Dagblaðið - 10.02.1978, Blaðsíða 4

4
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1978.
Mysa er þjóðráð við þorsta en ekki eru allir jafnhrifnir
með svaladrykki úr mysu
„Þetta er nú allt á tiirauna-
stigi ennþá og margir mánuðir
liða þar til framleiðsla getur
hafizt,“ sagði Grétar Símonar-
son þegar hann var spurður um
nýja svaladrykki úr mysu sem
Mjólkurbú Flóamanna hyggst'
fara að framleiða.
Tilraunirnar fara fram hjá
Rannsóknastofnun land-
búnaðarins og er dr. Jón Óttar
Ragnarsson matvælaverkfræð-
ingur umsjónarmaður þeirra.
Grétar sagðist telja að lítið
vantaði á til að hægt væri að
hefja framleiðsluna. Gerðar
hefðu verið tilraunir með pökk-
un á mysudrykkjum en ennþá
er ekki hægt að geyma þá nema
í mjög stuttan tíma og úr þvi
þarf að bæta áður en hægt
verður að selja vöruna f búðum.
Grétar sagði að það hefði
lengi verið draumur þeirra i
Mjölkurbúinu að nýta alla þá
mysu sem til spillis færi og
þætti þeim gott ef það mætti nú
loksins takast.
Flestir muna ugglaust eftir
fréttum í DB i haust þar sem
reifað var að unnt væri að búa
til spíritus úr mysunni, það
gerðu Danir. Mysunni hefur
hins vegar að mestu verið hellt
í ár og sjó hér á landi og hún
valdið mikilli mengun. Grétar
sagði að Flóamenn hefðu
ekkert reynt að laga spíra úr
sinni mysu enda væri það ekki i
þeirra verkahring og Danir
hefðu einkaleyfi á þeirri fram-
leiðslu sem þeir stunda. Svala-
drykkir ýmiss konar værtf
mun vinsælli hugmynd.
Svisslendingar hafa lengi
framleitt heilsudrykk einhvern
úr mysu en Grétar sagði að
ómögulegt væri að komast að
framleiðsluleyndarmálum
þeirra.
Það tekur talsvert langan
tíma að koma svaladrykk úr
mysu á framfæri eftir að tekizt
hefur að gera hann nothæfan.
Islendingar hafa eins og
kunnugt er samning við sænskt
fyrirtæki um pökkun á
mjólkurvöru og tekur það
nokkra mánuði að hanna nýjar
umbúðir og koma þeim á
markað.
Dr. Jón Óttar Ragnarsson
sagði að tilraunir með mysu-
drykki gengju framar vonum.
Það fyrsta sem gert hefði verið
var að sía vatn og svolitla sýru
úr mysunni þannig að hún
innihéldi meira þurrefni og
yrði um leið bragðbetri. I skyr-
mysunni eru siðan skyrflekkir
sem skilja þarf frá og er það
gert í sérstökum skilvindum
líkt og þegar mjólk er skilin.
Út i þessa þykku mysu er svo
hægt að blanda ýmsum söfum,
til dæmis grænmetis- og ávaxta-
safa. Nokkrar tegundir hefðu
verið reyndar og sagði Jón að
tómatssafi hefði gefið mjög
góðan árangur. Ætlunin er að
gera tilraunir með islenzka
tómata, en mikið hefur verið
um það rætt að árlega er miklu
magni af þeim hent.
Jón Óttar sagði að til greina
kæmi að setja á markað tvær
eða þrjár tegundir af svala-
drykk úr mysu þ.e. þykka
mysu, mysu með ávaxtasafa og
ef til vill mysu með grænmetis-
safa. Grétar Símonarson tók
fram að kanna ætti mögu-
leikana á dreifingu á þessari
vöru og væri verið að því núna.
Óvíst er með öllu hversu
mikið verður framleitt af
dykk.jum úr mysu og fer það
mest eftir því hvernig salan
gengur. Af skyrmysu eru ár-
lega framleiddir um 7 milljón
lítrar en mestu hefur verið
hent af þeim. Af ostmysu er
einnig mikið. Jón Ottar sagði
hins vegar að mun erfiðara
væri að nota hana til
manndeldis. Hins vegar kæmi
til greina að nota hana til gerj-
unar. Gera ætti tilraunir með
að gerja ostmysu hér og eima
hana svo og búa til spira en
óvist væri um hvernig það
tækist. Vandinn er sá, að þetta
yrði dýr framleiðsla og vínandi
(spíri) er ódýr vara. Vænlegra
þykir þvi að nota sem mest
beint til manneldis.
