Dagblaðið - 10.02.1978, Blaðsíða 17

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1978.
17
KVIKMYNDAHÁTÍD
FYRIRHEITNA LANDIÐ:
H
1978
Sögufræg mynd
en h'tið meira
Kvikmyndahátíö í Raykjavik 1978.
La Tierra Prometida {Fyrirheitna landiö)
Chile 1973.
Leikstjóri: Miguel Littin.
Stjórnmálaástandið í Chile á
þessum áratug kemur óhjá-
kvæmilega oft upp í hugann við
að horfa á Fyrirheitna landið.
Örlög Allendes, sem gerði
tilraun til að koma á sósíalisma
með friðsömum hætti en mis-
tókst, rifjast upp enn einu
sinni. Og nýlegar fréttir af
þjóðaratkvæðagreiðslu um
Pinochet eru svo sem ekki langt
undan í hugskotinu.
Fyrirheitna landið er gerð
á stjórnarárum Salvadors
Allende. Hún segir frá hópi at-
vinnuleysingja sem hópast
saman og fara um betlandi.
Okunnur maður slæst í hópinn
og fræðir fólkið um sósíalistana
fyrir norðan. Frásagnir hans
hafa þau áhrif að fólkið
ákveður að setja sig niður og
reyna að lifa af landsins
gæðum.
Það finnur dal, byggir hús og
tekur að rækta maís. Samfélag
sitt kallar fólkið Palmilla og
þar ríkir alræði öreiganna, af
þeirri einföldu ástæðu að þar
eru allir öreigar. En síðar
berast fregnir um að
sósíalisminn sé kominn á í
Chile og hópur mann úr daln-
um býr sig út með vopn og
vistir til að vinna stefnunni
frekari framgang. Málin æxlast
þannig að aftur verða stjórnar-
skipti, mennirnir eru hraktir til
baka og þegar heim er komið
tekur ekki betra við. Einhver
auðjöfurinn er dauður í París
og hann hefur arfleitt niðja
sina að dalnum. Fólkið verður
að gera svo vel að yfirgefa hann
með góðu. Ef ekki verður það
skotið.
Heilög guðsmóðir spilar tals-
verða rullu í Fyrirheitna
landinu. Hún er ýmist verndari
fjitæklinganna, látlaus og góð,
eða tákn ríka fólksins og þá
kuldaleg með flokk kerúba og
úrkynjaðra rikisbubba í kring-
um sig.
Ég verð að játa að innskotin
með guðsmóður þykja mér lýti
á myndinni. I heild sinni hafði
hún raunar engin áhrif og hefði
hún ekki einmitt verið frá
Chile er óvist að ég hefði nennt
að sitja til enda sýningarinnar.
En Fyrirheitna landið á sér
merka sögu og mér er ekki
grunlaust um að það sé einmitt
fyrir þá sök sem hún er hingað
komin á kvikmyndahátíð.
Littin leikstjóri myndarinnar
var einn þeirra sem voruhand-
teknir við valdatöku Pinochets
og herforingja hans árið 1973
Hann var einn þeirra sem
fluttir voru á knattspyrnu-
völlinn í Santiago og geymdir
þar um nokkurt skeið. En sfðar
tókst honum að komast til
Kúbu og þar að auki með Fyrir-
heitna landið með sér þar sem
hann lauk við að klippa
myndina saman.
Littin er ungur leikstjóri —
fæddur 1942. Fyrstu mynd
sinni í fullri lengd leikstýrði
hann árið 1968. Sú nefndist
Sjakalinn frá Nahueltoro og
fjallaði um mann sem drap fjöl-
skyldu sína til þess að þurfa
ekki að horfa á hana veslast
upp úr hungri.
Sjakalinn frá Nahueltorc
hlaut góðar viðtökur hjá al-
menningi í Chile en stjórn-
völdum undir forustu Eduardo
Freis þótti lítið til hennar koma
og reyndu með öllum ráðum að
spilla fyrir henni.
Árið 1970 komst Allende til
valda í frjálsum kosningum og
hann gerði Littin að yfirmanni
kvikmyndastofnunar Chile.
Fyrirheitna landið er fyrst og
fremst lofgjörð um
sósialismann og nokkuð fögur
sem slfk. En sannfæringar-
kraftur er þar enginn enda
meira lagt upp úr að koma alls
kyns táknmyndum til skila. Að
minnsta kosti er ég ekkert
meiri sósíalisti eftir að hafa
sérð myndina en fyrir. -AT-
FRISSIKÖTWR Á KVIKMYNDAHÁ TÍD
Oghvað
meðþað?
KvikmyndahátíÖ í Reykjavík 1978.
Fritz the Cat (Frissi köttur).
Bandaríkin 1971.
Leikstjóri: Ralph Bakshi.
Því hefur verið haldið fram að
Frissi köttur sé einhver mesti
dólgur sem sögur fara af. Það
er tómt plat — ef marka má
myndina sjálfa. Kannski Frissi
sé aðsópsmeiri utan tjaldsins.
Sagan um Frissa kött, sem er
töffari og þykir kvenkyn betra
en flest annað, gerist á síðasta
áratug — eftir öllu að dæma
mestmegnis í New York. Sagan
er fremur sundurlaus en
greinir frá ævintýrum Frissa
og félaga hans í stórborginni —
dópreykingum þeirra, upp-
áferðum (það hlytur að mega
nota þetta orð fyrst sjón-
varpið gerir það), kynnum
þeirra af ofbeldisseggjum og
svínheimskum löggum sem að
sjálfsögðu eru í liki svína.
í stuttu máli er sagan sú að
Frissi Iendir í partíi hjá
félögum sínum sem aðallega
lifa á austurlenzkum trekk.
