjórnvölinn, og Sjálfstæðis-
flokkurinn má ekki mann
missa.
Hóað ó hœgri vœng
Undirbúningsnefnd að stofn-
un málfundafélags hægri
manna innan Sjálfstæðisflokks-
ins er tekin til starfa. Tilgangur
þess félags er m.a. að standa
vörð um grundvallarhugsjón
Sjálfstæðisflokksins: öflugt
einstaklingsframtak. Jafnframt
skal félagið veita forystu
flokksins aðhald og vinna að
framgangi stefnumála sinna
innan annarra flokksdeilda.
Félagsmenn geta þeir allir
orðið sem brýna vilja deiga for-
ystu til dáða og gera henni ljóst
að óhætt er að stíga skrefið til
hægri, I átt að upphaflegu
stefnumarki Sjálfstæðisflokks-
ins. Til þess hafi hún fullan
stuðning kjósenda sinna.
Markmið okkar er hvorki að
kljúfa Sjálfstæðisflokkinn né
að fella formann hans. Við vilj-
um hins vegar ekki una lengur
þegjandi við hið sívaxandi
vinstra-sig flokksins, aukin
ríkisumsyif, miðstjórnar-
tilhneigingu og ótímabæra for-
sjá á öllum sviðum.
Við viljum stuðla að öflugri
borgarastétt sem hefur fjár-
hagslegt og félagslegt sjálf-
stæði til að berja í borðið og
segja NEI, þegar ríkisafskiptin
ganga út í öfgar.
Forysta Sjálfstæðisflokkins
verður að gera upp hug sinn
tímanlega fyrir komandi kosn-
ingar, hvort stefna flokksins er
áframhaldandi aðhlynning að
vinstri öflum landsins eða að
koma á móts við stuðningsfólk
sitt: hinn þögla meirihluta
hægri manna.
Asgeir Hannes Eiriksson
verzlunarmaður.
✓ V