Gera á frekari tilraunir með
drykki úr mysunni og fela þær í
sér flóknari aðgerðir en þær
sem hér hafa verið taldar. Kjör-
orðið „Mysa er þjóðráð við
þorsta“ fær þá líklega fyllri
hljóm en nokkru sinni fyrr auk
þess sem mysan er mjög holl og
inniheldur nær öll sömu
næringarefni og undanrenna
nema hvað eggjahvíta er minni.
DS
Mega kaup-
menn leggja
gengismun-
inn ofan á?
— ef þeir skulda vöruna
erlendis,
segirverðlagsstjóri
Mega kaupmenn krefja við-
skiptavini sína um „tryggingu“
eða-viðbótargreiðslu umfram hið
skráða verð vörunnar vegna
gengisfellingarinnar?
„Ekki ennþá,“ segir Georg
Ólafsson verðlagsstjóri í samtali
við Dagblaðið. „Þetta hefur verið
heimilað í kjölfar gengisfellinga
að því tilskildu, að kaupmaðurinn
hafi keypt vöruna á erlendum
víxlum. Verðlagsnefnd mun
halda sinn fund um þetta þegar
ljóst er hvaða efnahagsráðstaf-
anir verða gerðar og taka þá
ákvörðun sína í málinu. Á meðan
er hálfgerð biðstaða hjá okkur.“
Georg sagði'i gær að það mætti
til sanns vegar færa, að kröfur
kaupmanna af þessu tagi væru
ólöglegar, að minnsta kosti enn
sem komið er. Hann benti hins
vegar á, að það væri hart — og
nánast ekki hægt — að ætlast til
þess að kaupmenn seldu erlendar
vörur sínar beinlínis með tapi, ef
erlend skuld er á móti.
ÓV
Loðnan:
8000 tonn
kominálandí
Neskaupstað
Búið er að taka á móti um átta
þúsund tonnum af loðnu á
Neskaupstað. Þróarrými er þó
enn fyrir um 5400 tonn. Nokkuð
stöðugur straumur hefur verið af
bátum inn til Neskaupstaðar,
ýmist til að landaeða fá gert við
veiðarfæri og búnað.
Loðnuverksmiðjan afkastar
700-800 tonnum á sólarhring.
Börkur NK hefur veitt um 5300
tonn af loðnu það sem af er
vertíðar, miðað við miðvikudag.
Veður er gott á Neskaupstað og
snjólétt — raunar ekki snjór
nema niður í miðjar hlíðar.
-SH, Neskaupstað.
í tilefni af eldvarnarviku Junior Chamber Reykjavík:
BRUNASÁRIN FLEST
TIL 0RÐIN HEIMA FYRIR
NOKKUR ORÐ UM FYRSTU
MEÐFERÐ BRUNASÁRA í
HEIMAHÚSUM.
Það er staðreynd að flestir sem
hljóta brunasár á tslandi fá þau i
heimahúsum.
Það sama er uppi á teningnum
viða erlendis, I U.S.A. t.d þrengja
þeir rammann ennþá meira og
segja að flestir brenni sig í
eldhúsi eða setustofu.
Órsök sé gáleysi eða óvlta-
skapur.
Ekki mun fjarri lagi að álíta að
svipuð niðurstaða fengist hér hjá
okkur.
Samkvæmt upplýsingum frá
starfsfólki Slysadeildar Borgar-
spftalans eru brunar á börnum
algengustu tilfellin sem þangað
koma.
Orsök, þau hella yfir sig heitu
vatni, kaffi, te og þvfliku i
óvitaskap eða vegna gáleysis
hinna fullorðnu.
Mætti I þessu sambandi minna
fólk á að gæta þess að snúrur frá
rafmagnskötlum hangi ekki út af
borði, eða að potta- og pönnuhöld
standi ekki út af eldavél.
Nokkuð mun vera um að
húsmæður brenni sig á höndum
og framhandleggjum við elda-
mennskuna, t.d. af völdum sykurs
eða við steikingu í ofni; ef notaðir
eru háir hanzkar sem ná upp að
olnboga við þessi störf ætti að
mega fyrirbyggja það.
