Dagblaðið - 17.02.1978, Blaðsíða 6

6

Heimsókn á Grundartanga: II. grein
Getur nýtt
mun meiri
afgangsorku
„Það sem við erum að gera
hér er að flytja út orku,“ sagði
Jón Sigurðsson á fundi með
fréttamönnum og sagði sú setn-
ing meira en mikið málavafst-
ur. Það eina, sem við höfum til
málanna að leggja f sambandi
við orkufrekan stóriðnað, er
orkan, þótt eflaust megi benda
á það, að í sumum tilfellum er
langt þangað til við getum talað
um að við séum að selja hana úr
landi enn sem komið er.
Enn erum við að greiða niður
stórfelldar erlendar skuldir í
sambandi við uppbyggingu
orkusölunnar og líða sennilega
tveir til þrír áratugir, áður en
við getum sagt, að við séúm að
nýta innlendar orkulindir. En
einhvers staðar verður að
byrja, ef við ætlum að vera með
i spilinu.
Og álverið í Straumsvík var
komið á laggirnar hvort eð var.
Það var ein af forsendunum,
sem menn gáfu sér þegar
ákvörðun var tekin um að reisa
járnblendiverksmiðjuna hér,
að orkufrekur útflutningsiðn-
aður væri af fleiri en einni teg-
und.
Annað atriði i sambandi við
það að taka frekar til við járn-
blendiiðnað en áliðnað, var að
járnblendiiðnaðurinn gerir
ekki eins strangar kröfur um
orkuna. Hann getur notað af-
gangsorku, sem til er á hverjum
tima í orkuveitukerfinu.
Járnblendifélagið hefur gert
samning við Landsvirkjun um
kaup á raforku. Gert er ráð
fyrir 68 MW afli að meðaltaii
þegar verksmiðjan er komin að
fullu í rekstur og 550 GWst
orku á ári. Af þessari orku er
gert ráð fyrir 306 GWst af-
gangsorku, en 244 GWst grunn-
orku. Til samanburðar tekur
álverið i Straumsvík 140 MW og
um 1100 GWst á ári, allt grunn-
orku.
Málmblendi?
OG HVAÐ ER SVO
MÁLMBLENDI?
Málmblendi er blanda af
járni og einum eða fleiri
öðrum málmum. Þar má
nefna sem dæmi: kísil,
mangan, króm, nikkel,
wolfram, molybden, vana-
dium, niob og titan.
TIL HVERS ER ÞAÐ
N0TAD?
Málmblendi er blandað
stáli og steypujárni og hefur
áhrif á eiginleika málm-
anna. Sem dæmi um það má
nefna að með blöndu á
krómi og nikkeli fæst ryð-
frítt stál, króm, wolfram,
molyden og vanadium
mynda hörku í stálinu sem
gerir það sérlega hæft til að
smíða úr því verkfæri,,sagar-
blöð o.s.frv. Með mangan-
blöndu fæst viss scigla og
auðveldar hún alla smiði úr
stálinu.
Kííiljárn hefur einnig
aðra þýðingu; með því er
hægt að stöðva sjálfa stál-
gerðina.
HRÁEFNIN?
Til kísiljárnframleiðslu
þarf eftirfarandi hráefni:
kvars- (kísil)
koks
kol
járn.
HVERNIG ER ÞAD
FRAMLEITT?
í rafknúnum bræðsluofn-
um við 1500 til 2000 stiga
hita. Slíkir ofnar hafa sér-
stakan rafgeislabúnað sem
beinir geislum sinum inn í
sjálfan bræðslupottinn.
Koksið leiðir hitann, kol-
sýran frá koksi og kolum
blandast súrefni og bræddur
málmurinn safnast á botn-
inn og er tappað þar af.
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 17. FEBRUAR 1978.
.. '
Sjálft framkvæmdasvæðið er einir sextán hektarar að stærð og á því er að Tisa stærsta stál-
grindahús, sem hér hefur verið reist. Mesta hæð þess er um 45 metrar.
Hreinsibúnaður
fyrir einn og
hálfan milljarð
„Eitt fyrsta vandamálið, sem
unnið var að í sambandi við
verksmiðjuna hér, var meng-
unarvandamálið," sagði Jón
Steingrímsson verkfræðingur,
en hann útlistaði fyrir blaða-
mönnum þær aðgerðir, sem
verksmiðjan mun hafa í
frammi til þess að koma í veg
fyrir rykmengun af hennar
völdum. „Mengunin er fyrst og
fremst af völdum ryks, sem I
sjálfu sér er hættulaust, en er
ákaflega hvimleið fyrir augað,“
sagði Jón ennfremur.