Hann hefur tekið með sér þrjár
kvenkyns og gamnar sér með
þeim í baðherbergingu.
Gamanið verður svo mikið að
brátt situr Frissi einn eftir en
félagarnir troðfylla baðkerið og
gamna sér hver um annan
þveran.
Þá koma löggusvínin. Frissi
kemst undan — en þá eru
buxurnar komnar niður um að
minnsta kosti annað svínið —
og felur sig í bænahúsi gyðinga.
Löggurnar koma þangað og eru
mjög vitlausar. Frissi kemst
undan og hittir krákurnar
svörtu — sem að sjálfsögðu eru
tákn blökkumannanna. Hann
eignast kunningja sem fer með
hann á fund annars kunningja.
Sá kunningi á konu og sú kona
er æst í ,,hvíta“ ketti. Það er
Frissa síður en svo til trafala og
hann „neglir" frú Kráku
hraustlega á öskuhaugunum.
En vestrið heillar. Þangað
heldur Frissi ásamt nöldrandi
vinkonu sinni. Frissi vill leita
ævintýra og boröa á eins konar
múlakaffi við þjóðveginn ásamt
flutningabílstjórum. Vinkonan
vill heldur borða á esjuberginu
Howard Johnson’s. Á .endanum
gefst Frissi upp á vinkonunni
og skilur hana eftir bensínlausa
í eyðimörkinni.
Þá kemst hann í kynni við
heróínista og mótorhjólatöffara
sem lemur vinkonu sína með
keðjum. Asamt þeim fer Frissi
á fund útfríkaðra byltingar-
sinna sem fá sklausan og brönd-
óttan kött eins og Frissa til að
taka þátt í sprengjuárás á raf-
orkuver. Auðvitað situr Frissi á
sprengjunni þegar allt fer til
fjandans.
Hann endar á sjúikrahúsi þar
sem vinkonurnar þrjár úr
austurlenzku trekkorgiunni
koma til að heimsækja hann og
kveðja fyrir fullt og allt En þar
sýnir Frissi að hann er ekki
dauður úr öllum æðum. Þeim
finnst það öllum voða gott.
Er myndin um Frissa kött
listaverk? Um það veit ég
ekkert. Hitt veit ég að ég varð
fyrir vonbrigðum með j)éssa
mynd þótti hún ekki nærri
nógu skemmtileg. Vissulega er
hún lipurlega gerð og margar
senur smellnar — en þeir voru
margir sem ypptu öxlum að
lokinni sýningu' eins og þeir
vildu segja: Og hvað með það?
-ó. vald.
Frank litli og Síríus þungt hugsi.
KVIKMYNDAHÁ TÍÐ:
Hvor er mikilvægarí
pabbi eða Síríus?
ÓMAR
VALDIMARSSO
Kvikmyndahátíð i Reykjavik 1978: Siriua.
tékknesk mynd frá 1974.
Leikstjóri Frantiek Vlacil.
60 mínútur. danskur texti.
Einhver sagði við mig áður
en ég fór að sjá Siríus að
myndin væri eins og röð i
fallegra pós.tkorta. Þetta er rétt
að sumu leyti en að öðru ekki.
Myndin byggist mikið upp á
tökum í sérlega fallegu lands-
lagi sem minnir óneitanlega á
það sem maður sér á póst-
kortum. En tilfinningar Franks
litla gagnvart hundinum sínum
er ekki hægt að sjá á póstkorti.
Frank Iitli og Síríus,
hundurinn hans, eru miklir
vildarvinir og skokkar
hundurinn ávallt á móti hús-
bónda sínum þegar hann kem-
ur heim úr skólanum. Faðir
Franks er brautarvörður í litlu
þorpi úti í sveit. Eins og aðrir
eru þeir feðgar lítt hrifnir af
þýzka hernámsliðinu I landinu,
m'yndin gerist nefnilega í
seinni heimsstyrjöldinni.
Faðirinn vinnur skemmdar-
verk á þýzkri Iest og er hand-
tekinn. Stuttu seinna er gefin
út tilskipun um að öílum
hundum skuli komið til
hersins. Frank verður þá að
meta hvorn hann metur meira,
Sírius eða föður sinn.
Síríus er ekki breiðtjalds-
mynd og ekki nema klukkutíma
löng. Því hvarflar að mér að
hún sé fremur gerð fyrir
sjónvarp en kvikmyndahús.
Ánnaðhvort var myndin gerð
með það fyrir augum að vera
ekki alveg í fókus, kannski til
þess að túlka betur tíðaranda
stríðsins, eða þá að kvikmynda-
sýningarvélinni og henni hefur
ekki komið allt of vel saman.
Atti þetta sérstaklega við um
þau atriði sem gerðust í nokkuð
mikilli fjarlægð frá vélinni.
Þau runnu oft út í eitt.
Börnin sem sátu og horfðu
voru þó ekkert að hugsa um það
en spurðu foreldra sína
áhyggjufull hvernig færi fyrir
Síríusi. Ég held jafnvel að
þau hafi haft meiri áhyggjur af
honum en föður Franks.
I bæklingnum sem gefinn er
út af Listahátíð um allar kvik-
myndirnar á hátíðinni eru for-
eldrar hvattir til þess að fara
með börnum sínum þar eð
enginn íslenzkur texti sé á
myndinni. Yfirleitt er svo í
þrjúbíómyndum en þó ekki
nærri ailtaf. Gallinn er bara sá
að íslenzkur texti kemur ekki
nema elstu börnunum að gagni,
hin kúnna ekki nógu vel að
lesa til þess að geta fylgzt með.
Hefði ekki verið hægt að hafa
íslenzkan þul, bæði núna og
yfirleitt? -DS.