Kertaljós eru mikið notuð vfða í
heimahúsum. Varast skyldi að
staðsetja þau þannig t.d. á sófa-
borði að fólki hætti til að teygja
sig yfir þau og kveiki þannig í
fötum sfnum.
Ljósböð í háfjallasól eru
nokkuð stunduð vfða og ekkert
nema gott um þau að segja, en
fólki skal eindregið bent á að fara
nákvæmlega eftir leiðbeiningum
sem fylgja Iömpunum og nota
klukkur sem hringja eftir tilskil-
inn tíma þvi hætta er á að gleyma
sér eða sofna.
Algengast mun vera að
brunasár sem fólk fær af fyrr-
greindum ástæðum séu 1. eða 2.
stigs.
Einkenni 1. stigs bruna eru
roði, sviði og þroti. Hann grær að
jafnaði á 3-7 dögum. Einkenni 2.
stigs bruna eru þau sömu, en
vökvafylltar blöðrur að auki.
Grunnur 2. stigs bruni grær á
10-14 dögum, en djúpur ekki
skemur en á tveim til þrem
vikum, stundum með nokkrum
örum.
Fyrsta meðferð við slíka bruna
er kæling með köldu hreinu vatni,
kælingin dregur úr áhrifum
hitans á vefinn og þar með úr
sviða og bjúgmyndun.
Ef hendur brennast skal strax
fjarlægja hringi, úr og armbönd
þvi bjúgmyndun verður alltaf
einhver. Kæla skal i 30-40 min.
eða þar til sviðinn er horfinn að
mestu. Ef bruni verður á höfðí
eða hálsi er gott að nota kalda
bakstra, blautt handklæði t.d. sem
halda má köldu með því að setja
mulinn is 1 plastpoka og vefja
honum með.
Is má ekki láta beint á sárið.
Ef föt hylja hið brennda svæði
skal kæla þau með vatni strax,
klippa þau síðan af (með
saumum) og fletta varlega af en
alls ekki draga þau af þvf við það
getur skaðinn orðið ennþá meiri.
I sumum tilfellum er bezt að láta
fólkið vera í fötunum þar til á
sjúkrahús kemur.
Áburð á ekki að nota á bruna-
sár og reynt skal að fyrirbyggja
að óhreinindi berist í þau.
Ef bið verður á að komast til
læknis er gott að búa um sárið
með sárapúða eða gasbindi ef það
er til, annars með hreinu lérefti.
Varast skal að loka brunasári
með heftiplástri og hann má ekki
enda á brenndri húð.
Við stóra bruna (3. stigs) má
ekki kæla með köldu vatni,
heldur hálfköldu t.d. láta buna á
viðkomandi í baðkerinu þar til
hægt er að flytja hann á sjúkra-
hús. Ef bið verður á þvi skal
leggja viðkomandi á hrein lök og
kæla með bökstrum. Mikil lost-
hætta getur verið til staðar ef
stórt svæði brennist; skal því
reynt að koma vökva ofan i
sjúklinginn, helzt með salti i (t.d.
heitum kjötkrafti) og sódavatni
(1 tsk. matarsódi í glas af vatni)
3. stigs bruni getur verið lifs-
hættulegur, hann grær ekki
skemur en á 6-12 vikum, skilur
eftir sig slæm ör og jafnvel
örkuml. Sjúklingurinn getur
Tæknin getur lika verið vafasöm.
Hann beit i raftengil með straumi
á. Þessi slys tilheyra nú sögunni
fyrir ötula framgöngu rafmagns-
eftirlitsins sem krefst þess að út-
búnaður rafhlöðu uppfylli
ákveðin skilyrði.
borið mjög varanlegt tjón á heilsu
sinni, andlegri sem likamlegri.
Ef bruni verður af kemiskum
efnum skal reynt að skola undir
miklu rennandi vatni, því því
lengur sem hið kemiska efni
liggur á húðinni, þvf meiri skaði.
Sama gildir um augu, ef t.d.
súpa slettist i þau skal skola stanz-
laust undir bunu af ylvolgu vatni
þar til ráðgazt hefur verið við
lækni.
Seint mun of mikil áherzla lögð
á mikilvægi fyrirbyggingar bruna
og þess harmleiks sem honum
getur fylgt. Ber öllum ungum sem
öldnum að hjálpast að og leggja
þar hönd á plóginn.
Lilja Oskarsdóttir,
hjúkrunarfræðingur.