Jón sagði, að Norðmenn
hefðu lagt á það mikla áherzlu,
að komið yrði i veg fyrir ryk-
mengun þessa, enda vildu þeir
ékki eiga í útistöðum við þessa
þjóð hér, þar sem þeir reisa nú
fyrstu verksmiðjuna af þessu
tagi utan Noregs og verksmiðj-
an yrði í augsýn hálfrar þjóðar-
innar a.m.k.
„Það eru um 15 tonn af ryki,
svo fíngerðu, að það er eins og
sígarettureykur, sem myndast
við framleiðsluna," sagði Jón
ennfremur. „Með stórvirkum
síum, verkfæri, sem ekki er
ósvipað venjulegri heimilisryk-
sugu að gerð, en auðvitað miklu
stærri, munum við treysta
okkur til þess að hreinsa 99%
af þessu ryki. Rykið verður
síðan kögglað og komið hefur
til tals, að sementsverksmiðjan
geti notað það efni.“
Starfsemi verksmiðjunnar er
byggð á starfsleyfi og í því gr
skýrt tekið fram að verksmiðj-
an láti gera rannsóknir á meng-
un, eða hugsanlegri mengun
eins og hún er í dag. Verða
tekin sýni úr náttúrunni um-
hverfis og sagði Jón, að slíkt
kæmi þeim verksmiðjumönn-
um eins mikið til góða, því þá
væri sífellt hægt að benda á
hvernig ástandið hafi’ verið
þegar verksmiðjan hóf göngu
sína I stað þess að sitja undir
áburði um það, hversu mikinn
skaða hún hefði valdið.
Kostnaður við þennan
hreinsibúnað og hreinsibúnað í
verksmiðjunni sjálfri, sem
verður innbyggður ryksugu-
búnaður, fer ekki undir einum
og hálfum milljarði að sögn
Jóns.
Kostnaður:
25 milljaiðar
Að vonum fer gríðarlegt
fjármagn í svona framkvæmd-
ir. Samkvæmt kostnaðaráætl-
un er gert ráð fyrir, að 500
milljónir norskra króna, eða
um 25 milljarða ísl. króna
þurfi til byggingar verksmiðj-
unnar að méðtöldum vöxtum á
byggingartíma. Er gert ráð
fyrir, að sú áætlun kunni að
breytast við verðþróun hér á
landi, en Jón Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri upplýsti, að það
hefði ekki gerzt enn, merkilegt
nokk.
Hlutafé íslenzka járnblendi-
félagsins er ákveðið jafnvirði
24 milljóna Bandaríkjadala og
eignarhluti íslendinga er 55%,
en hluti Elkem Spigerverket
er 45%.
Byggingin er fjármögnum
með erlendum lánum fyrir
utan það hlutafé sem áður er
nefnt og hafa þessir aðilar
lánað til framkvæmdanna:
Nordiska Investeringsbanken
200 millj. N.kr.
Norsk Exportfinans 125 millj.
N. kr.
Samsteypa lánastofnana undir
forystu Den Norske Credit-
bank og Landsbanka íslands
10 millj. $
Den Norske Creditbank
(rekstrarfé) 6 millj. $
150 SKIPAKOMUR A HVERJU ARI
t sambandi við byggingu
verksmiðjunnar er verið að
reisa höfn á Grundartanga, sem
verður í eigu sveitarfélaganna í
Borgarfjarðar-og Mýrasýslu.
Þar eiga að rísa tveir hafnar-
garðar og skip allt að sex þús-
und tonnum eiga að geta lagzt
við annan, en allt að tuttugu.
þúsund tonnum við hinn.
Gert er ráð fyrir, að skipa-
komur verði um 150 á ári, en
uppi eru áætlanir að nota höfn-
ina til annarra hluta en til að-
og útflutnings frá Járnblendi-
verksmiðjunni. Þannig hafa
verið ræddir möguleikar á
korninnflutningi til nálægra
landbúnaðarhéraða, auk ann-
ars.
Kostnaður við hafnarmann-
•virkin var áætlaður um 600
milljónir þegar byrjað var á
framkvæmdunum í maí 1977,
en áætlað er, að sú upphæð
hækki um einar hundrað millj-
ónir áður en upp verður staðið.
✓
HELGI
PETÚRSSON